Nhận thức, thái độ và hành động của cộng đồng đối với du lịch có trách nhiệm ở Kiên Hải, Kiên Giang

hách du lịch, người dân địa phương, 
nhân viên phục vụ du lịch) phải hành 
động có trách nhiệm (67,5%). Tỷ lệ 
thừa nhận người dân địa phương, 
chính quyền địa phương phải hành 
động có trách nhiệm trong phát triển 
du lịch (lần lượt 22,8% và 19,5%). 
Không có nhiều người cho rằng hành 
động có trách nhiệm trong du lịch 
thuộc về doanh nghiệp dịch vụ du lịch, 
nhân viên lao động trong ngành du 
lịch và khách du lịch (lần lượt 8,9%, 
6,5% và 6,5%). Kết quả cho thấy, bên 
cạnh nhiều người nhận diện được 
mấu chốt của vấn đề thì vẫn còn 
không ít người chưa thấy được 
nhiệm vụ tổng thể của các bên liên 
quan trong phát triển du lịch có trách 
nhiệm. 
Phát triển du lịch có trách nhiệm nhằm 
thực hiện hành động có trách nhiệm 
Bảng 2. Đối tượng chủ yếu có được lợi ích từ du lịch có 
trách nhiệm theo sự hiểu của cộng đồng ở Kiên Hải 
Đối tượng chủ yếu có được lợi ích Số ý kiến Phần trăm 
Người dân địa phương 102 82,9 
Khách du lịch 62 50,4 
Chính quyền địa phương 55 44,7 
Doanh nghiệp dịch vụ du lịch 51 41,5 
Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch 28 22,8 
Hiệp hội du lịch 15 12,2 
Nguồn: Kết quả phỏng vấn cộng đồng của tác giả, 2020. 
NGUYỄN TRỌNG NHÂN – NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ HÀNH ĐỘNG 
8 
đối với thiên nhiên và văn hóa, môi 
trường, người dân địa phương, khách 
du lịch, nhân viên lao động trong 
ngành du lịch. Kết quả khảo sát của 
chúng tôi cho thấy, có 65% cho rằng 
phát triển du lịch có trách nhiệm nhằm 
thực hiện hành động có trách nhiệm 
đối với tất cả các đối tượng. Ý kiến 
cho rằng phát triển du lịch có trách 
nhiệm nhằm thực hiện hành động có 
trách nhiệm đối với môi trường, người 
dân địa phương, thiên nhiên và văn 
hóa chiếm tỷ lệ lần lượt là 22,8%, 
13% và 11,4%. Số ý kiến cho rằng 
phát triển du lịch có trách nhiệm nhằm 
thực hiện hành động có trách nhiệm 
đối với khách du lịch, nhân viên lao 
động trong ngành du lịch chỉ chiếm tỷ 
lệ lần lượt là 8,1 và 6,5 . Qua đó 
cho thấy, người dân địa phương đã 
nhận thức được trách nhiệm của phát 
triển du lịch có trách nhiệm đối với các 
đối tượng liên quan. Tuy nhiên, vẫn 
còn không ít người chưa thấy được 
tính tổng thể trách nhiệm của phát 
triển du lịch đối với nhiều đối tượng 
liên quan. 
Kết quả khảo sát cho thấy đa số 
người dân đều cho rằng phát triển du 
lịch có trách nhiệm sẽ bảo tồn thiên 
nhiên và văn hóa, bảo vệ môi trường, 
phát triển du lịch bền vững, tạo việc 
làm, mang lại lợi ích kinh tế cho người 
dân địa phương và doanh nghiệp, bảo 
vệ cảnh quan. Nhìn chung, nhận thức 
của cộng đồng về lợi ích của phát 
triển du lịch có trách nhiệm tương đối 
phù hợp với quan điểm chung của thế 
giới. 
Bảng 3. Hành động có trách nhiệm đối với 
những đối tượng trong phát triển du lịch 
có trách nhiệm theo sự hiểu của cộng 
đồng 
Hành động có trách 
nhiệm đối với đối tượng 
Số ý kiến Phần trăm 
Thiên nhiên và văn hóa 14 11,4 
Môi trường 28 22,8 
Người dân địa phương 16 13 
Khách du lịch 10 8,1 
Nhân viên lao động 
trong ngành du lịch 
8 6,5 
Tất cả các đối tượng 
trên 
80 65 
Nguồn: Kết quả phỏng vấn cộng đồng của 
tác giả, 2020. 
