Khảo sát tính kháng khuẩn của cao chiết quế (Cinnamomum verum) và gừng (Zingiber officinale Rose) tách chiết bằng ethanol đối với các chủng vi khuẩn Streptococcus agalactiae phân lập trên cá rô phi giống (Oreochromis spp.)

 
vô khuẩn lớn nhất và cao hơn có ý nghĩa thống 
kê (p < 0,05) so với tách chiết bằng ethanol ở 
các nồng độ thấp hơn và so với cao tổng.
 Đường kính vòng vô khuẩn (mm)
Dung môi S. agalactiae CC-2.1 S. agalactiae Q9-8.1 
 Gừng Quế Gừng Quế
Ethanol 96% 16,47 ± 1,3c 33,45 ± 1,8b 16,7 ± 0,9c 29,87 ± 0,3b
Ethanol 72% 13,77 ± 0,7ab 9,05 ± 0,6a 13,58 ± 0,6b 9,47 ± 0,3a
Ethanol 48% 12,58 ± 1,1a 8,53 ± 0,6a 11,85 ± 0,6a 8,95 ± 1,2a
Cao tổng từ 3
phân đoạn trên 14,83 ± 0,6b 8,50 ± 1,0a 15,0 ± 1,1c 10,1 ± 0,4a
(tỉ lệ 1:1:1) 
Số liệu thể hiện giá trị trung bình ± độ lệch chuẩn. Trong cùng một cột, các nghiệm thức có các 
chữ cái khác nhau thể hiện sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).
Bảng 3. Đường kính vòng vô khuẩn (mm) tạo thành xung quanh các đĩa giấy tẩm cao chiết 
thảo dược tách chiết với ethanol ở các nồng độ khác nhau và sau 24 giờ tiếp xúc với vi khuẩn 
S. agalactiae, chủng CC-2.1 và Q9-8.1.
Kế đến là cao chiết gừng với ethanol 96% cho 
đường kính vòng vô khuẩn 14-15 mm. Ngoài 
ra, cả hai loại cao chiết quế và gừng tách chiết 
bằng ethanol 96% đều cho đường kính vòng vô 
khuẩn lớn nhất và cao hơn có ý nghĩa thống kê 
(p < 0,05) so với tách chiết bằng ethanol ở các 
nồng độ thấp hơn và so với cao tổng. 
10 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 15 - THÁNG 12/2019
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II
Hình 7: Vòng vô khuẩn của cao chiết gừng đối 
với chủng CC-2.1 
Hình 8: Vòng vô khuẩn của cao chiết quế đối 
với chủng Q9-8.1
Hình 9: Vòng vô khuẩn của ba loại kháng sinh đối 
với chủng Q9-8.1
3.3. Kết quả xác định giá trị MIC và MBC của các cao chiết thảo dược 
Kết quả khảo sát khả nĕng kháng khuẩn 
của các cao chiết thảo dược ở điều kiện in vitro, 
chúng tôi xác định được cao chiết vỏ quế và 
gừng trong ethanol 96% có khả nĕng kháng 
khuẩn mạnh đối với chủng vi khuẩn CC-2.1 và 
chủng vi khuẩn Q9-8.1, chúng tôi chọn hai loại 
cao chiết này để xác định giá trị MIC và MBC. 
Kết quả được thể hiện trong Bảng 4.
11TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 15 - THÁNG 12/2019
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II
Bảng 4. Kết quả xác định giá trị MIC và MBC của các cao chiết vỏ quế đối với chủng 
Streptococcus agalactiae CC-2.1 và Q9-8.1
Loại cao chiết/dung môi Chủng MIC MBC 
 Vi khuẩn (µg/ml) (µg/ml)
 Vỏ quế, ethanol 96% CC-2.1 2.000 8.000
 Q9-8.1 2.000 8.000
 Gừng, ethanol 96% CC-2.1 1.000 2.000
 Q9-8.1 1.000 2.000
Hình 10: Đĩa 96 giếng xác định giá trị MIC 
của cao chiết quế (hàng 1-4) và cao chiết gừng 
(hàng 5-8) đối với chủng CC-2.1.
Hình 11: Đĩa 96 giếng xác định giá trị MIC 
của cao chiết quế (hàng 1-4) và cao chiết gừng 
(hàng 5-8) đối với chủng Q9-8.1.
