Bài giảng Kế toán tài chính 2 - Bài 10: Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm

liệu xuất dùng rất khó phân biệt được là 
xuất cho mục đích sản xuất, quản lý hay cho tiêu thụ 
sản phẩm. Vì vậy, để phục vụ cho việc tính toán giá 
thành sản phẩm, kế toán cần theo dõi chi tiết các chi 
phí phát sinh có liên quan đến từng đối tượng (phân 
xưởng, bộ phận sản xuất, sản phẩm,) hoặc dựa vào 
mục đích sử dụng hay tỷ lệ định mức để phân bổ vật 
liệu xuất dùng cho từng mục đích. 
 Tài khoản kế toán: 
Để phản ánh các chi phí vật liệu xuất dùng cho sản xuất sản phẩm, kế toán sử dụng tài 
khoản 621 “Chi phí nguyên, vật liệu trực tiếp”. Các chi phí được phản ánh trên tài 
khoản 621 không ghi theo từng chứng từ xuất dùng nguyên vật liệu mà được ghi một 
lần vào cuối kỳ hạch toán, sau khi tiến hành kiểm kê và xác định giá trị nguyên vật 
liệu tồn kho và đang đi đường. Kết cấu và nội dung của tài khoản 621 như sau: 
Tài khoản 621 
Giá trị vật liệu đã xuất dùng cho các hoạt 
động sản xuất kinh doanh trong kỳ. 
Kết chuyển chi phí vật liệu và giá thành sản 
phẩm, dịch vụ. 
 Bài 10 – Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
38 
 Trình tự ghi sổ một số nghiệp vụ kế toán chủ yếu: 
Kế toán các nghiệp vụ liên quan tới việc xác định 
trị giá vật liệu xuất dùng đã được trình bày ở bài 5 – 
Kế toán hàng tồn kho (Phần kế toán nguyên vật 
liệu và công cụ dụng cụ theo phương pháp kiểm kê 
định kỳ). 
(1) Cuối kỳ, kế toán tiến hành xác định giá trị vật liệu 
sử dụng trực tiếp để sản xuất, chế tạo sản phẩm hay 
thực hiện dịch vụ trong kỳ, ghi: 
Nợ TK 621 (chi tiết đối tượng): Tập hợp chi phí NVL trực tiếp 
 Có TK 611 (6111): Giá trị vật liệu xuất dùng. 
(2) Kết chuyển chi phí nguyên, vật liệu vào giá thành sản phẩm , dịch vụ (chi tiết 
từng đối tượng) 
Nợ TK 631: Tổng hợp chi phí sản xuất 
 Có TK 621: Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. 
TK621TK 331, 111, 
112, 311, 411
TK 631
Giá trị vật liệu
TK 611
(2) Kết chuyển
tăng trong kỳ
(1) Giá trị nguyên vật liệu
dùng chế tạo sản phẩm
hay thực hiện dịch vụ
chi phí nguyên vật
liệu trực tiếp
TK 151, 152
Giá trị nguyên vật liệu
chưa dùng cuối kỳ
Kết chuyển giá trị vật liệu chua dùng đầu kỳ
Sơ đồ 10.11: Kế toán chi phí nguyên, vật liệu 
trực tiếp theo phương pháp kiểm kê định kỳ 
10.2.3.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp 
Đối với chi phí nhân công trực tiếp, tài khoản sử dụng và 
cách tập hợp chi phí giống như phương pháp kê khai 
thường xuyên. 
Cuối kỳ, để tính giá thành sản phẩm, dịch vụ, kế toán tiến 
hành kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào TK 631 
theo từng đối tượng. 
Nợ TK 631: Tổng hợp chi phí sản xuất 
 Có TK 622: Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp. 
10.2.3.3. Kế toán chi phí sản xuất chung 
Toàn bộ chi phí sản xuất chung được tập hợp vào tài 
khoản 627, chi tiết theo các tiểu khoản tương ứng và tương tự như phương pháp kê 
khai thường xuyên. Sau đó sẽ được kết chuyển sang tài khoản 631 chi tiết theo từng 
đối tượng tính giá thành. 
