Bài giảng Kỹ thuật nhiệt - Chapter 6: The 2nd Law of Thermodynamics (Định luật nhiệt động học 2) - Lê Văn Điểm

 gi ảm tác độ ng đế n môi 
 tr ườ ng
 3
 4/17/2018
6.3: Độ ng c ơ nhi ệt (Heat Engines)
› Quan sát 1:
 –Vật n ặng rơi theo tr ọng l ực làm 
 quay cánh khu ấy, sinh nhi ệt, t ăng 
 nhi ệt độ ch ất l ỏng trong két.
 –Cấp nhi ệt vào cánh khu ấy không 
 làm quay cánh (không nâng đượ c 
 vật n ặng.
› Quan sát 2:
 – Quay máy khu ấy (b ằng công 
 ngoài) làm tăng nhi ệt độ ch ất l ỏng.
 –Cấp nhi ệt vào ch ất l ỏng không làm 
 quay máy khu ấy.
› Nh ận xét:
 – Quá trình ch ỉ di ễn ra theo 1 chi ều.
 –Cả 2 quá trình công bi ến thành 
 nhi ệt; Nhi ệt không bi ến thành 
 công.
 Hãy tìm m ột ví d ụ nhi ệt có th ể 
 bi ến thành công?
Độ ng c ơ nhi ệt (Heat Engines)
›Kết lu ận: 
 – Công có th ể bi ến tr ực ti ếp và hoàn toàn 
 thành nhi ệt (không c ần điều ki ện gì).
 – Nhi ệt ch ỉ có th ể bi ến thành công khi s ử 
 dụng thi ết b ị đặ c bi ệt, g ọi là HEAT 
 ENGINES.
› Heat engines: Là thi ết b ị bi ến nhi ệt 
 thành công.
 – Nh ận nhi ệt t ừ các ngu ồn có nhi ệt độ cao 
 (Heat source).
 – Bi ến m ột ph ần nhi ệt nh ận đượ c thành 
 công.
 – Th ải ph ần nhi ệt còn l ại cho ngu ồn có 
 nhi ệt độ th ấp (Heat sink).
 – Ho ạt độ ng theo chu k ỳ.
› Heat engines c ần s ử d ụng môi ch ất 
 để th ực hi ện vi ệc bi ến hóa n ăng 
 lượ ng (working fluid).
 Hãy nh ận d ạng các thành ph ần sau v ới h ệ th ống 
 Heat Engine là độ ng c ơ xe máy c ủa b ạn:
 - Heat source, Heat sink, Working fluid.
 - Q(in), W(net, out), Q(out).
 4
 4/17/2018
Nh ận d ạng Heat Engines – Nhà máy nhi ệt điện
›Cấu t ạo:
 –Nồi h ơi (boiler) để sinh h ơi.
 – Tuabin (Turbine) để lai máy phát điện.
 – Bình ng ưng (condenser) để ng ưng t ụ 
 hơi n ướ c sau turbine.
 –Bơm (pump) để b ơm n ướ c tr ở l ại 
 boiler.
 Hãy nh ận d ạng các thành ph ần sau v ới h ệ th ống:
 - Heat source, Heat sink, Working fluid.
 - Q(in), W(in), W(out), Q(out).
 Hệ th ống kín hay h ệ th ống h ở?
 Hãy vi ết ph ươ ng trình cân b ằng n ăng l ượ ng ( ĐL1)?
 ∆͏ Ɣ 0 → ͋ Ɣ ͑
 ͋$) Ǝ ͋*0/ Ɣ ͑*0/ Ǝ ͑$)
 ͋$) Ǝ ͋*0/ Ɣ ͑) /,*0/
Công có ích c ủa Heat Engines
› Công trong Heat Engines:
 – Công nh ận, W(in);
 – Công sinh ra, W(out);
 – Công có ích, W(net, out):
› Vì sao ͑) /,*0/ Ɨ ͑*0/ ?
Hãy nh ận d ạng các thành ph ần sau v ới độ ng c ơ 
diesel:
- Heat source, Heat sink, Working fluid.
- Q(in), W(in), W(out), Q(out).
 5
 4/17/2018
Hi ệu su ất nhi ệt c ủa Heat Engines
› Công có ích: ͑) /,*0/ Ɣ ͋$) Ǝ
 ͋*0/
› Nh ận xét: 
 – Q(out) luôn > 0 ( độ ng c ơ nhi ệt 
 không th ể không th ải nhi ệt cho heat 
 sink).
