Giáo trình mô đun Sơn, bả ma tít ô tô

iện lên màu kim loại gốc. Các vết gỉ nếu còn chỉ ở 
dạng vết hoặc sợi mảnh, bề mặt sau đó được làm sạch bằng không khí khô nén, 
hay bàn chải sạch. 
Sa 3.0 
Bề mặt được phun cát cực kỹ cho kim loại thuần. Loại bỏ hoàn toàn lớp gỉ, vật 
lạ, sau đó được làm sạch lại bằng không khí khô nén hay bàn chải sạch. Bề 
mặt sau khi phun cát và làm sạch sẽ cho mầu sáng kim loại đồng nhất. 
3. cheThứ nhất, Phương pháp làm sạch kim loại 
+ Dùng búa gõ: Là bạn dùng búa gõ vào bề mặt cần xử lý kết hợp với bàn chải sắt sẽ giúp 
xử lý được những khu vực nhỏ trên bề mặt, nhưng không áp dụng để xử lý bề mặt hoàn 
chỉnh được. 
+ Dùng bàn chải sắt: phương pháp này tương đối dễ thực hiện và rất nhanh chóng, nhưng 
nhược điểm làm làm cho bề mặt bị bóng khó bám sơn hoặc hóa chất xi mạ. 
+ Thổi cát ướt: là sẽ thổi vào bề mặt kim loại với hỗn hợp nước và cát sạch với áp suất 
cao. Ưu điểm của phương pháp này là để xử lý màng gỉ sét lớn, cách xử lý này tuy không 
gây bụi nhưng bề mặt kim loại sẽ bị ướt và cần phải làm khô trước khi bắt đầu sơn nhé. 
+ Dùng nhiệt: là sử dụng những dụng cụ đốt với nhiệt độ cao dùng để xử lý tôn nhưng 
không có tác dụng làm sạch màng gỉ. 
+ Dùng đĩa mài: Đây là dụng cụ xoay tốc độ cao, đầu có gắn 1 đĩa 1 giấy nhám giúp xử 
lý những mảng bị gỉ sét tốt. 
+ Dùng cát khô: Dùng để thổi vào bề mặt kim loại với hỗn hợp nước và cát sạch với áp 
suất cao. Phương pháp này giúp xử lý bề mặt kim loại tốt nhưng lại gây nhiều bụi. 
4. Pha sơn lót bề mặt và phun sơn lót bề mặt 
Bước 1: Pha sơn lót 
Để pha được sơn lót thành công, bạn nên tuân thủ tỉ lệ pha chế: 2 lót + 1 cứng + 3 xăng. 
Bước 2: Pha sơn màu 
Tỉ lệ pha màu là: 1 cứng + 5 xăng + tinh màu (gia giảm tinh màu cho phù hợp). 
Bước 3: Pha sơn bóng 
Bạn pha sơn bóng theo tỉ lệ: 2 bóng + 1 cứng + xăng (gia giảm cho phù hợp). 
5. Sấy khô sơn lót bề mặt. 
Phòng sấy sơn là một bộ phận quan trọng giúp tạo ra được năng suất và độ chính xác 
cao. Tránh được những sai sót không đáng kể trong quá trình làm việc. Mời các bạn 
cùng tìm hiểu về phòng sấy sơn. 
Việt Nam là một quốc gia nằm ở khu vực Đông Nam Á nên điều kiện khí hậu vào mùa 
hanh khô thì quá nhiều bụi, mùa mưa lại có độ ẩm không khí cao, hơn nữa có những ngày 
độ ẩm không khí lên đến rất cao 95%. Với điều kiện như vậy việc sấy khô trở lên khó 
khăn hơn bao giờ hết. Do vậy việc cho ra đời phòng sấy sơn là một bước phát triển lớn, 
tạo được sự thuận lợi cho nhà sản xuất. 
 6. bả matit và sơn lót bề mặt 
Cách cầm dao bả matit: Không có cách đặt biệt nào để cầm dao bả, mỗi người sẽ có một 
cách sử dụng để phù hợp và thuận tiện nhất với bản thân. 
Bả matit: Không bả nhiều matit ngay một lần. Dựa vào vị trí và hình dạng của khu vực 
cần bả, tốt nhất là bả matit qua một vài lần. 