3.3. Thái độ và hành động của cộng 
đồng đối với du lịch có trách nhiệm 
ở huyện Kiên Hải 
Mặc dù người dân ở Kiên Hải chưa 
nhận thức đầy đủ về du lịch có trách 
nhiệm, nhưng họ thể hiện thái độ ủng 
hộ rất tích cực đối với sự phát triển du 
lịch có trách nhiệm. Với câu hỏi “Kiên 
Hải có nên phát triển du lịch có trách 
nhiệm không?” thì 100 ý kiến trả lời: 
Kiên Hải cần phát triển du lịch có trách 
nhiệm. 
Thời gian qua, cộng đồng ở Kiên Hải 
đã thực hiện nhiều hoạt động nhằm 
phát triển du lịch có trách nhiệm như: 
- Trên phương diện sản phẩm du lịch, 
các sản phẩm du lịch được khai thác 
ở Kiên Hải gồm tham quan, tìm hiểu 
biển, rừng, núi, nghề truyền thống, cơ 
sở thờ tự, sinh kế của người dân 
bằng xe gắn máy; leo núi; tắm biển; đi 
ghe, tàu trên biển; lặn ngắm san hô; 
câu cá, câu mực; bắt nhum; ẩm thực 
hải sản. Các loại hình du lịch này chủ 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 2 (270) 2021 
9 
yếu được khai thác trên nền tảng 
những nguồn lực tự nhiên và văn hóa 
sẵn có, do người dân địa phương 
đứng ra tổ chức và phục vụ. Những 
loại hình du lịch trên đáp ứng được đa 
dạng nhu cầu của du khách, mang lại 
nhiều lợi ích cho cộng đồng địa 
phương và thân thiện với môi trường 
(Kết quả điền dã của tác giả, 2020). 
- Đối với truyền thông có trách nhiệm 
trong du lịch, thời gian qua, huyện 
Kiên Hải đã thực hiện một số hoạt 
động nhằm bảo vệ tài nguyên, môi 
trường và đảm bảo an ninh trật tự du 
lịch ở địa phương như thiết lập bảng 
thông tin ở những tuyến, điểm du lịch 
và đưa tin trên đài truyền thanh. Các 
thông điệp tuyên truyền điển hình như 
giữ vệ sinh bãi biển, nước biển và 
không xả rác, vứt rác bừa bãi, phải 
thu gom và đổ rác đúng nơi quy định; 
không đốt lửa tại các khu rừng khô dễ 
cháy xung quanh bãi tắm; không được 
đánh bắt hải sản, neo đậu các 
phương tiện đánh bắt hải sản và các 
phương tiện vận tải thủy trong khu 
vực bãi tắm; xin giữ rừng sạch - xanh; 
hãy chung tay bảo vệ môi trường biển 
đảo; lặn ngắm san hô, không được bẻ 
hái, nếu bẻ hái thì sẽ bị Nhà nước 
phạt 5.000.000 đồng; không sử dụng 
đồ nhựa, túi nilon gây hại cho sức 
khỏe sinh vật; không được làm những 
điều trái với thuần phong mỹ tục của 
dân tộc Việt Nam tại các bãi tắm; 
những người mắc các chứng bệnh tim 
mạch, tâm thần, những người say 
rượu không được tắm biển; trẻ em 
dưới 13 tuổi và người không biết bơi 
khi tắm biển phải mặc áo phao, có 
người trông coi và không nên bơi quá 
xa; du khách không nên tắm biển 
riêng lẻ ở khu vực bãi biển ít người; 
không buôn bán hàng rong tại khu du 
lịch; mặc áo phao khi đi tham quan du 
lịch trên biển (Kết quả điền dã của tác 
giả, 2020). 
- Sử dụng lao động có trách nhiệm 
trong du lịch: Phản ánh đúng thực 
trạng sử dụng lao động có trách 
Bảng 4. Thái độ của cộng đồng đối với phát triển du lịch có trách nhiệm ở Kiên Hải 
Đối tượng 
Kiên Hải có nên phát triển du lịch có trách nhiệm không? 