Nợ TK 631: Tổng hợp chi phí sản xuất 
 Có TK 627: Kết chuyển chi phí sản xuất chung 
 Bài 10 – Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
39 
10.2.3.4. Tổng hợp chi phí sản xuất, kiểm kê, đánh giá giá trị sản phẩm dở dang 
 Tài khoản kế toán 
Để phục vụ cho việc tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, kế toán 
sử dụng tài khoản 631 “Giá thành sản xuất”. Tài khoản này được mở chi tiết 
theo địa điểm phát sinh chi phí (phân xưởng, bộ phận sản xuất) và theo loại, 
nhóm sản phẩm, chi tiết sản phẩm, dịch vụ tương tự như tài khoản 154. 
Kết cấu và nội dung của tài khoản 631 như sau: 
Tài khoản 631 
- Giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ và các chi 
phí sản xuất phát sinh trong kỳ liên quan tới 
chế tạo sản phẩm hay thực hiện dịch vụ. 
- Kết chuyển giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ. 
- Tổng giá thành sản xuất thực tế của sản 
phẩm, dịch vụ hoàn thành. 
- Giá trị thu hồi bằng tiền hoặc phải thu ghi 
giảm chi phí từ sản xuất. 
 Trình tự ghi sổ một số nghiệp vụ kế toán chủ yếu như sau: 
(1) Đầu kỳ, kết chuyển giá trị sản phẩm dở 
dang: 
Nợ TK 631 (chi tiết đối tượng): Ghi tăng chi phí 
sản xuất 
 Có TK 154 (chi tiết đối tượng). 
(2) Trong kỳ kinh doanh, các chi phí sản xuất 
phát sinh được tập hợp qua các tài khoản liên 
quan (các tài khoản 621, 622, 627). Đối với sản phẩm đã tiêu thụ đã bị trả lại, phần 
giá vốn chuyển về nhập kho hay đang gửi tại kho của người mua kế toán ghi: 
Nợ TK 631 (chi tiết đối tượng): Ghi tăng chi phí sản xuất 
 Có TK 632 : Ghi giảm giá vốn hàng bán. 
(3) Cuối kỳ, kết chuyển các chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ theo từng loại sản 
phẩm, dịch vụ 
Nợ TK 631 (chi tiết đối tượng): Ghi tăng chi phí sản xuất 
 Có TK 621 : Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 
 Có TK 622: Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp 
 Có TK 627: Kết chuyển chi phí sản xuất chung. 
(4) Căn cứ vào kết quả kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang, ghi bút toán kết 
chuyển giá trị sản phẩm dở dang: 
Nợ TK 154 (chi tiết đối tượng) 
 Có TK 631 (chi tiết đối tượng). 
(5) Căn cứ vào bảng (phiếu, thẻ) tính giá thành, phản ánh tổng giá thành sản phẩm, 
dịch vụ hoàn thành: 
Nợ TK 632 : Ghi tăng giá vốn hàng bán. 
 Có TK 631: Kết chuyển giá thành sản phẩm, dich vụ. 
 Bài 10 – Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
40 
 Việc kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang theo phương pháp kiểm kê định kỳ 
cũng tiến hành tương tự như phương pháp kê khai thường xuyên. 
TK631
TK 621
TK 154
TK 622
(3) Kết chuyển chi phí NVL
trực tiếp
TK 627
TK 632
(4) Giá trị sản phẩm
(3) Kết chuyển chi phí nhân
công trực tiếp
(3) Kết chuyển (phân bổ)
chi phí sản suất chung
dịch vụ dở dang cuối kỳ
(5) Tổng giá
thành sản xuất
của sản phẩm, dịch vụ
hoàn thành nhập kho, gửi
bán hay tiêu thụ trực tiếp
(1) 
(2) 
 Sơ đồ 10.12: Kế toán chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ 
 Bài 10 – Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
41 
TÓM LƯỢC CUỐI BÀI 
 Tập hợp chi phí là công việc thường xuyên của kế toán. Công việc này được tiến hành vào 
cuối kỳ kế toán, các chi phí tổng hợp lại theo đối tượng tập hợp chi phí hoặc đối tượng tính 
giá thành. Chi phí sản xuất chung được lựa chọn tiêu thức thích hợp (tiền công, chi phí trực 
tiếp) để phân bổ hợp lý cho từng đối tượng. 
