Bài giảng Kỹ năng giải quyết vấn đề

LOGO
 C l i c k to a d d y o u r t e x t
 KỸ NĂNG 
 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 MỤC TIÊU BÀI HỌC
. Hiểu được vai trò và lợi ích của GQVĐ
. Nắm vững các bước trong quy trình GQVĐ
. Sử dụng được một số công cụ GQVĐ một
 cách hiệu quả
 VẤN ĐỀ CỦA BẠN LÀ GÌ ? 
Bạn hãy viết ra vấn đề hiện tại
mà mình đang suy nghĩ nhiều
nhất (trong học tập công việc,
gia đình, tình yêu, sức khỏe)
 * Cuộc đời là một chuỗi các vấn đề cần
 giải quyết, một chuỗi các quyết định cần
 phải ra.
* Chỉ khi dám đối diện và giải quyết
chúng ta mới có thể trở nên độc lập, tự
tin và mới có thể hoàn thiện bản thân
 * Có những quyết định chúng ta mang
 lại kết thúc có hậu, nhưng cũng có
 những quyết định khiến mình hối hận
 Do vậy, chúng ta cần phải trang bị
cho mình kỹ năng giải quyết vấn đề
để có thể ra những quyết định đúng
đắn và phù hợp
 TÔI TƯ DUY TÔI TỒN TẠI
 KHÁI NIỆM VẤN ĐỀ VÀ GQVĐ
 . Vấn đề là gì?
Vấn đề là trạng thái ở đó có sự
mâu thuẫn hay là có khoảng cách
giữa thực tế và mong muốn.
 . GQ vấn đề là gì?
Là một quá trình xác định, phân tích nguyên
nhân, lựa chọn giải pháp tối ưu, triển khai và
đánh giá giải pháp nhằm loại bỏ mâu thuẫn
giữa thực tế và mong muốn để đạt được mục
đích đề ra.
 NHỮNG SAI LẦM TRONG GQVĐ
 Phương pháp mò mẫm Thử và Sai
 Thử cách này xemkhông được rồi, thử
 cách khác coi saocũng không được! Chắc
 mình bỏ cuộc
Ví dụ:
 Nộp hồ sơ xin việc đến Cty A (bị loại), 
 Cty B (bị loại) và cứ thế rãi “truyền đơn” từ
 cty này sang cty khác , mong “thần may mắn” 
 mỉm cười.
=> Không dành thời gian kiểm tra lại hồ sơ xin
 việc của mình.
 NHỮNG SAI LẦM TRONG GQVĐ
 * Sử dụng kinh nghiệm cũ cho vấn đề mới
 Hồi đó cũng gặp vấn đề giống vậy rồi, giờ
 cứ làm theo thôi
Ví dụ: 
 Khi học THPT, cách học chủ yếu mang
 tính thụ động, tiếp nhận một chiều và kiến thức
 được tìm hiểu ở diện rộng => giữ kinh nghiệm
 học tập cũ lên đến Đại học, Cao đẳng chúng ta sẽ
 cảm thấy “ngộp” và giảm hiệu quả học tập
 Đòi hỏi tính chủ động, kỹ năng tự học 
 NHỮNG SAI LẦM TRONG GQVĐ
 * Tiếp cận theo lối mòn xã hội
 Mọi người ai cũng làm vậy, nên mình cứ làm thế
Ví dụ:
 Khi lên thuyết trình, chúng ta vẫn
 thường mở đầu bằng mô tuýp quen thuộc mà
 mọi người vẫn hay làm, sau đó nhìn vào slide
 hoặc báo cáo để đọc từ đầu đến cuối.
 Để có thể đạt được điểm cao và tạo ấn tượng với
 khán giả, đòi hỏi chúng ta phải sáng tạo và tham
 khảo cách thức mới trong trình bày.
 NHỮNG SAI LẦM TRONG GQVĐ
• Nôn nóng, vội vàng, chủ quan
• Chưa tìm hiểu rõ nguyên nhân của vấn đề 
• Bảo thủ độc đoán, luôn cho mình đúng
• Chưa xác định đúng vấn đề
• Không lập kế hoạch cụ thể
• Thiếu lập trường, hay ba phải,
QUY TRÌNH GIẢI QUYẾT 
 VẤN ĐỀ
 QUY TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Xác định Phân tích 
 vấn đề nguyên nhân Đưa ra các 
 giải pháp
 Lựa chọn giải 
Đánh giá Triển khai kế pháp tối ưu
 kết quả hoạch hành động
QUY TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 Xác định được vấn đề tức là 
 đã giải quyết được một nửa!