Nên Không nên 
CQĐP 4 người 100% 0 người 0% 
CQQLNNDL 1 người 100% 0 người 0% 
DNDVDL 46 người 100% 0 người 0% 
NVDL 16 người 100% 0 người 0% 
NDĐP 56 người 100% 0 người 0% 
Tổng 123 người 100% 0 người 0% 
Ghi chú: CQĐP (chính quyền địa phương), CQQLNNDL (cơ quan quản lý nhà nước về du 
lịch), DNDVDL (doanh nghiệp dịch vụ du lịch), NVDL (nhân viên phục vụ du lịch), NDĐP 
(người dân địa phương). 
Nguồn: Kết quả phỏng vấn cộng đồng của tác giả, 2020. 
NGUYỄN TRỌNG NHÂN – NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ HÀNH ĐỘNG 
10 
nhiệm hay không ở địa phương là 
doanh nghiệp dịch vụ du lịch. Qua 
khảo sát 46 doanh nghiệp ở Kiên Hải, 
91,3% cho rằng họ không sử dụng lao 
động trẻ em; có 87% doanh nghiệp ưu 
tiên sử dụng lao động địa phương và 
82,6% doanh nghiệp trả lương cho 
nhân viên ở mức tối thiểu hoặc cao 
hơn mức quy định của nhà nước. 
Không phân biệt đối xử đối với nhân 
viên và đảm bảo môi trường làm việc 
vệ sinh và an toàn cho nhân viên 
được 78,3% và 73,9% doanh nghiệp 
chọn. Trong khi đó, có tiền thưởng và 
những ưu đãi khác cho nhân viên, có 
hợp đồng lao động với nhân viên, 
tuyển dụng theo quy trình (xây dựng 
bản mô tả vị trí công việc, đăng thông 
tin tuyển dụng, áp dụng các tiêu chí 
để tuyển dụng), cung cấp chương 
trình đào tạo kỹ năng phù hợp với việc 
làm cho nhân viên được rất ít doanh 
nghiệp chọn (26,1%, 8,7%, 4,3%, 0%, 
tương ứng). 
- Hỗ trợ điểm đến du lịch có trách 
nhiệm: Khảo sát 46 doanh nghiệp dịch 
vụ du lịch ở Kiên Hải cho thấy, ý kiến 
được nhiều doanh nghiệp chọn nhất 
là sử dụng lao động địa phương 
(65,2%); 56,5% doanh nghiệp cho 
rằng họ sử dụng hàng hóa và vật liệu 
ở địa phương; 52,2% chi trả thỏa 
đáng cho hàng hóa của nhà cung cấp 
ở địa phương. Việc cung cấp kinh phí 
cho hoạt động bảo vệ môi trường và 
bảo tồn tài nguyên, hỗ trợ đào tạo 
nguồn nhân lực du lịch của địa 
phương ít được doanh nghiệp thực 
hiện (21,7 và 17,4 , tương ứng). 
- Quản lý du lịch có trách nhiệm: Theo 
sự phản hồi của chính quyền địa 
phương và cơ quan quản lý nhà nước 
về du lịch, để phát triển du lịch có 
trách nhiệm, thời gian qua, địa 
phương có những hoạt động quản lý 
như gặp gỡ doanh nghiệp và hướng 
dẫn, hỗ trợ hoạt động kinh doanh của 
họ; tạo môi trường cạnh tranh lành 
mạnh, bình đẳng cho các doanh 
nghiệp kinh doanh du lịch; khuyến 
khích doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo, 
đa dạng hóa các loại hình, sản phẩm 
du lịch phù hợp với đặc thù biển đảo; 
tạo điều kiện thuận lợi để người dân 
trực tiếp tham gia kinh doanh và 
hưởng lợi từ du lịch; mở 20 lớp tập 
huấn, đào tạo nghề du lịch tại các xã; 
triển khai ứng dụng công nghệ thông 
tin trong quản lý lưu trú du lịch; để các 
cơ sở lưu trú tự quyết định giá phòng 
theo cơ chế thị trường dựa trên chất 
lượng sản phẩm, dịch vụ nhưng phải 
niêm yết công khai và đăng ký giá với 
cơ quan thuế; hướng dẫn các tổ chức, 
cá nhân kinh doanh du lịch đảm bảo 
môi trường du lịch an toàn, chất lượng 
và thân thiện; giải quyết triệt để tình 
trạng cò mồi, lôi kéo khách; tổ chức 
14 đợt kiểm tra về đảm bảo vệ sinh an 
toàn thực phẩm trên địa bàn huyện; 
tuyên truyền người dân giữ gìn an 
ninh trật tự và bảo vệ san hô, môi 
trường, văn hóa và phát triển du lịch 
theo hướng xanh, bền vững. 