o Những chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được tập hợp vào tài khoản “Chi phí nguyên vật 
liệu trực tiếp” (Ghi bên Nợ TK 621). 
o Những chi phí nhân công trực tiếp được tập hợp vào tài khoản “Chi phí nhân công trực 
tiếp” (Ghi vào bên Nợ TK 622). 
o Chi phí sản xuất chung là chi phí phát sinh ở phân xưởng sản xuất, bao gồm chi phí phát 
sinh phục vụ cho công việc tổ chức, quản lý điều hành quá trình sản xuất. 
 Trong thực tế có ba tiêu thức phân bổ chi phí sản xuất chung được sử dụng chủ yếu là: Chi 
phí nhân công trực tiếp, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (hoặc chi phí nguyên vật liệu chính) 
và phân bổ theo số giờ máy chạy. 
 Sản phẩm dở dang là sản phẩm chưa hoàn thành, còn đang sản xuất dang dở trên dây chuyền 
sản xuất hay ở các phân xưởng sản xuất, đánh giá giá trị sản phẩm dở dang được thực hiện 
bằng phương pháp như phương pháp ước lượng tương đương hoặc phương pháp CPNVL trực 
tiếp 
 Đánh giá sản phẩm dở dang là tìm chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ, việc đánh giá được thực 
hiện dựa trên cơ sở số lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ, bằng các phương pháp nhằm tính 
toán một cách tương đối chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ ứng với số lượng dở dang cuối kỳ. 
 Phương pháp tính giá thành sản phẩm là cách thức để kế toán tính được tổng giá thành và giá 
thành đơn vị cho sản phẩm lao vụ hoàn thành. 
 Bài 10 – Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
42 
CÂU HỎI ÔN TẬP 
1. Nêu khái niệm và các cách phân loại chi phí sản xuất. 
2. Nêu khái niệm và các cách phân loại giá thành sản phẩm. 
3. Mối quan hệ giữa chi phí và giá thành? 
4. Nêu các cách đánh giá sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm. 
5. Nêu các phương pháp hạch toán chi phí sản xuất theo phương pháp kê khai thường xuyên. 
6. Nêu các phương pháp hạch toán chi phí sản xuất theo phương pháp kiểm kê định kỳ. 
BÀI TẬP THỰC HÀNH 
Bài 10.1 
Doanh nghiệp Nam Sơn có quy trình sản xuất phức tạp gồm 2 giai đoạn. Sau mỗi giai đoạn đều 
thu được bán thành phẩm chuyển sang giai đoạn sau, sản phẩm hoàn thành ở giai đoạn 2. Trong 
kỳ có các nghiệp vụ phát sinh được kế toán ghi nhận như sau: 
 Chi phí phát sinh trong các giai đoạn được xác định trong bảng sau: 
Khoản mục chi phí Giai đoạn 1 Giai đoạn 2 Tổng cộng 
Chi phí NVLTT 240.000.000 0 240.000.000 
Chi phí NCTT 72.000.000 36.000.000 108.000.000 
Chi phí SXC 96.000.000 52.000.000 148.000.000 
Tổng 408.000.000 88.000.000 496.000.000 
 Tình hình kết quả sản xuất ở từng giai đoạn: 
o Giai đoạn 1 sản xuất 360 bán thành phẩm, đã hoàn thành và chuyển sang giai đoạn 2, sản 
phẩm dở dang cuối kỳ là 80 bán thành phẩm, mức độ hoàn thành 20%. 
o Giai đoạn 2 sản xuất hoàn thành 300 thành phẩm nhập kho, sản phẩm dở dang cuối kỳ là 
60 sản phẩm, mức độ hoàn thành 70%. 