IV. THẢO LUẬN
Qua 16 mẫu vi khuẩn thu được từ cá rô phi 
giống bị bệnh lồi mắt, xuất huyết nuôi tại ao và 
bè tại Tp. Hồ Chí Minh, sau nhuộm gram, test 
sinh hóa và giải trình tự gen 16S rRNA đều có 
kết quả dương tính với vi khuẩn Streptococcus 
agalactiae. Khuẩn lạc của vi khuẩn Streptococcus 
agalactiae hình tròn, lồi, màu kem, kích thước 
khoảng 1-2mm, dung huyết dạng β, đây là tan 
máu hoàn toàn, vòng tan máu trong suốt và có 
đường kính gấp 2-4 lần đường kính của khuẩn 
lạc. Những Streptococci có khả nĕng gây tan 
máu β phần lớn có khả nĕng gây bệnh, hầu hết 
các chủng vi khuẩn Streptococci không gây tan 
huyết thu từ cá bệnh đều là vi khuẩn S. difficae 
(Alsaid và ctv., 2010; Buller, 2004). Tuy nhiên, 
nghiên cứu của (Đặng Thị Hoàng Oanh và ctv., 
2012) phân lập vi khuẩn gây bệnh lồi mắt, xuất 
huyết trên cá rô phi nuôi nĕm 2010 ở huyện Cai 
Lậy – tỉnh Tiền Giang phân lập được vi khuẩn 
Streptococcus agalactiae nhưng các chủng vi 
khuẩn này không gây dung huyết khi nuôi cấy 
trên môi trường BA.
Trong nghiên cứu này chiết xuất với ethanol 
96%, khả nĕng kháng khuẩn Streptococcus 
agalactiae (106 CFU/ml) của gừng (330 mg/
ml) cho vòng kháng khuẩn 29-34 mm và quế 
(330 mg/ml) cho vòng kháng khuẩn 14-17 mm, 
khả nĕng ức chế và diệt vi khuẩn Streptococcus 
agalactiae (mật độ 5 x 103 CFU/ml) của gừng 
có giá trị MIC = 1 mg/ml, MBC = 2 mg/ml và 
của quế có giá trị MIC = 2 mg/ml, MBC = 8 mg/
ml, giá trị MBC/MIC ≤ 4 chứng tỏ hai loại thảo 
dược này có khả nĕng diệt khuẩn cao. 
Giá trị MIC xác định bởi nghiên cứu này là 
tương đồng với kết quả nghiên cứu của một số 
tác giả khác. Nghiên cứu dịch chiết bằng nước 
từ gừng trên 18 chủng vi khuẩn A. hydrophila có 
12 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 15 - THÁNG 12/2019
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II
vòng kháng khuẩn từ 7 - 13,67 mm (10 mg/đĩa), 
MIC = 0,05 – 0,20 mg/ml và MBC = 0,78-50 
mg/ml (Snuossi và ctv., 2016). Nghiên cứu dịch 
chiết bằng nước từ gừng trên 6 chủng vi khuẩn 
Staphilococcus sciuri có vòng kháng khuẩn từ 
8,67 - 15,33 mm (10 mg/đĩa), MIC = 0,05 – 0,20 
mg/ml và MBC = 1,26 - 25 mg/ml (Snuossi và 
ctv., 2016). Nghiên cứu dịch chiết bằng nước 
lạnh, nước nóng và ethanol (95%) từ gừng (200 
mg/ml) trên chủng vi khuẩn Streptococcus sp có 
vòng kháng khuẩn lần lượt 14, 11 và 28 mm 
(Nader, 2010). Chiết xuất gừng với ethanol 
95% (100 mg/ml) cho vòng kháng khuẩn 15,5 
mm với vi khuẩn Streptococcus pneumonia 
(Suleiman AG và ctv., 2019). Chiết suất vỏ quế 
với nước (1 g/ml) cho vòng kháng khuẩn 21,5 
mm với vi khuẩn Streptococcus iniae (105 CFU/
ml), MIC = 0,04 mg/ml (Rattanachaikunsopon 
và ctv., 2010). Nghiên cứu chiết xuất bằng 
ethanol 95% trên tỏi, nguyệt quế, muồng 
trâu, mĕng cụt, ổi và cây duối (10 mg/ml) khả 
nĕng kháng khuẩn Streptococcus agalactiae 
(108 CFU/ml) cho đường kính vòng kháng 
khuẩn từ 20-22 mm, khả nĕng ức chế vi khuẩn 
Streptococcus agalactiae (108 CFU/ml) trên 
muồng trâu, ổi, cây duối có giá trị MIC ≤ 0,125 
mg/ml (Rattanachaikunsopon và ctv., 2009). 
