Tiếp tục đổi mới phiên họp toàn thể của Quốc hội

ới. Quốc hội phê chuẩn đề
Quốc hội sử dụng trong các phiên họp trực nghị của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ
tuyến của Quốc hội. Luật, nghị quyết của nhiệm các Phó Thủ tướng, Bộ trưởng và các
Quốc hội phải được quá nửa tổng số đại biểu thành viên khác của Chính phủ theo danh
Quốc hội biểu quyết tán thành. Trong trường sách đề cử chức vụ từng người. Quốc hội
hợp bãi nhiệm đại biểu quốc hội, rút ngắn bầu Chánh án Toà án nhân dân tối cao và
hoặc kéo dài nhiệm kỳ của Quốc hội hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao,
sửa đổi Hiến pháp, thì phải được ít nhất hai trong số các đại biểu Quốc hội do Chủ tịch
phần ba tổng số đại biểu Quốc hội biểu quyết nước giới thiệu.
tán thành. UBTVQH chủ trì kỳ họp Quốc hội theo
 Một nội dung quan trọng của các phiên quy định tại Điều 47 của Luật Tổ chức Quốc
họp toàn thể là Quốc hội quyết định kế hội, bảo đảm tính dân chủ, đúng pháp luật,
hoạch phát triển kinh tế - xã hội dài hạn, đạt hiệu quả thiết thực theo chương trình đã
trung hạn và hàng năm của đất nước; chính được Quốc hội thông qua. Chủ tọa các phiên
 họp toàn thể có trách nhiệm điều hành phiên
sách tài chính, tiền tệ quốc gia, dự toán ngân
 họp theo đúng nguyên tắc, trình tự, thủ tục
sách và phân bổ ngân sách nhà nước do
 quy định tại Nội quy kỳ họp Quốc hội và các
Chính phủ trình Quốc hội xem xét các dự án
 quy định khác của pháp luật có liên quan;
sau khi nghe thuyết trình của Chính phủ, báo bảo đảm thực hiện đúng chương trình kỳ họp
cáo thẩm tra của Hội đồng hoặc Uỷ ban có đã được Quốc hội thông qua tại phiên họp
liên quan và biểu quyết thông qua sau khi trù bị, thường được tổ chức trước một ngày
Quốc hội đã thảo luận. hay vào ngay trước phiên họp chính thức.
 Ví dụ, trong hai đợt làm việc trực tuyến Tại phiên họp toàn thể của Quốc hội, Quốc
và trực tiếp với tổng cộng 18 ngày, kỳ họp hội nghe thuyết trình về dự án, đề án, trình
thứ 10, Quốc hội XIV đã hoàn thành toàn bộ bày báo cáo; thảo luận và quyết định các vấn
nội dung chương trình với việc thông qua 07 đề trong chương trình kỳ họp tại phiên họp
luật, 13 nghị quyết, cho ý kiến 04 dự án luật; toàn thể. Chủ tịch Quốc hội chủ tọa các
xem xét các báo cáo về kinh tế - xã hội, tài phiên họp toàn thể của Quốc hội. Các Phó
chính, ngân sách, đầu tư công, các chương Chủ tịch Quốc hội giúp Chủ tịch Quốc hội
trình mục tiêu quốc gia, các công trình trọng chủ tọa phiên họp theo sự phân công của
điểm quốc gia giai đoạn 5 năm 2016 - 2020 Chủ tịch Quốc hội. 
 NGHIÊN CỨU 7
 Số 22 (422) - T11/2020 LẬP PHÁP
NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
 Tài liệu phục vụ kỳ họp Quốc hội được thực, phản ánh đầy đủ ý kiến phát biểu, kết
lưu hành bằng hình thức bản in giấy hoặc bản quả biểu quyết của Quốc hội tại phiên họp,
điện tử, bao gồm tài liệu chính thức được sử ý kiến bằng văn bản của đại biểu Quốc hội
dụng tại kỳ họp, gồm tài liệu thuộc hồ sơ của và do Chủ tọa phiên họp, Thư ký phiên họp
các dự án luật, dự thảo nghị quyết, đề án theo ký xác thực. 
