Phòng ngừa tình hình tội giết người trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh hiện nay

 theo chuẩn 
năm từ 2016 đến 2020, Tòa án nhân dân của Thành phố. Năm 2016, TP. HCM có 
các cấp của TP. HCM thụ lý 840 vụ án 122.771 người nộp hồ sơ đề nghị hưởng 
giết người với 1.607 bị cáo. Tính chất, trợ cấp thất nghiệp. Con số người thất 
mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội nghiệp và hưởng trợ cấp thất nghiệp 
 tăng dần theo từng năm. Đặc biệt, trong 
còn ở mức cao. Số bị cáo bị tuyên mức 
phạt tù chung thân và tử hình là 160 bị * Thạc sĩ, Khoa Luật, Trường Cao đẳng Cảnh sát 
cáo, chiếm gần 10%. nhân dân II
Số 02 - 2021 Khoa học Kiểm sát 31
PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI GIẾT NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN... 
năm 2020 có tới 172.943 lao động nộp hồ Về công tác quản lý, giáo dục của 
sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp và 165.754 gia đình, nhà trường. Hiện nay, một số 
người nhận quyết định hưởng trợ cấp thất bậc phụ huynh ít có thời gian quan tâm, 
nghiệp, nguyên nhân là do ảnh hưởng của giáo dục con cái, thậm chí có gia đình 
tình hình dịch bệnh Covid-19. Chính tình bố mẹ ly hôn, những người thân không 
trạng thất nghiệp là nguyên nhân và điều gương mẫu, vi phạm pháp luật. Hầu 
kiện của tình hình tội phạm nói chung, tội hết các bị cáo phạm tội giết người sống 
giết người nói riêng. Trong các vụ án giết trong những gia đình có cấu trúc không 
người, đa số các đối tượng phạm tội là hoàn hảo. Qua thống kê của Tòa án nhân 
người không có nghề nghiệp hoặc có nghề dân TP. HCM cho thấy, tại đây, số bị cáo 
nghiệp không ổn định. phạm tội giết người từ 14 đến 18 tuổi là 
 Thứ hai, những hạn chế của công tác quản 45/1607 bị cáo, chiếm tỉ lệ 2,8% là khá 
lý văn hoá, giáo dục: Trong thời gian qua tại cao. Đây là độ tuổi mà khi phạm tội các 
TP HCM và trong cả nước xuất hiện nhiều em vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường 
loại phim ảnh và các ấn phẩm văn hoá đồi nhưng lại ăn chơi lêu lỏng, tụ tập thành 
trụy, mang tính bạo lực, khiêu dâm. Thêm các băng nhóm tội phạm manh động 
vào đó, hoạt động quản lý kinh doanh dịch và liều lĩnh. Như vậy, có thể thấy công 
vụ internet chưa được các cơ quan quản lý tác giáo dục của nhà trường và gia đình 
giám sát chặt chẽ. Đa số các đơn vị kinh hiện nay còn nhiều thiếu sót. Đa phần 
doanh dịch vụ internet vì lợi nhuận đã bất các trường mới chỉ quan tâm đến công 
chấp các quy định của pháp luật, nhất là tác dạy kiến thức chứ chưa chú trọng 
về thời gian hoạt động, phát hành quảng đến giáo dục đạo đức, lối sống và ý thức 
cáo những trò chơi (game) bạo lực. Thực pháp luật cho trẻ, chưa truyền động lực, 
tế cho thấy, có những vụ án đau lòng xảy cảm hứng giúp các em sống có ước mơ, 
ra do đối tượng nghiện trò chơi trực tuyến lý tưởng, có hoài bão. Sự phối hợp của 
(game online). Hiện nay, đối tượng chơi nhà trường và gia đình không chặt chẽ 
game chủ yếu tập trung ở một số người dẫn đến công tác quản lý, giáo dục chưa 
thất nghiệp, thanh niên, học sinh thường thống nhất, không tạo cho trẻ khuôn 
xuyên đến các tiệm internet để xem phim mẫu về đạo đức, lối sống. Thậm chí, có 
đồi trụy, bạo lực hoặc chơi game online. tình trạng trẻ trốn học, nghiện game, vi 
Một số vụ án có những hành vi, thủ đoạn phạm pháp luật một thời gian dài mà cả 
rất dã man, tàn ác mà người phạm tội gia đình, nhà trường đều không biết. 
