Khóa luận Nghiên cứu tri thức bản địa về khai thác và sử dụng tài nguyên thực vật của người dân tại xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Rừng là tài nguyên quý giá, là một bộ phận quan trọng của môi trường sống,
luôn gắn liền với đời sống của đồng bào các dân tộc miền núi. Rừng không chỉ có
giá trị về kinh tế mà còn có ý nghĩa rất lớn trong nghiên cứu khoa học, bảo tồn
nguồn gen, bảo tồn đa dạng sinh học, điều hoà khí hậu, phòng hộ đầu nguồn, hạn
chế thiên tai, ngăn chặn sự hoang mạc hoá, chống sói mòn, sạt lở đất, ngăn ngừa lũ
lụt, đảm bảo an ninh quốc phòng, đồng thời rừng cũng tạo cảnh quan phục vụ cho
du lịch sinh thái du lịch cộng đồng.
Rừng là thảm thực vật của những cây gỗ trên bề mặt trái đất, giữ vai trò to
lớn đối với con người:
- Cung cáp nguồn gỗ, củi
- Điều hòa khí hậu, tạo ra oxy
- Điều hòa nước
- Nơi cư trú của động, thực vật và tàng trữ các nguồn gen quý
- Làm cây thuốc chữa bệnh
Cho đến nay Việt Nam vẫn được đánh giá là nước có nguồn tài nguyên sinh
vật đa dạng và phong phú, theo các nhà phân loại thực vật ở Việt Nam giàu tài
nguyên thực vật nhất.
Đông Nam Á, nơi có khoảng 12.000 loài thực vật bậc cao. Trong đó có 3.948
loài được dùng làm thuốc (viện dược liệu, 2007) chiếm khoảng 37% số loài đã biết.
Đó chưa kể đến những cây thuốc gia truyền của 53 dân tộc thiểu số ở Việt Nam, cho
đến nay chúng ta chỉ mới biết được có một phần. Ngoài ra các nhà khoa học Nông
Nghiệp đã thống kê được 1.066 loài cây trồng trong đó cũng có 179 loài cây sử
dụng làm thuốc. Hiện nay nguồn tài nguyên rừng của chúng ta đang bị suy giảm
nghiêm trọng, kéo theo đa dạng sinh học cũng bị giảm trong đó có nhiều loài thực
vật có giá trị kinh tế cao mà chưa kịp nghiên cứu đã mất dần việc nghiên cứu phát
hiện và bảo tồn tiến đến sử dụng bền vững tài nguyên thực vật là một vấn đề cần
thiết trong giai đoạn hiện nay do đó tôi tiến hành nghiên cứu đề tài : “nghiên cứu tri
thức bản địa về khai thác và sử dụng tài nguyên thực vật của người dân tại xã
Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng” được thực hiện nhằm tìm ra giải pháp2
để bảo tồn và phát triển các loài thực vật có giá trị và kinh nghiệm sử dụng của
người dân địa phương.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
1.2.1. Mục tiêu tổng quát
Nghiên cứu tri thức bản địa về khai thác và sử dụng tài nguyên thực vật của
người dân tại xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
Biết được tri thức bản địa về cách khai thác và sử dụng tài nguyên thực vật
của người dân địa phương.
Biết được cách tiếp cận của người dân vào tài nguyên thực vật.
1.3. Ý nghĩa của đề tài
Qua việc thực hiện đề tài sẽ giúp sinh viên làm quen với việc nghiên cứu
khoa học, cũng cố kiến thức đã học, vận dụng lý thuyết vào thực tế; biết cách thu
thập, phân tích và xử lý thông tin cũng như kỹ năng tiếp cận và làm việc với cộng
đồng thôn bản và người dân và bắt đầu làm quen với việc nghiên cứu tìm hiểu ngoài
thực địa.
- Qua nghiên cứu thực tiễn đề tài giúp ta làm quen với các nghiên cứu khoa
học, áp dụng những kiến thức đã học được từ trong nhà trường và thực tiễn. Củng
cố kiến thức cơ sở cũng nhưng chuyên môn ngành, sau này có điều kiện tốt hơn để
phục vụ công tác phát triển ngành nông lâm kết hợp trong khoa lâm nghiệp.
