Giáo trình mô đun Chẩn đoán trạng thái

ởng đến tâm sinh lý, 
 sức khoẻ của con người, có độ tin cậy cao, bền, ít hư hỏng, điều khiển và dễ 
 dàng chăm sóc sửa chữa. 
 Khi hoạt động ở những nơi không có đường giao thông (bãi cát, ruộng, 
 canh tác, đồi dốc ngang, đồi dốc dọc, ...) phải có độ bám tốt, vượt được 
 chướng ngại vật, đạt được yêu cầu công việc cần hoàn thành (yêu cầu nông 
 học, độ nén chặt, độ tơi xốp, ...) an toàn trong công việc. 
 Có tính cơ động: làm việc được ở những nơi có, không có đường giao 
 thông địa hình có và không có dốc, kéo và không kéo moóc, ... 
 2. QUI TRÌNH VÀ THỰC HÀNH SỬ DỤNG THIẾT BỊ CHẨN ĐOÁN TÌNH 
 TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG DI CHUYỂN. 
 Nội dung (1) Nguyên nhân (2) 
 Kiểm tra khung xe. 
 Bị biến dạng, nứt gãy, cong. Làm việc lâu ngày, ăn mòn hoá học, 
 tải trọng quá mức quy định, lật đổ xe. 
 64 
Nhíp. 
Các nhíp bị mòn, nứt gãy, cong vênh, Làm việc lâu ngày, ăn mòn hoá học, 
mất độ đàn hồi, bạc và chốt nhíp bị chất tải quá mức quy định. 
mòn. Thiếu dầu, mỡ bôi trơn. 
Bu-lông, quang nhíp, chốt định vị bị Quang nhíp không lắp chặt. 
mòn, đứt bu-lông, hỏng ren. 
Giảm chấn. 
Pít-tông, xy lanh bị mòn, côn, ô-van. Do ma sát, chất lượng dầu kém. 
Các phớt bị chai cứng, rách. Va đập mạnh (hoạt động trên đường 
Van bị mòn, lệch, lò xo van gãy. quá xấu). 
Bánh xe. 
Chiều cao hoa lốp, nứt, đứt tanh. Làm việc lâu ngày, chất lượng đường 
Thủng săm giao thông kém. 
 Các góc đặt bánh xe sai lệch. 
 65 
 A- Lốp bố chéo. B- Lốp bố tròn. 
 1. Hoa lốp. 
 2. Dây tăng cường (lớp ngăn cứng). 
 3. Lớp sợi bố (bố chéo). 
 4. Lớp lót trong. 
 5. Dây mép lốp. 
PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ ĐƯA RA KẾT LUẬN SAU CHẨN ĐOÁN. 
 Sau khi kiểm tra hệ thống di chuyển sẽ xác định được các giá trị thực 
 tế; so sánh với các giá trị tiêu chuẩn (theo tài liệu hoặc cẩm nang sửa chữa) để 
 đưa ra các kết luận sửa chữa hay thay thế các chi tiết. 
3. CHẨN ĐOÁN TÌNH TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG LÁI. 
 1. QUI TRÌNH VÀ THỰC HÀNH SỬ DỤNG THIẾT BỊ CHẨN ĐOÁN TÌNH 
 TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG LÁI. 
 Một số nội dung chẩn đoán hệ thống lái. 
 - Cơ cấu lái: mài mòn, nứt, gãy; thiếu dầu, mỡ; rơ lỏng các liên kết vỏ cơ cấu 
 lái với khung, vỏ xe. 
 - Dẫn động lái cơ khí: mòn, rơ các khớp cầu, khớp trụ; biến dạng các đòn dẫn 
 đông bánh xe dẫn hướng; hư hỏng đai-ốc hạn chế quay bánh xe dẫn hướng; 
 biến dạng dầm cầu dẫn hướng; nặng tay lái, lực đánh lái về hai phía không 
 đều; mất khả năng chuyển động thẳng. 