là những người nghiện game, thực hiện Thứ ba, những hạn chế trong việc áp dụng 
những hành vi giống như trong game do các biện pháp tổ chức, quản lý xã hội: Công 
bị ảnh hưởng, tác động bởi các trò chơi tác tổ chức, quản lý con người (người có 
bắn, giết người trong game. Ngoài ra, các tiền án, tiền sự, người chấp hành xong 
ngành nghề kinh doanh có điều kiện như án phạt tù và người nghiện ma túy) chưa 
quán bar, vũ trường, karaoke, massage... được tiến hành thường xuyên, liên tục và 
ở TP. HCM cũng khá phát triển, những khoa học mà phát động theo từng đợt. 
nơi này trở thành địa điểm cho một số Vấn đề giải quyết việc làm cho các đối 
thanh niên tụ tập, ăn chơi, liên kết thành tượng này chưa đáp ứng được yêu cầu, 
các băng, ổ, nhóm phạm tội. Các băng, ổ, các doanh nghiệp, xí nghiệp còn e ngại 
nhóm này sẵn sàng giết người để tranh không dám tuyển dụng các đối tượng này 
giành địa bàn bảo kê. vào làm việc. Chính quyền địa phương 
32 Khoa học Kiểm sát Số 02 - 2021
 Trần Văn Hiếu
chưa thực sự sát sao quan tâm giáo dục, dù Thành phố đã có ban hành những 
đặc biệt là giúp đỡ họ tìm kiếm việc làm. văn bản chỉ đạo quản lý chặt chẽ việc 
Do không có được việc làm, lại bị các đối mua, bán, sử dụng vũ khí quân dụng, 
tượng phạm tội lôi kéo nên họ rất dễ tái chất cháy nổ, đã đạt được những kết quả 
phạm. Ngoài ra, trong quá trình hoà nhập nhất định nhưng tình hình quản lý, phát 
với cộng đồng, những đối tượng này hiện, thu hồi vũ khí quân dụng, vật liệu 
không nhận được sự gần gũi, quan tâm, nổ, công cụ hỗ trợ, vũ khí thô sơ vẫn còn 
giáo dục, động viên của gia đình, bạn bè, nhiều hạn chế. Vẫn chưa có sự giám sát, 
hàng xóm láng giềng, ngược lại còn bị kỳ quản lý, kiểm tra chặt chẽ, đặc biệt là ở 
thị, xa lánh, khinh thường. Đây là một các cửa khẩu quốc tế giữa Việt Nam - 
trong những nguyên nhân tái phạm. Campuchia, Việt Nam – Lào.
