Đặc điểm ngôn ngữ và văn hóa Hàn Quốc được biểu hiện qua yếu tố “tteok” trong quán dụng ngữ và tục ngữ tiếng Hàn

h hấp thì 
cũng hãy sống tốt‖, câu tục ngữ này muốn khuyên con ngƣời rằng dù cuộc sống không giàu 
có, dƣ dả cũng nên sống tốt và trân quý ngƣời thƣơng bên cạnh mình. 
 “떡방아를 찧어도 더 옳은 방아를 찧어다” (Giã Tteok cũng phải giã đúng cách): câu 
tục ngữ này khuyên ngƣời ta khi làm việc gì, dù là việc lớn hay việc nhỏ cũng nên đúng đắn, 
nghiêm túc và hết lòng. 
 “떡 주고 뺨 맞는다” (Cho Tteok và bị tát): câu tục ngữ này có nghĩa tƣơng tự nhƣ câu 
―làm ơn mắc oán‖ trong tiếng Việt. 
 “남의 떡으로 제사 지낸다” (Cúng tế bằng Tteok của ngƣời khác): câu tục ngữ này ý 
chỉ sự may mắn khi chúng ta đạt đƣợc thành công hoặc thu về lợi ích là nhờ vào ngƣời khác. 
 “굿이나 보고 떡이나 먹지” (Hãy xem nghi thức Gut35 rồi ăn bánh Tteok đi chứ): ý 
nghĩa của câu tục ngữ này là ―Đừng chõ mũi vào chuyện của ngƣời khác‖, ý khuyên con 
ngƣời đừng nên can thiệp vào chuyện của ngƣời khác một cách vô ích mà nên chú tâm làm tốt 
việc của bản thân mình. 
 Ngoài ra, Tteok có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng không thể thay thế trong tín ngƣỡng 
thờ cúng dân gian của ngƣời Hàn Quốc: ―Tteok đƣợc xếp vào là món ăn hàng đầu trong nghi 
lễ vòng đời và các nghi lễ tôn giáo. Trong tín ngƣỡng dân gian Shaman giáo, mỗi loại Tteok 
khác nhau đều tƣợng trƣng cho một vị thần. Sau khi thực hiện xong các nghi lễ cúng tế, ngƣời 
ta sẽ chia Tteok cho nhau rồi cùng ăn để lấy lộc. Ngoài ra, Tteok còn đƣợc dùng làm quà tặng 
ngƣời hàng xóm mới khi chuyển nhà‖ [Lim Gyeong Sun (2009), trang 112]. Có thể thấy rằng 
trong văn hóa Hàn Quốc, Tteok là món ăn truyền thống đồng thời là phƣơng tiện trung gian 
để kết nối ngƣời với tổ tiên, ngƣời với thần linh, ngƣời với ngƣời. Điều này đƣợc thể hiện qua 
một số câu tục ngữ có Tteok liên quan đến tín ngƣỡng dân gian trong văn hóa Hàn Quốc nhƣ: 
―제사 떡도 커야 귀신이 좋아한다‖ (Tteok cúng lớn thì quỷ thần thích), ―떡이 있어야 굿도 
한다‖ (Phải có Tteok thì mới làm Gut), ―귀신도 떡 하나로 쫓는다‖ (Có thể xua đuổi tà ma 
chỉ bằng một cái Tteok), ―귀신은 떡으로 사귀고 사람은 정으로 사귄다‖ (Giao tiếp với quỷ 
35
 ―굿‖ (Gut) là tên gọi của một nghi thức của tín ngƣỡng Shaman giáo, một tín ngƣỡng bản địa của ngƣời Hàn 
Quốc; nghi thức này đƣợc thực hiện bởi các pháp sƣ để cầu xin thần linh ban phúc hay xua đuổi những điều xấu 
xa. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 434 
thần bằng Tteok và giao tiếp với con ngƣời bằng tình cảm), ―서낭당 떡을 먹으면 재수가 
있다‖ (Nếu ăn Tteok cúng miếu Thành Hoàng thì sẽ gặp may mắn), ―귀신에게 비는 데는 
시루떡이 제일이다‖ (Để cầu xin quỷ thần thì Tteok đậu đỏ là nhất), ―떡시루번을 먹으면 
허리가 아프질 않다‖ (Nếu ăn Tteok đậu đỏ thì sẽ không đau lƣng). 
