Giáo trình Tin học đại cương (Phần 2) - Phan Thị Thanh Thảo

tốt hơn những máy tính lớn. 
 Mạng máy tính cho phép người lập trình ở một trung tâm máy tính này có thể sử dụng các 
 chương trình tiện ích của một trung tâm máy tính khác đang rỗi, sẽ làm tǎng hiệu quả kinh tế của 
 hệ thống. 
 Khả năng mở rộng 
 Có thể tăng hiệu quả của hệ thống một cách dần dần khi khối lượng công việc tăng bằng 
 cách cài thêm nhiều bộ vi xử lý. 
 Môi trường truyền thông: 
 Mạng có khả năng kết hai hay nhiều người lại với nhau bất kể ở vị trí cách xa nhau hàng 
 vạn dặm. 
 5.2. GIỚI THIỆU CÁC DỊCH VỤ PHỔ BIẾN TRÊN INTERNET 
 5.2.1. KHAI THÁC THÔNG TIN DỰA TRÊN CÁC TRANG WEB 
 a. Truy cập thông tin từ trang Web 
 Để truy cập đến trang Web, ta phải sử dụng một chương trình ứng dụng chuyên biệt đƣợc gọi 
 là trình duyệt Web (Browser). Có nhiều trình duyệt Web khác nhau, thông dụng nhất là các 
 trình duyệt Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome 
 Internet Explorer Mozilla Firefox Google Chrome Co Rom+ 
 Trình duyệt Web giúp ngƣời dùng truy cập các trang Web, tương tác với các tài nguyên 
 khác của Internet. 
Giảng viên: PhanThị Thanh Thảo Trang 101 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 Hình: Giao diện trình duyệt web Mozilla Firefox 
 Các thao tác thường dùng khi sử dụng trình duyệt web: 
 - Truy cập tới một Website hay một trang Web. 
 - Lưu một hình ảnh có trong trang Web. 
 - Download một tập tin. 
 - Lưu nội dung trang Web về ổ đĩa. 
 b. Tìm kiếm thông tin trên Internet 
 Tìm kiếm theo danh mục địa chỉ hay liên kết được các nhà cung cấp dịch vụ đặt trên trang 
 web: 
Giảng viên: PhanThị Thanh Thảo Trang 102 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 Hình: Mục tìm kiếm trên trang báo Dân trí 
 ( 
 Tìm kiếm nhờ các máy tìm kiếm (Search Engine): Google ( 
 Yahoo! (  
 Hình: Công cụ tìm kiếm Google ( 
 5.2.2. THƯ TÍN ĐIỆN TỬ 
 a. Khái niệm 
 Thư tín điện tử (E-mail): Là một dịch vụ cho phép người sử dụng có thể chuyển và nhận 
 các thông điệp với nội dung và phạm vi không giới hạn, thông qua mạng Internet và các phần 
 mềm quản lý E-mail. 
Giảng viên: PhanThị Thanh Thảo Trang 103 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 Thông điệp (Message): Là những thông tin mà người sử dụng cần trao đổi với nhau. Thông 
 điệp được chuyển vào máy tính thông qua các thiết bị nhập như: Bàn phím, máy quét và được 
 máy vi tính chuyển thành dạng thông tin đặc biệt để có thể truyền đi thông qua các hệ thống vô 
 tuyến hoặc hữu tuyến. 
 Mail server: Là trung tâm điều khiển và quản lý dịch vụ thư tín điện tử (có thể xem là trung 
 tâm bưu điện ngoài thực tế). Khi người gửi chuyển một thư tín đi, thư này sẽ được chuyển đến 
 máy chủ quản lý thư và sau đó máy chủ Mail sẽ chuyển đến đúng địa chỉ của người nhận được 
 ghi trong thư thông qua hệ thống mạng máy tính. 