 Công tác quản lý chuyển hoá địa bàn Thứ tư, những hạn chế trong hoạt động 
phức tạp về an ninh trật tự chưa thực sự phát hiện, xử lý tội phạm giết người. Căn cứ 
hiệu quả. Công tác quản lý con người của vào tình hình biên chế của các cơ quan 
chính quyền các cấp của TP. HCM còn tiến hành tố tụng trên địa bàn TP. HCM 
gặp nhiều khó khăn. Thành phố vẫn chưa cho thấy số lượng và chất lượng cán bộ 
kiểm soát được tình trạng di dân tự do, còn chưa đảm bảo hoạt động hiệu quả; 
công tác quản lý nhân, hộ khẩu, tạm trú trong đó một bộ phận cán bộ có năng lực 
còn nhiều sơ hở. Có nhiều trường hợp đối trình độ nghiệp vụ và pháp luật còn hạn 
tượng từ nơi khác đến Thành phố thuê chế, tinh thần, trách nhiệm còn thấp, thiếu 
nhà trọ, nhà nghỉ, khách sạn để trốn truy tính linh hoạt, sáng tạo trong đấu tranh, 
nã hoặc thực hiện hành vi phạm tội trong phòng, chống tội phạm. Công tác nghiệp 
thời gian dài nhưng công an cơ sở không vụ cơ bản của lực lượng Cảnh sát hình sự 
phát hiện được. chưa hiệu quả, chưa khai thác hết các tài 
 Các hoạt động phạm tội có tổ chức, liệu về tình hình hoạt động của các băng, 
băng nhóm tội phạm hoạt động bảo kê, ổ, nhóm tội phạm. Chính điều này đã 
tín dụng đen phát triển mạnh nhưng chưa dẫn đến tình trạng sót lọt đối tượng vẫn 
được ngăn chặn một cách có hiệu quả. Tại còn khá nhiều, cũng như không nắm bắt 
TP. HCM có trên 30.000 cơ sở cầm đồ, được mọi diễn biến, hoạt động của các 
kinh doanh có điều kiện nhưng công tác đối tượng sưu tra, xác lập hiềm nghi... Số 
quản lý các cơ sở này chưa được triển khai lượng cộng tác viên bí mật vẫn còn ít, khi 
thường xuyên, chưa quản lý chặt chẽ, xảy ra các vụ án giết người nghiêm trọng, 
đồng bộ và hiệu quả. phức tạp mới lập chuyên án truy xét để 
 Tại TP. HCM, việc phát hiện, thu hồi điều tra. Sự phối hợp giữa ngành Tòa án 
vũ khí quân dụng, vật liệu nổ, công cụ hỗ TP. HCM với Cơ quan điều tra, Viện kiểm 
trợ, các loại súng đồ chơi như súng bắn sát chưa được kịp thời; các hoạt động phối 
bi, vũ khí thô sơ như dao, kiếm, mã tấu, hợp trong việc tổ chức phiên tòa lưu động 
chưa đạt kết quả cao, số vũ khí chưa cũng như công tác xét xử lưu động chưa 
được quản lý trong xã hội còn nhiều. Đặc được quan tâm đúng mức nên chưa tạo 
biệt, trong thời gian gần đây xuất hiện được răn đe, giáo dục hiệu quả. 
tình trạng mua, bán vũ khí (súng bắn bi, Từ những hạn chế nêu trên, để nâng 
súng quân dụng...) trên mạng xã hội do cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội 
các đối tượng đưa từ nước ngoài vào Việt giết người trên địa bàn TP. HCM, theo tác 
Nam và rao bán trên mạng xã hội. Mặc giả cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Số 02 - 2021 Khoa học Kiểm sát 33
PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI GIẾT NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN... 
 Thứ nhất, các giải pháp về kinh tế - xã thời phải thường xuyên, kịp thời quan 
hội: Phòng ngừa tội phạm giết người là tâm, giám sát, giáo dục con cái. Song song 
khắc phục và làm vô hiệu hoá các nguyên với đó, các cấp chính quyền của TP. HCM 
nhân và điều kiện phạm tội giết người cần quan tâm, phối hợp với hệ thống các 
mà trong đó, kinh tế - xã hội là một trong trường học, cấp học trong toàn Thành phố 
những nguyên nhân của tội phạm. Muốn đẩy mạnh hơn nữa công tác giáo dục về 
vậy, trước tiên Đảng bộ và chính quyền đạo đức, ý thức pháp luật, kỹ năng sống 
TP. HCM cần xây dựng và tổ chức thực cho học sinh, sinh viên; từ đó ngăn chặn 
hiện có hiệu quả các chính sách chiến những tệ nạn xã hội xâm nhập vào môi 
lược về phát triển kinh tế xã hội mà Nghị trường học đường dẫn đến các hành vi 
quyết Đại hội Đảng bộ TP. HCM đã đề phạm tội nói chung, phạm tội giết người 
ra. Trong đó, chỉ tiêu về kinh tế - xã hội nói riêng ở lứa tuổi học sinh, sinh viên. 