QUY TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Xác định Đúng Tìm ra giải 
 vấn đề pháp đúng
 Xác định sai Giải quyết vấn đề 
 vấn đề không có thực
 Giải quyết không 
 Bế tắc đúng vấn đề
 QUY TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 Xác định vấn đề
Thắng là một nhân viên làm việc chăm chỉ và
rất có trách nhiệm đối với công việc. Tuy nhiên,
gần đây Thắng lại cảm thấy mệt mỏi căng thẳng
và mất tập trung trong công việc.
Theo bạn, vấn đề của Thắng là gì?
 1. XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
Khi có vấn đề xảy ra, luôn đặt câu hỏi:
 Vấn đề của tôi là gì? 
 Chuyện gì sẽ xảy ra nếu.....?
 Đó có đúng là vấn đề của tôi hay không? 
 Vấn đề có đáng phải giải quyết không?
 Tôi có phải đích thân giải quyết nó?
 1. XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
 Mô tả ngắn gọn về vấn đề đang tồn tại:
 Nó xảy ra từ khi nào?
 Nó xảy ra ở đâu?
 Nó đã xảy ra bao nhiêu lần?
 Nó có ảnh hưởng gì tới ai, tới điều gì?
 Có gì đặc biệt hay khác biệt về vấn đề này
 2. PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN
“Diệt cỏ phải diệt tận gốc”
 Muốn giải quyết triệt để vấn đề
phải tìm ra nguyên nhân sâu xa
của vấn đề.
NHỮNG KỸ THUẬT GIÚP TÌM RA 
 NGUYÊN NHÂN CỦA VẤN ĐỀ
BIỂU ĐỒ XƯƠNG CÁ ĐỀ TÌM 
 NGUYÊN NHÂN
 BIỂU ĐỒ XƯƠNG CÁ
 Biểu đồ xương cá, hay còn gọi là biểu đồ Ishikawa
hay biểu đồ nguyên nhân - kết quả
• Biểu đồ xương cá dùng để tìm hiểu nguyên 
nhân dẫn đến phát sinh vấn đề .
• Có thể giúp ta tìm ra các nguyên nhân chính 
và nguyên nhân phụ của vấn đề.
 CÁCH VẼ BIỂU ĐỒ XƯƠNG CÁ
1. Liệt kê vấn đề ở đầu con cá
2. Viết nguyên nhân chính vào nhánh xương 
 sườn.
3. Viết nguyên nhân phụ vào nhánh xương 
 con
 Bản thân Phương pháp học
 Gia đình
 Hay quên
 Lười biếng
 Không gửi 
 tiền học Thiếu 
 tập Ghi chép 
 Ham chơi
 Thiếu mụctrung thiếu
 242 tiêu
 Không Thiếu kỹ 
 Hay la rầy quan tâm Không 
 hiểu năng đọc
 Kết 
 Không cho học Thiếu động lựcbài
 thêm quả
 học 
 Cơ sở vật 
 Môi trường tập 
 chất kém
 Hay rủ rê học ồn ào không
 Ganh ghét Học phí Thiếu tài liệu cao
 đố kỵ cao học tập
Mâu thuẫn – bất 
 động Không Giáo viên Chương trình học 
 giúp thiếu nhiệt không phù hợp
 tình
 Bạn bè đỡ Nhà 
 trường
 KỸ THUẬT
 5 WHY 
(TÌM NGUYÊN NHÂN GỐC VẤN ĐỀ)
 5 WHYS
 (Tại sao, )
 5 Whys là một phương pháp
 dùng những câu hỏi “Tại sao” liên
 tục để giúp ta thấy được nguyên
 nhân gốc của vấn đề mà ta đang
 cần tìm.
 5 WHYS
 (Tại sao, )
 Thông thường, câu trả lời cho
 câu hỏi “Tại sao” đầu tiên sẽ gợi
 ra câu trả lời cho câu hỏi “tại sao”
 thứ hai, rồi thứ ba và cứ thế cho
 đến khi tìm ra gốc rễ của vấn đề.
 KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 Nhanh chóng 
 tìm ra nguyên 
 nhân gốc của 
 vấn đề
Dễ ứng dụng 
mọi lúc mọi 
nơi, mọi vấn 
 đề
 KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 5 WHYS
- Tại sao đường xá ở TP.HCM thường ngập lụt mỗi khi 
mưa lớn?
-> Vì nước không thể thoát được.
- Tại sao nước không thể thoát được?
-> Vì các cống rảnh thoát nước bị nghẹt.
- Vì sao các cống rảnh bị nghẹt?
-> Vì người dân xả rác vào khu cống rãnh dẫn đến việc 
nước không thể thoát.
 KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 5 WHYS
- Vì sao người dân xả rác vào cống rãnh?
-> Vì ý thức người dân còn kém và có nhiều hộ
buốn bán xả thải thẳng xuống cống.
- Vì sao ý thức người dân và các hộ buôn bán
còn kém?
