Một số ý kiến về phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn

n giới trẻ mang tư tưởng tự lập không 
muốn phụ thuộc vào gia đình nên hầu hết các cặp vợ chồng mới cưới đều mong muốn được sống 
riêng. Tuy nhiên, không phải tất cả các bậc trưởng bối trong mọi gia đình điều có được tư tưởng 
hiện đại để chấp nhận để con mình ra ở riêng sau khi cưới. Bởi lẽ, tư tưởng Nho giáo vẫn còn ảnh 
hưởng khá nhiều vào lối suy nghĩ của những người lớn trong gia đình. Với lối suy nghĩ rằng cháu 
trai, con trai là phải sống chung với ông bà, cha mẹ để hiếu thuận cũng như lo nhang khói cho 
dòng họ. Đó là một trong những nét truyền thống không khó để mọi người bắt gặp ở những vùng 
nông thôn nói riêng và những gia đình mang tư tưởng gia trưởng nói chung. Bên cạnh đó, còn có 
nhiều trường hợp do điều kiện gia đình còn khó khăn nên sau khi cưới chỉ có thể chọn ở chung với 
gia đình bên vợ hoặc gia đình bên chồng. Có thể thấy, mỗi gia đình mỗi hoàn cảnh khác nhau 
nhưng chung quy lại những vấn đề nhóm tác giả nêu ra điều nhằm là rõ nét hơn bất cập về việc 
xác định công sức đóng góp vào việc tạo lập, duy trì, phát triển tài sản chung khi vợ chồng sống 
chung với gia đình. Bởi lẽ, trong suốt quá trình chung sống, vợ chồng và các thành viên trong gia 
đình điều cùng tham gia lao động. Sẽ không có bất cứ vấn đề gì nếu cuộc hôn nhân đó diễn ra 
suôn sẻ và tốt đẹp. Lúc đó, gia đình còn hạnh phúc, vui vẻ thì vợ chồng điều mong muốn xây dựng 
tổ ấm của mình bằng cách ra sức lao động để cuộc sống gia đình sung túc hơn. Khi ấy, sẽ chẳng 
có ai để ý đến việc thỏa thuận rõ ràng công sức đóng góp hay lưu giữ những giấy tờ, văn bản để 
chứng minh đó là thành quả lao động của bản thân để đóng góp vào khối tài sản chung của gia 
đình. Ngược lại, khi giữa vợ chồng có bất hòa dẫn đến ly hôn và tranh chấp về khối tài sản chung 
này thì việc xác định tài sản chung của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình là không hề 
đơn giản và dễ dàng. Và việc đó sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến việc bảo vệ quyền và lợi ích chính 
đáng của một trong hai đương sự. 
Bất cập thứ ba, thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin về tài sản chung, thời điểm phân chia tài 
sản chung của vợ chồng khi ly hôn. Mặc dù trong Luật Hôn nhân & Gia đình 2014 và Thông tư liên 
tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP, đều có nhắc đến nguyên tắc phân chia tài sản chung của 
vợ chồng, nhưng vấn đề cung cấp thông tin về khối tài sản chung vẫn chưa được hướng dẫn cụ thể. 
Do vậy, khi giải quyết các trường hợp liên quan đến vấn đề này thì đa số điều được tiến hành theo 
trình tự, thủ tục xử lý, thụ lý vụ án ly hôn của Tòa án theo quy định của Bộ Luật Tố tụng Dân sự 2015. 