 Các loại Tteok tiêu biểu nhất trong văn hóa ẩm thực, văn hóa phong tục, đặc biệt là 
trong các nghi lễ cúng bái và dịp lễ đặc biệt của ngƣời Hàn Quốc có thể kể đến nhƣ ―떡국‖ 
(Canh Tteok), ―송편‖ (Songpyeon), ―시루떡‖ (Sirutteok), ―봉치 떡‖ (Bongchiteok), ―백설기‖ 
(Beakseolki). 
“떡국” (Canh Tteok) 
 ―Canh Tteok‖ là món ăn truyền thống của ngƣời Hàn Quốc vào ngày Tết âm lịch 1.1. 
Ăn ―Canh Tteok‖ tƣợng trƣng cho việc thêm một tuổi mới. Vì thế nên ngƣời Hàn Quốc 
thƣờng hay hỏi trẻ em là ―Con đã ăn mấy tô canh Tteok rồi?‖ thay vì hỏi ―Năm nay con mấy 
tuổi?‖. Ngoài ra, ý nghĩa của việc ăn canh Tteok vào đầu năm mới còn rất đặc biệt. ―Canh 
Tteok‖ đƣợc làm từ Garaetteok. Vì Garaetteok là loại Tteok màu trắng, có dạng tròn, hình trụ 
và dài nên tổ tiên ngƣời Hàn Quốc cho rằng ―Canh Tteok‖ là một món ăn tinh khiết và giúp 
mang lại bình an may mắn nên nếu ăn ―Canh Tteok‖ vào đầu năm mới thì sẽ đƣợc mạnh khỏe 
và sống lâu. Thêm nữa, vì Garaetteok có hình dạng tròn nhƣ đồng xu cổ ngày xƣa nên tổ tiên 
ngƣời Hàn Quốc cũng đã gửi gắm ƣớc vọng đƣợc dƣ dả, sung túc vào món canh ăn vào đầu 
năm mới này. 
“송편” (Songpyeon) 
 Loại Tteok tiêu biểu nhất trong dịp Tết Trung thu ở Hàn Quốc là ―Songpyeon‖. 
―Songpyeon‖ là loại Tteok ngọt có nhân, hình dạng đặc trƣng là hình bán nguyệt; ngoài ra còn 
có hình tròn, có màu sắc và trang trí đẹp mắt. Hình bán nguyệt tƣợng trƣng cho sự thịnh 
vƣợng và tƣơi sáng bởi vì tổ tiên ngƣời Hàn Quốc có quan niệm rằng ―trăng khuyết rồi sẽ 
tròn‖. Từ ngày xƣa, vào dịp Tết Trung thu, ―Songpyeon‖ đƣợc làm bằng gạo mới thu hoạch 
và dâng lên tổ tiên để bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong một năm đƣợc mùa. Tổ tiên ngƣời Hàn 
Quốc cũng có truyền thống làm ―Songpyeon‖ vào ngày 1.2 âm lịch (ngày bắt đầu vụ mùa mới) 
và chiêu đãi những ngƣời làm công để bày tỏ lòng biết ơn và động viên họ cố gắng làm việc. 
Ngoài ra, từ ngày xƣa, ―Songpyeon‖ còn là một trong những món ăn tiêu biểu mà ngƣời Hàn 
Quốc làm dâng lên tổ tiên để cầu xin phúc lộc vào ngày rằm tháng giêng âm lịch, ngày Tết 
Đoan ngọ hoặc trong các nghi lễ quan hôn tang tế,... 
3. “시루떡” (Sirutteok) 
 ―Sirutteok‖ hay còn gọi là Tteok đậu đỏ, là loại Tteok hấp đƣợc làm từ bột gạo trộn với 
đậu đỏ. Nhƣ đã kể trên, hai câu tục ngữ ―Để cầu xin quỷ thần thì Tteok đậu đỏ là nhất‖ và 
―Nếu ăn Tteok đậu đỏ thì sẽ không đau lƣng‖ là hai câu nói thể hiện tƣ duy tín ngƣỡng của 
ngƣời Hàn Quốc từ thời xa xƣa. Theo quan điểm của ngƣời Hàn Quốc, màu đỏ thẫm của đậu 
đỏ tƣợng trƣng cho điều lành. Chính vì vậy, ngƣời Hàn Quốc thƣờng làm Tteok đậu đỏ để 
dâng lên các vị thần linh với hy vọng tránh đƣợc tai ƣơng, xui xẻo, bệnh tật và luôn đƣợc 
khỏe mạnh. Đó cũng chính là lý do vì sao ngƣời Hàn Quốc có phong tục ăn Tteok đậu đỏ khi 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 435 
chuyển nhà. Ngoài ra, Tteok đậu đỏ cũng đƣợc ngƣời Hàn Quốc lựa chọn để làm quà tặng cho 
những ngƣời hàng xóm mới khi chuyển nhà, với ý nghĩa cầu chúc cho mọi ngƣời đều gặp 
nhiều may mắn và tốt lành. 
