Khóa luận Nghiên cứu sinh trưởng một số loài cây bản địa Đinh Hương, Sao Đen, Xoan, Gội Nước, Lát Hoa tại mô hình khoa Lâm nghiệp trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên

người trồng phải tìm hiểu rõ loại đất trồng, tính 
chất đất cho phù hợp với cây trồng. Việc xử lý thực bì chính là phát dọn tất cả các 
loài cây bụi, thảm tươi có khả năng ảnh hưởng đến việc cạnh tranh dinh dưỡng với 
các loài cây bản địa được trồng. Sau đó san ủi lấp hố lấy lại mặt phẳng 
Bước 2: Quy hoạch phân lô trồng 
Do các điều kiện đất cát, sỏi đá lẫn và trơ nền đá mẹ nên sau khi lấp, 
nhóm nghiên cứu đã xem xét các điều kiện đất để chia khu trồng cho phù hợp 
theo từng nhóm loài cây như là tầng đất, nơi có khả năng tiếp cận nước, , 
mật độ. 
Thiết kế trồng cây theo hàng, theo thiết kế thì mỗi hàng sẽ tương ứng 1 
loài cây. Cây được trồng theo hàng, mỗi loài là một hàng trải dọc theo mô 
hình với mật độ hàng cách hàng 3 mét và cây cách cây 2 mét (3x2). 
Bước 3: Đào hố bón phân chuẩn bị trồng. 
- Dùng cuốc đào hố với kích thước 40x40x60 
- Rắc khoảng 1 – 3 kg phân chuồng hoai mục xuống gốc làm phân lót 
cho cây. 
Bước 4: Tiến hành trồng cây 
Dùng cây con, chủ yếu đã được nuôi dưỡng trong vườn ươm một thời 
2 m 
3
 m
46 
gian, làm nguyên liệu để trồng rừng, đây là phương pháp được áp dụng phổ 
biến hiện nay. Cây con có đủ rễ, thân, lá nên có sức đề kháng cao, tiết kiệm 
hạt giống và giảm số lần chăm sóc rừng. 
Nên trồng cây vào lúc chiều mát sẽ đảm bảo được tỷ lệ sống cao nhất. 
Cách trồng như sau: 
1: Rạch bỏ vỏ bầu và rắc phân lót 
 Một tay cầm bầu, tay kia cầm dao rạch vỏ bầu 1 đường từ trên xuống. 
2: Đặt cây xuống hố 
 Đặt cây ngay ngắn giữa hố, mặt bầu thấp hơn mặt hố từ 2-4cm. 
3: Lấp đất lần 1 
 Lấp đất nhỏ phủ kín 2/3 chiều cao bầu, dùng 2 bàn tay nén đất quanh 
bầu theo chiều thẳng đứng. 
4: Lấp đất lần 2 
 Lấp đất nhỏ phủ kín bầu, nén đất lần 2 tương tự lần 1. 
5: Lấp đất lần 3 
 Lấp đất phủ kín mặt hố (trên cổ rễ cây 1-2cm), vun đất vào gốc cây 
theo hình mâm xôi. 
Bước 5: Theo dõi sinh trưởng 
Trong quá trình điều tra số liệu để dễ dàng hơn cho việc thu thập và 
điều tra, đã sử dụng biện pháp gắn mã số thẻ cho từng cây, gắn biển cây cho 
mỗi hàng trong mô hình giúp việc thu thập số liệu tốt hơn. 
Dùng bút xóa trắng kẻ 1 đường làm mốc ở gốc cây làm chuẩn rồi dùng 
thước đo từ điểm chuẩn đến đỉnh ngọn sinh trưởng của cây. 
Tiến hành theo dõi định kỳ cứ 30 ngày đo D00 và Hvn một lần và 15 
ngày đối với sâu bệnh hại. Cần theo dõi tình hình sinh trưởng của cây để đảm 
bảo cây sinh trưởng đều, có kế hoạch trồng dặm khi cây bị chết. 
Bước 6: Chăm sóc cây trồng 
47 
Tưới nước: tưới nước đều trong giai đoạn đầu vì là cây non, ngày nào 
cũng tưới trong 30 ngày đầu. 
Làm cỏ nhằm trừ bỏ hệ rễ và thân cành lá của cây cỏ dại, do đó loại bỏ 
khả năng tranh dành nước, chất dinh dưỡng, ánh sáng của cây cỏ dại với cây 
trồng. Nhìn chung cây cỏ dại là có hại cho cây trồng, cần phải diệt tận gốc. 
