Bài giảng Kế toán quản trị - Chương VI: Phân tích mối quan hệ chi phí – sản lượng – lợi nhuận (CVP)

1 
 CHƯƠNG VI 
PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ CHI PHÍ – SẢN LƯỢNG – LỢI NHUẬN (CVP) 
2 
1. NỘI DUNG PHÂN TÍCH CVP 
Phân tích CPV: là một kỹ thuật được sử dụng để đánh giá ảnh hưởng của những thay đổi về CP, giá bán và sản lượng đối với lợi nhuận của DN 
	- Chi phí (CP): cần được phân loại theo cách ứng xử - Sản lượng (SL) : mức bán hàng của DN - Lợi nhuận (LN): phần chênh lệch giữa DT và CP 
 - 	Nội dung phân tích CVP: + Phân tích điểm hòa vốn + Phân tích mức SL cần thiết để đạt LN mong muốn + Xác định giá bán sp với SL, CP và LN mong muốn + Phân tích ảnh hưởng của giá bán đối với LN theo các thay đổi dự tính về biến phí và định phí 
3 
1. NỘI DUNG PHÂN TÍCH CVP 
Các giả thuyết khi phân tích CVP: 
	+ Giá bán đơn vị sản phẩm không đổi 
	+ Tất cả CP phải phân ra thành định phí và biến phí với mức độ chính xác có thể lý giải được 
	+ CP biến đổi thay đổi tỉ lệ với sản lượng tiêu thụ 
	+ Định phí không thay đổi trong phạm vi hoạt động 
	+ Năng suất lao động không thay đổi 
	+ Khi DN kinh doanh nhiều sản phẩm, kết cấu sp giả định không thay đổi ở các mức doanh thu khác nhau 
	+ DN áp dụng pp tính giá trực tiếp (pp tính giá toàn bộ: giả định là số lượng sp sản xuất = số lượng sp tiêu thụ) 
4 
2. PHÂN TÍCH ĐIỂM HÒA VỐN 
Điểm hòa vốn: điểm về sản lượng tiêu thụ (hoặc doanh số) mà tại đó tổng doanh thu bằng tổng chi phí   
DOANH THU HÒA VỐN 
BIẾN PHÍ 
SỐ DƯ ĐẢM PHÍ 
TỔNG ĐỊNH PHÍ 
TỔNG CHI PHÍ 
2.1 PP xác định điểm hòa vốn: 
2.1.1. Trường hợp kinh doanh một sản phẩm: 3 cách 
- Bằng phương trình hòa vốn: 
5 
2. PHÂN TÍCH ĐIỂM HÒA VỐN 
Lợi nhuận 
= 
Doanh thu 
- 
 Tổng chi phí 
Lợi nhuận 
= 
Doanh thu 
- 
(Tổng biến phí 
+ 
Tổng định phí) 
Doanh thu 
- 
Tổng biến phí 
- 
Tổng định phí 
= 
0 
Q * P 
- 
Q * VC 
- 
TFC 
= 
0 
Sản lượng hòa vốn: Q 
= 
 TFC 
 (P – VC) 
Doanh thu hòa vốn: S 
= 
 TFC * P 
 (P – VC) 
= 
 TFC 
(P – VC) * 1 
 P 
= 
TFC 
(1 – t) 
t: tỷ lệ biến phí trên giá bán hay tổng biến phí trên doanh thu 
6 
2. PHÂN TÍCH ĐIỂM HÒA VỐN 
Báo cáo lãi lỗ - Công ty A Năm X7 
	(đvt: 1.000đ) 
Tổng số 
% 
Doanh thu (8.000sp x 50) 
400.000 
100 
Biến phí của giá vốn hàng bán 
240.000 
60 
Biến phí bán hàng và QLDN 
40.000 
10 
Số dư đảm phí 
120.000 
30 
