Về hệ số tác động của tạp chí, chỉ số trích dẫn và chất lượng của một bài báo khoa học

 báo phải khó khăn nếu chỉ dựa vào hệ số trích dẫn 
trong tạp chí B đều có ảnh hưởng hay giá trị cao của tạp chí, thí dụ, ngay cả trong trường hợp hai 
hơn ở tạp chí A. Thí dụ, nếu xét trong trường bài báo trong hai tạp chí A và tạp chí B ở trên 
hợp cụ thể (dòng cuối cùng), số lượng trích dẫn có số lượng trích dẫn bằng nhau, nhưng rất khó 
của một bài báo trong tạp chí A (= 27), cao hơn để xác định rõ sự khác nhau khi một bài của tạp 
nhiều số trích dẫn bài báo khác trong tạp chí B chí A có 50 trích dẫn trong các tạp chí khác có 
(= 11). Trong những trường hợp này, sẽ có kết hệ số tác động cao, trong khi đó, một bài báo 
luận không công bằng đối với tác giả có bài khác ở tạp chí B có 50 lần trích dẫn nhưng lại 
đăng trong tạp chí A; tương tự ở dòng thứ hai trong các tạp chí có hệ số tác động thấp (?). 
270 
 TẠP CHÍ SINH HỌC, 2012, 34(3): 265-274 
 Khi viết bài này, tác giả hiểu rằng việc đánh được sử dụng từ năm 2006. Theo như đã nói ở 
giá và chấp nhận các tạp chí để được ISI chỉ trên, nếu mục đích là giáo dục, khi đó chúng ta 
mục trong SCI (Scientific Citation Index®) và có thể không cần phải nói rằng số lần một bài 
SCIE (Scientific Citation Insex ExpandedTM) về báo được truy cập làm chỉ số hợp lệ tốt hơn việc 
cơ bản như nhau, chỉ có sự khác nhau duy nhất lấy thước đo là chỉ số trích dẫn (?). Ở đây, sẽ 
về môi trường lưu giữ số liệu. SCI chỉ lưu giữ ở không cần thiết phải tính tương quan giữa số lần 
định dạng CD/DVD, còn SCIE lưu giữ ở định truy cập và chỉ số trích dẫn. Lý do ở chỗ, như 
dạng online. Ngoài ra, tất cả tạp chí được chỉ trên đã nói, nếu lấy tương quan sẽ xảy ra tình 
mục ở SCI có thể tìm thấy trong cơ sở dữ liệu trạng một số bài báo dung lượng quá lớn mà 
SCIE, nhưng không phải tất cả tạp chí được chỉ theo cổng trực tuyến rất khó tải xuống, điều này 
mục trong SCIE có trong cơ sở dữ liệu SCI. dẫn đến chỉ số được trích dẫn không cao. 
 Có một thực tế vẫn còn gặp trong nhiều Một hiện tượng tương đối phổ biến trong 
trường hợp, đó là một số tổ chức tài trợ và cá xuất bản hiện nay là vì lý do bản quyền, độc giả 
nhân các nhà khoa học ít quan tâm đến hệ số tác không được phép truy cập những kết quả nghiên 
động của tạp chí để đánh giá và xếp hạng bài cứu bởi chính sách của các nhà tài trợ. Nếu điều 
báo khoa học và vẫn cho rằng bài báo đăng này xảy ra, liệu khi đó sẽ có tình trạng tăng số 
trong tạp chí được chỉ mục trong SCI hiển nhiên lần truy cập nhiều hơn số trích dẫn hay không 
có giá trị cao hơn so với bài báo đăng trong tạp (?). Một bài báo có giá trị giáo dục cho cả cộng 
chí được chỉ mục trong SCIE. Đây cũng có thể đồng cần phải đạt mục đích giáo dục nhiều hơn 
là sự chủ quan không nên có, bởi vì, có khá một bài báo đóng vai trò phục vụ nhu cầu của 
nhiều tạp chí được chỉ mục trong SCIE có hệ số một cộng đồng nhỏ các nhà khoa học. 