 - Dẫn độngn lái có trợ lực: mòn bơm thủy lực hay bơm khí nén; hư hỏng van 
 phân phối dầu; hư hỏng xy lanh hệ thống trợ lực; lỏng và sai lệch các liên kết. 
 Hiện tượng Nguyên nhân 
 Tay lái nặng. - Xếp hàng quá nhiều về phía trước. 
 - Lốp non. 
 - Thiếu dầu trợ lực tay lái. 
 66 
 Tay lái khó trở về vị trí thẳng - Thiếu dầu bôi trơn ở các khớp nối của hệ 
 (cân bằng). thống lái. 
 - Bạc lái xiết quá chặt. 
 - Vít vô tận (bánh răng vít và thanh răng) 
 chỉnh không đúng. 
 - Góc đặt bánh xe không đúng. 
 Tay lái bị rung. - Đai ốc bắt chặt bánh xe bị lỏng. 
 - Khớp nối của hệ thống bánh lái chưa chặt. 
 - Mòn bạc trụ lái. 
 - Mòn bạc thanh rằng thước lái. 
 - Giàn cân bằng lái bị cong hay cao su phần 
 cân bằng bị thoái hoá. 
 - Bánh xe không cân bằng. 
 - Do lốp bị vặn hay bị đá chèn vào hoa lốp. 
 - Áp suất lốp không đều. 
 - Lốp mòn không đều. 
 - Lọt khí vào đường dầu của hệ thống trợ 
 lực lái. 
 Tay lái nhao (sang trái hoặc - Áp suất lốp không đều. 
 sang phải). - Cao su tay lái bị thoái hoá. 
 - Góc đặt vô lăng không đúng. 
 - Độ chụm bánh xe sai. 
 - Bị dơ táo lái. 
 - Rôtuyn lái hỏng do làm việc lâu ngày. 
 Các hư hỏng thường gặp kể trên, có thể tổng quát qua các biểu hiện 
 chung và được gọi là thông số chẩn đoán như sau: 
 - Độ dơ vành lái tăng. 
 - Lực trên vành lái gia tăng hay không đều. 
 - Xe mất khả năng chuyển động thẳng ổn định. 
 - Mất cảm giác điều khiển. 
 - Rung vành lái, phải thường xuyên giữ chặt vành lái. 
 - Mài mòn lốp nhanh. 
 PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ ĐƯA RA KẾT LUẬN SAU CHẨN ĐOÁN. 
 Sau khi kiểm tra hệ thống lái sẽ xác định được các giá trị thực tế; so 
 sánh với các giá trị tiêu chuẩn (theo tài liệu hoặc cẩm nang sửa chữa) để đưa 
 ra các kết luận sửa chữa hay thay thế các chi tiết. 
 4. CHẨN ĐOÁN TÌNH TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG PHANH. 
Nhiệm vụ. 
 - Hệ thống phanh dùng để giảm tốc độ của ôtô đến một giá trị cần thiết nào 
 đấy hoặc dừng hẳn ôtô; 
 - Giữ ôtô dừng hoặc đỗ trên các đường dốc. 
 67 
Yêu cầu. 
 Hệ thống phanh trên ôtô cần đảm bảo các yêu cầu sau: 
 - Đạt hiệu quả phanh cao nhất ở tất cả các bánh xe, nghĩa là đảm bảo quãng 
 đường phanh ngắn nhất khi phanh đột ngột trong trường hợp nguy hiểm; 
 - Phanh êm dịu, đảm bảo sự ổn định chuyển động của ôtô; 
 - Điều khiển nhẹ nhàng, nghĩa là lực tác dụng lên bàn đạp hay đòn điều khiển 
 không lớn; 
 - Dẫn động phanh có độ nhạy cao; 
 - Đảm bảo việc phân bố mômen phanh trên các bánh xe phải theo quan hệ để 
 sử dụng hoàn toàn trọng lượng bám khi phanh ở những cường độ khác nhau; 
 - Không có hiện tượng tự xiết khi phanh; 
 - Cơ cấu phanh thoát nhiệt tốt; 
 - Có hệ số ma sát giữa trống phanh và má phanh cao và ổn định trong điều 
 kiện sử dụng; 
 - Giữ được tỷ lệ thuận giữa lực lên bàn đạp với lực phanh trên bánh xe; 
 - Có khả năng phanh ôtô khi đứng trong thời gian dài. 