 Ở lần đầu, giữ dao bả gần như vuông góc và miết matit ép vào bề mặt cần sửa 
chữa để bả lớp matit mỏng, đảm bảo matit điền vào lỗ rỗ và thậm chí các vết xướt 
nhỏ nhất để tăng độ bám dính. 
 Lần thứ hai và thứ ba, nghiêng dao bả một góc khoảng 35 đến 45 độ và bả lượng 
matit nhiều hơn mức cần thiết một ít. Mở rộng dần dần diện tích bả matit sau mỗi 
lần bả. Nên bả quanh các mép một lớp mỏng hơn, để dao hơi nghiên một chút để 
không tạo ra lớp dày ở mép. 
 Lần bả cuối cùng, giữ dao bả gần như áp sát xuống bề mặt làm việc và làm phẳng 
bề mặt. 
7. mài sơn lót bề mặt 
. Mài khô 
 Mài khô bằng tay 
Mài bằng dụng cụ mài tay với giấy nhám P600. 
Chú ý 
Vì giấy nhám rất dễ bị tắc, phải thường xuyên rửa giấy nhám hoặc dùng chổi để làm sạch 
các hạt mài. 
 Mài khô bằng máy 
Gắn giấy nhám P400 vào máy mài tác động kép tiến hành mài. 
Chú ý 
Không thể dùng máy mài để hoàn thiện toàn bộ bề mặt được, nên phải kết hợp dụng cụ 
mài tay để hoàn thiện quá trình mài. 
2. Mài ướt 
 Mài ướt bằng tay 
Làm ướt vùng được mài bằng miếng mút nhúng nước, gắn giấy nhám P600 không thấm 
nước lên dụng cụ mài tay tiến hành mài. 
Chú ý 
Sau khi mài, nước phải được lau khô hoàn toàn. 
 Mài ướt bằng máy 
8. Phun sơn lót bề mặt 
 Đối với những khu vực không sửa chữa, bạn cần phải che chắn lại. 
- Tiến hành pha màu sơn: Đây là công việc quan trọng nhất trong quá trình bạn sơn ô tô. 
Bạn cần phải xác định được code màu, sau đó tiến hành pha chính xác tỷ lệ cần thiết. Bạn 
cần thử trước khi phun lên xe. 
- Sử dụng giẻ sạch không dính bụi để lau lại toàn bộ bề mặt được chà nhám. 
- Tiến hành điều chỉnh súng sơn màu: Sơn màu bằng áp suất khí (1.8 -2.0 bar), lượng sơn 
khoảng 2 -2.5 vòng, độ xòe khoảng 2 -2.5 vòng. Lưu ý: Tiến hành kiểm tra súng trước 
khi rót sơn và tiến hành phun sơn. 
- Tiến hành sơn màu ô tô: Độ chồng đè lớp sơn là vào khoảng 50%, cách lượt phun sơn là 
từ 3 -5 phút, khoảng cách vào khoảng 20cm. Cần phải giữ súng vuông góc với bề mặt cần 
sơn. 
9. Kiểm tra 
 Nên kiểm tra lớp sơn lần cuối dưới điều kiện đầy đủ ánh sáng. 
 Nếu thực hiện đầy đủ và đúng cách từng bước thì chiếc xe của bạn sẽ có một lớp sơn bóng 
đẹp. 
Bài 6: chuẩn bị để sơn lớp trên cùng 
 Thời gian: 16 giờ. 
Mục tiêu của bài 
- Trình bày được trình tự chuẩn bị sơn lớp trên cùng 
- Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô; 
- Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong qúa trình luyện tập. 
Nội dung bài 
1. Làm sạch buồng sơn và chuẩn bị vật liệu sơn 
1.1. Trình tự và yêu cầu kỹ thuật 
1. Làm trầy xước 
2. Làm sạch 
3. Che chắn 
4. Pha sơn lót 
5. Phun sơn lót 
6. Sấy khô sơn lót 
7. Bả matit sửa chữa nhỏ 
8. Sấy khô matit 
9. Mài sơn lót 
10. Làm trầy xước 
11. Phun sơn lót bề mặt lên tấm mới 
1.2. Thực hành 
2. Phương pháp pha sơn 
Sơn nước hay còn gọi là sơn tường, sơn nhà. Để pha sơn nước đạt chuẩn các nhà sản xuất 
đã đưa ra khuyến cáo như sau: Theo quy định của nhà sản xuất thì cách pha sơn nước 
được quy định như sau: 
Đối với sơn lót và sơn phủ màu thì bạn có thể pha thêm với nước sạch theo tỷ lệ 5- 10%, 
sau đó sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để khuấy đều sơn trước khi thi công. 