Nghiên cứu của chiết xuất bằng ethanol 95% 
trên lá sầu đâu (100 mg/ml) có khả nĕng kháng 
khuẩn Streptococcus agalactiae (108 CFU/ml) 
cho đường kính vòng kháng khuẩn 10,5 mm, 
trên lá cây tông dù (100 mg/ml) cho đường kính 
vòng kháng khuẩn 10,9 mm, khả nĕng ức chế 
vi khuẩn Streptococcus agalactiae (108 CFU/
ml) của sầu đâu có giá trị MIC = 1,25 mg/ml, 
của lá cây tông dù có giá trị MIC = 0,6 mg/ml 
(Kamble và ctv., 2014).
V. KẾT LUẬN
Vi khuẩn phân lập được từ cá rô phi giống 
bị bệnh lồi mắt, xuất huyết thu tại Tp. Hồ Chí 
Minh là Streptococcus agalactiae. Khả nĕng 
kháng khuẩn Streptococcus agalactiae của cao 
chiết quế trong ethanol 96% (nồng độ cao chiết 
330 mg/ml) cho đường kính vòng kháng khuẩn 
29-34 mm và cao chiết gừng trong ethanol 96% 
(nồng độ cao chiết 330 mg/ml) cho đường kính 
vòng kháng khuẩn 14-17 mm, khả nĕng ức chế 
và diệt vi khuẩn Streptococcus agalactiae (5 x 
103 CFU/ml) của cao chiết gừng có giá trị MIC 
= 1 mg/ml, MBC = 2 mg/ml và của cao chiết 
quế có giá trị MIC = 2 mg/ml, MBC = 8 mg/ml.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
Đặng Thị Hoàng Oanh, Nguyễn Thanh Phương, 
2012. Phân lập và xác định đặc điểm của vi khuẩn 
S. agalactiae từ cá điêu hồng (Oreochromis sp.) 
bệnh phù mắt và xuất huyết. Tạp chí Khoa học Đại 
học Cần Thơ, 22C, 203-212. 
Nguyễn Thượng Dong, Vietnam, Bộ giáo dục và đào 
tạo, Vietnam, Bộ y tế, Viện dược liệu, 2008. Kỹ 
thuật chiết xuất dược liệu. Hà Nội: Nhà xuất bản 
Khoa học và kỹ thuật.
Trương Thị Mỹ Hạnh, 2008. Nghiên cứu tính kháng 
khuẩn và kháng nấm của một số loại thảo mộc. 
Báo cáo đề tài khoa học – Viện Nghiên cứu Nuôi 
trồng thủy sản I, Bắc Ninh. 
Nguyễn Thị Trúc Quyên, Lê Linh Chi, Đoàn Vĕn 
Cường, Nguyễn Diễm Thư, Mã Tú Lan, Trần 
Hoàng Bích Ngọc, Nguyễn Thành Nhân, Nguyễn 
Thị Ngọc Tĩnh, 2019. Khả nĕng đối kháng vi 
khuẩn Streptococcus agalactiae phân lập trên cá 
rô phi (Oreochromis spp.) bởi một số cao chiết 
thảo dược. Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy 
sản, 3, 124-132. 
Viện NCNT Thuỷ sản I, 2017. Các bệnh thường gặp 
trên cá rô phi nuôi tại Việt Nam, tình hình nghiên 
cứu bệnh do TiLV trên cá rô phi. Báo cáo hội nghị 
phòng chống bệnh mới do TiLV trên cá rô phi nuôi 
tại Việt Nam, 10/2017. 
Tài liệu tiếng Anh
Abutbul S., Golan Avi, Barazani Oz, Zilberg Dina, 
2004. Use of Rosmarinus officinalis as a treatment 
against Streptococcus iniae in tilapia (Oreochromis 
sp.). Aquaculture, 238, 97-105. doi:10.1016/j.
aquaculture.2004.05.016
Ahn Y. J., Kwon J. H., Chae S. H., Park J. H., Yoo J. 
