Bài giảng Lâm sản ngoài gỗ - Bài 1: Khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ - Nguyễn Quốc Bình

 Bộ Giáo Dục và Đào Tạo
LOGO
 Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM
 BÀI GIẢNG LÂM SẢN NGOÀI GỖ
 Bài 1. Khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ
 Nguyễn Quốc Bình
 1. Mục tiêu bài học
Phân tích được khái niệm về Lâm
 sản ngoài gỗ trong một hoàn cảnh cụ
 thể. 
Xác định được ý nghĩa và các giá trị
 của Lâm sản ngoài gỗ trong nền kinh
 tế quốc dân. 
 Bạn biết gì về lâm sản ngoài gỗ (LSNG)?
 . Từ các loài cây có thể dùng – Các sản phẩm từ thực
 làm thức ăn vật không ăn được
 • Lương thực/thực phẩm
 • Song mây
 •Dầu ăn
 • Tre nứa
 • Gia vị
 • Sản phẩm từ gỗ (không
 •Cỏ khô phải gỗ)
 • • Các chất nhựa/hợp chất từ
 cây
 • 
– Sản phẩm từ thú vật có thể – Các sản phẩm của thú vật
 dùng làm thức ăn không ăn được
 • Vật sống trên đất • Sản phẩm từ côn trùng
 • Các sản phẩm từ thú vật • Sản phẩm từ động vật hoang
 • Cá và các loài không xương sống dã
 •  • 
 – Các sản phẩm cho dược
 Nguồn:  # 2003 liệu
 Sep-10 3
 Tại sao chúng ta phải học về LNSG?
 Là một nguồn tài nguyên có giá trị, đóng góp vào việc
 phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường và đa dạng
 sinh học,
 Chưa được chú trọng ở cấp độ vĩ mô/cộng đồng,
 Được phát triển sẽ góp phần tăng thu nhập cho cộng đồng
 nông thôn vùng gần rừng, thúc đẩy việc quản lý rừng bền
 vững,
 Mang lại các dịch vụ cho người dân sống xa rừng,
 Thực tế đòi hỏi các cán bộ ngành lâm nghiệp cần được
 cung cấp những kiến thức về quản lý LSNG.
 Học về LSNG để làm gì?
Để biết:
 LSNG là gì,
 Ý nghĩa, mục đích sử dụng của LSNG,
 Đặc điểm nhận biết LSNG,
 Thực trạng của LSNG trên thế giới và Việt Nam,
 Cách thức quản lý LSNG,
 Khả năng phát triển LSNG,
 Cách khai thác và kênh tiêu thụ LSNG,
 Công nghệ chế biến, rút ngắn dòng thị trường tiêu thụ
 LSNG.
 
 Theo các bạn, như thế nào là Lâm sản ngoài gỗ?
Là cây rừng dùng làm thuốc chữa bệnh hay ăn
 được.
là những loài động vật trong rừng có thể ăn
 được
là những gì lấy từ rừng, không phải gỗ, mà con 
 người ăn được.
Là những gì mà chúng ta lấy từ rừng và chúng
 phục vụ cho mục đích của con người
 2. Các khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ
Là tất cả các vật liệu sinh học khác gỗ, được
 khai thác từ rừng tự nhiên phục vụ mục
 đích của con người (W.W.F - 1989).
Là tất cả sản phẩm sinh vật (trừ gỗ tròn công
 nghiệp, gỗ làm dăm, gỗ làm bột giấy) có thể lấy ra
 từ hệ sinh thái tự nhiên, rừng trồng được dùng
 trong gia đình, mua bán, hoặc có ý nghĩa tôn
 giáo, VH hoặc xã hội, (Wickens,1991).
 2. Các khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ (tt)
là tất cả những sản phẩm có nguồn gốc sinh vật
 không kể gỗ, cũng như những dịch vụ có được từ
 rừng và đất rừng (FAO,1995).
là các sản phẩm nguồn gốc sinh vật, loại trừ gỗ
 lớn, có ở rừng, ở đất rừng và ở các cây bên ngoài
 rừng (FAO,1999).
 2. Các khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ (tt)
LSNG là những sản phẩm từ sinh vật hoặc có
 nguồn gốc từ sinh vật, không phải gỗ, và các
 dịch vụ từ sinh vật có được từ hệ sinh thái rừng
 và đất rừng phục vụ cho mục đích sử dụng của
 con người. Mục đích sử dụng của con người tuỳ
 thuộc vào đặc tính riêng của từng cộng đồng, 
 từng quốc gia hay từng khu vực.
 3. Bài tập
DDựựaav vàoào kh kháiái ni niệệmmv vềề LâmLâms sảảnnngo ngoàiài g gỗỗ vvừừaaphân phânt tích,ích, 
 hhọọccviên viênhãy hãyx xácác đđịịnhnhc cácác lo loàiài n nàoào sau sau đâyđây
 llàà lâm lâms sảảnnngo ngoàiài g gỗỗ?? GiGiảảiith thích.ích.