- Tạo điều kiện cho sinh viên được tiếp xúc, làm quen với thực tế công tác
nghiên cứu khoa học.
- Giúp sinh viên nâng cao trình độ, học hỏi kinh nghiệm trong thực tế để áp
dụng vào việc nghiên cứu khoa học.
1.3.1. Ý nghĩa thực tiễn
- Nâng cao kiến thức thực tế của bản thân phục vụ cho công tác sau khi ra trường.
- Góp phần nghiên cứu về việc sử dụng các loài thực vật Lâm sản ngoài gỗ
để bảo tồn nguồn tri thức bản địa.
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
Trang 8
Trang 9
Trang 10
Tải về để xem bản đầy đủ
85 trang
2200
Bạn đang xem 10 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Nghiên cứu tri thức bản địa về khai thác và sử dụng tài nguyên thực vật của người dân tại xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
Tóm tắt nội dung tài liệu: Khóa luận Nghiên cứu tri thức bản địa về khai thác và sử dụng tài nguyên thực vật của người dân tại xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng
dạng sống khác (ghi cụ thể): ... 9. Đặc điểm của cây: - Chiều cao: m; Đường kính (đối với các cây bụi và cây gỗ): cm. - Màu hoa: ..... - Màu quả: ..... - Các đặc điểm khác: ..... - Mùa hoa: ..Mùa quả: 10. Nơi sống: .. Khí hậu: ..Đất: . 11. Phân bố: 12. Ước lượng mức độ hiếm/ phong phú (Ý kiến của người dân địa phương): ................... 13. Phân hạng cây men rượu theo mức độ đe dọa của loài: + Độ hữu ích của loài đối với người dân địa phương: sử dụng thang 3 mức điểm - Loài không có tiềm năng được dùng ở địa phương: 0 điểm □ - Loài sử dụng ít đối với người dân địa phương: 1 điểm □ - Loài có tầm quan trọng đối với người dân địa phương: 2 điểm □ + Mức độ để xâm nhập (vị trí mọc của loài để bị tìm thấy để khai thác): sử dụng thang 2 mức điểm - Loài mọc ở nơi rất khó xâm nhập: 0 điểm □ - Loài mọc ở nơi rất dễ xâm nhập: 1 điểm □ + Tính chuyên biệt về nơi sống (sự xuất hiện của loài thể hiện khả năng sống thích nghi của loài hạn hẹp hay phổ biến): sử dụng thang 3 mức điểm - Loài xuất hiện ở nhiều nơi sống khác nhau: 0 điểm □ - Loài xuất hiện ở một số ít nơi sống: 1 điểm □ - Loài có nơi sống hẹp: 2 điểm □ + Mức độ tác động đến sự sống của loài (sự tác động của người dân ảnh hưởng đến sự sống của loài): sử dụng thang 3 mức điểm - Loài có ít nhất vài nơi sống của loài ổn định: 0 điểm □ - Loài có nơi sống phần nào không ổn định hay bị đe dọa: 1 điểm □ - Loài có nơi sống không chắc còn tồn tại: 2 điểm □ 14. Trữ lượng khai thác các loài cây men rượu: - Số người thu hái:...................................................................................... - Số ngày thu hái:......................................................................................... - Số lượng loài cây thuốc mỗi ngày khai thác:............................................. 15. Cách sử dụng: .... Bộ phận dùng: Thời gian thu hái (Mùa/buổi):...... Cách thu hái (kỹ thuật): ................. Người thu hái: .. ....................... 16. Cách chế biến:.. . Người chế biến:.. 17.Cáchdùng:... Ghi chú về cách sử dụng, chế biến và bảo quản:...... 18. Tình trạng trồng trọt: ... Cách thức nhân giống: ... Trồng ở đâu: .. Trồng từ khi nào: Ai trồng:... Khả năng phát triển: Năng suất thu hoạch:... Ghi chú về cách thức trồng trọt: ... .. .. 19. Người cung cấp tin:.. ... Địa chỉ: Tuổi: Giới tính: Nghề nghiệp: Nguồn gốc của tri thức: Ngày...... tháng.......năm 20. Người thu thập thông tin Phụ biểu 3. PHIẾU ĐIỀU TRA THU THẬP BÀI THUỐC, CÂY THUỐC DÂN GIAN 1. Người phỏng vấn:Nam/Nữ.Tuổi ............................................................................... 2. Thành phần: .............................................................................................................. 3. Tên bài thuốc:. .......................................................................................................... 4. Mô tả công dụng: ...................................................................................................... 5. Thành phần cây thuốc: .............................................................................................. * Cây số 1: ..................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng:. ..................................................................................................... Phần sử dụng: ............................................................................................................ Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái: ............................................................................................................... * Cây số 2: ..................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng: ..................................................................................................... Phần sử dụng: ........................................................................................................... Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái:. .............................................................................................................. * Cây số 3: ..................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng:. ..................................................................................................... Phần sử dụng: ............................................................................................................ Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái: ............................................................................................................... * Cây số : ................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng: ..................................................................................................... Phần sử dụng: ........................................................................................................... 6. Người phỏng vấn:Nam/Nữ.Tuổi ............................................................................... 7. Thành phần: .............................................................................................................. 8. Tên bài thuốc:. .......................................................................................................... 9. Mô tả công dụng: ...................................................................................................... 10. Thành phần cây thuốc: ............................................................................................. * Cây số 1: ..................