Y., 1994. Growth-inhibitory Responses of Human 
Intestinal Bacteria to Extracts of Oriental Medicinal 
Plants. Microbial Ecology in Health and Disease, 
7(5), 257-261. doi:10.3109/08910609409141363
Alsaid Milud, Mohd Daud Hassan, Bejo Siti, 
Abuseliana Ali, 2010. Antimicrobial Activities 
13TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 15 - THÁNG 12/2019
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II
of Some Culinary Spice Extracts against 
Streptococcus agalactiae and Its Prophylactic 
Uses to Prevent Streptococcal Infection in Red 
Hybrid Tilapia (Oreochromis sp.). World Journal 
of Fish and Marine Sciences, 2. 
Assessment report on Hypericum perforatum L., herb, 
2018. Committee on Herbal Medicinal Products 
(HMPC). European Medicines Agency. 
Brian Sheehan Ph.D. , L. Labrie, DVM , Y.S. Lee, B.S. 
, F.S. Wong, B.S. , J. Chan, B.S. , C., Komar DVM 
, N. Wendover, B.S. and L. Grisez, Ph.D, 2009. 
Streptococcosis in tilapia. Global Aquaculture 
Advocate. 
Buller Nicky B., 2004. Bacteria from Fish and Other 
Aquatic Animals. A Practical Identification 
Manual. 
Buxton Rebecca, 2005. Blood Agar Plates and 
Hemolysis Protocols. American Society for 
Microbiology. 
Evans Joyce, Klesius P. H., Shoemaker Craig, 2006. 
An overview of Streptococcus in warmwater fish. 
Aquaculture Health International, 7, 10-14. 
Faikoh E.N., Hong Y.H., Hu S.Y., 2014. Liposome-
encapsulated cinnamaldehyde enhances 
zebrafish (Danio rerio) immunity and survival 
when challenged with Vibrio vulnificus and 
Streptococcus agalactiae. Fish & shellfish 
immunology, 38, 15-24. 
Kamble Manoj, Gallardo Wenresti, Yakupitiyage 
Amararatne, Chavan Balasaheb, Rusydi 
Rachmawati, Rahma Aulia, 2014. Antimicrobial 
Activity of Bioactive Herbal Extracts Against 
Streptococcus agalactiae Biotype 
2. International Journal of Basis and Applied Biology, 
2, 152-155. 
Nader Mohammed & Kassim, Kais & Ali, Safaa & 
Azhar, Dalia, 2010. Antibacterial activity of ginger 
extracts and its essential oil on some of pathogenic 
bacteria. Baghdad Science Journal, 7, 1159-1165. 
Nagi A Al-Haj, Khadija Zedan Hassan, Alabed Ali A 
Alabed, Abdullah Y Al Mahdi, Rasheed Abdsalam, 
Albawani. Sami Mohammed, 2018. Antibacterial 
Assays of Malaysian Medicinal Plant Polygonum 
minus Using Different Extraction Methods** 
Nagi A. Al-Haj," Khadija Zedan Hassan,“Alabed 
Ali A. Alabed,“Abdullah Y. Al Mahdi. 
Nascimento Gislene G. F., Locatelli Juliana, Freitas 
Paulo C., Silva Giuliana L., 2000. Antibacterial 
activity of plant extracts and phytochemicals on 
antibiotic-resistant bacteria. Brazilian Journal of 
Microbiology, 31, 247-256. 
Ndong Diegane, Chen Yu-Yuan, Lin Yu-Hung, 
Vaseeharan Baskaralingam, Chen Jiann-Chu, 
2007. The immune response of Mozambique 
tilapia Oreochromis mossambicus (Peters) and 
its susceptibility to Streptococcus iniae under 
stress in low and high temperatures. Fish & 
shellfish immunology, 22, 686-694. doi:10.1016/j.
fsi.2006.08.015
Pachanawan A. , Phumkhachorn P. , 
Rattanachaikunsopon P., 2008. Potential of 
Psidium guajava Supplemented Fish Diets in 
Controlling Aeromonas hydrophila Infection 
in Tilapia (Oreochromis niloticus). Journal of 
bioscience and bioengineering, 106(5), 419-424. 
Rattanachaikunsopon P., Phumkhachorn P., 2009. 