Xới đất: Làm cho đất tơi xốp, phá vỡ mặt đất bị đóng váng, giảm bốc 
hơi nước tạo điều kiện cho đất giữ và thấm nước tốt hơn ở nước ta hầu 
hết đất trồng rừng đều khô hạn, chặt cứng, cho nên khi chăm sóc phải xới đất. 
Làm cỏ, xới đất là hai công việc thường được tiến hành cùng một lúc. 
Làm cỏ xới đất có thể tiến hành theo phương thức toàn diện hoặc cục bộ. 
Phương thức toàn diện được áp dụng ở nơi có địa hình bằng phẳng hoặc độ 
dốc dưới 50, nơi trồng nông lâm kết hợp. 
Làm cỏ xới đất theo hố là làm cỏ xới đất xung quanh gốc cây trồng với 
đường kính từ 0.6 đến 1.2m, độ sâu xới đất tốt nhất nên sâu hơn hệ rễ cỏ dại, 
không được làm tổn thương đến hệ rễ cây trồng. Làm cỏ xới đất thường kết 
hợp vun gốc, thông thường vun cao 10-20cm 
Bón thúc: Bón thúc thường kết hợp với các lần chăm sóc, tuỳ theo mức 
độ thâm canh mà số lần bón, liều lượng bón mỗi lần có khác nhau. Thông 
thường có thể sử dụng các lại phân bón với liều lượng như sau: Phân chuồng 
hoai 1-3 kg/cây, Phân NPK 0.1 – 0.2 kg/cây, Phân vi sinh 0.1 – 0.2 kg/cây Có 
thể bón phối hợp các loại phân trên. Phương pháp bón là bón tập trung vào 
gốc cây. 
Cần áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh nhằm mang lại hiệu quả 
kinh tế cao nhất, phòng trừ bằng biện pháp cơ giới như: Ngắt bỏ lá bị bệnh, 
làm cỏ sạch sẽ, đối với sâu hại bắt giết vào sáng sớm và chiều tối và không xử 
lý bằng phương pháp hóa học. Sau khi tiến hành các biện pháp cứ 5 ngày 
vào kiểm tra 1 lần tình trạng sâu hại. 
48 
4.3. Đề xuất một số giải pháp nhằm mục đích phát triển mô hình vườn 
cây bản địa. 
4.3.1. Kỹ thuật lâm sinh. 
- Tạo hố trồng sâu tại các khu vực có nhiều sỏi đá 40x40x80cm khoảng 
cách trồng giữa các hố trồng là 3m x 2m, có thể xa hơn tùy vào địa hình và 
bón nhiều phân hữu cơ trước khi trồng tại các khu đất nhiều sỏi đá, đất cát 
nhiều tầng đất mỏng. 
- Nên trồng cây họ đậu xen kẽ để hạn chế cỏ dại xấm lấn cũng như cải 
tạo đất tăng dinh dưỡng cho cây (lạc dại, đậu đỗ các loại ) 
- Tạo hệ thống tưới nước đầy đủ để hạn chế tác động thời tiết khô hạn 
và khô hanh. 
- Bón phân chu kỳ hàng tháng bằng phân bón thúc NPK vào 2 đợt 
tháng 10 và tháng 2 sau đợt mưa ẩm. 
- Xây dựng hàng dào để hạn chế sự xâm nhập của người dân và cả gia 
súc của người dân chăn thả gần đó. Giải pháp tạo nên một hiệu quả rất cao do 
cây được bảo vệ tốt đồng nghĩa sẽ có thể sinh trưởng một cách toàn vẹn nhất 
4.3.2. Nguồn lực. 
Để đảm bảo duy trì công tác chăm sóc và bảo vệ thường xuyên trong 
mô hình chúng ta cần 1 nhóm các bạn nghiên cứu gồm 4 người để duy trì và 
phát triển mô hình vườn cây bản địa (làm cỏ, bón phân, theo dõi sâu bệnh, 
theo dõi sinh trưởng, hạn chế sự xâm nhập của gia xúc) 
49 
PHẦN 5 
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 
5.1. Kết luận 
Qua những nghiên cứu, đánh giá sinh trưởng của 5 loài cây bản địa trồng 
trong mô hình vườn cây bản địa sau 11 tháng điều tra tại Trường Đại học 
Nông Lâm Thái Nguyên, đề tài rút ra một số kết luận sau đây: 
- Sinh trưởng về đường kính gốc D(00) của 5 loài bản địa dao động từ 
0.26 đến 1.83cm, sắp xếp theo thứ tự từ cao xuống thấp: gội nước 1.83cm, 
đinh hương 1.59cm, xoan 0.99cm, sao đen 0.98cm, lát hoa 0.26cm, trong đó 
cao nhất là gội nước, thấp nhất là lát hoa. 
