Tác phẩm phỏng vấn trên báo Đà Nẵng - Tiếp cận từ đối tượng trả lời phỏng vấn

 (Báo Đà Nẵng số 6666 ngày 24-12-2018). 
xã hội hoặc là chuyên gia nghiên cứu độc lập, am hiểu Ý kiến chuyên gia xuất hiện trong các bài phỏng 
sâu sát một lĩnh vực nào đó, nắm được tình hình thực tế vấn anket, ví dụ: 
diễn ra trong lĩnh vực mình nghiên cứu. Tiếng nói của (10) Bài Để làm bài thi tốt nghiệp đạt kết quả cao 
chuyên gia giúp bài phỏng vấn không mang tính chung ghi nhận ý kiến của các thầy cô giáo là những người có 
chung sách vở hoặc mang tính công thức thiên về số nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy các bộ môn chia sẻ 
liệu tổng kết mà là những giải đáp cụ thể, những bình bí kíp giúp học sinh đạt kết quả tốt trong kì thi THPT 
luận sắc đáng và những hiến kế, kiến nghị phù hợp hoàn (Báo Đà Nẵng, số 6103 ngày 2-6-2017); 
cảnh thực tiễn. 
 (11) Bài Đảm bảo an ninh, an toàn nguồn nước: 
 Kết quả thống kê cho thấy, ý kiến chuyên gia xuất Xây dựng chiến lược phát triển tài nguyên nước phỏng 
hiện với tần suất thấp với 5/71 bài phỏng vấn được khảo vấn kĩ sư Huỳnh Vạn Thắng, chuyên gia thủy lợi thành 
sát năm 2017 chiếm 7%. Trong đó, có 2 bài phỏng vấn phố, Kĩ sư Lê Văn Tuyến, Chánh Văn phòng Ban Chỉ 
chuyên gia độc lập. Còn lại, ý kiến chuyên gia xuất hiện huy phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn (Báo Đà 
trong các bài phỏng vấn anket. Trong 59 bài phỏng vấn Nẵng, số 6122 ngày 21-6-2017); 
trên Báo Đà Nẵng năm 2018 có 16 bài hỏi ý kiến các 
 (12) Bài Tìm hướng tiếp cận vốn vay thu thập ý kiến 
chuyên gia chiếm tỉ lệ 27,1%. Trong đó, đối tượng được 
 của các doanh nhân trong chuyên mục Doanh nghiệp - 
phỏng vấn là chuyên gia xuất hiện trong 4 bài phỏng 
 doanh nhân (Báo Đà Nẵng số 6563 ngày 12-9-2018). 
vấn độc lập chiếm 6,8% và đều thuộc các dạng bài 
phỏng vấn thời sự. Ngoài ra ý kiến của các chuyên gia Có thể thấy, đối tượng được phỏng vấn là chuyên 
còn xuất hiện trong 12 bài phỏng vấn anket chiếm tỉ lệ gia xuất hiện trong bài phỏng vấn độc lập chiếm tỉ lệ rất 
20,3%. Đối tượng được phỏng vấn là các chuyên gia thấp (7% năm 2017 và 27,1% năm 2018). Một số 
xuất hiện trong các dạng bài phỏng vấn thường trình chuyên gia xuất hiện trong bài phỏng vấn thuộc dạng 
 73 
Trần Thị Tuyết 
bài phỏng vấn anket trong các chuyên mục đồng thời chiếm 8,5%. So với góc độ tiếp cận thông tin từ cán bộ 
cũng giữ vai trò là cán bộ quản lí trong một số đơn vị. quản lí (64,4%) thì góc độ tiếp cận thông tin từ người 
 Nhìn chung, các tác phẩm lựa chọn góc độ tiếp cận dân có sự chênh lệch lớn (ít hơn gần 7 lần trong năm 
là các chuyên gia đã được Báo Đà Nẵng chú ý với ưu 2017 và gần 8 lần trong năm 2018). 