quy định của pháp luật và các tờ trình, báo Như vậy, có thể khẳng định, phiên họp
cáo khác thuộc nội dung của kỳ họp, do Chủ toàn thể của Quốc hội là hình thức hoạt động
tịch Quốc hội quyết định theo đề nghị của chủ yếu, quan trọng nhất của kỳ họp Quốc
Tổng thư ký Quốc hội; và tài liệu tham khảo hội được luật định với quy trình, thủ tục chặt
gồm các ấn phẩm và chuyên đề nghiên cứu chẽ, mang tính chất chính trị, pháp lý ở tầm
được cung cấp cho đại biểu Quốc hội để cung vĩ mô, tầm quốc gia, thủ tục nghị trường với
cấp thêm thông tin về nội dung Quốc hội sự tranh luận phản biên dân chủ được truyền
xem xét, quyết định tại kỳ họp, do Tổng thư thông rộng rãi về những vấn đề trọng đại của
ký Quốc hội quyết định. Khi cần thiết, quốc gia có tác động sâu rộng tới đời sống
Thường trực Hội đồng Dân tộc, Thường trực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội không chỉ
Ủy ban của Quốc hội phối hợp với Tổng thư trong nước mà còn trên cả bình diện quốc tế.
ký Quốc hội cung cấp tài liệu tham khảo 2. Một số kiến nghị nhằm tiếp tục đổi mới
phục vụ đại biểu Quốc hội tại kỳ họp. phiên họp toàn thể của Quốc hội
 Các phiên họp toàn thể được Quốc hội (1) Từ thực tiễn nghiên cứu cách thức
quyết định và ghi trong chương trình kỳ họp. tiến hành các phiên họp toàn thể của Quốc
tại kỳ họp Quốc hội. Tại phiên họp toàn thể, hội cho thấy, chúng ta có thể cân nhắc rút
thời gian thuyết trình về dự án, đề án, trình ngắn thời gian song song với nâng cao chất
bày báo cáo cũng được quy định trong lượng kỳ họp. Trong xu hướng nâng tỷ lệ
khoảng 10-15 phút, chủ yếu là trình bày báo ĐBQH hoạt động chuyên trách lên ít nhất là
cáo tóm tắt, còn bản đầy đủ được gửi cho các 40% tổng số ĐBQH với nguồn nhân sự giới
ĐBQH nghiên cứu trước đó. Thời gian phát thiệu ứng cử ĐBQH hoạt động chuyên trách,
biểu của ĐBQH tham gia thảo luận lần thứ bảo đảm chất lượng, vì vậy, tùy theo yêu cầu,
nhất không quá 07 phút, lần thứ hai không tình hình thực tiễn, UBTVQH có thể triệu
quá 03 phút; thời gian tranh luận không quá tập Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động
3 phút; chất vấn không quá 2 phút theo đồng chuyên trách trước mỗi kỳ họp Quốc hội để
hồ đếm ngược trên bảng điện tử trong hội thảo luận, cho ý kiến về các dự án, đề án, báo
 cáo trước khi trình Quốc hội. Điều này sẽ tạo
trường, trừ trường hợp được chủ tọa cho
 điều kiện cho việc nâng cao chất lượng dự
phép kéo dài. 
 thảo, dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội,
 Chất vấn tại phiên họp toàn thể được tiến giảm thời gian thảo luận, thông qua dự án
hành theo quy định của Luật Hoạt động giám luật mà vẫn đảm bảo chất lượng của luật. Tại
sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Mỗi phiên họp toàn thể, các đại biểu có thể phát
lần chất vấn, đại biểu Quốc hội nêu chất vấn biểu 5 phút, thay vì 7 phút như hiện nay, để
không quá 02 phút. Người bị chất vấn trả lời tập trung vào những vấn đề cốt lõi nhất, ít
chất vấn của một đại biểu không quá 05 phút. dẫn dắt, diễn giải, đi thẳng vào vấn đề để
Trường hợp cần thiết, Chủ tọa quyết định nhiều đại biểu được phát biểu, để nhiều nội
việc kéo dài thời gian trả lời chất vấn. dung, khía cạnh của vấn đề được đề cập hơn,
 Biểu quyết tại phiên họp toàn thể do đa dạng, đa chiều hơn. 