 Hình: Chu trình gởi-nhận E-mail 
 Người gửi (Sender): Là người trực tiếp muốn thông tin của họ được chuyển đến người 
 khác thông qua một chương trình chuyển nhận thư tín điện tử (E-mail Program) được cài đặt 
 trong máy tính. 
 Trên thực tế có rất nhiều loại chương trình cho phép người dùng gửi và nhận thư bằng máy 
 tính như: Outlook Express, Pegasus Mail, Netscape Messenger là những chương trình phải 
 cài đặt vào máy; hoặc các web mail không phải cài lên máy, chỉ sử dụng thông qua trình duyệt 
 web như: Yahoo mail, Hotmail, Vol.vnn.vn mail, FPT mail Tuỳ theo thị hiếu của người 
 dùng và tính năng của từng chương trình mà người dùng có thể chọn cho mình một chương 
 trình thích hợp. 
 Người nhận (Receiver): Là đối tượng mà người gửi muốn chuyển thông tin đến thông qua 
 chương trình chuyển và nhận thư tín như đã nói trên. 
 Tài khoản (Account): Là một nơi chứa các thư tín bạn gửi đi và nhận về, hay xem như là một 
 cái tủ. Chìa khóa để mở tủ này chính là tên của tài khoản (Username) và mã số tài khoản mà 
 nhà cung cấp dịch vụ Internet đã cung cấp (hay được gọi là “mật khẩu” - Password). 
 Cấu tạo của địa chỉ E-mail: 
 Địa chỉ E-mail = Tên đại diện hộp thư + @ + Tên của máy chủ E-mail 
 Ví dụ: teacher@freemail.agu.edu.vn, webadmin@agu.edu.vn, charles@yahoo.com 
 b. Uu điểm, nhược điểm của việc sử dụng E-mail 
  Ưu điểm, nhược điểm của việc sử dụng E-mail 
 - Một e-mail có thể được gửi từ quốc gia này đến quốc gia khác chỉ trong vài phút và 
 đảm bảo tới được người nhận nếu người gửi đã đề đúng địa chỉ. 
Giảng viên: PhanThị Thanh Thảo Trang 104 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 - Một e-mail có thể gửi cho rất nhiều người, ở nhiều vị trí khác nhau. 
 - Vận tốc truyền e-mail chỉ vài giây đến vài phút và chi phí rất nhỏ, không đáng kể 
 so vời gửi qua đường bưu điện. 
 - Các tập tin tài liệu có thể được gửi kèm theo e-mail thay vì phải in ấn gửi qua bưu 
 điện hay gửi fax. 
 - Có thể gửi kèm theo e-mail các tập tin âm thanh, hình ảnh và video. 
  Nhược điểm của việc sử dụng E-mail 
 E-mail là công cụ đắc lực giúp lan truyền virus máy tính thông qua Internet. Ngày nay, việc 
 sử dụng e-mail đã trở thành phổ biến, điều đó cũng có nghĩa là khả năng lây lan virus máy tính 
 sẽ cao hơn. 
 c. Sử dụng các dịch vụ quản lý E-mail 
  Giới thiệu Web Mail 
 Dịch vụ Web mail là trình gửi nhận thư điện tử được tích hợp trên một trang web của 
 website nào đó. 
 Khi sử dụng Web mail máy tính chỉ cần có một trình duyệt web (Internet Explorer, 
 Netscape, hay bất kỳ trình duyệt nào hỗ trợ tải file và hình) và có kết nối Internet. 
 Tất cả các tác vụ liên quan đến thư như đọc, viết và gửi thư đều được thực hiện trong trang 
 web của nhà cung cấp dịch vụ. Tất cả các e-mail đều được lưu và quản lý trên server của nhà 
 cung cấp dịch vụ e-mail. 
  Các điều kiện cần thiết để sử dụng dịch vụ E-mail: 
 - Có một máy vi tính hoạt động được nối với Internet 
 - Có một chương trình gửi/nhận thư tín được cài đặt sẵn trong máy, hoặc một trình 
 duyệt web để sử dụng web mail. 