- Sinh trưởng về chiều cao của 5 loài cây bản địa trong mô hình 
vườn cây bản địa sau điều tra số liệu, dao động từ16.31cm đến 85.81cm, 
sắp xếp từ cao xuống thấo: gội nước 85.81cm, đinh hương 56.62cm, xoan 
35.76cm, sao đen 34cm, lát hoa 16.31. trong đó cây phát triển cao nhất là 
gội nước thấp nhất là lát hoa. 
Các loài cây bản địa được trồng trong mô hình phù hợp với với yếu tố 
lập địa trong mô hình vườn cây bản địa 
- Các khâu chăm sóc và thời điểm trồng cây phù hợp do có lượng mưa 
và độ ẩm cao tốt cho cây sinh trưởng ở trong các giai đoạn. 
Từ những kết quả trên cho thấy các loài cây bản địa đang sinh trưởng 
khá tốt trong môi trường lập địa của mô hình vườn thực vật. Đã có thể sử 
dụng cho mục đích học tập và nghiên cứu cho sinh viên trong trường nhất 
là khoa Lâm Nghiệp. 
- Nhìn chung hầu hết các loài đều không bị sâu bệnh gây hại 
5.2. Tồn tại 
Do đối tượng là cây bản địa và thời gian sinh trưởng chậm nên để nhìn 
thấy kết quả hoàn toàn của đề tài trong một khoảng thời gian ngắn là rất khó. 
50 
Do các loài cây bản địa được sưu tầm về từ các nơi khác nhau, trong 
thời điểm nhiệt độ nóng đỉnh điểm của miền bắc và còn được trồng tại vị trí 
cao, xa nguồn nước trong mô hình nên việc chăm sóc ở giai đoạn đầu gặp rất 
nhiều khó khăn. 
Do lứa tuổi của các loài cây bản địanhỏ nên việc chăm sóc và bảo vệ 
gặp nhiều khó khăn như: Phòng tránh xâm lấn của cỏ và có thể là gia súc 
của người dân chăn thả gần đó. 
5.3. Kiến nghị 
Cần mở rộng thêm các nghiên cứu để tiếp tục điều tra sinh trưởng 
của các loài cây bản địanói riêngvà các loài cây bản địa khác trong mô hình 
nói chung. 
Cần thêm kinh phí để thực hiện việc làm hàng rào bảo vệ ngăn cách 
giữa vườn thực vật và khu dân cư sống gần mô hình. 
Cần thêm kinh phí để thực hiện biện pháp ngăn chặn việc xâm lấn của cỏ 
đối với các loài cây bản địavà các loài cây bản địa khác trong vườn thực vật. 
Trồng bổ sung thêm các cây đã bị mất. 
51 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
A. TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT 
1. Bộ NN&PTNT (2004), Cẩm nang ngành Lâm nghiệp, NXB Thống kê. 
2. Bộ NN&PTNT (2010), Quyết định số 2140/QĐ – BNN – TCLN, ngày 
9/8/2010 về việc công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2009, Hà Nội. 
3. Đỗ Thị Quế Lâm (2003), “Nghiên cứu đặc điểm sinh lý, sinh thái học 
của một số loài cây bản địa trồng dưới tán rừng Thông đuôi ngựa và Keo 
lá tràm tại Núi Luốt Trường Đại Học Lâm Nghiệp”. Luận văn thạc sĩ 
khoa học Lâm nghiệp, Trường Đại Học Lâm Nghiệp, Hà Tây. 
4. Hoàng Đức Doanh (2007), “Nghiên cứu đánh giá kết quả trồng rừng cây 
bản địa lá rộng trên đất trống đồi núi trọc tỉnh Quảng Trị”, Luận văn thạc 
sĩ khoa học Lâm nghiệp, Trường Đại Học Lâm Nghiệp, Hà Tây. 
5. Hoàng Văn Thắng (2007), “Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật trồng 
rừng hỗn loài cây lá rộng bản địa cung cấp gỗ lớn ở Ngọc Lặc – Thanh 
Hóa và Cầu Hai – Phú Thọ”, Luận văn thạc sĩ Khoa học Lâm nghiệp, 
Trường Đại học Lâm Nghiệp, Hà Tây. 