Định phí SXC 
110.000 
27.5 
Định phí BH và QLDN 
40.000 
10 
Lỗ 
(30.000) 
(7.5) 
7 
VD: Sản lượng hòa vốn: Q= 150.000/(50 - 35) = 10.000sp 
Doanh thu hòa vốn: 150.000/(1 – 0.7) = 500.000 
Với t = 35/50 = 0.7 
Bằng số dư đảm phí (SDĐP):	 Số dư đảm phí = Doanh thu - Tổng biến phí Số dư đảm phí đơn vị = Đơn giá bán - Biến phí đơn vị 
Tỷ lệ số dư đảm phí 
Số dư đảm phí 
100% 
* 
= 
Doanh thu 
Tỷ lệ số dư đảm phí 
Số dư đảm phí đơn vị 
100% 
* 
= 
Đơn giá bán 
Sản lượng hòa vốn Q 
= 
 TFC 
Doanh thu hòa vốn S 
= 
 TFC 
SDĐP đơn vị 
Tỷ lệ SDĐP 
8 
2.1.2. Trường hợp kinh doanh một sản phẩm 
Bằng đồ thị: Đường biểu diễn doanh thu:	S = 50Q Đường biểu diễn biến phí: 	TVC = 35Q Đường biểu diễn định phí: 	TFC = 150.000 Đường biểu diễn tổng chi phí: TC = 150.000+ 35Q 
	Trong đó, Q là sản lượng tiêu thụ 
2. PHÂN TÍCH ĐIỂM HÒA VỐN 
9 
lãi 
lỗ 
10 
11 
Các khái niệm liên quan: 
	+ Doanh thu an toàn: phần chênh lệch giữa doanh thu dự kiến và doanh thu hòa vốn 
2. PHÂN TÍCH ĐIỂM HÒA VỐN 
+ Công suất hòa vốn 
= 
Sản lượng hòa vốn 
Sản lượng công suất nhà xưởng 
+ Thời gian hòa vốn 
= 
Sản lượng hòa vốn 
SL tiêu thụ bình quân tháng theo kế hoạch 
12 
Trường hợp 1: chuyển thành phân tích hòa vốn như trường hợp kinh doanh một loại sp (nếu mỗi sản phẩm, hoạt động, dịch vụ được tổ chức kinh doanh riêng) 
Trường hợp 2: xem xét toàn bộ hoạt động của đơn vị. Giả thuyết là kết cấu sản phẩm tiêu thụ ổn định tại các mức doanh số khác nhau 
2. PHÂN TÍCH ĐIỂM HÒA VỐN 
Doanh thu hòa vốn 
= 
Tổng định phí 
Tỷ lệ số dư đảm phí bình quân 
Tỷ lệ SDĐP bình quân 
= 
 
Tỷ lệ SDĐP của hoạt động i 
* 
Kết cấu doanh thu của hoạt động i 
Doanh thu hòa vốn của hoạt động i 
= 
Doanh thu hòa vốn 
* 
Kết cấu doanh thu của hoạt động i 
2.1.2. Trường hợp kinh doanh nhiều sản phẩm 
13 
VD: Công ty tiêu thụ 2 loại sp A và B với số liệu như sau: 
Sản phẩm A 
Sản phẩm B 
Đơn giá bán 
50 
80 
Biến phí đơn vị 
35 
48 
Tổng định phí kinh doanh hai sp: 184 triệu đồng 
Kết cấu tiêu thụ của hai sp: A: 80 % và B: 20 % 
Hãy xác định doanh thu hòa vốn của công ty của từng sp 
	Tỷ lệ SDĐP của sp A = (50 - 35)/50 = 0.3 Tỷ lệ SDĐP của sp B = (80 - 48)/80 = 0.4 
	Tỷ lệ SDĐP bình quân = (0.3*80%) + (0.4*20%) = 0.32 
	Doanh thu hòa vốn của công ty = 184.000/0.32 = 575.000 
 	Doanh thu hòa vốn của sp A = 184.000*0.8 = 460.000 