Và hơn hết, khi bước vào đời sống hôn nhân đa số các bên đương sự điều rất ngại ngùng trong 
việc rạch ròi tài sản chung hay tài sản riêng vì điều đó sẽ gây ảnh hưởng ít nhiều đến tình cảm 
trong hôn nhân. Ngoài ra, trong thực tiễn xét xử, những quy định về việc xác định nguồn gốc tài sản 
áp dụng không thống nhất và không được đại đa số các Thẩm phán chú trọng. Từ những nguyên 
nhân trên khiến cho việc giải quyết tranh chấp phát sinh liên quan đến phân chia tài sản chung của 
vợ chồng khi ly hôn gặp không ít khó khăn. Có nhiều vụ án Hôn nhân & Gia đình liên quan đến 
1581 
phân chia tài sản chung của vợ chồng thường bị kéo dài do việc cung cấp thông tin tài sản chung 
và dẫn đến thời điểm phân chia cũng kéo dài theo gây mệt mỏi, chán nản cho hai bên đương sự 
nói riêng, người tham gia tố tụng nói chung. Bên cạnh đó, một số đối tượng có hành vi lừa gạt, lợi 
dụng lòng tin của bên còn lại nhằm tạo lập tài sản riêng từ tài sản chung của vợ chồng. Với hành vi 
lách luật như nhờ người thân nhận chuyển nhượng tài sản từ người bán sau đó xác lập sở hữu 
riêng bằng cách lập hợp đồng tặng cho và một số hành vi khác. Từ đó, dẫn đến việc một trong hai 
bên vợ chồng bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp. Thông qua những bất 
cập nêu trên, đã tạo tiền đề, phương hướng để nhóm tác giả có thể nghiên cứu các giải pháp 
nhằm hoàn thiện pháp luật về phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn từ đó tăng cường 
hiệu quả khi giải quyết các loại án tranh chấp về chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn. 
3 NHỮNG KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CHIA TÀI SẢN CHUNG 
CỦA VỢ CHỒNG KHI LY HÔN 
Kiến nghị thứ nhất, việc áp dụng pháp luật về nghĩa vụ đối với bên thứ ba của vợ chồng liên 
quan đến tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn . Theo Khoản 1 Điều 60 Luật Hôn nhân và Gia đình 
năm 2014 chỉ nêu ra ‚Quyền, nghĩa vụ tài sản của vợ chồng đối với người thứ ba vẫn có hiệu lực 
sau khi ly hôn, trừ trường hợp vợ, chồng và người thứ ba có thỏa thuận khác‛, tuy nhiên lại không có 
chỉ rõ ra cách thực hiện nghĩa vụ này. Trong trường hợp khi chia tài sản chung cho vợ, chồng khi ly 
hôn theo pháp luật thì rất ít khi suất hiện trường hợp chia đôi phần tài sản chung của vợ chồng mà 
sẽ có một bên nhận phần nhiều hơn vì nhiều lý do, chưa kể nếu vợ chồng lựa chọn hình thức chia 
theo thỏa thuận thì việc một bên nhận được phần tài sản lớn hơn rất nhiều so với bên còn lại cũng 
thường suất hiện. Từ đó cho thấy nếu phần tài sản chung không được chia đồng đều thì việc thực 
hiện nghĩa vụ với bên thứ ba vẫn diễn ra một cách bình thường do mỗi bên trả một nữa phần tài 
sản đó thì sẽ làm mất đi tính công bằng, tạo ra những xung đột không cần thiết. Trong thực tiễn 
cũng không thiếu sự kiện nêu trên, vì đã chia tài sản theo thỏa thuận đồng thời người vợ giao hết tài 
sản chung cho chồng sau đó yêu cầu bên còn lại phải thực hiện nghĩa vụ về tài sản đối với bên thư 
ba nhưng do pháp luật chưa có những quy định cụ thể để giải quyết vấn đề này tạo ra sự lúng túng 
khi giải quyết.Nếu luật được bổ sung và đưa ra những quy định rõ ràng hơn về vấn đề này sẽ giúp 
giải quyết việc thực hiện nghĩa vụ về tài sản đối với bên thứ ba một cách đơn giản và hợp tình hơn. 