Ví dụ: Một thùng sơn lót 18 Lít thì bạn có thể pha thêm với nước sạch theo tỷ lệ 5%-10% 
tương ứng khoảng từ 0,9 - 1,8 Lít. 
Trong trường hợp quá nóng, khi mức nhiệt độ dao động từ 35- 40oC thì thợ thi công có 
thể sử dụng cách phun sương hoặc lăn lu ướt lên tường để tránh tình trạng tường nóng 
quá sẽ hấp thụ hết nước của lớp bả hay sơn. Hoặc bạn cũng có thể tăng thêm lượng nước 
sạch phù hợp trong quá trình pha sơn nước. 
2.1. Trình tự và yêu cầu kỹ thuật 
Bước 1: Trước tiên bạn cần phải tìm hiểu kỹ về sản phẩm và cách pha sơn theo từng tỷ lệ 
được quy định. 
Bước 2: Chuẩn bị hỗn hợp chống thấm theo tỉ lệ 0.5L nước: 1kg xi măng: 1kg sơn chống 
thấm 
Bước 3: Sử dụng máy máy khuấy chuyên dụng để trộn đều hỗn hợp 
Bước 4: Sử dụng một chiếc thùng sạch, trộn xi măng vào nước cho hết vón cục sau đó 
trộn với sơn chống thấm và khuấy đều. 
Sơn Alkyd thường bao gồm 2 loại: 
 Sơn chống rỉ 1 thành phần 
 Sơn dầu 1 thành phần 
Thông thường sơn sau khi khui ra vẫn rất đặc, không thể sử dụng ngay mà chúng ta cần 
phải pha chế để có thể sử dụng. Các bước pha chế cho sơn chống rỉ bao gồm các bước 
như sau: 
+ Rót ra một phần sơn vừa đủ để sơn, sau đó đóng thật chặt nắp của lon sơn lại để bảo vệ 
phần sơn chưa sử dụng. 
+ Chọn dung môi pha loãng sơn, thường là: xăng, Etylen, Ancol với tỷ lệ (từ 5% – 
10%) với thể tích sơn tùy theo nhà sản xuất đã đưa. Không nên sử dụng các loại hoá chất 
khác để pha trộn với sơn chống rỉ, tốt nhất nên pha theo dung môi pha sơn mà nhà sản 
xuất khuyến nghị. 
+ Trước khi thi công cần khuấy đều dung môi và sơn đến khi dung môi đã hòa thành một 
thể dung dịch, trước khi sử dụng nhằm đảm bảo sơn được đều và tốt nhất không bị cô 
đọng. Khi thi công sơn chống rỉ nên sử dụng, con lăn, chổi sơn hoặc súng phun tuỳ bề 
mặt mà chọn phương pháp thi công thích hợp để tiết kiệm thời gian và có độ bền tốt nhất. 
2. 2. Thực hành 
Tiến hành khuấy đều thành phần A sau đó đổ từ từ thành phần B vào. Tiếp theo, dùng máy 
khuấy sơn chuyên dụng để trộn đều 2 thành phần với nhau để tạo ra một hỗn hợp đồng 
nhất (nhớ tuân thủ đúng định mức và tỷ lệ pha trộn mà nhà sản xuất quy định) 
Trong trường hợp sau khi pha trộn hỗn hợp vẫn hơi đặc thì bạn có thể pha thêm tối đa 10% 
dung môi pha sơn chuyên dụng do nhà sản xuất quy định. 
2.3. Vệ sinh công nghiệp 
Bài 7: Sơn lớp trên cùng 
 Thời gian: 16 giờ. 
Mục tiêu của bài 
- Trình bày được trình tự và yêu cầu kỹ thuật bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống chiếu 
sáng và hệ thống tín hiệu trên xe mô tô 
- Bảo dưỡng và sửa chữa được hệ thống chiếu sáng và hệ thống tín hiệu trên xe mô tô 
đúng quy trình, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và an toàn; 
- Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô; 
- Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong qúa trình luyện tập. 