	Doanh thu hòa vốn của sp B = 184.000*0.2 = 115.000 
14 
3. LẬP KẾ HOẠCH TIÊU THỤ VÀ LỢI NHUẬN TRONG MQH VỚI PHÂN TÍCH CVP 
3.1. Doanh thu và kế hoạch lợi nhuận của DN 
Trường hợp không quan tâm đến thuế thu nhập DN 
Số lượng sản phẩm tiêu thụ cần thiết 
= 
Định phí + Mức lãi mong muốn 
Số dư đảm phí đơn vị 
Doanh thu tiêu thụ cần thiết 
= 
Định phí + Mức lãi mong muốn 
Tỷ lệ số dư đảm phí đơn vị 
Ví dụ: công ty lập kế hoạch lợi nhuận cho năm đến là 60.000.000 đồng (giá bán và các chi phí không đổi) 
	Doanh thu tiêu thụ cần thiết = (150.000 + 60.000) / 0.3 	 = 700.000 
	Số lượng tiêu thụ cần thiết: 700.000/50 = 14.000sp 
15 
Trường hợp tính đến ảnh hưởng của thuế thu nhập DN LN sau thuế / (1- thuế suất) = LN trước thuế 
Ví dụ: công ty mong muốn tỷ suất lợi nhuận trước thuế trên doanh thu theo kế hoạch là 10% 
Doanh thu tiêu thụ cần thiết (S) 
= 
Định phí + 10%*S 
Tỷ lệ số dư đảm phí 
 0,3 S =	150.000 + 0,1 S 0,2 S =	150.000 S =	750.000 
Doanh thu tiêu thụ cần thiết 
= 
Định phí 
+ 
Lợi nhuận sau thuế 
(1 – thuế suất) 
Tỷ lệ số dư đảm phí đơn vị 
16 
 	 0,3 S =	150.000 + 70.000 S =	733.333 
Sản lượng tiêu thụ cần thiết 
= 
Định phí 
+ 
Lợi nhuận sau thuế 
(1 – thuế suất) 
Số dư đảm phí đơn vị 
Ví dụ: công ty mong muốn kế hoạch lợi nhuận sau thuế là 42.000.000 đồng. Thuế suất thu nhập DN là 40 % 
Doanh thu tiêu thụ cần thiết (S) 
= 
150.000 
+ 
42.000 
(1 – 40%) 
0.3 
 tóm lại: vượt quá sản lượng hòa vốn thì 1 sp tiêu thụ gia tăng sẽ làm gia tăng mức lợi tức bằng SDĐP đơn vị 
Thay đổi về LN 
= 
Thay đổi sp tiêu thụ 
* 
SDĐP đơn vị 
* 
(1 – thuế suất) 
17 
3. LẬP KẾ HOẠCH TIÊU THỤ VÀ LỢI NHUẬN (tt) 
3.2. Lợi nhuận và ảnh hưởng do thay đổi chi phí, sản lưọng 
Thay đổi giá bán: Ví dụ: Phòng kinh doanh dự báo, nếu giá bán giảm 10 % thì số lượng sản phẩm tiêu thụ sẽ gia tăng 50 % 
Báo cáo lãi lỗ 1 
Báo cáo lãi lỗ 2 
Doanh thu 
8.000*50=400.000 
12.000*45=540.000 
Biến phí GVHB 
8.000*30=240.000 
12.000*30=360.000 
Biến phí BH và QLDN 
8.000*5=40.000 
12.000*5=60.000 
Số dư đảm phí 
120.000 
120.000 
Định phí SXC 
110.000 
110.000 
Định phí BH và QLDN 
40.000 
40.000 
Lỗ 
(30.000) 
(30.000) 
Sản lượng hòa vốn tăng từ 10.000sp lên 15.000sp 
18 
b. Thay đổi biến phí: Ví dụ: thay đổi trong quá trình sản xuất sẽ sử dụng lao động có hiệu quả hơn và biến phí đơn vị giảm 5.000đ 
Báo cáo lãi lỗ 1 