điểm thông tin khách quan, tin cậy, đa dạng, nhiều Thông tin từ người dân chủ yếu được khai thác 
chiều. Sự xuất hiện của nhóm đối tượng là chuyên gia trong các dạng bài phỏng vấn anket trong một số chuyên 
cũng làm tăng tính sinh động cho các dạng bài phỏng mục như: Diễn đàn Làm gì, làm thế nào hạn chế xe máy 
vấn. Nhưng con số này có sự chênh lệch khá lớn (chưa nội thị, Diễn đàn tuổi trẻ, ý kiến cử tri... 
bằng một nửa) các bài phỏng vấn ở góc tiếp cận từ cán (13) Bài Sớm có lộ trình giảm phương tiện giao 
bộ quản lí. Như vậy, Báo Đà Nẵng chưa đầu tư đúng thông cá nhân trong Diễn đàn Làm gì, làm thế nào hạn 
mức cho hướng khai thác thông tin từ chuyên gia. Trong chế xe máy nội thị ghi nhận ý kiến người dân các quận 
khi, những hiến kế, ý kiến phản biện tích cực, nhiều Liên Chiểu, Thanh Khê, Cẩm Lệ, Hải Châu (Báo Đà 
chiều trong các vấn đề kinh tế, xã hội của chuyên gia có Nẵng, số 5974 ngày 16-1-2017); 
thể mang lại hữu ích thiết thực cho việc điều chỉnh cơ 
 (14) Bài Khuyến khích đi bộ, tăng sử dụng xe đạp 
chế, chính sách trong xây dựng và phát triển thành phố. 
 trong Diễn đàn Làm gì, làm thế nào hạn chế xe máy nội 
Nguyên nhân của thực trạng này, một phần do trình độ 
 thị ghi nhận ý kiến của người dân các quận trong địa 
chuyên môn nghiệp vụ của phóng viên trong khai thác 
 bàn thành phố hiến kế các giải pháp nhằm giảm xe máy 
đề tài và lựa chọn đối tượng phỏng vấn; khả năng vận 
 nội thị (Báo Đà Nẵng, số 5976 ngày 18-1-2017); 
dụng mạng lưới cộng tác viên và mối quan hệ cá nhân 
để tác nghiệp còn hạn chế. Một phần do định hướng (15) Bài Người trẻ tuổi Tuất ghi nhận ý kiến của 
thông tin của tòa soạn chưa ưu tiên đúng mức trong việc một số gương mặt trẻ tuổi Tuất (1994, 1982) đã có 
lấy ý kiến phản biện từ các chuyên gia. Một phần do nhiều nỗ lực và đạt được kết quả nhất định trong lĩnh 
tiếng nói của chuyên gia đã xuất hiện trong các thể loại vực của mình từ nhân viên công ty Điện lực Đà Nẵng, 
tin, bài khác. sinh viên trường Cao đẳng Công nghệ thông tin hữu 
 nghị Việt - Hàn, Giám đốc công ty Secure Việt Nam 
3.1.3. Đối tượng được phỏng vấn là dân thường 
 (Báo Đà Nẵng số 6358 ngày 12-2-2018); 
 Đối tượng được phỏng vấn là dân thường bao gồm 
 (16) Bài Kiến nghị của cử tri được lắng nghe lấy ý 
người trong cuộc, người chịu tác động trực tiếp hoặc là 
 kiến người dân ở quận Ngũ Hành Sơn, quận Thanh Khê, 
người chứng kiến sự kiện, vấn đề thời sự. Chẳng hạn, 
 quận Liên Chiểu về các vấn đề bãi biển được trả lại cho 
một hành khách duy nhất còn sống sót trong vụ tai nạn 
 công cộng, thu hồi dự án đường Huyền Trân Công Chúa 
máy bay rơi. Dù trước đó, vị hành khách này chỉ là một 
 để mở rộng Công viên Văn hóa Ngũ Hành Sơn, điều 
người dân bình thường nhưng sau sự kiện thảm khốc ấy, 
 chỉnh dự án khu du lịch sinh thái Nam Ô để giữ làng 
người đó lập tức trở thành nhân vật quan trọng nhất của 
 nghề nước mắm truyền thống trong chuyên mục Mặt 
cuộc phỏng vấn. Chỉ có người đó mới kể lại được chính 
 trận (Báo Đà Nẵng số 6507 ngày 18-7-2018); 
xác nhất toàn bộ diễn biến sự việc cũng như cảm giác 
không thể nào quên của người từ cõi chết trở về. Hay (17) Bài Đổi mới nhằm nâng cao chất lượng chất 
một bác xe ôm dũng cảm săn bắt cướp, một em học sinh vấn ghi nhận ý kiến người dân bày tỏ niềm phấn khởi 
liều mình cứu bạn đuối nước, môt em thiếu nhi cõng của người dân Đà Nẵng về kỳ họp thứ 6 của Quốc hội 
bạn đi học suốt mấy năm trời... đều có thể trở thành khóa XIV trong chuyên mục Thời sự (Báo Đà Nẵng số 
những đối tượng được phỏng vấn trong tác phẩm báo 6612 ngày 31-10-2018). 