tác động cao hơn tạp chí được chỉ mục trong Những nhà nghiên cứu ở Los Alamos cũng 
SCI. Thí dụ, theo cơ sở dữ liệu năm 2008, tạp như ở một số nơi khác [4] vẫn đang tìm kiếm hệ 
chí Journal of Natural History, ISSN 0022-2933 thống những lựa chọn, hệ thống sẽ tính toán 
(được chỉ mục trong SCI) có hệ số tác động là việc sử dụng cũng như trích dẫn. Tuy nhiên, hãy 
0,627, trong khi đó, một số tạp chí khác như còn sớm để khẳng định rằng, đối với những lĩnh 
Zoosytema, ISSN 1280-9551 và ZOOTAXA, vực đề tài có số lượng lớn người quan tâm, hệ 
ISSN 1175-5326 (được chỉ mục trong SCIE) có số tác động và hệ số sử dụng có tương quan 
hệ số tác động cao hơn, tương ứng là 0,638 và với nhau. 
0,740. Đó là chưa nói đến việc hệ số tác động 
của mỗi tạp chí lại luôn thay đổi theo thời gian. Hiện nay, trong một số lĩnh vực khoa học 
 còn sử dụng hai chỉ số khác để đánh giá, đó là 
 Một trường hợp khó khăn nữa có thể vẫn chỉ số h “h-index” và chỉ số g “g-index”. Thí 
xảy ra cho dù có thể dựa vào hệ số tác động của dụ, trong lĩnh vực khoa học như vật lý, với mục 
tạp chí để đánh giá chất lượng của bài báo rồi đích định lượng hiệu xuất được gọi là tầm ảnh 
qui chiếu trong việc đánh giá uy tín các nhà hưởng của một nhà khoa học, chỉ số h đã được 
khoa học, đó là vị trí của tác giả và đồng tác giả đề xuất như là một công cụ để xác định uy tín 
trong bài báo đó. Thí dụ, sẽ không công bằng tương đối của các nhà vật lý lý thuyết. Chỉ số 
nếu cứ chắc chắn cho rằng, đồng tác giả một bài này dựa trên hầu hết số bài báo được trích dẫn 
báo với rất nhiều tác giả đứng tên trong tạp chí và số lần trích dẫn những bài báo này. Chỉ số 
có hệ số tác động cao lại có uy tín cao hơn tương tự này có thể được áp dụng cho một 
những tác giả độc lập hoặc tác giả chịu trách nhóm các nhà khoa học, thí dụ cho một phòng 
nhiệm chính (corresponding author) của một nghiên cứu, một trường đại học hoặc một quốc 
công trình đăng trong tạp chí có hệ số tác động gia. Chỉ số h đưa việc nhấn mạnh vào việc một 
thấp hơn. lượng lớn trích dẫn cho một số ít bài báo và 
Giải pháp lựa chọn xem như bằng một số lượng lớn bài báo. 
 Hiện nay, đã có một phương pháp theo tiêu Chỉ số “g” cũng tương tự như trên và được 
chuẩn công nghiệp mới để tính số lượng truy hiểu như sau: một loạt bài báo nào đó được xếp 
cập nội dung của một tạp chí (Counter 2.0) đã theo thứ tự giảm dần theo số lượng trích dẫn của 
 271 
 Khuat Dang Long 
chúng, chỉ số g là số lượng có trích dẫn nhiều về mặt học thuật, có lẽ điều quan trọng để các 
nhất. nhà quản lý hoặc những nhà tài trợ nghiên cứu 
 Có lẽ tác động của một bài báo riêng rẽ tốt trên thế giới vẫn chỉ đơn thuần và duy nhất dựa 
nhất được đánh giá qua số lần trích dẫn, và tất nhiều vào hệ số tác động của tạp chí để đánh giá 
nhiên, cho dù không phải theo tỉ lệ 1:1 giữa số hoặc so sánh chất lượng và tiềm lực khoa học 
lần trích dẫn của một bài báo hoặc với chất của một quốc gia, một cơ sở nghiên cứu hay cá 
lượng bài báo hoặc hệ số tác động của tạp chí có nhân những nhà khoa học. 
trích dẫn, vì ở đây, còn có một số bài báo vẫn 
tiếp tục có số trích dẫn kéo dài theo thời gian, KẾT LUẬN 
trong khi những bài báo khác chỉ được trích dẫn Hệ số tác động của một tạp chí chỉ là một 
nhiều nhưng trong một thời gian ngắn. Kết quả trong những cách tính để mô tả tác động mà 
cuối cùng, những bài báo được trích dẫn trong những tạp chí có thể có được trong các tài liệu 
thời gian dài sẽ có số lần trích dẫn nhiều hơn. nghiên cứu. Giá trị của hệ số tác động chịu ảnh 
 Cuối cùng, chất lượng và tầm quan trọng hưởng bởi lĩnh vực khoa học, loại tạp chí, số 
của một bài báo là ý kiến đánh giá của người lượng bài đăng của một tạp chí và cách tính 
phản biện. Ở đây, cần phải tính đến nhiều yếu tố toán được sử dụng. 