là phấn đấu đến năm 2025, Thành phố cố Ngoài ra, các khu phố cần triển khai mô 
gắng giảm được tỷ lệ thất nghiệp đô thị hình “Quản lý giáo dục người chưa thành 
dưới 4%. Các cấp chính quyền Thành phố niên làm trái pháp luật tại cộng đồng dân 
cần tạo nhiều công ăn việc làm cho người cư”; thực hiện thành công cuộc vận động 
thất nghiệp và giải quyết việc chuyển đổi “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống 
nghề nghiệp cho những hộ nông dân bị mới ở khu dân cư”, đặc biệt là xây dựng 
thu hồi đất, xây dựng kế hoạch công tác các mô hình “Khu công nhân không có tội 
hướng nghiệp để người dân lựa chọn phạm và tệ nạn xã hội”, “Tổ tự quản khu 
ngành nghề phù hợp. Ngoài ra, cần mở nhà trọ công nhân”... Những phong trào, 
rộng, nâng cao chất lượng các trung tâm những mô hình hiệu quả góp phần quan 
dạy nghề về số lượng đào tạo cũng như trọng đẩy lùi các tệ nạn xã hội, văn hoá 
chất lượng tay nghề, tìm kiếm các loại phẩm độc hại, là biện pháp phòng, chống 
hình nghề nghiệp mới phù hợp với thị tội phạm nói chung và tội giết người nói 
trường lao động của Thành phố. Tiếp tục riêng. Các ngành chức năng, đặc biệt là 
đẩy mạnh chương trình hỗ trợ hộ nghèo Đoàn kiểm tra liên ngành 814 của Thành 
vay vốn từ các nguồn vốn ưu đãi của nhà phố thường xuyên tổ chức các đợt kiểm 
nước và các tổ chức xã hội. Không để xảy tra chặt chẽ về văn hóa tại các cơ sở kinh 
ra các trường hợp con em hộ nghèo trong doanh có điều kiện về an ninh trật tự 
độ tuổi đi học phải bỏ học vì lý do mưu nhằm ngặn chặn, xử lý kịp thời các sản 
sinh của gia đình. phẩm văn hóa đồ truỵ, các loại hình game 
 Thứ hai, các giải pháp về văn hóa, giáo online bạo lực. Từ đó, kịp thời phát hiện, 
dục: Thành uỷ, Ủy ban nhân dân Thành ngăn chặn các tổ chức tội phạm liên kết 
phố cùng với các Sở, ban ngành, đặc biệt với nhau qua mạng xã hội, các băng nhóm 
là Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch đẩy tội phạm hoạt động bảo kê, tín dụng đen, 
mạnh phong trào xây dựng nếp sống văn cờ bạc trên địa bàn.
minh công cộng; phát triển văn hóa tiên Thứ ba, các giải pháp quản lý cư trú, vũ 
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, giàu tính khí, vật liệu nổ: Hiện nay, việc dân nhập 
nhân văn; tổ chức, phát động và thực hiện cư vào TP. HCM khá đông đã kéo theo 
có hiệu quả các phong trào văn hoá tại nhiều tệ nạn xã hội, đặc biệt là các đối 
các địa bàn dân cư. Cha mẹ phải là người tượng phạm tội giết người trốn truy nã. 
gương mẫu chấp hành pháp luật và chuẩn Chính vì vậy, việc quản lý về nhân khẩu, 
mực đạo đức để cho các con học tập, đồng hộ khẩu là một biện pháp hiệu quả, có 
34 Khoa học Kiểm sát Số 02 - 2021
 Trần Văn Hiếu
ý nghĩa lớn trong việc phòng, chống tội chung và vào TP. HCM nói riêng để cung 
phạm. Lực lượng cảnh sát khu vực, công cấp cho các đối tượng phạm tội, nhất là tội 
an phường, xã phải triển khai các kế phạm giết người. 
