Một số vấn đề lý luận về dịch vụ pháp lý của luật sư ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng mạnh mẽ của Việt Nam,
nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý (DVPL) của luật sư để giải quyết các vấn đề pháp lý
của các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước ngày một gia tăng. Về mặt lý luận, mặc
dù DVPL của luật sư không phải là một vấn đề mới, tuy nhiên, đây là vấn đề cần được
nghiên cứu thêm, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế của Việt Nam hiện nay. Bài
viết sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp quy nạp định tính để giới thiệu một số
quan điểm về đặc điểm, vai trò của DVPL và các yếu tố tác động đến chất lượng
DVPL của luật sư. Kết quả nghiên cứu của bài viết đóng góp thêm vào cơ sở lý luận về
DVPL của luật sư hiện tại. Từ đó, tạo ra cơ sở vững chắc hơn về mặt lý luận cho các
chủ thể liên quan để xây dựng chính sách pháp luật về DVPL của luật sư ở Việt Nam
trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay.
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
Trang 8
Trang 9
Trang 10
Tóm tắt nội dung tài liệu: Một số vấn đề lý luận về dịch vụ pháp lý của luật sư ở Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế
a luật sư nói riêng, luật sư cần phải sử dụng pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng, lên án hành vi vi phạm pháp luật, phản bác lại các bản án, quyết định thiếu cơ sở pháp luật, những hành vi vi phạm dân chủ, nhân quyền. Về bản chất, đó là hoạt động nhằm bảo vệ lẽ phải, bảo vệ chính nghĩa và các giá trị xã hội mà pháp luật ghi nhận. Có như vậy, thông qua hoạt động nghề nghiệp của luật sư nói chung, cung cấp các DVPL của luật sư nói riêng, vai trò của luật sư trong việc bảo vệ công bằng xã hội, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức trong và ngoài tố tụng mới thực sự được khẳng định. Thứ ba, DVPL của luật sư góp phần vào việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Trong quá trình tiến hành các hoạt động cung cấp DVPL cho các cá nhân, tổ chức sử dụng DVPL, bên cạnh việc đáp ứng những yêu cầu mà khách hàng mong muốn, luật sư còn có chức năng, vai trò tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho khách hàng. Điều này xuất phát từ việc luật sư không thể tiến hành các hoạt động nghề nghiệp của mình mà không giải thích và phổ biến kiến thức pháp luật liên quan đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng. Như vậy, việc thực hiện các DVPL của luật sư, đặc biệt là hoạt động tư vấn pháp luật cũng là phương thức hữu hiệu trong việc giáo dục ý thức pháp luật của luật sư đến các cá nhân, tổ chức sử dụng dịch vụ. Thông qua đó, góp phần nâng cao ý thức pháp luật trong cộng đồng, giúp cho các cá nhân, tổ chức có thói quen làm việc và quyết định việc kinh doanh, sản xuất và các hoạt động khác theo pháp luật, giảm bớt các hoạt động khiếu kiện không cần thiết và giảm thiểu các vụ việc về dân sự, lao động, kinh tế phải đưa ra toàn án xét xử. Thứ tư, DVPL của luật sư góp phần đóng góp vào sự phát triển kinh tế. Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, hoạt động DVPL nói chung và DVPL của luật sư nói riêng ngày càng phát huy mạnh mẽ vai trò trong việc đảm bảo các yếu tố an toàn về mặt pháp lý cho các cá nhân, tổ chức kinh doanh; thúc đẩy các chủ thể này tham gia vào các hoạt động đầu tư trong nước và thu hút hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài. DVPL của luật sư đã góp phần tạo dựng một môi trường đầu tư an toàn, hạn chế những rủi ro về mặt pháp lý cho các cá nhân, tổ chức kinh Trường Đại học Vinh Tạp chí khoa học, Tập 50 - Số 1B/2021, tr. 39-48 45 doanh; đảm bảo hiệu quả cho các hoạt động đầu tư, sản xuất góp phần cho sự phát triển kinh tế đất nước. 2.2. Chất lượng và các yếu tố tác động đến chất lượng dịch vụ pháp lý của luật sư ở Việt Nam hiện nay 2.2.1. Chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng dịch vụ pháp lý của luật sư Chất lượng được hiểu là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc. Đối với chất lượng dịch vụ nói