Yêu cầu: Tính giá thành thành phẩm theo phương án phân bước có tính và không tính giá thành bán 
thành phẩm. Đầu tháng không có sản phẩm dở dang. Biết rằng doanh nghiệp áp dụng phương pháp 
đánh giá sản phẩm dở dang theo khối lượng hoàn thành tương đương. 
Bài 10.2 
Tại một doanh nghiệp sản xuất trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau: 
1. Xuất kho nguyên vật liệu chính đưa vào sản xuất sản phẩm trị giá xuất kho là 32.000.000 đồng. 
2. Xuất kho vật liệu phụ đưa vào sản xuất sản phẩm trị giá 8.000.000 đồng. 
3. Tính tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất trực tiếp 20.000.000 đồng, lương phải trả 
cho bộ phận quản lý phân xưởng 12.000.000 đồng. 
4. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ và BHTN theo tỷ lệ quy định. 
5. Xuất kho công cụ, dụng cụ dùng ở bộ phận quản lý phân xưởng 4.000.000 đồng. 
6. Khấu hao TSCĐ ở phân xưởng sản xuất là 4.000.000 đồng. 
Biết rằng: 
Trong kỳ doanh nghiệp sản xuất được 1000 sản phẩm. Trị giá sản phẩm dở dang đầu kỳ là 
4.000.000 đồng. 
 Bài 10 – Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
43 
Số lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ là 100, phế liệu thu hồi là 80.000 đồng. Doanh nghiệp áp 
dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, vật liệu 
phụ bỏ ngay từ đầu quá trình sản xuất. 
Yêu cầu: Tính giá thành đơn vị sản phẩm. 
Bài 10.3 
Tại một doanh nghiệp sản xuất trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau: 
1. Xuất kho nguyên vật liệu chính đưa vào sản xuất sản phẩm trị giá xuất kho là 24.000.000 đồng. 
2. Xuất kho vật liệu phụ đưa vào sản xuất sản phẩm trị giá 6.000.000 đồng. 
3. Tính tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất trực tiếp 15.000.000 đồng, lương phải trả 
cho bộ phận quản lý phân xưởng 9.000.000 đồng. 
4. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ và BHTN theo tỷ lệ quy định. 
5. Xuất kho công cụ, dụng cụ dùng ở bộ phận quản lý phân xưởng 3.000.000 đồng. 
6. Khấu hao TSCĐ ở phân xưởng sản xuất là 3.000.000 đồng. 
7. Chi phí điện nước trả bằng tiền mặt là 3.000.000 đồng. 
Biết rằng: 
 Trong kỳ doanh nghiệp sản xuất được 1000 sản phẩm. 
 Trị giá sản phẩm dở dang đầu kỳ 2.400.000 đồng. 
 Số lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ là 100, phế liệu thu hồi là 360.000 đồng. Doanh nghiệp 
áp dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí nguyên vật liệu chính trực 
tiếp, vật liệu phụ bỏ dần vào trong quá trình sản xuất, mức độ hoàn thành là 50%. 
Yêu cầu: Tính giá thành đơn vị sản phẩm. 
Bài 10.4 
Doanh nghiệp X sản xuất một nhóm sản phẩm ABC gồm 3 sản phẩm A, B, C. Doanh nghiệp áp 
dụng phương pháp kê khai thường xuyên và phương pháp thuế GTGT được khấu trừ. Chi phí 
sản xuất dở dang đầu kỳ là 3.000.000 đồng. 
Trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau: 
1. Xuất kho nguyên vật liệu dùng để sản xuất sản phẩm là 120.000.000 đồng. 
2. Tính tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất trực tiếp 48.000.000 đồng, lương phải trả 
cho bộ phận quản lý phân xưởng 6.000.000 đồng. 
3. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ quy định. 
4. Xuất kho công cụ, dụng cụ thuộc loại phân bổ 2 lần dùng ở phân xưởng sản xuất sản phẩm, 
trị giá ban đầu là 4.000.000 đồng. 