6. Hoàng Văn Thắng và cộng sự (2005), “Nghiên cứu đánh giá rừng trồng 
hỗn giao dự án KFW ở Bắc Giang và Lạng Sơn”. 
7. Hoàng Vũ Thơ (1998) Nghiên cứu ảnh hưởng của một số nhân tố sinh 
thái đến sinh trưởng của cây Lim xanh (Erythrophloeum) trồng dưới tán 
rừng. 
8. Hồ Ngọc Sơn, (2015) Giáo trình Nguyên lý bảo tồn, Trường Đại học 
Nông lâm Thái Nguyên 
9. La Quang Độ. Bài giảng thực vật rừng. 
10. Lâm Phúc Cố (1995) “khi nghiên cứu một số loài cây bản địa được chọn 
trồng rừng phòng hộ đầu nguồn Sông Đà ở Púng Luông, Mù Cang Chải 
đã chọn được 4 loài cây bản địa là: Pơ mu (Fokieniahodginsic Henry et 
52 
thomas), Tô Hạp Hương (Altingia takhtadjanii), Giổi (Tahauma Gioi A. 
Chev) và cây Song Mật (Calamus ealusetris)” 
11. Lê Anh Tuấn (1999) đã nghiên cứu đề tài: “Tìm hiểu kỹ thuật gây trồng 
và sinh trưởng của một số loài cây bản địa trồng thử nghiệm tại Vườn 
thực vật - Vườn Quốc gia Cúc Phương”. 
12. Lê Minh Cường (2007), “ Đánh giá khả năng sinh trưởng của một số loài 
cây lá rộng bản địa trồng dưới tán rừng Thông mã vĩ ở Đại Lải – Vĩnh Phúc 
làm cơ sở để chuyển hóa rừng trồng thuần loài thành rừng hỗn loài”, Luận 
văn thạc sĩ khoa học Lâm nghiệp, Trường Đại Học Lâm Nghiệp, Hà Tây. 
13. Lê Mộng Chân, Lê Thị Huyên (2000), Giáo trình thực vật rừng, Nxb 
Nông nghiệp, Hà Nội. 
14. Lê Tự Đức “Nghiên cứu kỹ thuật gây trồng và đánh giá sinh trưởng một 
số loài cây bản địa trồng dưới tán cây mọc nhanh tại huyện Mai Sơn, 
tỉnh Sơn La”, Luận văn tốt nghiệp, Trường Đại Học Lâm Nghiệp, Hà 
Tây. 
15. Nguyễn Bá Chất (1996), “Nghiên cứu một số đặc điểm lâm học và biện pháp 
kỹ thuật gây trồng loài lát hoa”, Luận án Tiến sỹ khoa học Lâm Nghiệp. 
16. Nguyễn Đức Thế (2007), “Nghiên cứu sinh trưởng của Lát hoa, Trám 
trắng, Giổi xanh và Bạch đàn trồng thí nghiệm hỗn giao tại Đoan Hùng - 
Phú Thọ, Viện nghiên cứu cây nguyên liệu giấy, Phú Thọ”. 
17. Nguyễn Minh Đức (1998) nghiên cứu sinh trưởng loài Lim xanh tại vườn 
quốc gia Bến En – Thanh Hóa. 
18. Nguyễn Ngọc Lung, Võ Đại Hải (1996), Kết quả bước đầu nghiên cứu 
tác dụng phòng hộ nguồn nước của một số thảm thực vật chính và các 
nguyên tắc xây dựng rừng phòng hộ . NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 
19. Nguyễn Thanh Bình (2003), đã đề cập đến một số đặc điểm lâm học của 
loài Giổi ăn quả phục hồi tự nhiên ở Bắc Giang. Kết quả nghiên cứu đã 
53 
đưa ra được những đặc điểm về hình thái, vật hậu, phân bố, cấu trúc tái 
sinh tự nhiên của loài, tác giả cho rằng phân bố N/H và D/H đều có 
chung một đỉnh. Tương quan giữa Hvn và D1.3 có dạng phương trình 
logarit. 
20. Nguyễn Thế Hưng (2008), “Nghiên cứu khả năng giữ nước của các 
thảm thực vật giảm dần từ thảm cây bụi cao đến rừng trồng Keo, rừng 
trồng Bạch đàn và thấp nhất là thảm cây bụi thấp”. 
21. Phạm Xuân Hoàn (2002), Đặc điểm một số nhân tố tiểu hoàn cảnh của 
rừng trồng thí nghiệm hỗn giao cây lá rộng nhiệt đới tại phân khu phục 
hồi sinh thái Vườn quốc gia Cát Bà - Hải Phòng, Trường Đại Học Lâm 
Nghiệp, Hà Tây. 