Kiến nghị bổ sung cho Điều 60 Luật Hôn nhân & Gia đình năm 2014. Trong trường hợp vợ chồng và 
bên thứ ba không có các thỏa thuận riêng về việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ nêu trên thì tòa 
án sẽ căn cứ vào phần tài sản mà mỗi bên nhận được sau khi chia phần tài sản chung của vợ 
chồng khi ly hôn để mỗi bên thực hiện phần quyền và nghĩa vụ tương ứng. Nếu các yếu tố lỗi trong 
đời sống hôn nhân của vợ chồng ảnh hưởng trực tiếp đến các quyền và nghĩa vụ đối với bên thứ ba 
thì người có lỗi trong trường hợp phải chịu thêm một phần trách nhiệm đối với những quyền và 
nghĩa vụ này nhưng không tăng thêm quá 10% và không ảnh hưởng đến việc nuôi dưỡng con cái, 
đời sống ổn định của vợ hoặc chồng sau khi ly hôn. Với việc áp dụng kiến nghị nêu trên việc thì việc 
giải quyết các vấn đề về tài sản của vợ chồng đối với bên thứ ba chắc chắn sẽ không bị vướng mắc 
giữa vợ và chồng đối với vấn đề về lợi ích. Dù cho phần tài sản được phân chia thế nào thì vẫn sẽ 
không khiến cho lợi ích của các bên bị ảnh hởng khi thực hiện các quyền và nghĩa vụ về tài sản đối 
1582 
với bên thứ ba vì với kiến nghị trên Luật Hôn nhân và Gia đình đã bổ sung thêm cho bản thân 
hương giải quyết một cách triệt để về phần tài sản này. Vì phần tài sản sẽ được chia cho mỗi bên 
khi ly hôn đã có các quy định cụ thể nên việc tính toán phần quyền và nghĩa vụ về tài sản đối với 
bên thứ ba cũng sẽ rất dễ dàng được thực hiện thông qua các thống số đã được tính ra trong phần 
tài sản mà mỗi bên được huởng. Tuy nhiên, kiến nghị vẫn để lại một vấn đề cần có ý kiến đánh giá 
thêm từ các chuyên gia trong việc người có lỗi trực tiếp dẫn đến phần nghĩa vụ đối với bên thứ ba 
có thực sự phải chịu thêm một phần so với người còn lại hay không khi phần lỗi đó cũng có thể đã 
được đề cập trong phần lỗi của các bên trong đời sống vợ chồng từ đó ảnh hưởng đến phần tài 
sản mà họ được chia khi ly hôn. 
Kiến nghị thứ hai, trong việc xác định lỗi của mỗi bên, xác định công sức đóng góp vào việc tạo 
lập duy trì, phát triển tài sản chung của vợ chồng. Như đã nêu ở phần bất cập, sự thiếu sót của việc 
định mức các đóng góp và yếu tố lỗi của vợ chồng trong hôn nhân là vô cùng quan trọng. Tại đây 
chúng ta sẽ chia ra làm hai phần. Đầu tiên sẽ là về những đóng góp của vợ chồng trong việc đóng 
góp tạo lập phần tài sản chung trong đời sống hôn nhân. Việc đóng góp sẽ có 2 hình thức một là 
tạo lập và một là giữ gìn phần tài sản chung này, thường thì người chồng sẽ là người tạo lập phần 
tài sản chung tức là đi làm kiếm ra tiền còn người vợ sẽ ở nhà chăm con cũng như các công việc 
nội trợ trong gia đình đây chình là góp phần gìn giữ phần tái sản chung của vợ chồng. Vậy người 
làm tạo ra hay người gìn giữ phần tài sản chung mới là người có công sưc đóng góp lơn hơn, 
thuờng thì mọi người sẽ nhận định là ngang bằng và cả trong pháp luật cũng chỉ nhận định việc vợ 
hoặc chồng làm việc nhà là lao động có thu nhập. Ý kiến trên là vô cùng thiếu sót, nhóm tác giả 