 - Có một tài khoản E-mail. 
  Cách mở một Web mail 
 Bước 1: Mở trình duyệt web. 
 Bước 2: Nhập địa chỉ của web mail vào hộp Address (chính là địa chỉ của trang web trên 
 đó có chạy chương trình e-mail). 
 Ví dụ: Yahoo mail ( Gmail ( 
 Bước 3: Nhập tên tài khoản (username) và mật khẩu (password) để truy cập hộp thoại (nếu 
 đã có tài khoản) hoặc đăng ký một tài khoản mail mới nếu chưa có tài khoản trên web mail đó 
 (tuỳ theo web mail mà bạn phải cung cấp những thông tin cá nhân để tạo được tài khoản). 
  Các thao tác thường dùng với dịch vụ quản lý E-mail: 
 . Tạo và quản ký e-mail mới. 
 . Nhận, đọc, trả lời và gửi e-mail cho người khác. 
 . Sắp xếp e-mail. 
 . Lọc các e-mail nhận được. 
 . Tạo lập và quản lý sổ địa chỉ. 
Giảng viên: PhanThị Thanh Thảo Trang 105 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 Hình: Dịch vụ Web mail của Yahoo mail ( 
 Hình: Dịch vụ tạo Web mail của Google gmail ( 
Giảng viên: PhanThị Thanh Thảo Trang 106 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 
 STT Tên tài liệu Tác giả NXB Năm XB 
 1 Giáo trình Tin học văn PGS.TS Bùi Thế Tâm NXB Thời đại 2010 
 phòng – windows, word 
 2010, excel 2010 
 2 Giáo trình tin học văn Thạc Bình Cường(Chủ NXB Giáo dục 2009 
 phòng biên), Lương Mạnh Bá- 
 Bùi Thị Hòa-Đinh Hùng 
 3 Hướng dẫn sử dụng Trần Văn Thắng NXB Thống kê 2010 
 dụng Internet cho người 
 mới bắt đầu 
 4 Giáo trình Tin học đại PGS.TS Bùi Thế Tâm NXB Thời đại 2011 
 cương 
 5 Hướng dẫn học từng Phạm Quang Huy – Võ NXB Thông tin 2011 
 bước Giáo trình Word Duy Thanh Tâm và Truyền 
 2010 Dành cho người tự thông 
 học 
 6 Hướng dẫn học từng Phạm Quang Huy – Võ NXB Thông tin 2011 
 bước Giáo trình Excel Duy Thanh Tâm và Truyền 
 2010 Dành cho người tự thông 
 học 
 7 Hướng dẫn sử dụng Nguyên Hoàng – Minh NXB Hồng 2009 
 Microsoft Windows 7 Tuấn Đức 
 Professional: toàn tập 
Giảng viên: PhanThị Thanh Thảo Trang 107 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 MỤC LỤC 
 CHƯƠNG I – ĐẠI CƯƠNG VỀ TIN HỌC ........................................................................ 1 
 1.1. THÔNG TIN VÀ XỬ LÝ THÔNG TIN ...................................................................... 1 
 1.1.1. THÔNG TIN VÀ QUY TRÌNH XỬ LÝ THÔNG TIN CƠ BẢN .......................... 1 
 1.1.2. BIỂU DIỄN THÔNG TIN .................................................................................... 2 
 1.2. CẤU TRÚC CƠ BẢN CỦA HỆ THỐNG MÁY TÍNH ĐIỆN TỬ ............................... 5 
 1.2.1. LƯỢC SỬ VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA MÁY TÍNH ............................................ 5 
 1.2.2. CẤU TRÚC TỔNG QUÁT VÀ CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN CỦA MÁY 
 TÍNH ĐIỆN TỬ ............................................................................................................. 7 
 1.3. PHÂN LOẠI PHẦN MỀM ........................................................................................ 12 
 1.3.1. GIẢI THUẬT VÀ BIỂU DIỄN GIẢI THUẬT ................................................... 12 
 1.3.2. PHẦN MỀM, PHÂN LOẠI PHẦN MỀM .......................................................... 14 
 1.3.3. NGÔN NHỮ LẬP TRÌNH, CÁC BƯỚC CƠ BẢN LẬP TRÌNH ........................ 14 