chung, trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu khác nhau đề cập, có thể kể đến như: - Lehtinen & Lehtinen (1982) cho rằng chất lượng dịch vụ phải được đánh giá trên hai khía cạnh: Quá trình cung cấp dịch vụ và kết quả của dịch vụ; - Parasuraman, Zeithaml & Berry (1985): Cho rằng chất lượng dịch vụ là cảm nhận của khách hàng về một dịch vụ đã tạo ra ngang xứng với kỳ vọng trước đó của họ Cũng theo Parasuraman và các cộng sự thì kỳ vọng trong chất lượng dịch vụ là những mong muốn của khách hàng, nghĩa là họ cảm thấy nhà cung cấp phải thực hiện chứ không phải sẽ thực hiện các yêu cầu về dịch vụ; - Theo Hurbert (1994), sự hài lòng của khách hàng nên được đánh giá trong thời gian ngắn, còn chất lượng dịch vụ nên được đánh giá theo thái độ khách hàng về dịch vụ đó trong khoảng thời gian dài; Như vậy, có thể thấy chất lượng dịch vụ nói chung là một phạm trù rộng với nhiều quan điểm và cách tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, tựu chung lại, bản chất của chất lượng dịch vụ chính là những gì mà khách hàng sử dụng những dịch vụ đó cảm nhận. Do đó, việc đánh giá chất lượng DVPL của luật sư nói riêng phụ thuộc rất nhiều vào sự cảm nhận của khách hàng. Điều này có thể phản ánh chính xác hoặc không chính xác chất lượng DVPL của luật sư vì mỗi khách hàng có nhận thức và nhu cầu cá nhân khác nhau trong việc sử dụng các DVPL của luật sư nên cảm nhận về chất lượng DVPL của luật sư cũng khác nhau. uất phát từ lý do đó, cần có những tiêu chí cụ thể để có thể đánh giá được chất lượng DVPL của luật sư. Trên cơ sở kế thừa những kết quả nghiên cứu ở trên, chất lượng DVPL của luật sư có thể đánh giá dựa trên các tiêu chí sau: - Sự mong đợi của khách hàng khi sử dụng DVPL của luật sư; - Kết quả của việc cung cấp DVPL của luật sư; - Tính hợp pháp của việc cung cấp các DVPL của luật sư. Có thể thấy, chất lượng DVPL của luật sư là giá trị về mặt lợi ích của DVPL do luật sư cung cấp cho người sử dụng DVPL trong từng vụ việc cụ thể, được xác định trên cơ sở mối tương quan giữa sự mong đợi của người được sử dụng DVPL, kết quả vụ việc cung cấp DVPL của luật sư và tính hợp pháp của việc thực hiện DVPL. Để đánh giá được các tiêu chí trên cũng như hướng đến việc cung ứng DVPL của luật sư một cách có chất lượng nhất, người sử dụng DVPL của luật sư cũng như luật sư tham gia cung ứng các dịch vụ này cần chú ý thực hiện tốt những nội dung sau đây: - Tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng DVPL của luật sư được tiếp xúc, trình bày và cung cấp thông tin đầy đủ đến luật sư; - Đảm bảo tính khách quan, toàn diện và kịp thời; - Đáp ứng được yêu cầu hợp pháp của người sử dụng DVPL của luật sư; - Tuân thủ và phù hợp với pháp luật, không trái đạo đức xã hội; - Đáp ứng các yêu cầu về trình tự, thủ tục; L. K. Khánh, T. T. Soa / Một số vấn đề lý luận về dịch vụ pháp lý của luật sư ở Việt Nam trong bối cảnh 46 - Kiểm soát được hậu quả pháp lý phát sinh từ vấn đề mà luật sư cung cấp DVPL cho cá nhân, tổ chức có nhu cầu; - Việc lập hồ sơ vụ việc sử dụng DVPL của luật sư phải đúng quy định của pháp luật. Tiêu chí đánh giá chất lượng DVPL là căn cứ để kiểm tra, đánh giá lại quá trình thực hiện, việc tuân thủ quy tắc nghề nghiệp và việc áp dụng pháp luật của luật sư; tạo cơ sở để xác định trách nhiệm của những bên liên quan đối với vụ việc; đồng thời cũng là một trong những cơ sở quan trọng để xem xét mức trả thù lao cho luật sư. 2.2.2. Các yếu tố tác động đến dịch vụ pháp lý của luật sư ở Việt Nam hiện nay Trên cơ sở nghiên cứu, có thể thấy DVPL của luật sư hiện nay chịu sự tác động của một số yếu tố sau: - Nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý của các cá nhân, tổ chức trong xã hội. Cùng với sự phát triển của xã hội, trước những đòi h i ngày càng cao của các giao dịch thương mại trong và ngoài nước cũng như các mối quan hệ dân sự; hoạt động tố tụng hình sự đã làm cho các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước tìm đến các DVPL nói chung, DVPL của luật sư nói riêng để được tư vấn, hỗ trợ nhằm đảm bảo cho các quyền, lợi ích chính đáng ngày