Nghiên cứu lỗi phát âm của người Việt học tiếng Pháp nhìn từ góc độ ngữ âm - âm vị học

out (↑)//mes voisins. (↓) 
Giáo viên cần hƣớng dẫn quy tắc liên quan đến nhóm nhịp điệu cần để ngƣời học sửa 
đƣợc lỗi sai này. Việc cho nghe, bắt chƣớc và lặp lại nhiều lần theo phƣơng pháp nghe-nhắc 
lại sẽ rất hiệu quả để cải thiện phát âm nhịp điệu của ngƣời học. 
4.1.3. Nhấn âm 
Lỗi nhấn âm chủ yếu rơi vào các đối tƣợng học A2 và B1. Nguyên nhân là do ngƣời học 
chƣa nắm đƣợc nguyên tắc nhấn âm trong tiếng Pháp. Họ thƣờng lên giọng hoặc xuống giọng 
âm tiết cuối cùng của từ. 
Một số kết quả thu đƣợc từ bài ghi âm ngƣời học. 
 - (7) Je vais vous présenter dans un premiertemps le document et ensuite je vous dirai 
ce qu‟il m‘inspire. 
- (8) Quelle attention faut-il faire quand on choisit ce mode de voyage? 
- (9) J‟ai habité pendant quatre mois dans une famille française lors de mon stage en France. 
Tiếng Pháp quy định trong một từ, trọng âm sẽ rơi vào âm tiết cuối. 
- Pois pois 
- Poisson poi/ssons 
Trong một nhóm từ có kết cấu cú pháp chặt chẽ (ngữ danh từ, ngữ động từ, ngữ trạng 
từ, ngữ giới từ), chỉ âm tiết cuối cùng của nhóm đƣợc nhấn mạnh. 
Nhóm danh từ 
les petits pois lesp/tits/pois 
les petits poissons verts lesp/tits/poi/ssons/verts 
Nhóm động từ Tu as vu tu/as/vu 
Xét trên một câu hoàn chỉnh, chỉ nhấn âm vào âm tiết cuối của nhóm cú pháp. 
- Tu as vu,// les petits pois// sont verts! 
 tu/as/vu// lesp/tits/pois//sont/verts 
- Tu as vu// les petits poissons verts? 
 tu/as/vu// lesp/tits/poissons/verts 
Nhƣ vậy, câu (7), (8) và (9) sẽ phải nhấn âm nhƣ sau: 
- (7) Je vais vous présenter dans un premier temps le document et ensuite je vous dirai 
ce qu‘il m‘inspire. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 395 
- (8) Quelle attention faut-il faire quand on choisit ce mode de voyage ? 
- (9) J‘ai habité pendant quatre mois dans une famille française lors de mon stage en France. 
Để sửa lỗi ngữ điệu của ngƣời học, theo chúng tôi phƣơng pháp nghe-nhắc lại kết hợp 
với việc giải thích quy tắc ngữ điệu là phƣơng pháp tối ƣu giúp ngƣời học khắc phục nhanh và 
hiệu quả những khiếm khuyết này. Giáo viên nên tham khảo thêm sách Phonétique essentielle 
du françaiskèm CD của hai tác giả Chanèse Kamoun và Delphine Ripaud (2017). 
4.2. Lỗi nguyên âm 
4.2.1. Nguyên âm mở/ nguyên âm khép (voyelles ouvertes/ voyelles fermées) 
Phân tích cách phát âm nguyên âm trên các bài ghi âm cho thấy nhiều ngƣời học nhầm 
lẫn giữa [o]/ [ɔ]. 
Bảng 5: Lỗi nguyên âm [o]/ [ɔ] 
[o]/ [ɔ] Ngƣời học phát âm Phát âm đúng 
homme 
dialogue 
sociologue 
écologue 
/om/ 
/djaloɡ/ 
/sosjoloɡ/ 
/ekoloɡ/ 
/ɔm/ 
/djalɔɡ/ 
/sɔsjɔlɔɡ/ 
/ekolɔɡ/ 
Với cặp [ø]/ [œ], ngƣời học thƣờng phát âm thành [ə]. 