- Vận hành cơ sở lưu trú có trách 
nhiệm: Khảo sát nhiều cơ sở lưu trú ở 
Kiên Hải, chúng tôi nhận thấy, chủ cơ 
sở đã có quan tâm đến việc khuyến 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 2 (270) 2021 
11 
khích du khách sử dụng tiết kiệm điện 
và giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường 
thông qua bảng nội quy, bảng hoặc tờ 
giấy dán tường với các thông điệp 
như “vui lòng tắt hết thiết bị điện khi ra 
khỏi phòng”; “vui lòng rút thẻ chìa 
khóa ra khỏi ổ điện khi ra khỏi phòng”; 
“xin quý khách giữ vệ sinh chung”; 
“không hút thuốc trên giường ngủ”; 
“vui lòng không vứt rác xuống biển”; 
không mang chai nhựa, hộp nhựa, túi 
nilon xuống bãi tắm 
- Điều hành cơ sở ăn uống có trách 
nhiệm: Điều hành cơ sở ăn uống có 
trách nhiệm ở Kiên Hải thể hiện qua 
việc mua sản phẩm thực phẩm được 
canh tác không trái đạo đức (87%) và 
được trồng tại địa phương (60,9 ), 
sử dụng lao động địa phương (65,2 ) 
của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, trên 
52,2% doanh nghiệp thừa nhận chi trả 
thỏa đáng cho hàng hóa của nhà cung 
cấp địa phương. 
- Hành động của người dân có trách 
nhiệm: Với câu hỏi “Anh/chị làm gì để 
hỗ trợ phát triển du lịch có trách nhiệm 
ở Kiên Hải”, chúng tôi nhận được tần 
suất trả lời như sau: thân thiện với du 
khách: 78,6%, không chặt chém du 
khách: 78,6%, không vứt rác bừa bãi: 
75%, không chèo kéo du khách: 
64,3%, không khai thác quá mức sinh 
vật biển: 60,7%, không khai thác 
những loài sinh vật quý hiếm: 60,7%. 
Đến nay, cộng đồng ở Kiên Hải chưa 
có nhiều cơ hội để tham gia những 
hoạt động tiếp cận kiến thức và kỹ 
năng về du lịch có trách nhiệm do cơ 
quan quản lý nhà nước về du lịch và 
chính quyền địa phương tổ chức. Điều 
này được minh chứng bởi có đến 
85,4% số người cho rằng họ chưa 
từng được tham gia lớp, khóa tập 
huấn về lĩnh vực này. Chỉ 14,6% số 
người trả lời từng được tiếp cận về du 
lịch có trách nhiệm thông qua lớp tập 
huấn và hội thảo. Theo cộng đồng, 
năm 2015, Dự án Chương trình Phát 
triển Năng lực Du lịch có trách nhiệm 
với môi trường và xã hội tổ chức khóa 
tập huấn kinh doanh lưu trú tại nhà 
cho 35 hộ kinh doanh trên địa bàn xã 
Hòn Tre, Lại Sơn, An Sơn và Nam Du; 
Hiệp hội Du lịch Việt Nam phối hợp 
với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch 
Kiên Giang tổ chức khóa tập huấn 
Marketing Du lịch có trách nhiệm cho 
các doanh nghiệp du lịch vừa và nhỏ 
trong tỉnh (một số người ở Kiên Hải 
tham gia khóa tập huấn này). 
