Giải pháp hoàn thiện công tác lập dự toán chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương

 thực hiện của nĕm trước làm 
cĕn cứ lập dự toán chi phí của nĕm sau. Dự toán 
chi phí sản xuất chung được xây dựng chủ yếu từ 
thống kê và ước tính. 
Công tác dự toán tại Công ty TNHH MAYTBT bắt 
đầu được thực hiện từ cuối nĕm 2016, dự toán cho 
kỳ kinh doanh nĕm 2017. Sau đây là biểu đồ so 
sánh kết quả kinh doanh nĕm 2017 so với nĕm 2016 
(trước và sau khi lập dự toán tại Công ty TNHH 
MAYTBT). Có thể thấy sau khi lập dự toán chi phí 
sản xuất kinh doanh, chi phí sử dụng tiết kiệm và có 
hiệu quả hơn; doanh thu, lợi nhuận được cải thiện. 
Biểu đồ 1. Biểu đồ so sánh kết quả kinh doanh trước và sau khi lập dự toán chi phí sản xuất kinh doanh 
tại Công ty TNHH MAYTBT
Công tác lập dự toán chi phí sản xuất tại Công 
ty TNHH MAYTBT nói riêng và các doanh nghiệp 
hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, thương mại và 
dịch vụ nói chung cho thấy: Công tác lập dự toán 
được thực hiện tương đối chi tiết và đầy đủ các 
khoản mục về chi phí sản xuất như chi phí nguyên 
vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí 
sản xuất chung. Tuy nhiên, việc lập một số dự toán 
về chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, 
tiền,... chưa được quan tâm thỏa đáng khiến cho 
thông tin cung cấp cho nhà quản lý để phục vụ cho 
việc ra quyết định chưa được toàn diện và chính 
xác. Mặt khác, doanh nghiệp chưa thực hiện việc 
đánh giá, xác định nguyên nhân và các nhân tố có 
thể ảnh hưởng đến tình hình thực hiện dự toán chi 
phí để dự phòng biện pháp điều chỉnh dự toán. 
Ngoài ra, trong quá trình lập dự toán doanh nghiệp 
còn bỏ qua nhiều chi phí như: phí về tem, nhãn 
mác sản phẩm, chi phí vận chuyển đối với nguyên 
vật liệu mua vào. Đặc biệt, đối với các chi phí 
gián tiếp, trong dự toán chưa thể hiện rõ kế hoạch 
để phân bổ cho từng đơn hàng dẫn đến khó khĕn 
trong công tác quản lý khi có sự thay đổi về các 
nguồn lực và môi trường.
Việc lập dự toán chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu 
các đơn hàng khiến các nhà quản trị khó trong 
việc đưa ra các kế hoạch để ứng phó và các mẫu 
biểu sử dụng trong báo cáo chưa khoa học, khó 
theo dõi.
Đối với công ty xây dựng, công tác lập dự toán 
chủ yếu được áp dụng đối với từng công trình 
xây dựng. Điển hình như tại Công ty cổ phần Xây 
dựng và Thương mại NTA.