Bảng 6: Lỗi nguyên âm [ø]/ [œ] 
[ø]/ [œ] Ngƣời học phát âm Phát âm đúng 
peu 
deux 
pleurer 
vecteur 
/pə/ 
/də/ 
/pləʀe/ 
/vԑktəʀ/ 
/pø/ 
/dø/ 
/pløʀe/ 
/vԑktœʀ/ 
 Trong tiếng Việt, hai nguyên âm [ø] và [œ] không có, điều này lý giải vì sao ngƣời 
học thƣờng không phân biệt và phát âm đƣợc những nguyên âm này. Với họ, [ø] hay [œ] là 
những biến thể (variantes) của âm [ə]. 
Để sửa lỗi nguyên âm đóng/ mở, giáo viên nên sử dụng phƣơng pháp nghe-nhắc lại kết 
hợp phƣơng pháp mô tả cấu âm và phƣơng pháp đối âm để giúp ngƣời học phân biệt rõ các 
âm này. 
4.2.2. Nguyên âm mũi (voyelles nasales) 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 396 
Phân tích dữ liệu ghi âm cho thấy khá nhiều số học viên có thói quen phát âm [ԑn] thay 
vì [ ]. Đó là trƣờng hợp các từ matin, demain, lendemain, certain, quelqu‟un, aucun, 
américain, pain, copain, pin, mannequin,.... 
Trong trƣờng hợp này, giáo viên cần hƣớng dẫn ngƣời học cách cấu tạo âm của âm mũi 
này kết hợp luyện tập thƣờng xuyên để giúp ngƣời học có thói quen phát âm đúng. 
Một lỗi khác liên quan đến nguyên âm [ ] từ việc ngƣời học bị phụ thuộc nhiều vào chữ 
viết nên phát âm -im thành [im] thay vì cần phát âm [ ] nhƣ important, impossible, import-
export,impact, impatience, imparfait,... Giáo viên cần giải thích rõ mối tƣơng quan giữa chữ 
viết và phát âm. Trong tiếng Pháp, -im (+b/p), -ain, -ein, -yn, -ym, -aim, -um, -in, -(i/e+) en 
đều phát âm [ ]. 
4.2.3. Lỗi liên quan chữ cái «e» 
Chữ cái «e» sẽ không đƣợc phát âm khi đứng cuối câu. Tuy vậy, ngƣời học thƣờng 
xuyên phát âm thành [ə] hoặc [e] (trƣờng hợp động từ). 
Bảng 7: Lỗi liên quan chữ cái «e» 
«e» Ngƣời học phát âm Phát âm đúng 
libre 
petite 
J‘habite 
J‘aime 
(Je) voyage 
/libʀə/ 
/pətitə/ 
/ʒabite/ 
/ʒԑme/ 
/vwajaʒe/ 
/libʀ/ 
/pətit/ 
/ʒabit/ 
/ʒԑm/ 
/vwajaʒ/ 
4.3. Lỗi phụ âm (consonnes) 
4.3.1. Phụ âm cuối câm 
Trong tiếng Pháp, đa số phụ âm kết thúc từ không đƣợc đọc. Tuy nhiên, do phụ thuộc 
chữ viết, nhiều học viên luôn đọc phụ âm này. Ví dụ nhƣ trop, gentil, estomac, accès, roux, 
ballet, début, étudiant, ticket,... Bên cạnh đó, danh từ và tính từ số nhiều cũng thƣờng đƣợc 
phát âm [s]. 
Ngƣời học thƣờng phát âm thành phụ âm tắc (consonnes occlusives) thay vì phụ âm 
nổ (consonnes explosives). Thay vì cần mở môi để âm bật ra, họ lại khép môi lại và vì vậy âm 
không thoát ra đƣợc nhƣ trƣờng hợp coupe, soupe, cube, robe, études, toute(s), sympathique, 
voyage, ... Nguyên nhân lỗi này có thể đƣợc giải thích bởi sự khác biệt trong phát âm tiếng 
Pháp và tiếng Việt. Trong tiếng Việt, phụ âm cuối của tiếng luôn là phụ âm tắc do đó ngƣời 
học giữ thói quen đó khi học tiếng Pháp. 