hoạch kiểm tra tạm trú thường xuyên và Ngoài ra, cần tăng cường công tác 
đột xuất; bám sát địa bàn mình quản lý, tuyên truyền, phổ biến những thông tin 
đặc biệt ở quận trọng điểm hoặc các địa cần thiết liên quan đến những thủ đoạn, 
bàn giáp ranh nhằm kịp thời sàng lọc các thời gian hoạt động của tội phạm nói 
đối tượng nghi vấn, phát hiện sớm các tội chung, tội giết người nói riêng để quần 
phạm ẩn nấp, hình thành băng nhóm giết chúng nhân dân cảnh giác và phòng, 
người theo kiểu xã hội đen tranh giành chống; các biện pháp bảo vệ cho bản thân 
địa bàn bảo kê. Ngoài ra, cần kết hợp với nếu bị đối tượng giết người tấn công và 
cơ quan, đoàn thể và gia đình quản lý, cách liên hệ với cơ quan công an khi phát 
giám sát chặt chẽ người mới chấp hành hiện các hành vi giết người để kịp trời truy 
xong án phạt tù, người nghiện ma tuý, bắt đối tượng. Ngoài ra, công tác tuyên 
người sau cai nghiện trở về địa phương, truyền cần tập trung vào những nạn nhân 
đối tượng có nguy cơ phạm tội, có tiền có nhiều khả năng bị giết như người quản 
án tiền sự, đối tượng thuộc diện quản lý lý tiệm vàng, bạc, đá quý; nhân viên ngân 
của địa phương ngăn ngừa họ tái phạm. hàng, những người chạy xe ôm, lái xe taxi; 
Kết hợp giữa quản lý và tuyên truyền vận những gia đình giàu có...
động các chủ nhà nghỉ, nhà trọ, khách sạn 
 Thứ tư, tăng cường cả về số lượng và 
chủ động đăng ký tạm trú tạm vắng cho 
 chất lượng cho lực lượng làm công tác bảo vệ 
khách, đặc biệt là cung cấp cho lực lượng 
 pháp luật: Chính quyền Thành phố cần có 
công an những tin tức về tội phạm truy 
 những kiến nghị với Đảng, nhà nước, Bộ 
nã, đối tượng chuẩn bị phạm tội. 
 Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, 
 Công an TP. HCM cần tăng cường Tòa án nhân dân tối cao tăng cường nguồn 
phối hợp với Ủy ban nhân dân phường, biên chế, tăng cường cán bộ, chuyên viên 
xã, tổ dân phố và các đoàn thể tuyên cho các cơ quan phòng ngừa tình hình tội 
truyền sâu rộng đến quần chúng nhân phạm chuyên trách và cơ quan tiến hành 
dân về tính nguy hiểm của các loại vũ tố tụng. Song song với đó, chất lượng đội 
khí, vật liệu nổ. Động viên nhân dân tự ngũ cán bộ làm công tác bảo vệ pháp luật 
nguyện giao nộp vũ khí cũng như tố giác cũng cần được chú trọng. Để xây dựng đội 
các hành vi tàng trữ, sử dụng vũ khí, vật ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu đấu tranh, 
liệu nổ của người khác. Tăng cường kiểm phòng ngừa tội phạm nói chung và tội 
tra, kiểm soát chặt chẽ, các địa bàn trên giết người nói riêng, các cấp chính quyền 
toàn Thành phố nhằm kịp thời phát hiện, của Thành phố cần tăng cường công tác 
xử lý nghiêm minh các hành vi sử dụng giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao 
vũ khí, tàng trữ, vận chuyển và mua bán trình độ, đặc biệt là động viên khuyến 
trái phép các loại vũ khí. Đồng thời, kiến khích cán bộ thường xuyên học tập nâng 
nghị đến các ngành chức năng quản lý cao trình độ pháp luật, giỏi về nghiệp vụ, 
cửa khẩu, biên giới cần tăng cường kiểm vững vàng về chính trị tư tưởng. Thường 
soát các cửa khẩu, đường tiểu ngạch giữa xuyên cập nhật những diễn biến về thủ 
biên giới Việt Nam và các nước láng giềng đoạn của người phạm tội giết người trên 
nhằm kịp thời ngăn chặn tình trạng mua địa bàn Thành phố để kịp thời phát hiện 
bán, vận chuyển vũ khí vào Việt Nam nói và xử lý tội phạm./.
Số 02 - 2021 Khoa học Kiểm sát 35