->Vì chưa được tuyên truyền hoặc chưa có hình
thức kỷ luật với những trường hợp này.
 Bài tập Làm việc nhóm
Dùng biểu đồ xương cá giải quyết tình huống sau:
Lập kế hoạch:
 Học tập tốt các môn trong học kỳ này
 (thi điểm cao tất cả các môn) mà vẫn có
 thời gian đi làm thêm, đảm bảo sức
 khỏe tốt.
 THỰC HÀNH
Lập kế hoạch cho 3 năm học 
 tới nhằm đạt kết quả cao.
KHỞI TẠO Ý TƯỞNG
 (CÔNG NÃO)
 KHỞI TẠO Ý TƯỞNG
 Là phương pháp dùng để phát triển thật
nhiều giải pháp sáng tạo cho một vấn đề.
 Các ý tưởng được đưa ra một cách tự do
theo dòng suy nghĩ.
 Tất cả ý tưởng đều được tôn trọng và chấp
nhận, không giới hạn bất kỳ một ý tưởng nào.
 Thực hành nhóm
Tờ báo dùng để 
 làm gì?
 KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Bước 1: Liệt kê tất cả các ý tưởng nảy sinh 
trong đầu ra bên ngoài tờ giấy.
Bước 2: Đánh giá và phân loại từng ý tưởng.
Bước 3: Chọn lựa ý tưởng khả thi, loại bỏ ý 
tưởng không khả thi.
 KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 TƯ DUY NGOÀI CHIẾC HỘP
 HÃY THAY ĐỔI CÁCH TƯ 
DUY ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
 TỐT HƠN
 HOẠT ĐỘNG
Trò chơi tìm nhạc trưởng
 KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 MUỐN CÓ NHIỀU GIẢI PHÁP 
 SÁNG TẠO, BẠN CẦN
 Sẵn sàng tiếp thu mọi ý kiến.
 Chấp nhận rủi ro.
 Kêu gọi người khác tham gia.
 Chấp nhận phê bình.
LỰA CHỌN GIẢI PHÁP TỐI ƯU
LỰA CHỌN GIẢI PHÁP TỐI ƯU
 Nếu bạn chọn giải pháp sai
 đồng nghĩa với việc vấn đề của 
 bạn sẽ rơi vào bế tắc!
 LỰA CHỌN GIẢI PHÁP TỐI ƯU
Giải pháp tối ưu là giải pháp có nhiều 
 ưu điểm và hạn chế thì rất ít.
 KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
 - Đây là khâu vô cùng quan trọng, những vấn
đề có thể phát sinh thêm sẽ xuất hiện ở giai
đoạn này.
- Mọi thứ đã được chuẩn bị hoàn tất, nhiệm vụ
của bạn là bắt tay vào thực hiện ngay những
giải pháp mà bạn đã chọn.
 LẬP KẾ HOẠCH DỰA VÀO 
 SMART
1. Specific - cụ thể, dễ hiểu
2. Measurable – đo lường được
3. Achievable – vừa sức
4. Realistics – thực tế
5. Timebound – có thời hạn
 KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG
Các Thời Người Cách thực Tiêu chí 
bước gian thực hiện hiện thành 
 công
 1
 2
 3
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
 Có thành công như mong đợi hay không?
 Có phát sinh thêm vấn đề nào khác hay không?
 Có mắc phải sai lầm gì khi giải quyết vấn đề
 Những bài học rút ra cho các vấn đề khác là gì?
DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ?
  Đánh giá dựa vào mục tiêu
  Giải pháp đáp ứng mục tiêu ở mức độ nào?
  So sánh với tiêu chuẩn
  Những tiêu chuẩn đặt ra có được tuân thủ?
DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ?
  Đánh giá bằng lượng hoá
  So sánh tiêu chí trước và sau thực hiện
  Xem xét trên phương diện rộng
  Điểm mạnh, điểm yếu
  Hiệu ứng không mong đợi của giải pháp
  Chi phí phát sinh
 Bài tập Làm việc nhóm
Dùng biểu đồ xương cá giải quyết tình huống sau:
Lập kế hoạch:
 Học tập tốt các môn trong học kỳ này
 (thi đậu qua tất cả các môn) mà vẫn có
 thời gian đi làm thêm, đảm bảo sức
 khẻo tốt.
 KẾT LUẬN
 Một bước chân đơn độc không thể tạo
nên đường mòn trên mặt đất, một ý nghĩ đơn
độc không thể tạo nên con đường của tư duy.
 Để xây dựng con đường hằn sâu xuống
đất, hằn sâu trong trí óc, chúng ta phải qua lại
rất nhiều và chúng ta phải nghĩ đi, nghĩ lại loại
ý nghĩ chúng ta muốn chi phối cuộc đời mình.
LOGO