Giải thích quy luật phát âm cùng phƣơng pháp nghe-nhắc lại sẽ giúp ngƣời học điều 
chỉnh lỗi này. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 397 
4.3.2. Nhiều phụ âm trong một âm tiết hoặc đứng cạnh nhau 
Đặc điểm một âm tiết có hơn một phụ âm đứng cạnh nhau là một khó khăn cho ngƣời 
Việt. Trong tiếng Việt, tiếng luôn là đơn âm và chỉ có một phụ âm xuất hiện ở âm đầu và/hay 
ở vần. Vì vậy, ngƣời họcthƣờng thêm nguyên âm [ə] giữa các phụ âm. 
Sau đây là kết quả chúng tôi thu đƣợc từ các bài ghi âm. 
Bảng 8: Trƣờng hợp nhiều phụ âm cạnh nhau 
CC+V Ngƣời học phát âm Phát âm đúng 
profession 
croire 
problème 
phrase 
pratiquer 
/pəʀofԑsjɔ / 
/kəʀwaʀ/ 
/pəʀɔbəlԑm/ 
/fəʀaz/ 
/pəʀɑtike/ 
/pʀofԑsjɔ / 
/kʀwaʀ/ 
/pʀɔblԑm/ 
/fʀaz/ 
/pʀɑtike/ 
Nếu âm tiết trƣớc kết thúc bằng phụ âm [s], học viên sẽ «nuốt» luôn phụ âm này. 
Bảng 9: Trƣờng hợp phụ âm [s] đứng trƣớc phụ âm 
[s]+C(C) Ngƣời học phát âm Phát âm đúng 
espérer 
expérience 
restaurant 
histoire 
/ peʀe/ 
/ kpeʀjɑ s/ 
/ʀ tɔʀɑ / 
/itwaʀ/ 
/ speʀe/ 
/ kspeʀjɑ s/ 
/ʀ stɔʀɑ / 
/istwaʀ/ 
Đối với lỗi này ngƣời dạy cần nhiều thời gian và sự kiên nhẫn để phát âm mẫu và sửa 
cho ngƣời học. 
4.4. Lỗi liên kết và nối âm 
Do tiếng Việt thuộc tiếng đơn âm và biên giới giữa các tiếng rất rõ ràng nên khi học 
tiếng Pháp, ngƣời học thƣờng rất lúng túng trong việc liên kết (enchaînement) và nối các từ 
(liaison) trong một ngữ thành một chuỗi âm thanh liên tục. 
4.4.1. Lỗi liên kết 
Lỗi liên kết thƣờng gặp là liên kết phụ âm. Ngƣời học thƣờng đọc rời từng từ nhƣ các 
trƣờng hợp sau : 
- (10) En plus, cette/ activité apporte beaucoup d‘avantages. 
- (11) Il/ attire de nombreuses personnes à venir dans la ville durant le festival. 
- (12) Les jeunes aiment passer leurs vacances entre/ amis. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 398 
Quy tắc phát âm quy định, liên kết bắt buộc phải thực hiện trong cùng nhóm và giữa các 
nhóm ngữ nghĩa nếu từ đứng trƣớc kết thúc bằng phụ âm và từ tiếp theo bắt đầu bởi một 
nguyên âm hoặc h câm. 
Nhƣ vậy, các câu (10), (11) và (12) phải đƣợc phát âm liên kết nhƣ sau: 
- En plus, cette∟ activité apporte beaucoup d‘avantages. 
- Il∟ attire de nombreuses personnes à venir dans la ville durant le festival. 
- Les jeunes aiment passer leurs vacances entre∟amis. 
Đối với lỗi phát âm liên kết, giáo viên cần nhấn mạnh đặc điểm liên kết của tiếng Pháp 
qua các bài nghe để hình thành thói quen cho ngƣời học. Cần kiên trì luyện và sửa lỗi cho 
ngƣời học trong suốt quá trình học đồng thời thƣờng xuyên nhắc lại quy tắc liên kết để học 
viên ý thức thực hiện liên kết phát âm. 
4.4.2. Lỗi nối âm 
Khi phát âm trong tiếng Pháp, nhiều phụ âm cuối của từ không đƣợc đọc hay còn gọi là 
câm (muet). Nhƣng khi xuất hiện trong một cụm từ, trong nhiều trƣờng hợp, phụ âm câm đó 
sẽ đƣợc phát âm khi kết hợp với nguyên âm đầu của từ tiếp theo. Tiếng Pháp gọi đó là nối âm 
(liaison). 