Nội dung bài 
1.Sơn lại cả tấm 
1.1. Trình tự và yêu cầu kỹ thuật 
Quy trình cách pha sơn PU (Polyurethene) được thực hiện như sau: 
Trước khi pha sơn PU thì người thực hiện cần mang đầy đủ các dụng cụ bảo hộ như găng 
tay, đeo khẩu trang, quần áo bảo hộ,... 
Tiến hành bật nắp thùng sơn 
Để pha được sơn thì người thực hiện phải xác định được thành phần của sơn. Quá trình 
thực hiện pha sơn PU (Polyurethane) được thực hiện như sau: 
Đổ từ từ thành phần B (chất đóng rắn) vào thành phần A (thành phần sơn) sau đó khuấy 
kỹ để tạo thành một dung dịch đồng nhất. 
Nếu như sau khi pha trộn, hỗn hợp sơn vẫn đặc quá thì thợ thi công được phép pha thêm 
dung môi (Thiner đặc chủng) theo quy định của nhà sản xuất với tỷ lệ 5- 10% tạo điều 
kiện không bó đầu nòng súng phun sơn và lượng sơn ra đều trên bề mặt cần sơn. 
1.2. Thực hành 
Phun sơn trên mặt phẳng là dùng không khí nén sinh ra từ máy nén khí làm 
cho sơn phun thành bụi bám trên bề mặt phẳng thành lớp mỏng đồng đều - Trước 
khi thao tác và sau khi phun sơn cần phải rửa sạch súng phun, tránh sơn còn lưu lại 
làm tắc vòi phun Hình 3.1: Các nút điều chỉnh lượng sơn và khí - Trước khi thao 
tác và sau khi phun sơn cần phải rửa sạch súng phun, tránh sơn còn lưu lại làm tắc 
vòi phun, để tham khảo về cách vệ sinh súng phun 24 sơn. Điều chỉnh lượng khí và 
lượng sơn sao cho phù hợp về khoảng cách và lượng phun. - Cần pha chế sơn theo 
yêu cầu của nhà sản xuất, lọc bằng lưới lọc sơn chuyên dụng, dùng dung môi pha 
loãng đến độ nhớt quy định 
2. Các kiểu sơn khác 
Khoảng cách giữa đầu súng phun sơn và bề mặt cần sơn khoảng 20-25 cm, 
là thích hợp, nếu gần quá làm cho sơn phân tán không tốt, tích tụ lại. Nếu xa quá, 
sơn bay ra rộng, lớp sơn mỏng, thô, bụi dễ bám vào màng sơn. Hình 3.3: Khoảng 
cách giữa súng phun sơn và vật cần phun Hình 3.4: Sử dụng súng phun sơn quá 
gần và quá xa 26 - Tốc độ di chuyển của súng phun sơn là 3–4 m/giây, tốc độ 
nhanh hay chậm làm cho màng sơn không đều. - Di chuyển súng phun sơn thẳng 
góc với bề mặt cần sơn. Hình 3.5: Kỹ thuật di chuyển súng phun sơn - Khi phun 
sơn những sản phẩm có hình dáng phức tạp phải phun theo trình tự từ trong ra 
ngoài, trước khó, sau dễ. - Thao tác phun sơn thông thường là từ trái sang phải, rồi 
lại từ phải sang trái; từ trên xuống dưới, rồi lại từ dưới lên trên, phun liên tục nhiều 
lần đến khi hoàn thành toàn bộ bề mặt, đồng thời lượt sơn sau trùng lặp khoảng 1/3 
– 1/2 bề rộng của lượt sơn trước, làm cho màng sơn phân bố đồng đều. - Sản phẩm 
sơn xong để khô ở phòng có thông gió tốt, lượng gió trong phòng không quá lớn, 
quạt gió để cách mặt đất khoảng 1m để đề phòng bụi bay vào. - Thông gió trong 
phòng phun phải tốt, làm cho bụi sơn kịp thời bay ra khỏi phòng. Cần chú ý 
thường xuyên làm sạch cánh quạt, quạt hút. 