chí. Hiện nay, báo chí hiện đại đang có xu hướng gia Báo Đà Nẵng đã chú ý đến góc độ tiếp cận phản 
tăng hình ảnh người dân bình thường trên báo. ánh tiếng nói người dân đặc biệt ghi nhận hiến kế của 
 Khảo sát 71 bài phỏng vấn báo in trên Báo Đà người dân trong loạt 7 bài Diễn đàn Làm gì, làm thế nào 
Nẵng năm 2017 có 9 bài có xuất hiện tiếng nói người hạn chế xe máy nội thị (năm 2017) và kinh nghiệm khởi 
dân chiếm 12,7%. Trong 59 bài phỏng vấn trên Báo Đà nghiệp từ các doanh nhân được chia sẻ trong các diễn 
Nẵng năm 2018 có 5 bài ghi nhận ý kiến của người dân đàn khởi nghiệp, chủ trương mở lối xuống biển, ưu tiên 
 quỹ đất cho các hoạt động công ích (năm 2018). Hướng 
74 
 ISSN 1859 - 4603 - Tạp chí Khoa học Xã hội, Nhân văn & Giáo dục Tập 9, số 4 (2019), 70-76 
khai thác thông tin này thể hiện rõ tính dân chủ của báo Đối tượng được phỏng vấn là người nổi tiếng 
chí bằng việc thăm dò ý kiến, phản ánh dư luận quần không được khai thác trong 71 bài phỏng vấn báo in 
chúng nhân dân, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của được khảo sát trên Báo Đà Nẵng năm 2017 và cả 59 bài 
nhân dân. Sự xuất hiện tiếng nói người dân trong tác trong năm 2018. Góc độ phỏng vấn chân dung người 
phẩm phỏng vấn thể hiện tính chất “cầu nối” của báo nổi tiếng còn là khoảng trống còn bị bỏ ngỏ trên Báo Đà 
chí là cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nước, các Nẵng. Trong khi, Báo Đà Nẵng ngoài nhật báo còn có 
cấp chính quyền và là diễn đàn của nhân dân. Đồng ấn phẩm Đà Nẵng cuối tuần có thể cho phép xuất hiện 
thời, việc xuất hiện đa dạng tiếng nói người dân trên báo hình ảnh người nổi tiếng. Trong thời gian tới, Ban biên 
chí cũng là hình thức thu hút bạn đọc bởi tính gần gũi, tập Báo nếu có sự đầu tư cho dạng bài phỏng vấn chân 
thiết thực trong thông tin và hình ảnh quen thuộc từ dung người nổi tiếng sẽ thu hút sự chú ý bạn đọc. Ấn 
những người dân bình dị xuất hiện trên báo. Tuy nhiên, phẩm Đà Nẵng cuối tuần có thể làm tốt điều việc nếu 
góc tiếp cận về đối tượng người dân trên Báo Đà Nẵng trong thời gian tới tăng cường giới thiệu một số nhân 
còn quá hạn chế chỉ chiếm tỉ lệ thấp với 12,7% so với vật điển hình trong học tập, lao động, sản xuất từ quê 
80,3% góc tiếp cận từ cán bộ quản lí (năm 2017) và hương Quảng Nam - Đà Nẵng hoặc những người thành 
8,5% so với 27,1% góc tiếp cận từ đối tượng là chuyên công có nhiều đóng góp trong xây dựng, phát triển 
gia và 64,4% góc tiếp cận là cán bộ quản lí (năm 2018). thành phố. 