Tuy nhiên, kết quả thu đƣợc từ các bài ghi âm cho thấy, lỗi nối âm là lỗi rất phổ biến ở 
ngƣời học và tập trung ở nối âm bắt buộc. 
Lỗi nối âm bắt buộc thƣờng bắt gặp là nối chủ ngữ là đại từ với động từ. 
- Si vous/ écoutez sa chanson, vous serez attiré certainement par la mélodie. 
Trong khi đó, quy tắc phát âm quy định bắt buộc phải nối âm khi chủ ngữ là đại từ đi 
liền với động từ bắt đầu bằng nguyên âm hoặc h câm. Nhƣ vậy «Si vous/ écoutez» sẽ đọc 
thành [sivuzekute]. 
Một lỗi nữa liên quan nối âm bắt buộc trong một nhóm ngữ nghĩa mà tập trung chủ yếu 
ở ngữ danh từ (từ xác định và danh từ, tính từ và danh từ, giới từ đơn âm và danh từ/đại từ, 
trạng từ và tính từ). 
- Ce document est un / article paru sur le site Internet intitulé www.myweekendforyou. 
Trong khi «un article» cần phát âm [œ nɑʀtikl]. 
Hay trƣờng hợp tính từ kết hợp với danh từ nhƣ «Le premier/ étage» hay «Les/ anciens/ 
étudiants» phải nối âm để trở thành [ləpʀəmjeʀeta:ʒ] và [lezɑ sj zetydjɑ ]. 
Trong tiếng Việt, các tiếng đƣợc đọc tách rời nhau nên ngƣời Việt học tiếng Pháp cũng 
gặp không ít trở ngại khi học quy tắc nối âm. Vì vậy, trong giảng dạy, giáo viên cần đặc biệt 
giúp sinh viên tìm hiểu quy tắc nối âm bắt buộc, nối âm không bắt buộc và cấm nối âm. Quy 
tắc này cần đƣợc nhắc lại trong trƣờng hợp học viên liên tiếp mắc lỗi để giúp ngƣời học sửa 
chữa và ý thức đƣợc sự cần thiết của việc nối âm trong tiếng Pháp. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 399 
5. Thảo luận và đề xuất kiến nghị 
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy ngƣời Việt gặp khá nhiều khó khăn trong 
việc phát âm tiếng Pháp. Bên cạnh những đề xuất sƣ phạm đã đƣợc nêu ra sau mỗi dạng lỗi 
sai nhằm giúp khắc phục lỗi phát âm ở phần kết quả nghiên cứu, chúng tôi đƣa ra một số kiến 
nghị cần thiết trong giảng dạy tiếng Pháp cho ngƣời Việt. 
Thứ nhất, chất lƣợng phát âm của giáo viên đóng một vai trò quan trọng trọng việc hình 
thành thói quen và ý thức phát âm đúng của ngƣời học. Đối với học viên, phát âm của giáo 
viên đƣợc xem là chuẩn, là mẫu mực để học viên bắt chƣớc. Vì vậy, ngƣời dạy phải không 
ngừng trau dồi chất lƣợng phát âm của mình và nắm vững các quy tắc phát âm tiếng Pháp. 
Thứ hai, cần linh hoạt trong cách sử dụng các phƣơng pháp sửa lỗi phát âm giúp ngƣời 
học cải thiện chất lƣợng phát âm. Bổ sung các bài tập phát âm kịp thời sẽ giúp ngƣời học nắm 
bắt và làm chủ đƣợc các quy tắc phát âm. 
Thứ ba, sửa phát âm cần đƣợc xem là một công việc thƣờng xuyên và lâu dài ở mọi 
trình độ. Tránh xem đây là công việc của giáo viên dạy trình độ A1 và A2 do ở trình độ bắt 
đầu, việc tiếp xúc với tiếng Pháp và cơ hội hiểu các quy tắc phát âm chƣa nhiều. Sửa phát âm 
thƣờng xuyên sẽ giúp ngƣời học ý thức việc nói đúng và nói hay, từ đó giúp học viên cải thiện 
khả năng nói và nghe. 
Cuối cùng, để giúp ngƣời học dám thể hiện đƣợc khả năng phát âm và biết nhận ra lỗi 
và tự tin sửa lỗi, ngƣời dạy cần tạo không khí học thoải mái, gần gũi, luôn động viên và 
khuyến khích. Điều đó sẽ giúp ngƣời học trút bỏ mặc cảm về khả năng phát âm của mình. 