Quốc hội quyết định, áp dụng bằng hệ thống Chất vấn là một trong những hình thức
biểu quyết điện tử, bằng bỏ phiếu kín hay giám sát hiệu quả nhất trong hoạt động giám
bằng giơ tay. Kỳ họp Quốc hội và các phiên sát của Quốc hội thường được thực hiện tại
họp tại kỳ họp Quốc hội phải được ghi âm, các phiên họp toàn thể, luôn thu hút sự quan
ghi biên bản. Biên bản tổng hợp do Chủ tịch tâm, theo dõi của nhiều tầng lớp nhân dân1.
Quốc hội và Tổng thư ký Quốc hội ký xác Chính vì lẽ đó, hoạt động chất vấn luôn được
8 NGHIÊN CỨU
 LẬP PHÁP Số 22 (422) - T11/2020
 NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
đổi mới, chú trọng về chất lượng, tinh thần Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim
xây dựng, trách nhiệm, dân chủ, công khai, Ngân đã khẳng định, đây là cơ hội để Quốc
tính tranh luận, đối thoại. Thực tiễn hoạt hội thử nghiệm đổi mới hoạt động và cũng
động của Quốc hội cho thấy, thời gian chất là kỳ họp thể hiện sự đoàn kết dân tộc, hiệu
vấn có hạn, nhưng mong muốn, bức xúc của triệu cả nước tập trung chống dịch và nhanh
người dân, cử tri lại rất nhiều. Vì vậy, bên chóng phục hồi kinh tế. Đây cũng là cách
cạnh việc tăng cường chất vấn ở UBTVQH, Quốc hội kiểm nghiệm năng lực công nghệ
Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, thông tin hiện có của mình trên con đường
tại phiên toàn thể có thể lựa chọn tối đa 2-3 tiến tới Quốc hội số (digital Parliament) sao
thành viên Chính phủ với 2-3 vấn đề trọng cho hiệu quả, tiết kiệm nhất. Cách tổ chức
tâm để chất vấn, thay vì 4-5 thành viên họp Quốc hội trực tuyến để giải quyết một
Chính phủ như hiện nay. Phương thức chất số nội dung của kỳ họp có thể mang lại
vấn này vừa cho phép các đại biểu và người những trải nghiệm mới. Các đại biểu Quốc
bị chất vấn có thể trao đổi kỹ hơn về vấn đề hội sẽ được tiếp cận các ứng dụng thường
đưa ra chất vấn; mặt khác, có thể tiết kiệm nhật đã được nâng cấp hoặc ứng dụng mới
được thời gian thảo luận của Quốc hội. như: Khai thác, sử dụng tài liệu; đăng ký
 Đối với hoạt động đọc báo cáo tại phiên phát biểu; xin ý kiến đại biểu; biểu quyết...
họp toàn thể, do ĐBQH đã có bản báo cáo, Các phát biểu thảo luận, tranh luận của đại
tờ trình, bản tóm tắt gửi trước, vì vậy, chúng biểu dễ dàng được ghi âm, ghi hình, bóc
tôi cho rằng, cần giảm thời gian đọc báo cáo băng kịp thời, làm tài liệu lưu hành trong kỳ
từ 15 phút xuống 10 phút để dành thời gian họp. Sau các phiên thảo luận, các đại biểu
cho thảo luận; trong một số trường hợp, cần Quốc hội sẽ biểu quyết bằng hệ thống biểu
chạy chữ, hoặc slide trên bảng điện tử, đặc quyết điện tử cài đặt trên thiết bị di động. 