 CHƯƠNG II – HỆ ĐIỀU HÀNH TRÊN MÁY VI TÍNH VÀ HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG 
 HỆ ĐIỀU HÀNH MICROSOFT WINDOWS .................................................................. 16 
 2.1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN HỆ ĐIỀU HÀNH MICROSOFT WINDOWS .............. 16 
 2.1.1. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN HỆ ĐIỀU HÀNH MICROSOFT WINDOWS ........ 16 
 2.1.2. CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU KHIỂN CƠ BẢN CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 
 MICROSOFT WINDOWS 7 ........................................................................................ 20 
 2.2. KHÁI NIỆM TỆP, THƯ MỤC TỆP VÀ CẤU TRÚC LƯU TRỮ HÌNH CÂY .......... 23 
 2.2.1. KHÁI NIỆM TỆP, THƯ MỤC TỆP VÀ CẤU TRÚC LƯU TRỮ HÌNH CÂY ... 23 
 2.2.2. CÔNG CỤ QUẢN LÝ TỆP CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH MICROSOFT WINDOWS 25 
 2.3. QUẢN LÝ CHƯƠNG TRÌNH, THỰC HIỆN MỘT CHƯƠNG TRÌNH TRÊN 
 MICROSOFT WINDOWS............................................................................................... 30 
 2.3.1. HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHƯƠNG TRÌNH, CÀI ĐẶT CHƯƠNG TRÌNH ỨNG 
 DỤNG ......................................................................................................................... 30 
 2.3.2. THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH, GIAO TIẾP GIỮA CÁC CHƯƠNG TRÌNH 
 TRONG MÔI TRƯỜNG ĐA NHIỆM .......................................................................... 31 
 CHƯƠNG III – ỨNG DỤNG CỦA MÁY VI TÍNH ĐỂ XỬ LÝ VĂN BẢN ................... 33 
 3.1. NHỮNG KHÁI NIỆM CHUNG VỀ XỬ LÝ VĂN BẢN ........................................... 33 
 3.1.1. NHỮNG KHÁI NIỆM CHUNG VỀ XỬ LÝ VĂN BẢN .................................... 33 
 3.1.2. CÁC ĐƠN VỊ CƠ BẢN DÙNG TRONG XỬ LÝ VĂN BẢN ............................ 38 
 3.2. LƯU TRỮ, ĐÓNG, MỞ, IN ẤN VĂN BẢN ............................................................. 39 
Giảng viên: Phan Thị Thanh Thảo Trang 108 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 3.2.1. LƯU TRỮ, ĐÓNG, MỞ VĂN BẢN................................................................... 39 
 3.2.2. IN ẤN VĂN BẢN .............................................................................................. 41 
 3.3. CÁC THAO TÁC BIÊN TẬP VÀ XỬ LÝ VĂN BẢN .............................................. 44 
 3.3.1. BIÊN TẬP VĂN BẢN ....................................................................................... 44 
 3.3.2. HIỆU CHỈNH VĂN BẢN .................................................................................. 46 
 3.4. ĐỊNH DẠNG VĂN BẢN .......................................................................................... 47 
 3.4.1. ĐỊNH DẠNG KÝ TỰ......................................................................................... 47 
 3.4.2. ĐỊNH DẠNG ĐOẠN VĂN BẢN ....................................................................... 50 
 3.5. CHÈN VÀ HIỆU CHỈNH CÁC ĐỐI TƯỢNG PHI VĂN BẢN ................................. 55 
 3.5.1. CHÈN CÁC ĐỐI TƯỢNG PHI VĂN BẢN ........................................................ 55 
 3.5.2. HIỆU CHỈNH CÁC ĐỐI TƯỢNG PHI VĂN BẢN ............................................ 58 