“봉치떡” (Bongchiteok) 
Theo phong tục kết hôn của ngƣời Hàn Quốc, chú rể chuẩn bị nhà ở sau khi cƣới còn 
cô dâu chuẩn bị quà và sính lễ. ―Bongchiteok‖ nổi bật nhất trong số các loại Tteok mà gia 
đình cô dâu chuẩn bị làm sính lễ kết hôn. ―Bongchiteok‖ có hình tròn, đƣợc làm từ đậu đỏ và 
gạo nếp, gồm có hai lớp bánh nếp và đƣợc trang trí với bảy hạt táo tàu và hạt dẻ ở chính giữa. 
Theo quan niệm của ngƣời Hàn Quốc, đậu đỏ là biểu tƣợng của điều lành và sự may mắn; gạo 
nếp tƣợng trƣng cho sự kết nối giữa hai vợ chồng; hai lớp bánh nếp tƣợng trƣng cho việc có 
cặp có đôi; táo tàu và hạt dẻ tƣợng trƣng cho ―con đàn, cháu đống‖; số 7 của bảy hạt táo tàu 
tƣợng trƣng cho sự viên mãn và trƣờng thọ. Chính vì vậy, chiếc bánh ―Bongchiteok‖ đƣợc 
xem nhƣ là biểu tƣợng hạnh phúc và may mắn của đôi vợ chồng khi kết hôn. 
“백설기” (Beakseolki) 
―Baekseolki‖ là loại Tteok hấp có hình chữ nhật hoặc hình vuông và có màu trắng tinh. 
Từ ―Baek‖ trong ―Baekseolki‖ có nghĩa là ―100‖, là con số tƣợng trƣng cho sự hoàn hảo và 
phúc lành. Màu trắng là màu tƣợng trƣng cho sự trong sạch và tinh khiết nên từ xa xƣa 
―Baekseolki‖ đã đƣợc ngƣời Hàn Quốc xem là một món ăn sạch sẽ và linh thiêng. Vì thế, từ 
ngày xƣa, nó đƣợc sử dụng nhiều nhƣ là món đồ cúng dâng lên tổ tiên và các vị thần linh. 
Ngoài ra, trong xã hội truyền thống, những phụ nữ bị thiếu sữa khi nuôi con cũng có thể cắt 
―Baekseolki‖ thành từng lát rồi phơi khô và dùng nó để nấu cháo loãng cho con trẻ khi cần 
thiết. Ngày nay, ―Baekseolki‖ cũng thƣờng đƣợc dùng nhƣ một món ăn nhẹ trong ngày 
thƣờng. 
 Có thể nói rằng Tteok là một công cụ biểu hiện tiêu biểu trong ngôn ngữ Hàn Quốc, và 
trong mỗi một tình huống sử dụng, hình ảnh Tteok đều chứa đựng những ý nghĩa sâu xa phản 
ánh suy nghĩ cũng nhƣ phƣơng thức ứng xử của ngƣời Hàn Quốc trong đời sống xã hội từ xƣa 
đến nay, từ đó góp phần thể hiện bản sắc văn hóa của ngƣời Hàn Quốc. 
3. Thảo luận và Đề xuất hoặc Kiến nghị 
 Trong bối cảnh mối quan hệ hữu nghị Việt Nam và Hàn Quốc đang ngày càng tốt đẹp 
hơn trên tất cả mọi mặt lĩnh vực đời sống xã hội trong đó có giáo dục, thì việc mở rộng vốn 
kiến thức về ngôn ngữ và văn hóa Hàn Quốc cho những ngƣời học tiếng Hàn là điều vô cùng 
cần thiết. Chính vì vậy, chúng tôi đề xuất một số vấn đề nhƣ sau: 
 Đối với nhà trƣờng: bổ sung vào thƣ viện nhà trƣờng thêm một số sách mới chuyên về 
Tteok nói riêng cũng nhƣ văn hóa ẩm thực Hàn Quốc, văn hóa và ngôn ngữ Hàn Quốc nói 
chung. Tạo điều kiện tổ chức các buổi trải nghiệm văn hóa ẩm thực và văn hóa phong tục Hàn 
Quốc dành cho sinh viên học tiếng Hàn. 