THÀNH PHẦN HAO PHÍ ĐƠN VỊ ĐỊNH MỨC ĐƠN GIÁ THÀNH TIỀN
Sản xuất cột bằng thép hình tấn 
Vật liệu VL 15.517.378 
- Đất đèn kg 6,50 17.500 113.750
- Ôxy chai 1,59 75.000 119.250
- Que hàn kg 6,50 24.000 156.000
- Thép hình kg 1.005,00 14.091 14.161.455
Bảng 5. Bảng dự toán chi phí sản xuất tại Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại NTA nĕm 2018 
(ĐVT: đồng)
68
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 1(64).2019
(Nguồn: Phòng Kế hoạch - Kỹ thuật [6])
Bảng 6. Bảng dự toán doanh thu tại Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại NTA nĕm 2018 (ĐVT: đồng)
TT Nội dung công việc Đơn vị Khối lượng Đơn giá Thành tiền 
1
Cung cấp, lắp đặt ống khói, ống từ quạt vào 
ống khói, ống từ lọc bụi vào quạt kg 120.000.00 35,653 4.278.360.000
2 Cung cấp, lắp đặt cột đỡ đường ống kg 52.000.00 25,276 1.314.352.000
3 Cung cấp, lắp đặt giá đỡ đường ống kg 6.000.00 33,880 203.280.000
4
Cung cấp, lắp đặt đường ống từ lọc bụi đến 
chụp hút kg 260.000.00 35,653 9.269.780.000
5 Cung cấp, lắp đặt chụp hút kg 34.000.00 32,346 1.099.764.000
6 Lắp đặt van bướm D2200 cái 3.00 1,581,803 4.745.409
7 Cung cấp, lắp đặt bu lông ống khói M36 × 1500 bộ 40.00 691,811 27.672.440
8 Cung cấp, lắp đặt bu lông chân cột M36 × 1000 bộ 64.00 461,207 29.517.248
Cộng: 16.227.471.097
Thuế: 1.622.747.110
 Tổng cộng (làm tròn) 17.850.218.000
(Nguồn: Phòng Kế hoạch - Kỹ thuật [6])
Công tác lập dự toán đối với Công ty cổ phần Xây 
dựng và Thương mại NTA nói riêng và các công ty 
hoạt động trong lĩnh vực xây dựng nói chung được 
thực hiện chủ yếu theo từng công trình xây dựng. 
Các chi phí dự toán thường bao gồm chi phí về 
vật liệu, nhân công, máy thi công, chi phí chung. 
Trong dự toán công trình, chi phí vật liệu thường 
chiếm tỷ trọng khá lớn: từ 60÷70%, bên cạnh đó 
chi phí vận chuyển vật liệu cũng chiếm khoảng 
10÷15% giá trị dự toán chi phí xây dựng. Do đó, 
quá trình xác định giá vật liệu trong đó có chi phí 
vận chuyển ảnh hưởng rất lớn đến giá trị dự toán 
xây dựng. Tuy nhiên, công tác xác định bảng giá 
vật liệu chưa tốt, chi phí vận chuyển không được 
cập nhật kịp thời, cự ly vận chuyển vật liệu xác 
định chưa đúng dẫn tới dự toán chi phí xây dựng 
công trình thiếu chính xác. Ngoài ra, đối với chi 
phí nhân công khi lập dự toán, các doanh nghiệp 
thường không xác định chính xác nhóm công nhân 
thực hiện theo quy định đối với từng công việc cụ 
thể dẫn tới việc xác định định mức nhân công, 
bảng giá nhân công không phù hợp làm cho giá trị 
dự toán sai lệch; đối với chi phí máy thi công, việc 
xác định nguyên giá và giá trị còn lại đối với một số 
máy thi công không phù hợp với điều kiện thực tế, 
dẫn tới khi xác định chi phí khấu hao trong bảng 
giá ca máy không chính xác và ảnh hưởng đến chi 
phí máy thi công trong dự toán chi phí xây dựng 
và dự toán công trình xây dựng. Mặt khác, quá 
trình lập dự toán việc xác định giá nguyên, nhiên, 
vật liệu, doanh nghiệp thường dựa vào thông báo 
giá của các cơ quan nhà nước (thông báo này chỉ 
có tính chất tham khảo, không bắt buộc áp dụng), 
mà không dựa vào giá nguyên, nhiên, vật liệu thực 
tế trên thị trường nên thường áp dụng đơn giá 
nguyên, nhiên, vật liệu không chính xác dẫn đến 
khi thanh quyết toán các hóa đơn đầu vào, đơn giá 
quá cao so với dự toán ban đầu. 