 – Công có ích W(net, out) luôn nh ỏ 
 hơn nhi ệt c ấp cho độ ng c ơ.
 – Hi ệu su ất nhi ệt c ủa độ ng c ơ nhi ệt 
 luôn < 1.
Hi ệu su ất nhi ệt c ủa Heat Engines
› Quy ướ c:
 –QH là nhi ệt l ượ ng thi ết b ị nh ận t ừ ngu ồn có 
 nhi ệt độ cao T H);
 –QL là nhi ệt l ượ ng thi ết b ị nh ận t ừ ngu ồn có 
 nhi ệt độ cao TL).
 Bạn có bi ết hi ệu su ất nhi ệt c ủa các lo ại 
 độ ng c ơ nhi ệt:
 - Độ ng c ơ x ăng? 25%
 - Độ ng c ơ Diesel? 40%
 - Nhà máy nhi ệt điện (chu trình h ỗn h ợp 
 gas-steam)? 60%
 6
 4/17/2018
Có th ể t ận d ụng đượ c Q L?
› Quan sát:
 –Cấp nhi ệt (Q H = 100kJ cho piston-
 cylinder ở điều ki ện lý t ưở ng (b ỏ 
 qua ma sát, kh ối l ượ ng piston, 
 truy ền nhi ệt).
 –Hệ sinh công nâng v ật n ặng 
 (W net,out = 15kJ).
 –Hỏi: Có th ể truy ền 85kJ còn l ại 
 ng ượ c cho ngu ồn nóng để ti ếp 
 tục chu trình? 
 – Tr ả l ời: Y/N, Why?
Có th ể t ận d ụng đượ c Q L?
›Kết lu ận: 
 – Không th ể bi ến 100% nhi ệt 
 thành công.
 – Không th ể sinh công mà không 
 th ải m ột ph ần nhi ệt cho ngu ồn 
 lạnh.
 Ví dụ: Tính hi ệu su ất nhi ệt c ủa 2 độ ng 
 cơ nhi ệt theo thông s ố trên 2 s ơ đồ 
 7
 4/17/2018
The Second Law of Thermodynamics:
Phát bi ểu c ủa Kelvin–Planck
› Không th ể có thi ết b ị ho ạt 
 độ ng theo chu k ỳ mà ch ỉ 
 nh ận nhi ệt t ừ m ột ngu ồn 
 nhi ệt và sinh công.
› Cách khác:
 – Không có độ ng c ơ nhi ệt có 
 hi ệu su ất nhi ệt 100%.
 – Để độ ng c ơ nhi ệt (nhà máy 
 nhi ệt điện) ho ạt độ ng, h ệ th ống 
 ph ải trao đổ i nhi ệt v ới c ả ngu ồn 
 nóng (furnace) và ngu ồn l ạnh 
 (environment).
6.4: Máy l ạnh và B ơm nhi ệt 
(Refrigerator & Heat Pump)
› Nhi ệt truy ền t ự nhiên t ừ v ật có nhi ệt độ cao 
 đế n v ật có nhi ệt độ th ấp.
› Quá trình ng ượ c l ại c ần thi ết b ị Refrigerator.
› Refrigerator là thi ết b ị ho ạt độ ng theo chu 
 trình.
› Môi ch ất l ạnh (Refrigerant) th ực hi ện chu trình 
 nén-ng ưng t ụ-ti ết l ưu-bay h ơi.
› Các thi ết b ị g ồm: Máy nén, B ầu ng ưng, Van 
 ti ết l ưu, Dàn bay h ơi.
› Nguyên lý: 
 – Máy nén (tiêu th ụ công W net, in hút h ơi môi ch ất và 
 nén đế n áp su ất cao (superheated vapor). 
 –Hơi môi ch ất trao nhi ệt Q H cho ngu ồn có nhi ệt độ 
 (n ướ c, không khí), cao ng ưng t ụ thành l ỏng ở B ầu 
 ng ưng.
 – Môi ch ất qua van ti ết l ưu, h ạ nhi ệt độ , áp su ất.
 – Môi ch ất sôi, nh ận nhi ệt Q L từ ngu ồn có nhi ệt độ 
 th ấp (không khí trong vùng c ần làm l ạnh). 