2.1. Trình tự và yêu cầu kỹ thuật 
- Điều quan trọng là phải tuân theo các hưiớng dẫn của nhà sản xuất. Nhằm 
cân đong chính xác chất đóng rắn trước khi pha sơn. Nếu không tuân thủ đúng 
bước này sẽ xảy ra các hư hỏng khác nhau: bong sơn, nứt hay tạo ra các vết đọng 
nước. - Quy trình để pha chất đóng rắn được phân ra như bảng dưới đây. Trước khi 
pha phải đọc các hướng dẫn của nhà sản xuất sơn nhằm xác định xem tỷ lệ pha trộn 
theo trọng lượng hay theo thể tích. Nếu theo trọng lượng thì dùng cân. Nếu theo 
thể tích, thì dùng cốc hay thước đo đặc biệt. 
2.2. Thực hành 
- Bước tiếp theo khi mài lớp sơn lót bề mặt là phun lớp sơn màu. Tuy nhiên, 
diện tích đó phải được làm xước nhẹ để chuẩn bị cho sơn màu. Làm xước nhẹ là 
bước quan trọng trong giai đoạn bả matít và phun sơn lót bề mặt vì nếu không có 
nó, sơn sẽ bị bong ra sau này. (1) Mài lại cả tấm - Mài toàn bộ tầm khi mài lớp sơn 
lót bề mặt. Bề mặt được sơn có độ nhấp nhô giống như vỏ cam. Khi dùng giấy ráp 
để mài phẳng bề mặt làm việc sẽ loaị 
2.3. Vệ sinh công nghiệp 
3. Kiểm tra 
IV. Điều kiện thực hiện mô đun 
1. Phòng học thực hành (nhà xưởng) 
2. Trang thiết bị máy móc 
+ Máy chiếu, máy vi tính 
+ Bộ dụng cụ cầm tay nghề sơn bả ma tít 
+ Dụng cụ đo kiểm 
3. Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu 
+ Bột bả ma tít, giấy nhám, sơn, dầu bóng, xăng thơm 
+ Giẻ sạch, phấn 
+ Vật tư. 
+ Tranh vẽ 
+ Các tài liệu hướng dẫn và tham khảo 
+ Phiếu kiểm tra 
4. Các điều kiện khác 
+ Thực hành tại cơ sở sửa chữa ô tô có đầy đủ trang thiết bị và dụng cụ sơn bả ma tít 
V. Nội dung và phương pháp đánh giá 
1. Nội dung: 
- Kiến thức: 
+ Trình tự và yêu cầu kỹ thuật sơn bả ma tít 
- Kỹ năng: 
+ Thực hành sơn bả ma tít đúng quy trình, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và an toàn; 
+ Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ và thiết bị trong quá trình sơn bả ma tít. 
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: 
+ Bố trí vị trí làm việc hợp lý, đảm bảo an toàn và vệ sinh công nghiệp; 
+ Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô; 
+ Thể hiện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ trong luyện tập. 
2. Phương pháp: 
- Được đánh giá qua bài viết, kiểm tra, vấn đáp hoặc trắc nghiệm, tự luận, thực hành 
trong quá trình thực hiện các bài học có trong mô đun về kiến thức, kỹ năng và thái độ. 
- Kiểm tra sau khi kết thúc mô đun.. 
VI. Hướng dẫn thực hiện mô đun 
1. Phạm vi áp dụng mô đun 
- Chương trình mô đun được sử dụng để giảng dạy cho trình độ Trung cấp, Cao đẳng 
công nghệ ô tô. 
2. Hướng dẫn về phương pháp giảng dạy, học tập mô đun: 
- Đối với giáo viên, giảng viên: Trước khi giảng dạy cần phải căn cứ vào chương 
trình chi tiết và điều kiện thực tế tại trường để chuẩn bị nội dung giảng dạy đầy đủ, phù hợp 
nhằm đảm bảo chất lượng dạy và học. 
- Đối với người học: Hoàn thành một sản phẩm sau khi kết thúc một bài học và giáo 
viên có đánh giá kết quả của sản phẩm đó. 
3. Những trọng tâm cần chú ý 
+ Trình tự và yêu cầu kỹ thuật bảo dưỡng và sửa chữa động cơ, hệ thống truyền động, 
hệ thống điện. 
+ Tháo, lắp, kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa động cơ, hệ thống truyền động, hệ thống 
điện. đúng quy trình, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và an toàn 
4. Tài liệu tham khảo 
- Giáo trình mô đun sơn bả ma tít do Tổng cục dạy nghề ban hành