Có thể lí giải rằng, Báo Đà Nẵng có chú ý đến việc xuất 3.2. Đánh giá 
hiện hình ảnh, tiếng nói người dân lên báo thông qua lấy Nhìn chung, các bài phỏng vấn trên Báo Đà Nẵng 
ý kiến từ các diễn đàn. Đa số, thông tin từ người dân đã đáp ứng được nhu cầu thông tin của công chúng 
trong các phỏng vấn anket đều có tính thuyết phục, thông qua việc xuất hiện khá đa dạng các đối tượng 
trong nhiều trường hợp đều mang tính hiến kế đóng góp được phỏng vấn là cán bộ lãnh đạo, chuyên gia, 
cho những dự thảo phát triển kinh tế - xã hội của thành thường dân. Trong đó, đối tượng được phỏng vấn là 
phố. Việc hỏi ý kiến của người dân thông qua tác phẩm những người lãnh đạo chiếm tỉ lệ lớn đã phân tích, lí 
phỏng vấn đã giúp các cấp lãnh đạo kịp thời điều chỉnh giải rõ về các chủ trương, đường lối, chính sách phát 
những dự án kinh tế để ưu tiên cho việc mở rộng công triển kinh tế - xã hội của thành phố, tạo được lòng tin 
viên, mở lối xuống biển, phát triển làng nghề đáp ứng trong nhân dân, góp phần định hướng dư luận xã hội. 
nguyện vọng người dân. Đây là minh chứng sống động Tuy nhiên, thông tin phản biện từ chuyên gia chưa 
cho tính dân chủ của báo chí. Tuy nhiên, việc khắc họa được chú trọng khai thác, gương người tốt việc tốt và 
chân dung người dân theo gương người tốt việc tốt người nổi tiếng chưa được xuất hiện. Nguyên nhân 
trong dạng bài phỏng vấn độc lập trên Báo Đà Nẵng thuộc về 2 nhóm chính là trình độ chuyên môn, 
trong 2 năm qua còn vắng bóng. Nguyên nhân chính là nghiệp vụ của phóng viên còn hạn chế, chưa mạnh 
do hướng khai thác thông tin của Báo Đà Nẵng vẫn tập dạn khai thác đề tài và lựa chọn đối tượng phỏng vấn 
trung vào các đối tượng quan chức và chưa chú trọng đa dạng, phù hợp; đồng thời định hướng tòa soạn còn 
đúng mức ý kiến tham mưu từ quần chúng nhân dân. tập trung khai thác thông tin “xuôi chiều” với đề tài 
Hơn nữa, tiếng nói người dân cũng thường xuất hiện chủ yếu là chính trị - xã hội, hướng thông tin tư vấn - 
nhằm giải thích, minh họa cho các vấn đề được phản giải trí với sự xuất hiện của người nổi tiếng chưa 
ánh trong các tin, bài khác. được quan tâm. 
3.1.4. Đối tượng được phỏng vấn là người nổi 
tiếng trong tác phẩm phỏng vấn 4. Kết luận 
 Người nổi tiếng hay người của công chúng là Trong tác phẩm phỏng vấn, việc lựa chọn đối tượng 
những người luôn được công chúng quan tâm, dõi được phỏng vấn phù hợp với đề tài, góc tiếp cận là rất 
theo. Và những hoạt động trong lĩnh vực của họ kể cả quan trọng. Bởi người trả lời đúng, trúng vấn đề công 
trong đời tư cũng thường là mối bận tâm của công chúng quan tâm là yếu tố tiên quyết làm nên thành công 
chúng. Vì vậy, đối tượng này cũng thường xuất hiện của bài phỏng vấn hay. Qua khảo sát 130 bài phỏng vấn 
trên báo. trên Báo Đà Nẵng năm 2017 và 2018, chúng tôi nhận 
 75 
Trần Thị Tuyết 
thấy hướng khai thác thông tin chủ yếu tập trung vào phẩm, dịch vụ, PR có thể thu hút các doanh nghiệp 
các nhóm đối tượng cán bộ quản lí lí giải thấu đáo trong và ngoài nước, tăng quảng cáo và tăng nguồn thu 
đường lối, chủ trương phát triển thành phố và giải đáp cho Báo. 