THÀNH PHẦN HAO PHÍ ĐƠN VỊ ĐỊNH MỨC ĐƠN GIÁ THÀNH TIỀN
- Thép tấm kg 16,00 14.250 228.000
- Vật liệu khác % 5,00 738.923
Máy thi công M 1.873.565 
- Cần trục bánh xích 16T ca 0,32 2.581.828 826.185
- Máy cắt thép 1,7KW ca 0,50 244.007 122.004
- Máy hàn điện 23kW ca 1,20 339.156 406.987
- Máy khoan đứng 4,5Kw ca 1,50 286.114 429.172
- Máy khác % 5,00 89.217
NGÀNH KINH TẾ
69Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 1(64).2019
3. CÁC HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN TRONG 
CÔNG TÁC LẬP DỰ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT 
KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP
3.1. Hạn chế
- Một số doanh nghiệp hầu hết chưa thực hiện lập 
dự toán chi phí sản xuất kinh doanh, nếu có thì các 
bản dự toán chưa được lập một cách hệ thống, 
số liệu mang tính chất chắp vá, chủ yếu dựa vào 
kinh nghiệm và không có nhiều ý nghĩa cho việc 
ra quyết định.
- Việc phân loại chi phí phục vụ cho công tác kế 
toán quản trị chi phí không rõ ràng đặc biệt là 
doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ.
- Việc vận dụng và ghi chép các bản dự toán nói 
riêng và các báo cáo quản trị chi phí nói chung ở 
hầu hết các doanh nghiệp chưa đầy đủ, các mẫu 
biểu sử dụng còn chưa có hệ thống, đôi khi khó 
theo dõi và chưa đáp ứng được yêu cầu quản trị. 
- Các doanh nghiệp không chú trọng đến công tác 
phân tích giữa thực tế thực hiện so với dự toán để 
tìm phương án điều chỉnh thích hợp. Việc lập các 
báo cáo dự toán chỉ nhằm mục đích lập kế hoạch 
đơn thuần, không phản ánh tính linh hoạt trong 
thông tin kế toán quản trị, giảm khả nĕng phục vụ 
cho những quyết định mang tính chất tức thời của 
nhà quản trị.
- Doanh nghiệp còn bỏ qua một số chi phí, chưa 
cập nhật giá thị trường của chi phí dẫn tới việc lập 
dự toán của một số doanh nghiệp chưa thực sự 
chính xác.
3.2. Nguyên nhân 
Thứ nhất: Các chi phí sản xuất kinh doanh của 
doanh nghiệp, đặc biệt là nguyên liệu đầu vào 
thường bị thay đổi do không có nguồn cung ổn 
định, giá cả thị trường thay đổi theo từng thời 
điểm dẫn đến khó khĕn trong việc xây dựng định 
mức sản phẩm. Đây cũng là nguyên nhân doanh 
nghiệp bị hạn chế trong việc lập dự toán chi phí 
sản xuất trong doanh nghiệp.
Thứ hai: Một số doanh nghiệp chưa quan tâm 
đến công tác lập dự toán chi phí sản xuất kinh 
doanh trong việc kiểm soát chi phí, hạ giá thành 
sản phẩm và đưa ra quyết định kịp thời trong sản 
xuất kinh doanh. 
Thứ ba: Đội ngũ nhân viên làm công tác lập dự 
toán, lập kế hoạch trong các doanh nghiệp chưa 
đáp ứng được trình độ chuyên môn về lĩnh vực 
kế toán quản trị, phân tích tài chính và tư vấn cho 
nhà quản trị.
Thứ tư: Việc tổ chức phân quyền trách nhiệm cho 
các bộ phận chưa rõ ràng và đầy đủ chức nĕng 
thu thập thông tin. Trình độ của nhân viên thuộc 
bộ phận phụ trách về thu nhận thông tin trong các 
doanh nghiệp còn hạn chế.
4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC LẬP 
DỰ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH 
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN 
TỈNH HẢI DƯƠNG
4.1. Đối với doanh nghiệp
Phân loại chi phí sản xuất để phục vụ cho kế toán 
quản trị
Phân loại chi phí sản xuất để phục vụ cho kế toán 
quản trị
Doanh nghiệp nên phân loại chi phí để có được 
những thông tin về chi phí cố định, chi phí biến đổi, 
chi phí chìm, chi phí cơ hội, chi phí kiểm soát được 
và chi phí không kiểm soát được,... nhằm giúp cho 
việc lập dự toán, lập báo cáo, lập kế hoạch để đánh 
giá việc thực hiện trách nhiệm của từng bộ phận 
quản trị. Chính vì vậy, các quyết định của doanh 
nghiệp như lựa chọn phương án sản xuất kinh 
doanh có hiệu quả, lựa chọn đơn đặt hàng có lợi, 
định giá bán sản phẩm phù hợp,... có cĕn cứ khoa 
học hơn.