Prophylactic effect of Andrographis paniculata 
extracts against Streptococcus agalactiae infection 
in Nile tilapia (Oreochromis niloticus). Journal 
of bioscience and bioengineering, 107, 579-582. 
doi:10.1016/j.jbiosc.2009.01.024
Rattanachaikunsopon P., Phumkhachorn P., 2010. 
Potential of cinnamon (Cinnamomum verum) oil 
to control Streptococcus iniae infection in tilapia 
(Oreochromis niloticus). Fisheries Science, 76, 
287-293. 
Shangliang T., Hetrick, F. M., Roberson, B. S., and 
Baya, A., 1990. The antibacterial and antiviral 
activity of herbal extracts for fish pathogens. J. 
Ocean. Uni. Qingdao, 20, 53-60. 
Snuossi Mejdi, Trabelsi Najla, Ben Taleb Sabrine, 
Dehmeni Ameni, Flamini Guido, De Feo 
Vincenzo, 2016. Laurus nobilis, Zingiber 
officinale and Anethum graveolens Essential 
Oils: Composition, Antioxidant and Antibacterial 
Activities against Bacteria Isolated from Fish and 
Shellfish. Molecules (Basel, Switzerland), 21(10), 
1414. doi:10.3390/molecules21101414
Suleiman A.G., Hamisu M., Adamu M.D., Rabiu S., 
Abdulrazak M.H., Mujaheed A., Usman A.H., I 
and Marwan, 2019. In Vitro Antibacterial Activity 
and Phytochemical Analysis of Zingiber officinale 
L. Rhizome Extracts. Med Chem (Los Angeles), 
9(4), 056-059. 
Yasuko Sekita, Keiji Murakami, Hiromichi Yumoto, 
2016. Preventive Effects of Houttuynia cordata 
Extract for Oral Infectious Diseases. Department 
of Pharmacognosy, Tokushima - Japan, 770-8505. 
14 TẠP CHÍ NGHỀ CÁ SÔNG CỬU LONG - SỐ 15 - THÁNG 12/2019
VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN II
ANTIBACTERIAL ACTIVITY OF CINNAMON BARK (Cinnamomum 
verum) AND GINGER (Zingiber officinale rose) ETHANOL EXTRACT 
AGAINST Streptococcus agalactiae ISOLATED FROM TILAPIA 
FINGERLINGS (Oreochromis spp.)
Doan Van Cuong 1*, Nguyen Thi Ngoc Tinh1, Ma Tu Lan1, Nguyen Thanh Nhan1
ABSTRACT
Streptococcus agalactiae is known as an important pathogen that causes high mortality in many 
freshwater and marine fish species. In this study, Streptococcus agalactiae was isolated from 
tilapia with haemorrhage and eye-protrusion symptoms colected in Ho Chi Minh city. Extraction 
of two herbs namely cinnamon bark (Cinnamon verum), ginger (Zingiber officinale Rose) by 
exhaustion method with ethanol solvent at three separate concentrations (96%, 72%, and 48%) or 
three consecutive concentrations (96%, then 72% and 48%, respectively). The results showed that 
cinnamon extract in 96% ethanol demonstrated a highest antibacterial activity, with the diameter of 
inhibition zone ranging from 29-34 mm, MIC value = 2 mg/ml, and MBC value = 8 mg/ml; while 
Ginger extract in 96% ethanol showed the diameter of inhibiton zone ranging from 14-17 mm, MIC 
value = 1 mg/ml, and MBC value = 2 mg/ml. In sum, cinnamon and ginger extract in 96% ethanol 
are considered two potential herbal extracts that can be applied to prevent and to treat diseases 
caused by Streptococcus agalactiae in tilapia.
Keywords: Cinnamon bark extract, ginger extract, Streptococcus agalactiae, tilapia.
1 Research Institute for Aquaculture II
* Email: vancuongdisaqua@gmail.com
Người phản biện: TS. Nguyễn Ngọc Du
Ngày nhận bài: 18/10/2019
Ngày thông qua phản biện: 02/11/2019
Ngày duyệt đĕng: 25/12/2019
Người phản biện: TS. Ngô Huỳnh Phương Thảo 
Ngày nhận bài: 18/10/2019
Ngày thông qua phản biện: 10/11/2019
Ngày duyệt đĕng: 25/12/2019