4.1. QUI TRÌNH VÀ THỰC HÀNH SỬ DỤNG THIẾT BỊ CHẨN ĐOÁN TÌNH 
TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG PHANH DẪN ĐỘNG THỦY LỰC. 
 Nội dung Hình vẽ - yêu cầu kỹ thuật 
 Kiểm tra độ dày đĩa phanh (cách mép Độ dày đĩa phanh > 19 mm. 
 ngoài 10mm). 
 Kiểm tra độ đảo đĩa phanh. Độ đảo < 0,09 mm. 
 - Gá lắp đồng hồ đo (cách mép ngoài đĩa 
 phanh 10 mm). 
 - Quay đĩa phanh và đọc trị số hiển thị. 
 Kiểm tra độ dày má phanh. Độ dày > 1mm. 
 68 
Kiểm tra công tắc đèn phanh. 
- Kiểm tra điện trở. 
Nối dụng Tình trạng 
 Tiêu chuẩn 
 cụ đo công tắc 
 1 - 2 Nhả chốt < 1 Ω 
 3 - 4 công tắc > 10 kΩ 
 1 - 2 Ấn chốt công > 10 kΩ 
 3 - 4 tắc vào. < 1 Ω 
- Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, hãy 
thay công tắc đèn phanh. 
Kiểm tra bộ chấp hành (ECU điều 
khiển trượt) phanh ABS. 
- Nối máy chẩn đoán. 
 69 
 + Nối máy chẩn đoán vào DLC3. 
 + Khởi động động cơ và để nó chạy 
 không tải. 
 + Bật máy chẩn đoán on. 
 + Thực hiện thử kích hoạt bằng máy 
 chẩn đoán. 
 + Chọn các mục sau: Chassis / 
 ABS/VSC/TRC / Active Test. 
 - Kiểm tra mô-tơ bộ chấp hành phanh. 
 + Với rơle môtơ ON, kiểm tra tiếng 
 kêu hoạt động của môtơ bộ chấp hành. 
 + Tắt rơle môtơ OFF. 
 + Đạp bàn đạp phanh và giữ nó trong 
 xấp xỉ 15 giây. Kiểm tra rằng bàn đạp 
 không thể nhấn thêm được nữa. 
 + Với rơle môtơ ON, kiểm tra rằng bàn Không để rơle môtơ bật ON lâu 
 đạp không rung. hơn 5 giây liên tục. Hãy để tối 
 + Tắt rơle môtơ OFF và nhả bàn đạp thiểu là 20 giây giữa các lần vận 
 phanh. hành tiếp theo. 
 - Kiểm tra van điện từ bộ chấp hành cho Không được bật van điện theo 
 bánh xe trước phải. cách khác. 
 + Với bàn đạp phanh được nhấn xuống, 
 hãy thực hiện các thao tác sau. 
 + Bật đồng thời các van điện từ SFRH Không để van điện từ bật ON lâu 
 và SFRR, và kiểm tra rằng bàn đạp không hơn 10 giây liên tục. Hãy để tối 
 thể đạp xuống thêm nữa. thiểu là 20 giây giữa các lần vận 
 + Tắt đồng thời các van điện từ SFRH hành tiếp theo. 
 và SFRR, và kiểm tra rằng bàn đạp có thể 
 đạp xuống thêm nữa. 
 + Bật rơle môtơ ON và kiểm tra rằng Không để rơle môtơ bật ON lâu 
 có thể nhấn được bàn đạp. hơn 5 giây liên tục. Hãy để tối 
 + Tắt rơle môtơ OFF và nhả bàn đạp thiểu là 20 giây giữa các lần vận 
 phanh. hành tiếp theo. 