Xây dựng hệ thống sổ kế toán để thu thập thông 
tin về chi phí phục vụ yêu cầu quản trị
Xây dựng hệ thống sổ kế toán chi tiết chi phí trong 
doanh nghiệp nhằm đảm bảo mối liên hệ giữa 
ghi sổ theo thứ tự thời gian với ghi sổ theo hệ 
thống các nghiệp vụ về chi phí phát sinh ở doanh 
nghiệp, theo dõi chi tiết từng khoản mục chi phí. 
Từ đó đáp ứng được nhu cầu theo dõi từ chi tiết 
đến tổng hợp đối với từng khoản mục chi phí, đảm 
bảo cung cấp đầy đủ các thông tin chi phí cho nhà 
quản trị, giúp cho việc quản lý và kiểm soát chi phí 
được tốt hơn.
Hoàn thiện công tác lập dự toán chi phí
Công tác lập dự toán cần hoàn thiện về quy trình, 
nội dung đảm bảo tính thống nhất trong dự toán 
tổng thể của toàn doanh nghiệp. Cần thiết phải lập 
dự toán một cách có hệ thống. Thông tin dự toán 
cung cấp cần đồng bộ và toàn diện, bao quát các 
mặt của hoạt động sản xuất kinh doanh. Quy trình 
thực hiện dự toán tổng thể có thể được thực hiện 
theo sơ đồ sau: 
Lập dự toán chi phí sản xuất kinh doanh bắt đầu 
từ việc tổng hợp thông tin thực hiện như tình hình 
thực hiện dự toán nĕm trước, các định mức tiêu 
70
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 1(64).2019
Sơ đồ 1. Quy trình thực hiện dự toán tổng thể trong doanh nghiệp 
chuẩn,... kết hợp với các thông tin hiện hành như 
kế hoạch kinh doanh của công ty, sự biến động 
cung – cầu trên thị trường,... trên cơ sở đó sẽ lập 
nên một bản dự toán sản xuất kinh doanh hoàn 
chỉnh. Khi các hoạt động được tiến hành, số liệu 
thực tế sẽ được ghi nhận và so sánh với số liệu 
dự toán. Các chênh lệch sẽ được tính toán, phân 
tích, ghi nhận. Từ đó xác định được nguyên nhân 
và nhân tố ảnh hưởng và thực hiện điều chỉnh cho 
phù hợp. Để quá trình lập dự toán đảm bảo hiệu 
quả, doanh nghiệp cần:
- Tạo điều kiện cho bộ phận lập dự toán có thể 
hoàn thành công việc của mình với hiệu quả cao: 
cung cấp thông tin, cơ sở vật chất kỹ thuật, chế độ 
đãi ngộ cần thiết.
- Có biện pháp đôn đốc, kiểm tra thường xuyên và 
hiệu quả để phát hiện kịp thời những sai sót trong 
công tác lập dự toán và quá trình thực hiện theo 
đúng kế hoạch đã đặt ra.
Các doanh nghiệp chưa lập dự toán sản xuất kinh 
doanh cần thực hiện công tác này vì đây là khởi 
đầu, là kế hoạch, là định hướng cho mọi hoạt động 
trong doanh nghiệp. Thực hiện tốt điều này sẽ góp 
phần tiết kiệm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả 
sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.
4.2. Đối với người lập dự toán
- Phải luôn tích cực học hỏi, trao đổi kinh nghiệm 
và kiến thức về lập dự toán, cầu tiến trong công 
việc; biết khai thác lợi ích từ các tài liệu nước 
ngoài phục vụ dự toán.