một gia tăng. Chính những yếu tố này đã làm cho DVPL của luật sư ở Việt Nam trong những năm qua trở nên sôi động. Đối với các doanh nghiệp nói riêng, cạnh tranh thị trường kinh doanh, mở rộng hình thức, ngành nghề kinh doanh, phát triển các lĩnh vực trong và ngoài nước dẫn đến nhu cầu cần được bảo vệ trên cơ sở pháp luật của các doanh nghiệp ngày càng gia tăng. Hơn nữa, ý thức về vấn đề tuân thủ pháp luật trong kinh doanh của các doanh nghiệp được nâng cao, mong muốn giảm thiểu tối đa những thiệt hại không đáng có. So sánh chi phí doanh nghiệp phải b ra để thuê tư vấn pháp lý và chi phí để bồi thường thiệt hại hay phạt hợp đồng do không hiểu biết đầy đủ về luật pháp trong nước và ngoài nước, doanh nghiệp sẽ chấp nhận thuê luật sư hay tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý thay vì chịu những rủi ro lẽ ra có thể tránh hoặc giảm thiểu. Đặc biệt sau một số vụ kiện do các tổ chức nước ngoài kiện các công ty, doanh nghiệp Việt Nam tại các tòa án nước ngoài đã khiến cho các doanh nghiệp phải nhìn nhận lại vai trò của việc sử dụng các DVPL của luật sư trong các hoạt động kinh doanh của mình. Đối với cá nhân khi mà chất lượng cuộc sống được nâng cao sẽ kéo theo nhu cầu được pháp luật bảo vệ tăng cao, nhu cầu tìm hiểu pháp luật, tiếp cận pháp luật cũng cao lên. Việc người dân tìm đến luật sư để được sử dụng các DVPL ngày càng gia tăng, từ các vấn đề tranh chấp trong làm ăn, kinh doanh, các vấn đề về đất đai, hôn nhân Chính nhu cầu sử dụng DVPL của luật sư của các cá nhân, tổ chức trong những năm qua có sự gia tăng dẫn đến sự phát triển của hoạt động cung ứng các DVPL của luật sư trong xã hội. Đồng thời, bên cạnh đến việc phát triển về số lượng các tổ chức, cá nhân cung ứng DVPL của luật sư thì việc chú trọng và nâng cao chất lượng cung ứng các DVPL của luật sư cũng đã và đang được quan tâm, chú ý bởi đây chính là vấn đề quan trọng quyết định đến sự tồn tại và phát triển của các công ty, văn phòng luật cung ứng các DVPL. - Nhận thức của chủ thể sử dụng DVPL của luật sư về những quy định của pháp luật liên quan đến vấn đề cần sử dụng DVPL còn ở những mức độ khác nhau. Trường Đại học Vinh Tạp chí khoa học, Tập 50 - Số 1B/2021, tr. 39-48 47 Bên cạnh nhu cầu sử dụng DVPL của luật sư của các cá nhân, tổ chức tác động đến chất lượng của các DVPL thì yếu tố tiếp theo cần đề cập đến là nhận thức của chủ thể sử dụng DVPL của luật sư về các quy định của pháp luật liên quan đến vấn đề cần sử dụng DVPL. Đây là một trong những yếu tố tác động đến kết quả của việc sử dụng DVPL của luật sư, bởi sự hiểu biết về các quy định của pháp luật liên quan đến vấn đề cần sử dụng DVPL sẽ phần nào quyết định đến việc chủ thể sử dụng DVPL sẽ cung cấp cho luật sư những giấy tờ, tài liệu và các thông tin cần thiết, quan trọng ra sao nhằm phục vụ cho hoạt động của luật sư một cách có hiệu quả, cũng như ý thức về việc cần phải lưu giữ các giấy tờ, tài liệu có liên quan. Trên thực tế, nhiều vụ việc diễn ra, chủ thể sử dụng các DVPL của luật sư không có ý thức lưu giữ các giấy tờ, tài liệu, chứng cứ, việc cung cấp các thông tin không được khách quan, thống nhất hoặc thiếu chính xác ảnh hưởng rất lớn đến kết quả của luật sư khi tham gia vào việc cung cấp các DVPL. - Số lượng và chất lượng đội ngũ luật sư. Bên cạnh các yếu tố tác động đến chất lượng DVPL của luật sư đến từ phía chủ thể sử dụng DVPL thì yếu tố về số lượng và chất lượng của đội ngũ luật sư là yếu tố xuất phát từ chủ thể cung ứng các DVPL. DVPL của luật sư là một loại hình dịch vụ đặc biệt không lấy điểm xuất phát là vốn mà dựa vào kiến thức và kỹ năng hành nghề, chất lượng DVPL của luật sư phụ thuộc một phần không nh vào kỹ năng hành nghề của luật sư. Do đó, muốn nâng cao chất lượng của DVPL của luật sư thì chủ thể cung ứng dịch vụ phải luôn chú trọng đến công tác học tập, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kiến thức để đáp ứng yêu cầu, đòi h i ngày càng cao từ phía sử dụng các DVPL. Chiến lược phát triển nghề luật sư đến năm 2020 ban hành kèm theo uyết định số 1072/ Đ-TTg ngày 05 tháng 7 