nhiều vấn đề thắc mắc của công chúng. Với cách tiếp 
cận này, Báo Đà Nẵng đã làm tốt vai trò định hướng dư Lời cảm ơn 
luận, tạo được sự đồng thuận nhất định trong nhân dân. Nghiên cứu này được tài trợ bởi Quỹ Phát triển 
Các đối tượng là chuyên gia, thường dân có xuất hiện Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Sư phạm - Đại 
với tỉ lệ thấp trong một số dạng bài phỏng vấn anket. học Đà Nẵng trong đề tài mã số T2019-TN-08. 
Nhóm đối tượng là người nổi tiếng còn vắng bóng, 
trong khi phỏng vấn là thể loại có thế mạnh trong việc Tài liệu tham khảo 
thể hiện chân dung người nổi tiếng. 
 [1] Bộ Thông tin và Truyền thông (2008). Quy chế 
 Dạng bài phỏng vấn theo hướng khai thác thông tin phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí, ban 
tư vấn, dịch vụ, PR về các sản phẩm chưa được khai hành ngày 26/9/200). 
thác trên Báo Đà Nẵng. Trong khi Đà Nẵng nổi tiếng là [2] Lê Ngọc Hùng (2019). Các lí thuyết truyền thông 
thành phố du lịch với một số làng nghề nổi tiếng như về dư luận xã hội và vận dụng trong nghiên cứu dư 
 luận xã hội vùng dân tộc thiểu số. Tạp chí Lí luận 
nước mắm Nam Ô, làng chài Mân Thái Thọ Quang, 
 chính trị, cập nhật ngày 28/5/2019. 
làng đá mĩ nghệ Non Nước, làng nghề bánh tráng Túy [3] Đinh Văn Hường (2011). Các thể loại báo chí 
Loan, làng chiếu Cẩm Nê, làng nghề bánh khô mè Cẩm thông tấn. NXB Giáo dục Việt Nam. 
Lệ. Với ấn phẩm Đà Nẵng cuối tuần, Báo Đà Nẵng có [4] Nguyễn Thành Lợi (2016). Để đánh giá đúng hiệu 
thể tăng cường các bài phỏng vấn người nổi tiếng hoặc quả truyền thông trong môi trường hội tụ truyền 
hình ảnh người dân gắn bó với các làng nghề truyền thông. Tạp chí Người làm báo, cập nhật ngày 
thống góp phần giới thiệu một số đặc sản Đà thành. Có 10/7/2016. 
 [5] Lê Thị Nhã (2015). Giáo trình phỏng vấn báo chí. 
thể thiết kế một số trang trong nhật báo Báo Đà Nẵng 
 NXB Thông tấn, Hà Nội. 
tập trung vào việc cung cấp thông tin thực dụng, tiện ích [6] Hữu Thọ (1997). Công việc của người viết báo. 
đáp ứng nhu cầu ăn ở, học tập, sinh hoạt, đi lại, mua bán NXB Giáo dục, Hà Nội. 
của người dân trong cuộc sống hàng ngày. Việc tăng [7] Báo Đà Nẵng (báo in) năm 2017 và 2018. 
cường một số bài phỏng vấn theo xu hướng tư vấn sản 
 INTERVIEW WORK IN DA NANG NEWSPAPER - FROM THE PERSPECTIVE 
 OF THE INTERVIEWEE 
 Abstract: The Interview article presents the dialogue between the questioner (journalist) and the respondent (interviewee) about 
the event, current affairs or a person of public interest. The interviewed subjects varying from managers, experts, civilians to 
celebrities are the important components of the interview article. While researching some interview articles in Da Nang Newspaper, 
we found that (the frequence of management staffs interviewed had stayed in a high level) management staff had appeared with high 
frequency at high level. Experts and civilians sometimes appeared and there was no portrait of any celebrities. Accordingliy, we 
suggest some measures(methods) to improve the quality of the interview article by raise the voice of people to increase the 
democracy for the press and the celebrities to increase the liveliness of the article. 
 Key words: interview article; interviewee; managers; experts; citizen; Da Nang Newspaper. 
76