 8
 4/17/2018
Refrigerator VERSUS Heat Pump
› Máy l ạnh và B ơm nhi ệt 
 có chung nguyên lý:
 –Nếu Q L là có ích → Máy 
 lạnh
 –Nếu Q H là co ích → Bơm 
 nhi ệt
 Liên h ệ th ực ti ễn:
 - Hãy tìm m ột ví d ụ v ề máy l ạnh?
 - Hãy tìm m ột ví d ụ v ề bơm nhi ệt?
Hệ s ố làm l ạnh – Làm nóng 
(Coefficient of Performance)
 ͙͙̾ͧͦ͘͝ ͉ͩͨͤͩͨ
 ͉̽͊ Ɣ
 ͙͙͌ͥͩͦ͘͝ ̓ͤͩͨ͢
› Máy l ạnh: ›Bơm nhi ệt:
 – Required Input = W net,in – Required Input = W net,in
 – Desired Ouput = Q L – Desired Ouput = QH
 Nh ận xét: Khác v ới Hi ệu su ất nhi ệt, H ệ s ố làm l ạnh, làm nóng có th ể > 1
 9
 4/17/2018
Air-conditioning: Cooling and Heating Modes
The Second Law of Thermodynamics:
Phát bi ểu c ủa Clausius
› Không th ể ch ế t ạo thi ết b ị 
 ho ạt độ ng theo chu k ỳ 
 truy ền nhi ệt t ừ m ột ngu ồn 
 nhi ệt có nhi ệt độ th ấp đế n 
 ngu ồn có nhi ệt độ cao mà 
 không tiêu t ốn công.
› Cách hi ểu khác:
 – Mu ốn truy ền nhi ệt t ừ ngu ồn 
 có nhi ệt độ th ấp đế n ngu ồn 
 có nhi ệt độ cao thì c ần tiêu 
 tốn công.
 10
 4/17/2018
So sánh 2 cách phát bi ểu
› 2 cách phát bi ểu là t ươ ng 
 đươ ng:
 – Kelvin-Planck: cho độ ng c ơ 
 nhi ệt.
 – Clausius: cho máy l ạnh/b ơm 
 nhi ệt.
›Nếu có thi ết b ị nào đó mà 
 ng ượ c v ới phát bi ểu c ủa 
 Kelvin-Planck thì c ũng trái 
 với nguyên lý c ủa Clausius.
6.5: Độ ng c ơ v ĩnh c ửu 
(Perpetual-Motion Machines)
› We’ve already known: M ột quá trình 
 bất k ỳ n ếu x ảy ra đề u tuân theo ĐL1 
 và ĐL2:
 – ĐL1: ?
 – ĐL2: ?
› Perpetual-Motion Machine lo ại 1: 
 –Nếu có thi ết b ị nào có th ể ho ạt độ ng 
 ng ượ c v ới nguyên lý c ủa ĐL1.
› Perpetual-Motion Machine lo ại 1: 
 –Nếu có thi ết b ị nào có th ể ho ạt độ ng 
 ng ượ c v ới nguyên lý c ủa ĐL2.
 11
 4/17/2018
Perpetual-Motion Machines Lo ại 1
 › Nhà máy nhi ệt điện h ơi 
 nướ c:
 – Điện s ản xu ất ra đượ c s ử 
 dụng m ột ph ần để sinh h ơi 
 trong n ồi h ơi và lai b ơm 
 cấp n ướ c.
 –Hệ th ống sinh công ở máy 
 phát W(net,out) và th ải 
 nhi ệt Q(out) ở bình ng ưng.
 –Hệ th ống không nh ận nhi ệt 
 và công t ừ ngu ồn ngoài.
 ›Hệ th ống không tuân theo 
 ĐL1.
Perpetual-Motion Machines Lo ại 1
› Nhà máy nhi ệt điện:
 –Bỏ qua bình ng ưng để không 
 th ải nhi ệt ra môi tr ườ ng: 
 Q(out) = 0.
 –Hơi n ướ c sau turbine đượ c 
 bơm tr ực ti ếp vào n ồi h ơi.
 –Hệ th ống nh ận nhi ệt Q(in) ở 
 nồi h ơi.
 –Hệ th ống sinh công 
 W(net,out) ở turbine.