cho rằng phần công sức đóng góp nên được chia làm 10 phần và người đi làm để tạo lập cũng như 
làm tăng lên phần tài sản chung sẽ tương đương với 6 phần nếu người còn lại không đi làm và chỉ 
ở nhà làm công việc nội trợ. Tại sao ở đây chỉ phân thành 6-4 mà không phải các mức khác như 5-
5 hay 7-3, vì người nội trợ tuy có công sức trong việc giữ gìn phần tài sản nhưng về bản chất thì 
người trực tiếp làm ra phần tài sản có công lớn hơn so với người còn lại, tuy nhiên một số lý do nhất 
định khiến cho một bên nhất định phải ở nhà để làm các công việc nội trợ từ đó hạn chế khả năng 
tạo ra thu nhập của họ đồng thời dù cho phần tiền được làm ra có lớn đến mấy cũng không thể 
đánh bật được công sức đóng góp của người làm nội trợ vì số tài sản càng lớn thì việc giữ gìn càng 
trở nên khó khăn nên cũng không thể chia 7-3 được. Trong truờng hợp cả hai cùng đi làm để tạo ra 
tài sản thì ở đây sẽ không cần xem xét về phần tài sản mà mỗi bên có thể làm ra chúng ta vẫn sẽ 
chia thành 5-5, vì về tính chất thì cả hai vợ chồng đều là người đi làm để tại dựng và phát triền 
phần tài sản chung còn về ai làm ra nhiều tiền hơn thì nó không thể hiện quá rõ ràng tính đóng 
góp của họ trong phần tài sản chung. Cuối cùng là trường hợp người nội trợ tuy ở nhà để giữ gìn 
phần tài sản chung nhưng vẫn có các công việc làm thêm hoặc sử dụng phần tài sản chung vốn có 
để làm lợi thêm tức là phát triển phần tài sản chung của vợ chồng thì ở đây sẽ chia làm 4-6 tức 
người nội trợ có góp phần phát triển phần tài sản chung của vợ chồng sẽ được đánh giá cao hơn 
trong việc tạo lập, gìn giữ và phát triển tài sản chung của vợ chồng. Còn trường hợp vợ chồng cùng 
đi làm và cũng phân chia công việc nội trợ tuy rằng hiếm xảy ra nhưng tại trường hợp có thể thấy rõ 
chúng ta có thể chia đều 5-5. Tiếp theo ta sẽ nói đến yếu tố lỗi trong đời sống hôn nhân, tại đây 
chúng ta vẫn dùng cách tính điểm như trên tuy nhiên sẽ theo hình thức khấu trừ. Tùy theo mức độ 
1583 
về lỗi phát sinh trong quá trình hôn nhân mà ta sẽ thuyên giảm bớt một số điểm đã tính ra được từ 
đóng góp của vợ chồng, phần bị khấu trừ ở đây không phải là trừ đi công sức đóng góp mà là trừ 
đi phần tài sản mà mỗi bên được huởng vì chúng ta sẽ dựa trên số điểm hình thành sau việc xem 
xét các đóng góp và yếu tố lỗi của các bên vì thế phần bị khấu trừ sẽ cộng thêm cho bên còn lại 
tương ứng. Một số lỗi thường gặp trong đời sống hôn nhân sẽ dễ dàng dẫn đến đỗ vỡ trong hôn 
nhân như bạo lực gia đình sẽ bị khấu trừ 3 phần; ngoại tình 2 phần; sử dụng phần tài sản chung 
vào mục đích các nhân không có sự chấp thuận của bên còn lại, làm thuyên giảm tài sản chung 
của vợ chồng sẽ bị khấu trừ 1 phần. Các lỗi không trực tiếp dẫn đến việc ly hôn như thường gây ra 
xích mích trong gia đình, sử dụng rượu bia, chất kích thích dẫn đến mất đi nhận thức gây ra sự khó 
chịu cho bên còn lại, Tùy theo mức độ thuường xuyên diễn ra sẽ bị khấu trừ 1,2 hoặc 3 phần. 