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển của đội ngũ luật sư: “Phát triển đội ngũ luật sư đến năm 2020 có từ 18.000 đến 20.000 luật sư, hành nghề chuyên sâu theo lĩnh vực pháp luật; nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư, chất lượng hoạt động hành nghề luật sư, vị trí, vai trò của luật sư trong hoạt động tố tụng, từng bước phát triển, mở rộng thị trường DVPL, tạo nền tảng để phát triển nghề luật sư Việt Nam ngang tầm với các nước trong khu vực và trên thế giới”. Có thể thấy, cùng với sự phát triển của xã hội, việc sử dụng các DVPL của luật sư từng bước sẽ trở thành một thói quen, một nhu cầu thiết yếu của các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước. Xuất phát từ thực tiễn đó, việc phát triển đội ngũ luật sư về số lượng và nâng cao chất lượng sẽ là điều kiện quan trọng để mở rộng thị trường DVPL, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của việc sử dụng các DVPL của luật sư trong thời gia tới. 3. Kết luận Cung ứng các DVPL là một trong những hoạt động của luật sư trong việc thể hiện vị trí, vai trò quan trọng của luật sư trong đời sống xã hội, đặc biệt là trong quá trình hội nhập quốc tế hiện nay. Nghiên cứu những vấn đề lý luận về DVPL của luật sư là một trong những hướng đi cần thiết làm cơ sở để tiếp tục nghiên cứu thực tiễn DVPL của luật sư ở Việt Nam hiện nay. ua đó, chỉ ra những kết quả đã đạt được, những hạn chế bất cập để đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng DVPL của luật sư trong thời gian tới. L. K. Khánh, T. T. Soa / Một số vấn đề lý luận về dịch vụ pháp lý của luật sư ở Việt Nam trong bối cảnh 48 TÀI LIỆU THAM KHẢO Heyes, B. E. (1994). Measuring Customer Satisfaction - Development and Use of Questionnaires. Winsconsin: ASQC Quality Press. Đặng Vũ Huân (2009). Dịch vụ pháp lý tại Việt Nam - Thực trạng, nhu cầu và định hướng phát triển. Đề tài khoa học cấp Bộ. Lehtinen, U & J. R. Lektinen (1982). Service Quality: A Study of Quality Dimensions. Finland, Helsinki: Service Management Insitute, Working Paper. Parasuraman, A., V. A Zeithamt, & L. L. Berry (1985). A concept model of service quality and its implications for future research. Journal of Making, 49 (Fall): 41-50. Parasuraman, A., V. A. Zeithamt, & L. L. Berry (1988). SERVQUAL: A multiple-item scale for measuring consumer perceptions of service quality. Journal of Reatailing, 64 (1): 12-40. Hoàng Phê (chủ biên) (2016). Từ điển Tiếng Việt. Hà Nội: Viện Ngôn ngữ học, NXB Hồng Đức. Nguyễn Văn Tuân (2019). Dịch vụ pháp lý ở Việt Nam thực trạng và định hướng phát triển. NXB Lao Động. Viện Khoa học pháp lý (2006). Từ điển Luật học. Hà Nội: NXB Từ điển Bách khoa. Quốc hội (2012). Luật Luật sư. Hà Nội. SUMMARY LEGAL SERVICES BY LAWYERS IN VIET NAM IN THE CONTEXT OF INTERNATIONAL INTEGRATION: A THEORETICAL DISCUSSION Lại Kim Khánh (1), Trần Thị Soa (2) 1 Faculty of Profession 6, People’s Security Academy 2 Master Student, School of Law, Vietnam National University, Hanoi Received on 15/10/2020, accepted for publication on 11/01/2021 In the context of Vietnam’s increasingly strong international integration, the need of using legal services by lawyers to settle the legal issues of local and foreign individuals and organizations is rising. Theoretically, the legal services by lawyers is not a new research idea, however, it is crutial to be researched more, especially in the current context of international integration in Vietnam. The authors have used the qualitative inductive document data analysis, aim to introduce several points of views on the characteristics, roles of the legal services by lawyers and influencing factors in the quality of legal services by lawyers. That contribute to the current literature, in which, the relevant subjects could use to build the legal framework in the legal services by lawyers in Vietnam in the context of international integration recently. Keywords: Lawyers; legal services by lawyers; international integration.
File đính kèm:
- mot_so_van_de_ly_luan_ve_dich_vu_phap_ly_cua_luat_su_o_viet.pdf