 12
 4/17/2018
6.6: Thu ận ngh ịch và không thu ận ngh ịch
(Reversible and Irreversible)
› Quá trình thu ận ngh ịch: Là quá 
 trình mà sau khi ti ến hành, h ệ 
 th ống có th ể tr ở v ề tr ạng thái 
 ban đầ u mà không làm thay đổ i 
 gì.
› Ví d ụ:
 – Qu ả l ắc n ếu không có ma sát.
 – Quá trình nén khí trong piston-
 cylinder n ếu b ỏ qua rò l ọt và ma 
 sát.
› Quá trình không thu ận ngh ịch: 
 là quá trình không tr ở l ại tr ạng 
 thái ban đầ u.
› Th ực t ế không có quá trình 
 thu ận ngh ịch do ma sát, rò l ọt.
6.7: Chu trình Carnot (Carnot Cycle)
› Already known: Độ ng c ơ ›Tăng công có ích b ằng cách 
 nhi ệt: th ực hi ện các quá trình thu ận 
 – Là thi ết b ị làm vi ệc theo chu k ỳ. ngh ịch (không có rò l ọt, ma 
 – Sinh công trong m ột ph ần chu sát).
 kỳ. – Chu trình thu ận nghich đượ c 
 – Tiêu th ụ công ở ph ần còn l ại. tạo b ởi các quá trình thu ận 
 – Công có ích: W(net,out) = ngh ịch.
 W(out) – W(in). – Hi ệu su ất bi ến đổ i n ăng l ượ ng 
 tốt nh ất v ới các chu trình thu ận 
 ngh ịch.
 – Là đích để nghiên c ứu phát 
 tri ển các thi ết b ị.
 – Carnot Cycle là một chu trình 
 tiêu bi ểu.
 13
 4/17/2018
 Chu trình Carnot: Heat Engines
 › Thi ết b ị: 
 – Piston-Cylinder.
 – Lo ại thi ết b ị: Heat Engine.
 – Lo ại h ệ th ống: Closed.
 – Môi ch ất: Khí lý t ưở ng.
 › Nguyên lý: 4 quá trình:
 – Giãn n ở đẳ ng nhi ệt (Isothermal Expansion): Piston 
 từ Điểm Ch ết Trên ( ĐCT) đượ c c ấp nhi ệt Q H, môi 
 ch ất giãn n ở sinh công, T H = const.
 – Giãn n ở đoạn nhi ệt (Adiabatic Compression): D ừng 
 cấp nhi ệt, môi ch ất ti ếp t ục giãn n ở đoạn nhi ệt 
 (Q=0), sinh công, nhi ệt độ gi ảm T H → TL.
 – Nén đẳ ng nhi ệt (Isothermal Compression): Piston 
 đế n Điểm Ch ết D ướ i ( ĐCD) b ắt đầ u nén đẳ ng nhi ệt, 
 tiêu th ụ công, T L = const.
 – Nén đoạn nhi ệt (Adiabatic Compression): Ti ếp t ục 
 nén, tiêu th ụ công, nhi ệt độ t ăng T L → TH , piston 
 đế n ĐCT.
 – Quá trình ti ếp t ục l ặp l ại.
 Chu trình Carnot: P-V diagram
 › Công chu trình 
 trình (boundary 
 work):
 – 1-2 nh ận nhi ệt, giãn 
 nở sinh công.
 – 2-3 ti ếp t ục sinh 
 công.
 – 3-4 nén, tiêu th ụ 
 công.
 – 4-1 nén, tiêu th ụ 
 công.
 –Wnet,out = di ện tích 
 bao b ởi chu trình.
Đồ th ị P-V g ọi là đồ th ị gì? T ại sao?
 14
 4/17/2018
 Chu trình Carnot: Refrigerator/Heat Pump
 › Carnot cycle t ạo b ởi các 
 quá trình thu ận ngh ịch.
 › Có th ể đả o ng ượ c các quá 
 trình thu ận ngh ịch thành 
 chu trình Carnot ng ượ c 
 chi ều.
Nh ận xét:
- Chu trình độ ng c ơ nhi ệt (Heat engine) đượ c bi ểu di ễn 
trên các đồ th ị có chi ều di ễn ra cùng chi ều kim đồ ng h ồ.
- Chu trình máy l ạnh/b ơm nhi ệt, ng ượ c l ại, có chi ều di ễn 
bi ến ng ượ c chi ều kim đồ ng h ồ.