 3.6. CHÈN CHỮ NGHỆ THUÂT (WORDART) – HÌNH MẪU (SHAPES) – CÔNG 
 THỨC TOÁN HỌC (EQUATION) TRÊN MICROSOFT WORD ................................... 59 
 3.6.1. CHÈN CHỮ NGHỆ THUÂT (WORDART) ....................................................... 59 
 3.6.2. CHÈN HÌNH MẪU (SHAPES) .......................................................................... 60 
 3.6.3. ĐỊNH DẠNG WORDART, SHAPES ................................................................. 60 
 3.6.4. CHÈN CÔNG THỨC TOÁN HỌC (EQUATION) ............................................. 61 
 3.7. BẢNG BIỂU ............................................................................................................. 62 
 3.7.1. CHÈN BẢNG, HIỆU CHỈNH, NHẬP THÔNG TIN CHO BẢNG...................... 62 
 3.7.3. MỘT SỐ THAO TÁC TRÊN BẢNG – SẮP XẾP, TÍNH TOÁN ....................... 65 
 CHƯƠNG IV – HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG PHẦN MỀM BẢNG TÍNH .......................... 68 
 4.1. NHỮNG KHÁI NIỆM CHUNG VỀ BẢNG TÍNH .................................................... 68 
 4.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHẠM VI ỨNG DỤNG CỦA BẢNG TÍNH ........................... 68 
 4.1.2. CẤU TRÚC CƠ BẢN CỦA BẢNG TÍNH ......................................................... 72 
 4.2. CÁC KIỂU DỮ LIỆU, PHÉP TOÁN, HÀM, BIỂU THỨC, CÔNG THỨC ............... 74 
 4.2.1. CÁC KIỂU DỮ LIỆU, PHÉP TOÁN VÀ BIỂU THỨC ...................................... 74 
 4.2.2. CÔNG THỨC, SAO CHÉP CÔNG THỨC ......................................................... 76 
 4.2.3. HÀM TRÊN BẢNG TÍNH ................................................................................ 78 
 4.3. BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ ................................................................................................... 90 
 4.3.1. CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ .......................................................................... 90 
 4.3.2. CÁC BƯỚC DỰNG BIỂU ĐỒ ........................................................................... 91 
 4.4. CƠ SỞ DỮ LIỆU TRÊN BẢNG TÍNH ..................................................................... 94 
Giảng viên: Phan Thị Thanh Thảo Trang 109 
 Giáo Trình Tin Học Đại Cương 
 4.4.1. KHÁI NIỆM CƠ SỞ DỮ LIỆU TRÊN BẢNG TÍNH ......................................... 94 
 4.4.2. CÁC THAO TÁC CƠ BẢN TRÊN BẢNG CƠ SỞ DỮ LIỆU ............................ 94 
 CHƯƠNG V – GIỚI THIỆU VỀ MẠNG MÁY TÍNH .................................................... 97 
 5.1. KHÁI NIỆM MẠNG MÁY TÍNH, PHÂN LOẠI MẠNG ......................................... 97 
 5.1.1. KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI MẠNG .............................................................. 97 
 5.1.2. LỢI ÍCH CỦA VIỆC NỐI MÁY TÍNH THÀNH MẠNG ................................. 100 
 5.2. GIỚI THIỆU CÁC DỊCH VỤ PHỔ BIẾN TRÊN INTERNET ................................ 101 
 5.2.1. KHAI THÁC THÔNG TIN DỰA TRÊN CÁC TRANG WEB ......................... 101 
 5.2.2. THƯ TÍN ĐIỆN TỬ ......................................................................................... 103 
Giảng viên: Phan Thị Thanh Thảo Trang 110