4.2. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ ĐƯA RA KẾT LUẬN SAU CHẨN ĐOÁN. 
 Sau khi kiểm tra hệ thống phan dẫn động thủy lực sẽ xác định được các 
 giá trị thực tế; so sánh với các giá trị tiêu chuẩn (theo tài liệu hoặc cẩm nang 
 sửa chữa) để đưa ra các kết luận sửa chữa hay thay thế các chi tiết. 
 70 
4.3. QUI TRÌNH VÀ THỰC HÀNH SỬ DỤNG THIẾT BỊ CHẨN ĐOÁN 
TÌNH TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG PHANH D N ĐỘNG KHÍ NÉN. 
 Nội dung Hình vẽ - yêu cầu kỹ thuật 
- Xác định hiệu quả phanh Tốc độ 40 km/h, đủ tải, đường 
 bằng: hiệu quả phanh ≤ 8 m, ổn 
 định. 
- Kiểm tra hành trình bàn đạp phanh. Từ 10 ÷ 50 mm. 
- Kiểm tra khe hở giữa trống phanh và Từ 0,2 ÷ 0,6 mm. 
guốc phanh. 
- Kiểm tra trống phanh, má phanh, xy - Cào xước ≤ 0,5 mm. 
lanh phanh bánh, lò xo. - Chìm sâu đinh tán ≥ 0,5 mm. 
- Kiểm tra áp suất hơi và đường ống. - Đủ áp suất. 
 - Không rò rỉ khí. 
- Kiểm tra bát phanh. - Không thủng rách, biến chất. 
 - Không lọt hơi. 
- Kiểm tra tổng phanh và máy nén khí. - Không lọt hơi, đủ áp suất. 
Kiểm tra hệ thống báo tín hiệu phanh. Đầy đủ, hoạt động tốt. 
 PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ ĐƯA RA KẾT LUẬN SAU CHẨN ĐOÁN. 
 Sau khi kiểm tra hệ thống phan dẫn động khí nén sẽ xác định được các 
giá trị thực tế; so sánh với các giá trị tiêu chuẩn (theo tài liệu hoặc cẩm nang 
sửa chữa) để đưa ra các kết luận sửa chữa hay thay thế các chi tiết. 
 71 
 BÀI 7. CHẨN ĐOÁN TÌNH TRẠNG KỸ THUẬT 
 HỆ THỐNG ĐIỆN THÂN XE. 
Mục tiêu: 
- Phát biểu đúng nhiệm vụ, yêu cầu của chẩn đoán tình trạng kỹ thuật hệ 
thống điện thân xe. 
- Phân tích đúng những dạng sai hỏng hệ thống điện thân xe và phương pháp 
chẩn đoán sai hỏng đó. 
- Lựa chọn phù hợp phương pháp và sử dụng thiết bị để chẩn đoán tình trạng 
kỹ thuật hệ thống điện thân xe. 
- Chấp hành đúng quy trình, quy phạm trong nghề công nghệ ô tô. 
- Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ. 
Nội dung chính: 
1. NHIỆM VỤ, YÊU CẦU VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TÌNH 
TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG ĐIỆN THÂN XE. 
1.1 Nhiệm vụ. 
Hệ thống điện thân xe đảm bảo điều kiện làm việc của ôtô vào ban đêm, bảo 
đảm an toàn khi tham gia giao thông và thông báo một số tình trạng kỹ thuật 
của xe. Hệ thống này bao gồm các đèn chiếu sáng ở bên ngoài và bên trong 
xe, gạt mưa, khóa cửa, báo rẽ, báo nhiệt độ nước làm mát, tốc độ quay trục 
khuỷu, ... 
1.2 Yêu cầu. 
- Có cường độ sáng, cường độ âm thanh theo tiêu chuẩn. 
- Hoạt động tốt, dễ sử dụng. 