4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 
Du lịch có trách nhiệm sẽ là xu thế 
phát triển của ngành du lịch ở tương 
lai, hướng đến phát triển du lịch bền 
vững của điểm đến, đảm bảo lợi ích 
cho cộng đồng và bảo tồn môi trường 
tự nhiên, văn hóa và xã hội. Huyện 
Kiên Hải là điểm đến du lịch mới nổi ở 
tỉnh Kiên Giang nhưng sẽ là điểm đến 
có nhiều triển vọng trong việc thu hút 
du khách đến vùng biển Tây Nam của 
Việt Nam. Là một phần của khu dự trữ 
sinh quyển thế giới, cùng những điều 
kiện đặc thù, Kiên Hải nên phát triển 
du lịch có trách nhiệm. 
Nhận thức tốt sẽ dẫn đến thái độ và 
hành động phù hợp đối với du lịch có 
trách nhiệm một cách lâu dài. Do ít 
NGUYỄN TRỌNG NHÂN – NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ HÀNH ĐỘNG 
12 
tiếp cận với thông tin nên nhiều người 
ở Kiên Hải chưa từng nghe về thuật 
ngữ du lịch có trách nhiệm và nhầm 
lẫn với khái niệm du lịch sinh thái, du 
lịch văn hóa, du lịch cộng đồng. Tuy 
nhiên, phần lớn cộng đồng ở Kiên 
Hải nhận diện được lợi ích và đối 
tượng có được lợi ích từ phát triển du 
lịch có trách nhiệm. Bên cạnh đó, họ 
cũng xác định được các đối tượng có 
trách nhiệm trong phát triển du lịch có 
trách nhiệm. Ngoài ra, cộng đồng ở 
Kiên Hải thể hiện thái độ rất tích cực 
đối với phát triển du lịch có trách 
nhiệm ở địa phương. Thời gian qua, 
cộng đồng ở Kiên Hải đã thực hiện 
nhiều hoạt động hỗ trợ tốt cho phát 
triển du lịch có trách nhiệm ở địa 
phương. 
Để nâng cao nhận thức của cộng 
đồng ở Kiên Hải về du lịch có trách 
nhiệm, địa phương nên đẩy mạnh 
hoạt động tuyên truyền đến các bên 
liên quan những nội dung cốt lõi của 
du lịch có trách nhiệm, bên cạnh đó, 
cần tiếp tục mở những khóa tập huấn 
về kiến thức du lịch có trách nhiệm và 
kinh nghiệm phát triển du lịch có trách 
nhiệm cho cộng đồng. Ngoài ra, ban 
hành bộ quy tắc ứng xử, tăng cường 
hoạt động diễn giải (bảng nội quy, 
bảng thông tin) ở điểm đến cũng là 
một trong những biện pháp hiệu quả 
để nâng cao nậng thức của cộng đồng 
về du lịch có trách nhiệm. 
Để tạo sự chuyển biến tích cực về 
nhận thức, thái độ và hành động đối 
với du lịch có trách nhiệm của cộng 
đồng ở Kiên Hải một cách căn cơ, đòi 
hỏi chính quyền địa phương, cơ quan 
quản lý nhà nước về du lịch, doanh 
nghiệp dịch vụ du lịch cần tiên phong 
trong việc tiếp nhận kiến thức, chỉ đạo, 
hành động và hướng dẫn để tạo sức 
lan tỏa mạnh hơn đối với người dân 
địa phương và du khách.  
TÀI LIỆU TRÍCH DẪN 
1. Leslie, David. 2012. Responsible Tourism: Concepts, Theory and Practice. 
Oxfordshire: CABI Publishing House. 
2. Manente, Mara; Mingetti, Valeria and Mingotto, Erica. 2014. Responsible Tourism and 
CSR. London: Springer International Publisher. 
3. Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Kiên Hải. 2020. 
4. Responsible Travel Hanbook. 2006. https://www.transitionsabroad.com/listings/travel/ 
responsible/responsible_travel_handbook.pdf, truy cập ngày 1/7/2020. 
5. Spencely, Anna. 2008. Responsible Tourism. London: Earthscan Publisher. 
6. The Cape Town Declaration. 2002. International Conference on Responsible Tourism 
in Destinations. Cape Town. https://responsibletourismpartnership.org/cape-town-
declaration-on-responsible-tourism/, truy cập ngày 4/7/2020.