 Đối với giảng viên: nên bổ sung thêm vào danh mục tài liệu tham khảo của các môn học 
tiếng Hàn một số sách chuyên về tục ngữ, ngôn ngữ và văn hóa Hàn Quốc. Tổng hợp, biên 
soạn và lồng ghép các kiến thức văn hóa Hàn Quốc vào bài học để giúp sinh viên mở rộng 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 436 
vốn kiến thức. Ngoài ra, giảng viên cũng cần thƣờng xuyên học hỏi nâng cao trình độ ngôn 
ngữ và văn hóa Hàn Quốc, hƣớng dẫn sinh viên tìm kiếm tài liệu và tiếp cận với các tài liệu 
liên quan, khuyến khích sinh viên tự học tập và tham gia các hoạt động trải nghiệm văn hóa. 
 Đối với sinh viên: có thái độ hợp tác, tích cực, chủ động trong học tập và rèn luyện để 
mở rộng và nâng cao vốn kiến thức về ngôn ngữ và văn hóa Hàn Quốc. 
4. Kết luận 
 Ngôn ngữ và tƣ duy, ngôn ngữ và văn hóa có mối quan hệ biện chứng không thể tách 
rời. Có thể khẳng định rằng, cách con người nghĩ quyết định cách con người làm, nghĩa là 
hoạt động nhận thức có tác động mạnh mẽ đến các hoạt động khác của con ngƣời trong đời 
sống văn hóa xã hội. Hoạt động nhận thức của một dân tộc thông qua công cụ biểu hiện là 
ngôn ngữ có vai trò quan trọng trong việc hình thành bản sắc văn hóa của dân tộc đó. 
 Hàn Quốc là đất nƣớc có nền văn hóa gốc nông nghiệp. Trải qua quá trình lịch sử lâu 
dài, bên cạnh cơm là lƣơng thực chính thì Tteok cũng là món ăn quan trọng không chỉ có mặt 
trong đời sống hàng ngày mà còn đồng hành với ngƣời Hàn Quốc trong những sự kiện nghi lễ 
quan trọng. Có thể nói trong từ vựng tiếng Hàn, hiếm có một từ nào đƣợc sử dụng và bao hàm 
nhiều ý nghĩa nhƣ ―Tteok‖. Chiếm một vị trí quan trọng trong quán dụng ngữ, tục ngữ và các 
phong tục tập quán truyền thống, Tteok có thể đƣợc xem là một ký hiệu ngôn ngữ phản chiếu 
văn hóa nhận thức của ngƣời Hàn Quốc. Thông qua các biểu hiện quán dụng ngữ, tục ngữ, có 
thể thấy đƣợc triết lý sống cũng nhƣ quan niệm của ngƣời Hàn Quốc về cách ứng xử trong 
mối quan hệ giữa ngƣời với ngƣời. Bên cạnh đó, theo quan niệm truyền thống của ngƣời Hàn 
Quốc, Tteok cũng tƣợng trƣng cho sự linh thiêng và những điều tốt đẹp. Tteok còn là sản 
phẩm văn hóa biểu trƣng cho tấm lòng thành của ngƣời Hàn Quốc đối với tổ tiên, thần linh, 
đó cũng là một nét đẹp văn hóa truyền thống của ngƣời Hàn Quốc. Từ xƣa đến nay, ngƣời 
Hàn Quốc đã thông qua Tteok để gửi gắm ƣớc vọng một cuộc sống bình an, sung túc và tốt 
lành. Vì thế, đối với ngƣời Hàn Quốc, Tteok không chỉ đơn thuần là món ăn vật chất mà còn 
mang đến những giá trị văn hóa tinh thần lớn lao. 
 Văn hóa vốn dĩ là những giá trị do con ngƣời sáng tạo ra từ những điều bình dị nhất 
trong cuộc sống. Do đó, có thể nói Tteok đã trở thành một sản phẩm văn hóa chứa đựng cả 
yếu tố vật chất và yếu tố tinh thần của ngƣời Hàn Quốc. Hay nói cách khác, Tteok là sản 
phẩm của văn hóa ẩm thực Hàn Quốc nói riêng và là sản phẩm của văn hóa truyền thống Hàn 
Quốc nói chung. Tteok cũng đƣợc xem là một công cụ ngôn ngữ mà thông qua đó, chúng ta 
có thể tìm hiểu về tƣ duy, lối sống, đặc trƣng ứng xử của ngƣời Hàn Quốc với môi trƣờng xã 
hội. Trong xã hội Hàn Quốc ngày nay, vị trí của Tteok trong ngôn ngữ và văn hóa Hàn Quốc 
ngày càng đƣợc khẳng định và thông qua Tteok, những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp 
vẫn đƣợc bảo tồn và phát triển. Chính vì vậy, có thể nói rằng Tteok chính là chìa khóa quan 
trọng giúp chúng ta tìm hiểu và nghiên cứu về ngôn ngữ, văn hóa Hàn Quốc. Ngƣời học tiếng 
Hàn cũng có thể thông qua Tteok để nâng cao vốn kiến thức về ngôn ngữ và văn hóa Hàn 
Quốc. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 437 
Tài liệu tham khảo 
- Sách tiếng Việt 
Bùi Khánh Thế (2012). Phong cách ngôn ngữ và văn hóa. Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Tổng hợp 
Thành phố Hồ Chí Minh. 