- Báo hiệu được tình trạng hoạt động của ô tô. 
2. QUI TRÌNH VÀ THỰC HÀNH SỬ DỤNG THIẾT BỊ CHẨN ĐOÁN TÌNH 
TRẠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG ĐIỆN THÂN XE. 
 Nội dung Hình vẽ - yêu cầu kỹ thuật 
 (1) (2) 
Kiểm tra cụm công tắc đèn cửa. 
Kiểm tra điện trở. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 ON (không ấn 
1 - Thân công tắc. < 1 Ω 
 vào trục) 
 OFF (ấn vào 
1 - Thân công tắc. > 10 kΩ 
 trục) 
 72 
 (1) (2) 
Kiểm tra cụm đèn báo rẽ, đèn khoang 
hành lý. 
- Nối cực dương ắc- qui với cực 1 và cực âm 
với cực 2. 
- Kiểm tra rằng đèn sáng lên. 
Kiểm tra đèn trần. 
- Kiểm tra điện trở. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 CTY - B 
 OFF > 10 kΩ 
 B - E 
- Kiểm tra hoạt động của đèn. 
+ Nối dương ắc qui với B và âm với CTY, 
đèn sáng lên khi công tắc ở vị trí DOOR. 
+ Nối dương ắc qui với B và âm với E, đèn 
sáng lên khi công tắc ở vị trí ON. 
Nếu đèn không sáng, hãy thay thế bóng đèn 
hoặc cụm đèn. 
Kiểm tra khóa cửa khoang hành lý. 
Kiểm tra điện trở công tắc đèn cửa hậu. 
 Tiêu 
 Nối dụng cụ đo Điều kiện 
 chuẩn 
 2 - 3 Mở khóa < 1 Ω 
 2 - 3 Khóa lại > 10 kΩ 
Nếu không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa 
nắp khoang hành lý. 
Kiểm tra khóa cửa khoang hành lý. 
- Nối cực dương ắc qui với cực 3 và cực âm 
với cực 2 và kiểm tra rằng mở khóa. 
- Nối cực dương ắc qui với cực 2 và cực âm 
với cực 3 và kiểm tra rằng khóa. 
Nếu không như tiêu chuẩn, thay cụm khóa 
nắp khoang hành lý. 
 73 
 (1) (2) 
Kiểm tra cụm công tắc. 
- Kiểm tra điện trở công tắc điều khiển. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 10 (T1) - 13 (B1) OFF > 10 kΩ 
 11 (ED) - 12 (B1) TAIL < 1 Ω 
 10 (T1) - 13 (B1) 
 HEAD < 1 Ω 
 11 (ED) - 12 (RF) 
- Kiểm tra điện trở công tắc chế độ đèn pha. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 9 (HU) - 11 (ED) FLASH < 1 Ω 
 LOW 
 8 (HL) - 11 (ED) < 1 Ω 
 BEAM 
 9 (HU) - 11 (ED) HI BEAM < 1 Ω 
- Kiểm tra điện trở công tắc đèn báo rẽ. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 6 (TR) - 7 (E) Rẽ phải < 1 Ω 
 6 (TR) - 7 (E) 
 Trung gian > 10 kΩ 
 5 (TL) - 7 (E) 
 5 (TL) - 7 (E) Rẽ trái < 1 Ω 
- Kiểm tra đèn sương mù trước. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 3 (BFG) - 4 (LFG) OFF > 10 kΩ 
 Đèn sương 
 3 (BFG) - 4 (LFG) < 1 Ω 
 mù ON 
Nếu không như tiêu chuẩn, hãy thay công 
tắc chế độ đèn pha. 
Kiểm tra công tắc cảnh báo nguy hiểm. 
- Kiểm tra điện trở. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 6 - 8 OFF > 10 kΩ 
 6 - 8 ON < 1 Ω 
 74 
- Kiểm tra hoạt động chiếu sáng. 
Nối dương ắc qui với 10 và âm với 14, kiểm 
tra rằng đèn chiếu sáng sáng lên. 