Báo cáo lãi lỗ 2 
Doanh thu 
8.000*50=400.000 
8.000*50=400.000 
Biến phí GVHB 
8.000*30=240.000 
8.000*25=200.000 
Biến phí BH và QLDN 
8.000*5=40.000 
8.000*5=40.000 
Số dư đảm phí 
120.000 
160.000 
Định phí SXC 
110.000 
110.000 
Định phí BH và QLDN 
40.000 
40.000 
Lỗ 
(30.000) 
10.000 
Sản lượng hòa vốn giảm từ 10.000sp xuống 7.500sp 
19 
c. Thay đổi định phí và biến phí: Ví dụ: Theo kế hoạch mới, tiền lương cho nhân viên phòng bán hàng sẽ cố định ở mức là 40.000.000 đ/năm 
Báo cáo lãi lỗ 1 
Báo cáo lãi lỗ 2 
Doanh thu 
8.000*50=400.000 
8.000*50=400.000 
Biến phí GVHB 
8.000*30=240.000 
8.000*30=240.000 
Biến phí BH và QLDN 
8.000*5=40.000 
0 
Số dư đảm phí 
120.000 
160.000 
Định phí SXC 
110.000 
110.000 
Định phí BH và QLDN 
40.000 
80.000 
Lỗ 
(30.000) 
(30.000) 
Sản lượng hòa vốn giảm từ 10.000sp xuống 7.500sp 
20 
d. Thay đổi định phí và doanh thu (sản lượng tiêu thụ): Ví dụ: Theo chi phí quảng cáo tăng 30.000.000 đ/năm thì sản lượng tiêu thụ sẽ tăng đến 13.000 sp 
Báo cáo lãi lỗ 1 
Báo cáo lãi lỗ 2 
Doanh thu 
8.000*50=400.000 
13.000*50=650.000 
Biến phí GVHB 
8.000*30=240.000 
13.000*30=390.000 
Biến phí BH và QLDN 
8.000*5=40.000 
13.000*5=65.000 
Số dư đảm phí 
120.000 
195.000 
Định phí SXC 
110.000 
110.000 
Định phí BH và QLDN 
40.000 
70.000 
Lỗ 
(30.000) 
15.000 
Sản lượng hòa vốn tăng lên từ 10.000sp đến 12.000sp 
21 
4. ĐÒN BẨY KINH DOANH 
	- Chỉ tiêu đo lường ảnh hưởng của những thay đổi doanh thu đối với lợi nhuận kinh doanh của của DN 
Độ lớn đòn bẩy kinh doanh 
= 
% thay đổi lợi nhuận kinh doanh 
% thay đổi doanh thu 
Độ lớn đòn bẩy kinh doanh 
= 
Tổng số dư đảm phí 
Tổng số dư đảm phí – Tổng định phí 
Ví dụ: báo cáo lãi lỗ của một doanh nghiệp như sau: 
Doanh thu 
1.500.000 
Biến phí 
825.000 
Số dư đảm phí 
675.000 
Định phí 
475.000 
Lợi nhuận thuần 
225.000 
22 
4. ĐÒN BẨY KINH DOANH (tt) 
	Tại mức doanh thu là 1.500 triệu, độ lớn đòn bẩy kinh doanh của đơn vị là: 675.000 / (675.000 – 475.000) = 3 
	 1 % thay đổi về doanh thu sẽ dẫn đến 3 % thay đổi về lợi nhuận kinh doanh 
	- Mối quan hệ giữa định phí và độ lớn đòn bẩy kinh doanh 
	 - Mối quan hệ giữa điểm hòa vốn và độ lớn đòn bẩy kinh doanh 
	 Đòn bẩy kinh doanh: cơ sở để dự kiến mức lợi nhuận, là cơ sở để đánh giá rủi ro kinh doanh khi hoạt động trong môi trường mà doanh thu dễ thay đổi