Nguyễn Lai (2004). Những bài giảng về ngôn ngữ học đại cương (Tập I – Mối quan hệ giữa ngôn ngữ 
và tư duy). Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội. 
R. Jon Mcgee – Richard L. Warms (2010). Lý thuyết nhân loại học: giới thiệu lịch sử (Lê Sơn Phƣơng 
Ngọc, Đinh Hồng Phúc biên dịch). Hà Nội: Nhà xuất bản Từ điển Bách Khoa. 
Trần Thị Thu Lƣơng (2016). Đặc trưng văn hóa Việt Nam - Hàn Quốc, tương đồng và khác biệt. Hồ 
Chí Minh: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. 
Tsunesaburo Makiguchi (2004). Địa lý nhân sinh (Trƣơng Hớn Huy, Lê Nguyễn Minh Thọ biên dịch). 
Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. 
- Sách tiếng Hàn 
김상보 (2017). 한식의 도를 담다. 고양시: 와이즈북 출판사.{Kim Sang Bo (2017). Đạo trong ẩm 
thực Hàn Quốc. Goyang (Hàn Quốc): Nhà xuất bản Wise Book} 
박정아 글 – 이덕화 그림 (2015). 속담 한 상 푸짐하네!. 서울: 개암나무 출판사. {Park Jeong Ah, 
tranh Lee Teok Hwa (2015). Tục ngữ thật phong phú. Seoul (Hàn Quốc): Nhà xuất bản Gaeamnamu} 
임경순 (2009). 한국 문화의 이해. 서울: 한국 외국어 대학교 출판부. {Lim Gyeong Sun (2009). 
Tìm hiểu văn hóa Hàn Quốc. Seoul (Hàn Quốc): Nhà xuất bản Trƣờng Đại học Ngoại ngữ Hàn Quốc} 
원은영 – 이경아 (2018). 관용어와 속담으로 배우는 한국어. 서울: (주) 도서출판 참. {Won Eun 
Yeong – Lee Gyeong Ah (2018). Học tiếng Hàn qua quán ngữ và tục ngữ. Seoul (Hàn Quốc): Nhà 
xuất bản ChamKorean} 
한복려 (1999). 쉽게 맛있게 아름답게 만드는 떡. 서울: 궁중음식연구원. {Han Bok Ryeo (1999). 
Làm Tteok ngon và đẹp mắt một cách dễ dàng. Seoul (Hàn Quốc): Nhà xuất bản Viện nghiên cứu ẩm 
thực cung đình} 
- Tài liệu từ Internet 
Bách Khoa toàn thƣ về dân tộc Hàn Quốc. Từ điển đời sống ăn mặc ở của người Hàn Quốc. Tham 
khảo nội dung về Canh Tteok, Songpyeon, Sirutteok, Bongchiteok, Beakseolki. Truy cập từ 
https://folkency.nfm.go.kr/kr/dic/61/summary 
- Tài liệu khác 
Nguyễn Tri Nguyên (2011). Đề cương môn học Ký hiệu học văn hóa (Dành cho học viên cao học). Hồ 
Chí Minh: Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí 
Minh. 
Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy 
ngôn ngữ lần thứ VI 
 438 
KOREAN LANGUAGE AND CULTURE CHARACTERISTICS 
EXPRESSED THROUGH THE "TTEOK" IN KOREAN 
IDIOMS AND PROVERBS 
Abstract 
Tteok is known as one of the famous traditional Korean dishes. The article applies the 
theories on culture and literature, and the methods of analysizing - synthesizing, data 
collection and statistics to figure the position of Tteok in Korean language and culture. 
With the diversity of Tteok, more than 300 types, Tteok is not only a daily dish but also 
an indispensable dish in the traditional Korean customs. Besides, Tteok also appears in 
many idioms and proverbs, which helps reflect the thinking and lifestyle of Koreans. 
Therefore, it can be said that Tteok is an important key to studying Korean languages and 
cultures. 
Keywords 
tteok, culture, language, Korean