 6.8: Nguyên lý Carnot
 › 1. Hi ệu su ất c ủa các máy nhi ệt 
 không thu ận ngh ịch luôn nh ỏ 
 hơn hi ệu su ất c ủa các máy 
 nhi ệt thu ận ngh ịch làm vi ệc v ới 
 cùng các (2) ngu ồn nhi ệt.
 › 2. Hi ệu su ất c ủa các máy nhi ệt 
 thu ận ngh ịch ho ạt độ ng v ới các 
 ngu ồn nhi ệt (2) nh ư nhau thì 
 bằng nhau.
 Ch ứng minh các nguyên lý Carnot: Đọ c thêm trong sách
 15
 4/17/2018
6.9: Thang nhi ệt độ độ ng h ọc
› Nguyên lý Carnot: Hi ệu 
 su ất nhi ệt ch ỉ ph ụ thu ộc 
 nhi ệt độ 2 ngu ồn nhi ệt:
 /# Ɣ ͚ʚ͎ , ͎
ʛ
› Hi ệu su ất độ ng c ơ nhi ệt:
 ͋

 /# Ɣ 1 Ǝ
 ͋ 
 ą
 Ɣ ͚ʚ͎ , ͎
)
 ā
Thang nhi ệt độ độ ng h ọc
› Hi ệu su ất độ ng c ơ nhi ệt thu ận ngh ịch ch ỉ 
 ph ụ thu ộc vào nhi ệt độ c ủa 2 ngu ồn nhi ệt:
 /# Ɣ ͚ʚ͎ , ͎
ʛ
Tỷ s ố gi ữa nhi ệt độ 2 ngu ồn l ạnh ph ụ thu ộc vào t ỷ 
số l ượ ng nhi ệt truy ền gi ữa 2 ngu ồn nhi ệt c ủa 1 máy 
nhi ệt thu ận ngh ịch và không ph ụ thu ộc tính ch ất 
môi ch ất, thi ết b ị s ử d ụng.
Năm 1954, H ội ngh ị v ề đo l ườ ng th ống nh ất l ấy 
điểm 3 th ể c ủa n ướ c là 273,16K:
- Temperature Kelvin g ọi là thang nhi ệt độ độ ng 
 học.
- Nhi ệt độ Kelvin g ọi là Nhi ệt độ tuy ệt đố i (absolute 
 temperature).
 16
 4/17/2018
6.10: Độ ng c ơ nhi ệt Carnot
› Độ ng c ơ nhi ệt Carnot có hi ệu su ất cao 
 nh ất so v ới các lo ại độ ng c ơ khác có 
 cùng 2 ngu ồn nhi ệt.
› Hi ệu su ất nhi ệt c ủa độ ng c ơ nhi ệt b ất 
 kỳ:
 ͋

 /# Ɣ 1 Ǝ
 ͋ 
› Hi ệu su ất nhi ệt c ủa độ ng c ơ nhi ệt 
 thu ận ngh ịch:
 ͎

 /# Ɣ 1 Ǝ
 ͎ 
› Độ ng c ơ Carnot có hi ệu su ất cao nh ất: 
 Hi ệu su ất Carnot (Carnot efficiency).
Hi ệu su ất bao nhiêu?
› 2 ngu ồn nhi ệt:
 –TH = 1000K;
 –TL = 300K.
› Hi ệu su ất:
 – Độ ng c ơ nhi ệt thu ận ngh ịch: ηth
 = 0,7.
 – Độ ng c ơ nhi ệt không thu ận 
 ngh ịch: ηth < 0,7.
 – Không th ể có độ ng c ơ nhi ệt có
 ηth > 0,7.
 17
 4/17/2018
Hi ệu su ất bao nhiêu?
› Ví d ụ:
 – Given: Độ ng c ơ Carnot v ới 2 
 ngu ồn nhi ệt:
 0
 ›TH = 652 C;
 0
 ›TL = 30 C.
 – Findings:
 › Hi ệu su ất nhi ệt.
 ›Lượ ng nhi ệt độ ng c ơ th ải cho 
 ngu ồn l ạnh.
 › Công có ích.
“Ch ất l ượ ng” n ăng l ượ ng 
Energy quality
› Kh ảo sát độ ng c ơ Carnot:
 – Gi ữ nguyên ngu ồn l ạnh (T L = 
 303K).