- Doanh nghiệp cần có chính sách đào tạo, đào 
tạo lại một cách khoa học và hợp lý để nhân sự 
tham gia lập dự toán tiếp thu những kiến thức cơ 
bản cần thiết và nâng cao kỹ nĕng công tác, đặc 
biệt là trình độ áp dụng khoa học kỹ thuật công 
nghệ tiên tiến phục vụ cho công việc.
5. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỚI NHÀ NƯỚC
- Quản lý thống nhất các phương pháp lập đơn giá 
và định mức dự toán. Xây dựng hệ thống thông 
tin qua lại liên tục, nhanh nhạy để xây dựng các 
bộ định mức và đơn giá hiệu quả, chính xác, phù 
hợp với tình hình thực tế và dự kiến được những 
biến động lớn có thể xảy ra. Sớm ban hành các 
quy định hướng dẫn về yếu tố trượt giá khi có sự 
thay đổi đột biến về giá nguyên, nhiên, vật liệu trên 
thị trường.
- Ban hành kịp thời các vĕn bản hướng dẫn điều 
chỉnh dự toán khi có thay đổi chính sách (tiền 
lương, thuế,).
6. KẾT LUẬN 
Công tác lập dự toán trong doanh nghiệp đặc 
biệt quan trọng nhằm giúp doanh nghiệp đưa ra 
các quyết định kinh doanh kịp thời đảm bảo yêu 
cầu đã đặt ra. Vì vậy, việc lập dự toán cần được 
hoàn thiện về quy trình, nội dung đảm bảo tính 
thống nhất trong dự toán tổng thể của toàn doanh 
nghiệp, từ đó giúp các nhà quản trị doanh nghiệp 
có cĕn cứ để đưa ra các quyết định chính xác, kịp 
thời tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh 
của doanh nghiệp.
Bài báo đánh giá thực trạng công tác lập dự toán 
sản xuất kinh doanh hiện nay ở một số doanh 
nghiệp, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm 
nâng cao hiểu quả công tác lập dự toán sản xuất 
kinh doanh trong doanh nghiệp như Nhà nước có 
chính sách cụ thể trong tạo bình ổn giá, hướng 
dẫn về yếu tố trượt giá, đơn giá tiền lương với 
từng loại lao động trong từng ngành nghề; đối với 
doanh nghiệp cần tĕng cường công tác kiểm tra 
giám sát, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ 
của người tham gia lập dự toán,...
Số liệu 
thông tin 
thực hiện
Thông tin 
hiện hành
Dự toán 
chi phí 
(Dự báo, 
ước tính)
Chi phí 
thực tế 
phát sinh 
Phân tích 
biến động 
chi phí 
thực tế so 
với dự toán 
và xác định 
nguyên 
nhân 
chênh lệch
Phương 
án điều 
chỉnh
NGÀNH KINH TẾ
71Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 1(64).2019
Vũ Thị Lý
- Tóm tắt quá trình đào tạo, nghiên cứu (thời điểm tốt nghiệp và chương trình đào tạo, 
nghiên cứu);
+ Nĕm 2007: Tốt nghiệp Cử nhân Kế toán - Trường Đại học Thương mại
+ Nĕm 2010: Tốt nghiệp thạc sĩ ngành Quản trị kinh doanh - Trường Đại học Bách khoa 
Hà Nội
- Tóm tắt công việc hiện tại: Giảng viên bộ môn Tài chính - Kế toán, khoa Kinh tế, Trường 
Đại học Sao Đỏ
- Lĩnh vực quan tâm: Kế toán, Tài chính, Thuế
- Email: lyvu1985@gmail.com 
- Điện thoại: 0976365265
THÔNG TIN VỀ TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Kế toán quản trị, Trường Đại học Sao Đỏ.
[2]. PGS.TS Nguyễn Ngọc Quang (2014), Giáo trình Kế 
toán quản trị, NXB Đại học Kinh tế quốc dân.
[3]. Phan Thị Bảo Giang, Dự toán chi phí sản xuất kinh 
doanh tại Công ty cà phê IASAO.
[4]. 
[5]. Tài liệu, sổ sách của Công ty TNHH MAYTBT. 
[6]. Tài liệu, sổ sách của Công ty cổ phần xây dựng và 
Thương mại NTA.