Kiến nghị thứ ba, về việc cung cấp thông tin về tài sản chung, thời điểm phân chia tài sản chung 
của vợ chồng. Sau thời gian tìm hiểu vấn đề, nhóm tác giả kiến nghị giải pháp giải quyết vấn đề là 
cần ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể trong việc cung cấp; thu thập tài liệu, thông tin về tài 
sản chung của vợ chồng một cách rõ ràng, thống nhất. Về một số trường hợp có yếu tố lừa dối, che 
dấu trong việc tạo lập tài sản riêng từ tài sản chung của vợ chồng khiến cho bên còn lại không biết 
gây ảnh hưởng đến quyền lợi do đó cần có khung hình phạt cụ thể xác lập theo mức đô thiệt hại 
hay giá trị tài sản mà bên còn lại đáng lẽ được hưởng bao gồm phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không 
giam giữ. Với các kiến nghị trên nhằm giáo dục, răn đe một cách triệt để các đối tượng có ý định 
trên. Từ đó, quan hệ hôn nhân đảm bảo đáp ứng các nguyên tắc và mục đích của Hôn nhân & Gia 
đình. Ngược lại, trong trường hợp vợ chồng đưa ra yêu cầu ly hôn thì tranh chấp liên quan đến tài 
sản chung của vợ chồng sẽ được giải quyết nhanh chóng, minh bạch, đảm bảo quyền lợi của các 
bên do đã có văn bản điều chỉnh các vấn đề về việc thu thập, cung cấp các thông tin, tài liệu về tài 
sản chung của vợ chồng. Qua đó, giúp 2 bên đương sự giữ lại ấn tượng, hình ảnh đẹp trong mắt 
nhau cho dù mối quan hệ hôn nhân chấm dứt. 
4 KẾT LUẬN 
Qua những phân tích trên, có thể thấy với các quy định tại Điều 59, Luật Hôn nhân và Gia đình 2014; 
Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP đã giải quyết được phần lớn các vấn đề 
trong việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn hiện nay. Tuy nhiên, nếu xét về mặt thực 
tiễn thì việc phân chia tài sản vợ chồng vẫn còn dựa nhiều vào kinh nghiệm xét xử và cách nhìn 
nhận vấn đề của Thẩm phán và Hội đồng xét xử. Từ đó có thể thấy, vấn đề này vẫn cần nghiên 
cứu, bổ sung và hoàn thiện để giúp cho việc xét xử được công bằng, thống nhất và rõ ràng nhằm 
đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự. Bởi lẽ, tài sản là một trong những yếu tố 
giúp vợ chồng xây dựng hôn nhân nhưng nó cũng là nguyên nhân khiến cho hai bên dễ bất hòa 
dẫn đến những tranh chấp. Hơn hết, vấn đề tranh chấp tài sản vẫn luôn là điểm nóng trong các 
các mối quan hệ bởi tính nhạy cảm của nó. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, 2019. 
1584 
[2] Chính Phủ, 2014, Nghị định số 126/2014/NĐ – CP Quy định chi tiết một số điều và biện pháp 
thi hành Luật Hôn nhân và gia đình,ban hành ngày 31 tháng 12 năm 2014. 
[3] Chính Phủ, 2015, Nghị định số 123/2015/NĐ-CP, Quy định chi tiết một số điều và biện pháp 
thi hành Luật Hộ tịch,ban hành ngày 15 tháng 11 năm 2015. 
[4] Luật Hôn nhân & Gia đình năm 2000, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, 2002. 
[5] Luật Hôn nhân & Gia đình năm 2014, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, 2018. 
[6] Tòa án nhân dân tối cao - Viện kiểm sát nhân dân tối cao - Bộ Tư pháp, 2016, Thông tư liên 
tịch số 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP, hướng dẫn thi hành một số quy định của Luật 
hôn nhân và gia đình,ban hành ngày 06 tháng 01 năm 2016. 
[7] Theo số liệu công bố bản bản án trong lĩnh vực Hôn nhân & Gia đình về ‚ Tranh chấp về chia 
tài sản khi ly hôn‛, ngày truy cập 21/2/2020, xem tại link