22. Phùng Ngọc Lan (1986) đã cho thấy rừng hỗn loài ở Núi Luốt (Trường 
Đại học Lâm nghiệp – Xuân Mai) giữa Thông đuôi ngựa với Keo lá tràm 
(Acacia auriculiformis) và Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis) 
theo các tỷ lệ, mật độ, phương thức, thời điểm khác nhau. 
23. Tên cây rừng Việt Nam. Nhà xuất bản nông nghiệp năm 2000. 
24. Trần Ngũ Phương (2000), Một số vấn đề về rừng nhiệt đới ở Việt Nam, 
NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 
25. Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam - Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật 
Bản (2000), Sử dụng cây bản địa vào trồng rừng ở Việt Nam, Nxb Nông 
nghiệp,HN. 
26. Võ Đại Hải (1996), Nghiên cứu các dạng cấu trúc hợp lý cho rừng 
phòng hộ đầu nguồn ở Việt Nam. Luận án phó tiến sỹ khoa học nông 
nghiệp. 
B.TÀI LIỆU TIẾNG ANH 
27. Forest Inventory and Planning Institute (1996), Vietnam Forest Trees, 
Agricultural Publishing House, Ha Noi. 
54 
28. Julian Evans (1982), Plantation Forestry in the tropics, Oxford University Press 
29. Matthew J Kelly (1995), Experimental Designs for the Analysis of Inter – 
Species Interraction in Mixed Stands. 
 The Multi - Storied Forest Management in Malaysia, 1999 
PHỤ LỤC 
Sơ đồ mô hình 
Danh sách các loài cây trồng trong mô hình khoa lâm nghiệp 
STT Tên loài Tên danh pháp Số lượng Ngày trồng 
1 Sao đen Hopea odorata 45 18/10/2017 
2 Long não Cinnamamun camphora 19 18/10/2017 
3 Giổi Michelia mediocris 
Dandy 
18 18/10/2017 
4 Ngọc am Cupressus funebris 21 18/10/2017 
5 Bách xanh Calocedrus macrolepis 8 18/10/2017 
6 Xoan Melia azedarach 39 18/10/2017 
7 Lát hoa Chukrasia tabularis 30 18/10/2017 
8 Dẻ Castanea sativa 12 18/10/2017 
9 Re hương Cinnamomum 
parthenoxylon 
30 18/10/2017 
10 Gù hương Cinamomum balansae 
lecomte 
38 18/10/2017 
11 Đinh hương Syzygium aromaticum 128 18/10/2017 
12 Thông tre Fodocarpus neriifolius 20 18/10/2017 
13 Chò chỉ Parashorea chinensis 30 18/10/2017 
14 Trai lí Fagraea fragrans 17 18/10/2017 
15 Lim xanh Erythrophleum fordii 28 18/10/2017 
16 Sưa đỏ Dalbergia tonkinensis 9 18/10/2017 
17 Nghiến Burretiodendron 
hsienmu 
29 18/10/2017 
18 Kim giao Nageia fleuryi 20 18/10/2017 
19 Cẩm lai Dalbergia bariaensis 16 18/10/2017 
20 Gội nước Aphanamixis 
polystachya 
17 18/10/2017 
1. Biểu theo dõi sinh trưởng của cây 
Tên 
cây Đinh hương Sao đen Xoan Gội nước Lát hoa 
STT D00 Hvn D00 Hvn D00 Hvn D00 Hvn D00 Hvn 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
. 
BẢNG THU THẬP SỐ LIỆU TỪNG CHỈ TIÊU CHO TỪNG LOÀI 
 Bảng thu thập số liệu đường kính gốc D00 
 Đinh hương Sao đen Xoan Gội nước Lát hoa 
Lần đo 1 
Lần đo 2 
Lần đo 3 
Lần đo 4 
Lần đo 5 
Lần đo 6 
Lần đo 7 
Lần đo 8 
Lần đo 9 
Lần đo 10 
Lần đo 11 
 Bảng thu thập số liệu chiều cao Hvn 
 Đinh hương Sao đen Xoan Gội nước Lát hoa 
Lần đo 1 
Lần đo 2 
Lần đo 3 
Lần đo 4 
Lần đo 5 
Lần đo 6 
Lần đo 7 
Lần đo 8 
Lần đo 9 
Lần đo 10 
Lần đo 11 
Hình 4.3: Mô hình trồng cây bản địa 
Hình 4.4 Dụng cụ đo: Thước dây và thước kẹp