biệt là các báo cáo có nhiều số liệu như ngân Với cơ cấu của Quốc hội có gần 70% là
sách nhà nước, kế hoạch phát triển KTXH đại biểu kiêm nhiệm, nên việc họp trực tuyến
để ĐBQH thuận tiện hơn cho việc theo dõi2. còn giúp các đại biểu kiêm nhiệm thuận lợi
 (2) Ứng dụng công nghệ tiên tiến vào kỳ hơn trong giải quyết các công việc thường
họp là một xu thế mạnh mẽ. Theo Liên minh nhật theo chức năng, nhiệm vụ của mình. Về
Nghị viện Thế giới (IPU), trong đại dịch phương diện nào đó, có thể các đại biểu cũng
Covid-19, các nghị viện có nhiều giải pháp tự tin hơn khi phát biểu tại địa phương mình
khác nhau để duy trì hoạt động. Trong bối về những vấn đề mà cử tri quan tâm. Các
cảnh cả nước tiếp tục thực hiện các giải pháp đoàn đại biểu Quốc hội cũng có thể mời cử
nghiêm ngặt để phòng ngừa dịch bệnh tri “dự khán” các phiên họp trực tuyến tại
Covid-19 lây lan, UBTVQH đã đồng ý tổ phòng họp của Văn phòng Đoàn đại biểu
chức Kỳ họp thứ 9, 10 của Quốc hội khóa Quốc hội ở địa phương. Như vậy, số lượng
XIV, theo phương thức kết hợp họp trực cử tri được “dự khán” trực tiếp kỳ họp của
tuyến và họp tập trung. Quốc hội ở địa phương sẽ tăng lên, giúp rút
1 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam: Kế thừa, đổi mới và phát triển, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội-2016,
 tr. 387.
2 Ví dụ, tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa 14, phát thanh, truyền hình trực tiếp trình bày nhiều tờ
 trình, báo cáo, trong đó có 02 hiệp định EVFTA, EVIPA, để bảo đảm thời gian phiên họp toàn thể, Tổng Thư
 ký Quốc hội đã yêu cầu các cơ quan cần chuẩn bị văn bản tóm tắt cô đọng, súc tích, chỉ sử dụng đúng thời
 gian được ghi trong chương trình; tại phiên thảo luận tại hội trường về kinh tế - xã hội tại kỳ hợp thứ 10,
 Quốc hội khóa 14, Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã trình
 chiếu 2 phóng sự về an ninh năng lượng và an ninh nguồn nước, an toàn hồ đập thay vì trình bày báo cáo
 giám sát về 2 nội dung này, và đây cũng được coi như ý kiến thảo luận của tập thể 2 ủy ban. Đây là một sáng
 kiến mới của kỳ họp, giúp cho các ĐBQH được trực tiếp nắm bắt nội dung, kết quả giám sát chuyên đề của
 2 ủy ban bằng cả hình ảnh và lời thuyết minh bên cạnh việc nghiên cứu báo cáo đầy đủ kết quả giám sát.
 NGHIÊN CỨU 9
 Số 22 (422) - T11/2020 LẬP PHÁP
NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
ngắn khoảng cách địa lý giữa Quốc hội và hệ thống công nghệ thông tin và cơ sở dữ
cử tri, khoảng cách giữa từng đại biểu Quốc liệu, phần mềm của đội ngũ cán bộ nhân
hội và cử tri. Bên cạnh đó, về khía cạnh ngân viên hỗ trợ kỹ thuật của ĐBQH tại Văn
sách hoạt động thì thời gian họp trực tuyến phòng Quốc hội sẽ bảo đảm chủ động trao
sẽ tiết kiệm được một số chi phí, như vé máy đổi thông tin qua hệ thống mạng để nâng cao
bay, tàu xe, ăn nghỉ, đưa đón, in ấn, chuyển hiệu quả công việc, bảo đảm tiết kiệm,
phát tài liệu không chỉ với đại biểu mà cả chống lãng phí. Để đảm bảo an ninh, an toàn
bộ máy giúp việc, nhất là khi cân đối ngân cho hệ thống mạng thông tin và bảo vệ
sách còn rất khó khăn, đặt ra yêu cầu thực người dùng, Văn phòng Quốc hội đã yêu cầu
hành tiết kiệm một cách thực chất ở mọi cấp, nghiên cứu kỹ trong lựa chọn sử dụng các
mọi ngành và lĩnh vực3. ứng dụng, tránh cài đặt, sử dụng các ứng
 Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị dụng đang bị cảnh báo tồn tại lỗ hổng, điểm
Kim Ngân, việc bố trí kỳ họp thành hai đợt yếu bảo mật; tải và cài đặt ứng dụng từ các
 nguồn chính thống, không sử dụng các ứng
trực tuyến và trực tiếp như kỳ họp thứ 9, 10
 dụng trực tuyến để trao đổi, gửi nhận các dữ
vừa qua và có khoảng thời gian 1 tuần ở giữa liệu bí mật nhà nước, dữ liệu nội bộ.