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng:. ..................................................................................................... Phần sử dụng: ............................................................................................................ Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái: ............................................................................................................... * Cây số 2: ..................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng: ..................................................................................................... Phần sử dụng: ........................................................................................................... Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái:. .............................................................................................................. * Cây số 3: ..................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng:. ..................................................................................................... Phần sử dụng: ............................................................................................................ Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái: ............................................................................................................... * Cây số : ................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng: ..................................................................................................... Phần sử dụng: ........................................................................................................... Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái:. .............................................................................................................. * Cây số : ................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng: ..................................................................................................... Phần sử dụng: ........................................................................................................... Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái:. .............................................................................................................. * Cây số : ................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng: ..................................................................................................... Phần sử dụng: ........................................................................................................... Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái:. .............................................................................................................. * Cây số : ................................................................................................................... Tên cây: ..................................................................................................................... Mô tả công dụng: ..................................................................................................... Phần sử dụng: ........................................................................................................... Khối lượng:. .............................................................................................................. Nơi thu hái:. .............................................................................................................. Phụ Biểu 4. PHIẾU MÔ TẢ CÂY THUỐC DÂN GIAN TẠI XÃ TRƯỜNG HÀ, HUYỆN HÀ QUẢNG, TỈNH CAO BẰNG 1. Cây thuốc số :.. Số hiệu mẫu: 2. Tên cây: ..................................................................................................................... Tên địa phương: ........................................................................................................ Tên phổ thông: .......................................................................................................... Vị trí phân bố: ........................................................................................................... 3. Mô tả: ........................................................................................................................ Dạng cây: .................................................................................................................. Vỏ: ............................................................................................................................ Lá:. ............................................................................................................................ Hoa, quả:. .................................................................................................................. 4. Sinh cảnh xung quanh: .............................................................................................. Loại rừng:.................................................................................................................. Các loài mọc chung:. ................................................................................................ Đất đai:. ..................................................................................................................... Mật độ:. ..................................................................................................................... Đặc điểm khác:. ........................................................................................................ Người điều tra:. ......................................................................................................... Ngày điều tra: ................................................................................................................ Phụ Biểu 5. PHIẾU ĐIỀU TRA CÂY THUỐC THEO TUYẾN Địa điểm điều tra:......................................... Tuyến điều tra:........ Độ cao (m): ............................. Độ dốc: ......................... Hướng dốc:......................... Địa hình: Núi: Đỉnh [ ] Sườn [ ] Chân [ ] Thung lũng [ ] Đồi [ ] Đồng bằng [ ] Khu Sông suối [ ] Đặc điểm đất:.................................................................................. Người điều tra: ....................................................... Ngày điều tra:.............. Tên cây Dạng sống Bộ phận dùng Công dụng/cách dùng Độ nhiều Sinh cảnh Ghi chú (khả năng gây trồng, thị trường) Số hiệu tuyến: MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG QUÁ TRÌNH THỰC TẬP
File đính kèm:
- khoa_luan_nghien_cuu_tri_thuc_ban_dia_ve_khai_thac_va_su_dun.pdf