 –Tăng d ần nhi ệt độ ngu ồn nóng T H.
 – Hi ệu su ất nhi ệt t ăng d ần.
Kết lu ận: Ở nhi ệt độ càng cao, 
năng l ượ ng càng “ch ất l ượ ng”. 
Ngh ĩa là càng nhi ều n ăng l ượ ng 
đượ c bi ến đổ i thành công.
 18
 4/17/2018
 Ch ất l ượ ng VERSUS S ố l ượ ng
 › Nh ận xét: 
 – Không ch ỉ s ố l ượ ng, mà ch ất l ượ ng n ăng l ượ ng r ất 
 quan tr ọng.
 – Có nh ững n ăng l ượ ng s ử d ụng đượ c, có lo ại không 
 ho ặc khó s ử d ụng.
 Ví d ụ: 
 -Năng l ượ ng m ặt tr ời r ất l ớn trên trái 
 đấ t (s ố l ượ ng), nh ưng r ất khó s ử d ụng 
 vì nhi ệt độ th ấp (ch ất l ượ ng kém).
 -Năng l ượ ng t ừ quá trình đố t nhiên li ệu 
 hóa th ạch có ch ất l ượ ng t ốt (nhi ệt độ 
 cao 2000K).
› Nh ận xét: 
 – Công (work) quý h ơn nhi ệt (heat) vì công có th ể bi ến 
 hoàn toàn thành nhi ệt, nhi ệt ch ỉ bi ến m ột ph ần thành 
 công.
 – Khi bi ến nhi ệt thành công (trong các độ ng c ơ nhi ệt), 
 một ph ần nhi ệt th ải cho ngu ồn l ạnh. Ph ần nhi ệt này b ị 
 mất ph ẩm ch ất và không s ử d ụng đượ c.
 6.11: Máy l ạnh/B ơm nhi ệt Carnot
 › Là thi ết b ị làm vi ệc theo chu 
 trình Carnot thu ận ngh ịch 
 ng ượ c chi ều.
 –Hệ s ố làm l ạnh Máy l ạnh 
 Carnot:
 –Hệ s ố làm nóng B ơm nhi ệt 
 Carnot:
 Máy l ạnh thu ận ngh ịch Carnot có COP l ớn nh ất.
 Máy không thu ận ngh ịch có COP nh ỏ h ơn.
 Không th ể có máy có COP l ớn h ơn COP c ủa máy l ạnh thu ận ngh ịch.
 19
 4/17/2018
Ví d ụ
 › Givens:
 – Máy l ạnh Carnot R143a; 
 – m = 0,8kg; 
 0 0
 –TL= -8 C, T H = 20 C;
 – Công tiêu th ụ W in = 15kJ;
 – R134a là h ơi bão hòa ở cu ối 
 quá trình th ải nhi ệt ( điểm 4).
 › Findings: 
 – Độ khô c ủa R134a ở cu ối quá 
 trình bay h ơi (nh ận nhi ệt t ự 
 ngu ồn l ạnh).
 – Áp su ất cu ối quá trình th ải nhi ệt.
 Cách làm: Xem trang 305-306
Summary
› ĐL2: Chi ều h ướ ng di ễn ra quá trình. › Mu ốn truy ền nhi ệt t ừ v ật có nhi ệt độ 
 th ấp đế n v ật có nhi ệt độ cao c ần thi ết 
›Một quá trình di ễn ra ph ải th ỏa mãn c ả bị Refrigerator/Heat Pump:
 2 ĐL.
› Các thi ết b ị trao nhi ệt v ới 2 môi tr ườ ng –Hệ s ố làm l ạnh:
 là Heat Source (high temp.) và Heat –Hệ s ố làm nóng:
 Sink (low temp.).
› Công có th ể bi ến hoàn toàn thành › Phát bi ểu ĐL2:
 nhi ệt. Nhi ệt bi ến thành công c ần có 
 Heat Engine. –Của Kelvin-Planck v ới Heat Engine.
 –Của Clausius v ới Refgigerator.
› Hi ệu su ất c ủa Heat Engines: › Tính thu ận ngh ịch và không thu ận 
 ngh ịch.
 › Chu trình Carnot thu ận ngh ịch:
 – Carnot Heat Engine:
 – Carnot heat pump/refrigerator:
 20
4/17/2018
 21