6. Kết luận 
Phát âm đóng vai trò rất quan trọng đối với ngƣời học ngoại ngữ. Với lƣợng từ vựng 
phong phú, làm chủ cú pháp và kiến thức văn hóa, xã hội dồi dào nhƣng phát âm khó khăn là 
trở ngại lớn làm giảm đáng kể hiệu quả giao tiếp. Thất bại trong phát âm của ngƣời học có 
nhiều lý do: môi trƣờng ngôn ngữ, động cơ và sự hợp tác của ngƣời học và đặc biệt là phƣơng 
pháp giảng dạy của giáo viên.Tuy nhiên trong nhiều lớp học tiếng Pháp, dạy/học phát âm luôn 
chƣa đƣợc quan tâm đúng mức với nhiều lý do nhƣ thiếu thời gian hay tính chấp nhận đƣợc 
trong mục tiêu của phƣơng pháp giao tiếp. 
Việc lựa chọn hay kết hợp các phƣơng pháp sửa phát âm cùng với việc lựa chọn bài tập và 
tạo không khí học tập tích cực sẽ góp phần cải thiện khả năng phát âm cho ngƣời học. Bên cạnh 
đó ngƣời dạy phải luôn trau dồi hoàn thiện khả năng nghe-nói, ngữ điệu, cử chỉ điệu bộ, sử dụng 
không gian và các giá trị biểu đạt của ngôn ngữ đó. Cuối cùng, để dạy phát âm tốt, ngƣời dạy cần 
có kiến thức vững chắc về các quy luật phát âm tiếng Pháp. 
Tài liệu tham khảo 
-Chương sách: 
Abry, D., & Chalaron, M. L. (2011). Les 500 exercices de phonétique. Paris: Hachette. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 400 
Intravaia, P. (2007). Formation des professeurs de langue en phonétique corrective. Le 
système verbo-tonal. Paris: Didier Érudition. 
Kamoun, C., & Ripaud, D. (2017). Phonétique esentielle du français. Paris: Didier. 
Lauret, B. (2007). Enseigner le prononciation du français: questions et outils. Paris: Hachette 
FLE/Vannes. 
Léon, M., & Léon, P. (2010). La prononciation du français 2e édition. Paris: Armand Colin. 
Mazel, J. (1980). Phonétique et Phonologie dans l‘enseignement du français. Paris: Nathan. 
Moeschler, J., & Auchlin, A. (2009). Introduction à la linguistique contemporaine 3e édition. 
Paris: Armand Colin. 
- Bài báo trên tạp chí: 
Borrell, A. (1991). Importance de la phonétique dans l‘enseignement/ apprentissage des 
langues secondes et étrangères. Revue de Phonétique Appliquée, 99-100-201, 261-270. 
- Đề tài khoa học: 
Trần Thị Kim Trâm (2015). Dạy/học tiếng Pháp-ngoại ngữ hai trong tình hình mới tại trường 
Đại học Ngoại ngữ - Đại học Huế. Thách thức và giải pháp. Đề tài KH cấp Đại học Huế, Đại 
học Huế. 
-Tài liệu từ Internet: 
Dufeu, B. (2008). L'importance de la prononciation dans l'apprentissage d'une langue 
étrangère. Dossier Franc-parler. (Truy cập vào ngày 15 tháng 8 năm 2020) 
Université de Léon. Phonétique française FLE. Méthode de correction phonétique. (Truy cập 
vào ngày 15 tháng 8 năm 2020)  
AN INVESTIGATION INTO THE PRONUNCIATION ERRORS BY 
VIETNAMESE LEARNING FRENCH FROM THE PHONOLOGICAL-
PHONETIC PERSPECTIVE 
Abstract 
Pronunciation is the basis for the acquisition and development of language competence, 
especially the communication skills. Incorrect pronunciation can radically affect learners‘ 
writing skills, and more seriously listening and speaking skills. This research aimed to 
systematize the pronunciation errors of French-learning Vietnamese from a phonological-
phonetic point of view. Thus, pedagogical suggestions are made to enhance learners‘ 
pronunciation. 
Keywords 
vowels, consonants, intonation