Lồ ô/tre nứa Mật ong Nấm Sâm
 Rừng Ngọc Linh
 Lồ ô/tre nứa
Có nhiều trong rừng ở Việt Nam
Không cho mục đích chính là lấy gỗ
Các cộng đồng: làm đồ gia dụng, thủ công mỹ
 nghệ, thực phẩm
Thành phố lớn: giấy sợi, 
 Mật ong rừng
Có trong rừng
Là sản phẩm do Ong + phấn hoa
Dùng làm thuốc chữa bệnh, 
 Sâm Ngọc Linh
Có ở vùng núi Ngọc Linh (Quảng Nam, 
 KonTum)
Gía trị cao (~ 15 – 20 triệu đồng/kg)
Dùng làm thuốc chữa bệnh
 Nấm
 Nấm Linh Chi  Nấm Đông cô
 . Có nguồn gốc từ rừng . Từ các vườn nấm không
 . Dùng làm dược liệu có trong rừng
 Ý nghĩa và lĩnh vực sử dụng của LSNG
 • Lĩnh vực sử dụng:
Ý nghĩa:
  Sản xuất hàng thủ
 Nâng cao thu nhập, công mỹ nghệ,
 Tạo tính an toàn lương
 thực, sức khoẻ, nguyên -  Cung cấp dược liệu,
 nhiên liệu,  Cung cấp thực
 Tăng đa dạng sinh học phẩm, thức ăn,
 trong hệ sinh thái rừng  Cung cấp dịch vụ
 giải trí, mỹ quan
 Các giá trị mà LSNG mang lại cho con người:
Giá trị về mặt kinh tế
Tổng giá trị xuất khẩu Giá trị chung của mây ở
hàng mây của Indonesia Peninsular, Malaysia
Năm Giá trị tính (triệu US$) Năm Giá trị (triệu US$)
1988 195 1990 107,221
1989 157 1991 168,836
1990 222
 1992 161,354
1991 277
1992 295 1993 133,364
1993 335
 1994 91,142
1994 360
 Nguồn IUCN, 1999
 Giá trị về mặt kinh tế
 Nguồn thu nhập Thu nhập ước Tỷ lệ
 tính/hộ (đồng) %
 Các nguồn thu nhập của một LSNG 58.7
 hộ gia đình ở Cẩm Mỹ, Cẩm Gỗ củi 950000 
 Than củi 1100000
 Xuyên, Hà Tĩnh Song, mây 1350000
Nguồn: John.B. Raintree, & ctv,1999 Cây thuốc nam 550000
 Đ. vật hoang dã, mật 620000
 Nguồn thu nhập Thu nhập ước Tỷ lệ % Quả rừng 112000
 tính/hộ (đồng) Câu cá 100000
 Tổng 4,732,000
 Nông nghiệp 18.7
 Lúa 1,200,000
 Lạc 240,000 Các nguồn thu nhập khác 6.9
 Đậu 30,000
 Nấu rượu 20,000
 Sắn, Khoai lang 40,000
 Lương, lương hưu 250,000
 Tổng 1,510,000
 Buôn bán nhỏ 10,000
 Lấy nhựa thông 50,000
 Chăn nuôi 15.7 Phí bảo vệ rừng 100,000
 Trân, gia súc 700,000 Chế biến gạo, vận chuyển 100,000
 Lợi 400,000 Nghề mộc và xây dựng nhà 30,000
 Gà vịt 165,000 Tổng 560,000
 Tổng 1265,000
 Giá trị về mặt xã hội
Cho các cộng đồng cư dân vùng gần rừng:
 Ổn định và an ninh cho đời sống người dân phụ thuộc vào rừng,
 Tạo ra thu nhập thường xuyên cho người dân sống phụ thuộc vào
 rừng,
 Tạo ra một số lượng việc làm đủ lớn cho dân địa phương quanh
 năm,
 Phát triển LSNG là hướng tới người nghèo miền núi,
 Bảo tồn và làm sống những kiến thức bản địa về gây trồng, chế
 biến, chữa bệnh bằng cây thuốc tự nhiên, về các ngành nghề thủ
 công mỹ nghệ,
 Bảo tồn những giá trị văn hoá của các cộng đồng, các dân tộc
 Giá trị về mặt xã hội
Cho những khu vực đô thị:
 Tạo công ăn việc làm cho các nhà máy, xí nghiệp chế
 biến/sản xuất dùng nguyên liệu từ LSNG nơi đô thị,
 Tạo ra các dịch vụ cho người dân nơi đô thị, giải trí, các
 thú tiêu khiển,
 Đa dạng hoá các sản phẩm công nghiệp cho các nhà
 máy/xí nghiệp,
 Giảm chi phí nhập nguyên liệu từ nước ngoài,
 Tăng tính cạnh tranh thương mại trong và ngoài nước.
 Giá trị về mặt môi trường
  Bảo vệ và làm tăng tính đa dạng sinh học của rừng,
  Giải quyết mâu thuẫn giữa phát triển bền vững nguồn tài
 nguyên đáp ứng cho sự tăng dân số với bảo tồn bền
 vững nguồn gen cho tương lai,
  Bảo vệ gián tiếp rừng, đất rừng và nguồn nước,
Các bạn nghĩ như thế nào về thực trạng
 LSNG ở Việt Nam?
 Tài liệu tham khảo và câu hỏi
 Tài liệu tham khảo  Câu hỏi:
 . Bài 1 trong Bài giảng Lâm Dựa vào các khái niệm đã 
 sản ngoài gỗ, Đặng Đình học, hãy phân tích tại sao 
 Bôi và ctv, 2002; 
 cây Cao Su, con Tê Giác 
 . 
 ở vườn Quốc gia Cát 
 . 
 /contents.php?ids=926&ur= Tiên khi nào được cho là
 ngquocbinh Lâm sản ngoài gỗ?
LOGO
Bài: Các khái niệm về Lâm sản ngoài gỗ
 1 Mục tiêu bài học
 2 Các khái niệm
 Ứng dụng khái niệm để xác
 3 định Lâm sản ngoài gỗ
 4 Tài liệu tham khảo và câu hỏi