5. Trích khấu hao TSCĐ sử dụng cho sản xuất sản phẩm là 11.700.000 đồng. Chi phí khác phát 
sinh tại phân xưởng sản xuất sản phẩm thanh toán bằng tiền mặt là 4.000.000 đồng. 
6. Kết quả sản xuất thu được là 1.000 sản phẩm A, 1.200 sản phẩm B và 1.500 sản phẩm C 
hoàn thành. Kết quả hạch toán chi phí sản xuất dở dang đầu tháng là 3.000.000 đồng, số 
lượng sản phẩm dở dang cuối tháng của nhóm sản phẩm ABC là 300. Đơn vị đánh giá sản 
phẩm dở dang theo nguyên vật liệu trực tiếp. 
Yêu cầu: Tính tổng giá thành và giá thành đơn vị của từng quy cách A, B, C. 
 Bài 10 – Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
44 
Biết rằng: Giá thành kế hoạch đơn vị của A là 59.000 đồng, sản phẩm B là 50.000 đồng, sản 
phẩm C là 54.000 đồng. 
Sản phẩm CPNVLTT CPNCTT CPSXC Tổng cộng 
A 24.000 20.000 15.000 59.000 
B 28.000 12.000 10.000 50.000 
C 30.000 16.000 8.000 54.000 
Nhóm ABC 82.000 48.000 33.000 163.000 
Bài 10.5 
Một doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên, sản xuất 
kinh doanh hàng chịu thuế GTGT, tính thuế theo phương pháp khấu trừ. Có tài liệu liên quan đến 
hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ được kế toán ghi nhận như sau: 
 Tài liệu 1: Số dư đầu kỳ của một số tài khoản: 
o Tài khoản 152: 127.800.000 đồng 
Tài khoản 1521 (5.250 kg): 105.000.000 đồng 
Tài khoản 1522 (2.280 kg): 22.800.000 đồng 
o Tài khoản 154: 3.750.000 đồng 
Vật liệu chính: 2.050.000 đồng 
Vật liệu phụ: 1.700.000 đồng 
o Nhân công trực tiếp 1.500.000 đồng 
o Sản xuất chung 1.000.000 đồng 
Tài liệu 2: Các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ: 
1. Xuất kho 5.100 kg nguyên vật liệu chính dùng để trực tiếp sản xuất sản phẩm. 
2. Tính tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất trực tiếp 60.000.000 đồng, lương phải trả 
cho bộ phận phục vụ sản xuất là 4.000.000đồng, cho bộ phận quản lý phân xưởng là 
16.000.000 đồng. 
3. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ, BHTN theo tỷ lệ quy định. 
4. Xuất kho 1.200 kg vật liệu phụ dùng trực tiếp sản xuất sản phẩm và 40 kg dùng ở bộ phận 
quản lý phân xưởng. 
5. Khấu hao máy móc thiết bị trực tiếp sản xuất sản phẩm là 7.800.000 đồng, các phương tiện 
quản lý tại phân xưởng là 2.200.000 đồng. 
6. Các chi phí khác phát sinh tại phân xưởng chưa thanh toán cho người bán là 13.200.000 đồng 
(gồm cả thuế GTGT 10%). 
7. Chi phí điện, nước phát sinh tại phân xưởng sản xuất thanh toán bằng tiền mặt, theo hóa đơn 
là 8.800.000, thuế GTGT 10%. 
8. Phân xưởng sản xuất được 5.000 sản phẩm nhập kho thành phẩm. Cuối kỳ còn 800 sản phẩm 
dở dang. 
Doanh nghiệp đánh giá sản phẩm dở dang theo khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương, 
mức độ hoàn thành là 60%, doanh nghiệp xuất kho theo phương pháp bình quân gia quyền cuối kỳ. 
Phế liệu thu hồi nhập kho là 350.000 đồng. Nguyên vật liệu chính để lại phân xưởng là 200 kg. 
Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Tính giá thành đơn vị sản phẩm và lập 
phiếu tính giá thành sản phẩm.