Nếu không như tiêu chuẩn, thì thay cụm 
công tắc đèn báo nguy hiểm. 
Kiểm tra công tắc đèn phanh. 
Kiểm tra điện trở. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 1 - 2 < 1 Ω 
 Nhả chốt. 
 3 - 4 > 10 kΩ 
 1 - 2 > 10 kΩ 
 Ấn chốt. 
 3 - 4 < 1 Ω 
Nếu không như tiêu chuẩn, hãy thay công 
tắc đèn phanh. 
Kiểm tra rơ le đèn sương mù. 
Kiểm tra điện trở. 
 Tình trạng Tiêu 
 Nối dụng cụ đo 
 công tắc chuẩn 
 Khi mất điện 
 3 - 5 > 10 kΩ 
 áp ắc qui. 
 Cấp điện áp ắc 
 3 - 5 qui vào cực 1 < 1 Ω 
 và 2. 
Nếu không như tiêu chuẩn, hãy thay thế rơle 
đèn sương mù. 
Kiểm tra cụm loa âm thanh. 
- Kiểm tra sự lắp ráp chặt chẽ, kiểm tra bằng 
mắt thường. 
- Kiểm tra điện trở. 
Ngắt giắc loa, dùng Ôm-kế đo điện trở. 
Nối dụng 
 Điều kiện Tiêu chuẩn 
 cụ đo 
 1 - 2 Mọi điều kiện 4 Ω 
Nếu không như tiêu chuẩn hãy thay loa. 
 75 
 (1) (2) 
Kiểm tra cảm biến vị trí trục khuỷu. 
- Kiểm tra điện trở. 
Nối dụng 
 Điều kiện Tiêu chuẩn 
 cụ đo 
 1 - 2 -10oC ÷ 50oC 985 ÷ 1600 Ω 
 1 - 2 50oC ÷ 100oC 1265 ÷ 1890 Ω 
- Nếu không như tiêu chuẩn, hãy thay thế 
cảm biến vị trí trục khuỷu. 
Kiểm tra cảm biến nhiệt độ nước làm mát 
- Kiểm tra điện trở. 
Nối dụng 
 Điều kiện Tiêu chuẩn 
 cụ đo 
 1 - 2 20oC 2,32 ÷ 2,59 kΩ 
 1 - 2 80oC 0,310 ÷ 0,326 kΩ 
- Nếu không như tiêu chuẩn, hãy thay thế 
cảm biến nhiệt độ nước làm mát. 
Kiểm tra còi. 
- Kiểm tra điện trở. 
 Tiêu 
 Điều kiện đo 
 chuẩn 
 Cực dương ắc qui - Cực 1 (IG+) 
 Còi kêu 
 Cực âm ắc qui - Giá bắt còi 
- Nếu không như tiêu chuẩn, hãy thay thế 
còi. 
Kiểm tra bơm nước rửa kính. 
- Nối cực dương (+) ắc qui vào cực 1 của 
bơm, và cực âm (-) ắc qui vào cực 2. Kiểm 
tra rằng nước rửa kính chảy ra. 
- Nếu kết quả không như tiêu chuẩn, thay 
cụm môtơ và bơm rửa kính chắn gió. 
Kiểm tra mô-tơ gạt kính. 
Kiểm tra vị trí dừng tự động. 
 Kích hoạt môtơ gạt nước trước sau đó 
ngừng hoạt động. 
 76 
 Kiểm tra vị trí dừng tự động khi hoạt 
 động của môtơ kính trước bị ngừng. 
3. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ ĐƯA RA KẾT LUẬN SAU CHẨN ĐOÁN. 
 Sau khi kiểm tra hệ thống điện thân xe sẽ xác định được các giá trị thực 
 tế; so sánh với các giá trị tiêu chuẩn (theo tài liệu hoặc cẩm nang sửa chữa) để 
 đưa ra các kết luận sửa chữa hay thay thế các chi tiết.