là một kinh nghiệm tốt, đã tạo điều kiện
 Tăng cường năng lực nguồn nhân lực
thuận lợi để UBTVQH, Hội đồng Dân tộc,
 chất lượng cao hỗ trợ kỹ thuật cho các phiên
các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan, tổ họp toàn thể của Quốc hội do việc đổi mới
chức hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, giải quy trình cùng với áp dụng công nghệ cao
trình ý kiến của đại biểu Quốc hội để chỉnh trong các phiên họp toàn thể của Quốc hội sẽ
lý, hoàn thiện các dự thảo luật, dự thảo nghị dẫn tới sự thay đổi về cơ cấu nguồn nhân lực
quyết trình Quốc hội biểu quyết, thông qua. và cách thức hỗ trợ kỹ thuật cho ĐBQH và
Các vị đại biểu Quốc hội cũng có thêm thời Quốc hội. Nền tảng tự động hóa trên cơ sở
gian để nghiên cứu kỹ lưỡng tài liệu, tham phần mềm mới và máy móc, thiết bị tiên tiến
khảo chuyên sâu ý kiến của các chuyên gia, sẽ đặt ra yêu cầu cao hơn đối với con người
các nhà khoa học và đối tượng chịu sự tác vận hành, lao động có tri thức, lao động chất
động của các chính sách để chuẩn bị tốt ý lượng cao sẽ đóng vai trò quan trọng. Các
kiến tham gia thảo luận, xem xét, quyết định ĐBQH cũng cần cập nhật kiến thức, kỹ năng
tại đợt 24. thích ứng, ứng dụng công nghệ, sáng tạo
 (3) Nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật, trong công việc để hoàn thành nhiệm vụ,
công nghệ phục vụ các phiên họp toàn thể chức trách của mình. Ứng dụng công nghệ
của Quốc hội để đảm bảo việc cung cấp, trao và thay đổi quy trình cũng sẽ đặt ra yêu cầu,
đổi thông tin về hoạt động của Quốc hội theo thách thức trong bố trí lại nguồn nhân lực của
quy định của pháp luật là xu hướng tất yếu. Văn phòng Quốc hội cho phù hợp.
Văn bản được thông tin chính thức dưới hình Tóm lại, đổi mới các phiên họp toàn thể
thức bản điện tử trong phạm vi giữa các đơn của Quốc hội trong bối cảnh Quốc hội Việt
vị thuộc Văn phòng Quốc hội qua hệ thống Nam đang có những bước chuyển mình
điều hành điện tử của Quốc hội và hệ thống mạnh mẽ theo hướng hiệu quả, thiết thực, tiết
mạng nội bộ của Văn phòng Quốc hội. Việc kiêm các nguồn lực của xã hội là việc làm
ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin phục cần thiết và thường xuyên. Đây cũng là
vụ công tác quản lý, điều hành và hoạt động những hành động cụ thể để Quốc hội hoàn
chuyên môn, nghiệp vụ gắn với tăng cường thành sứ mạng, nhiệm vụ lịch sử của mình
trách nhiệm sử dụng và khai thác hiệu quả trước sự phát triển trường tồn của đất nước n
3 Trần Văn, Quốc hội họp trực tuyến kết hợp họp tập trung: Thêm một bước đổi mới, Báo Đại biểu nhân dân
 ngày 30/4/2020.
4 Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Phát biểu tại Đợt họp tập trung của kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa
 XIV ngày 8/6/2020.
10 NGHIÊN CỨU
 LẬP PHÁP Số 22 (422) - T11/2020