bao gồm tham vọng nghiên cứu khám phá, giá Cách tính toán thống kê hệ số tác động thay 
trị mới của phương pháp luận, tiến bộ khoa học đổi từ năm này qua năm khác chỉ ra việc cần hết 
trong lĩnh vực nghiên cứu, kết quả trực tiếp của sức thận trọng để hiểu được rõ một tạp chí có 
nghiên cứu được công bố ở đâu, có hay không chất lượng giảm đi hay tăng lên theo sự thay đổi 
sự đóng góp của mỗi tác giả trong bài báo đó của hệ số tác động. Việc chỉ sử dụng giá trị 
v.v tuyệt đối của hệ số tác động sẽ vượt khỏi phạm 
 Ngay cả những tạp chí có hệ số tác động cao vi của các tạp chí khác trong cùng lĩnh vực và 
cũng không ủng hộ việc sử dụng hệ số tác động sẽ không khách quan và công bằng, có khi còn 
để đánh giá một cá nhân. Năm 2005, ban biên vô nghĩa, bởi vì, một tạp chí có thể được xếp 
tập của tạp chí Nature (Nature 435: 1003-1004) vào nhóm trên trong một lĩnh vực lại chỉ tương 
[19] đã chỉ ra rằng, có tới 89% hệ số tác động đương với tạp chí khác ở nhóm dưới. Còn nếu 
của năm 2005 chỉ được tính từ 25% số bài báo mở rộng việc sử dụng hệ số tác động của một 
được đăng ở Nature vào năm đó. Trong số đó, tạp chí để áp dung máy móc cho tác giả hoặc 
bài có số lần trích dẫn cao nhất đến 1000 lần, nhóm tác giả có bài trong tạp chí đó lại càng 
còn bài có số trích dẫn ít nhất dưới 20 lần. không chắc chắn. Có những sai số có thể cao tới 
 mức làm cho bất cứ một giá trị nào trở nên vô 
 Với cách giải thích và những quan điểm nghĩa. 
trình bày ở trên, ở đây, có thể thấy được rằng, sẽ 
không công bằng nếu một bài báo đăng ở một Đơn vị để đo đếm số lượng trích dẫn đã làm 
tạp chí quốc tế được trích dẫn tới 100 lần hoặc phong phú thêm cơ cở dữ liệu trích dẫn của ISI, 
50 lần lại phải so sánh thấp hơn nhiều bài báo điều này có thể giúp cho việc hiểu được một 
khác chỉ đơn giản vì bài đó được đăng trong tạp cách thấu đáo rất có lợi trong nghiên cứu học 
chí Nature nhưng chỉ có được trích dẫn trong thuật và truyền bá thông tin. Hệ số tác động, 
các tạp chí khác dưới 20 lần như đã nói ở trên. như một đo lường qua trích dẫn còn có lợi để 
Cũng chính vì vậy, hiện nay nhiều tạp chí xác định những tạp chí có ảnh hưởng trong số 
không xuất bản truyền thống với ấn phẩm chỉ ở tài liệu bắt buộc phải có trong một bài báo. Hơn 
dạng bản cứng duy nhất, mà còn xuất bản dưới nữa, những chỉ số này không phải là một đại 
dạng được truy cập mở “open access”. lượng đo lường trực tiếp về giá trị của một bài 
 báo, vì vậy, mới được khuyến cáo cần cân nhắc 
 Những vấn đề được bàn luận ở trên cho thấy thận trọng khi sử dụng. 
rằng, hệ số tác động (dựa theo chỉ số trích dẫn) 
không cho chúng ta biết nhiều khi đa số vẫn cho Cuối cùng, điều quan trọng trong bài viết 
rằng hệ số tác động của tạp chí là giá trị tuyệt này không phải là thông điệp cho những tổ chức 
đối của bài báo đăng trong tạp chí đó. Thực ra, và các nhà tài trợ dừng việc khuyến khích các 
272 
 TẠP CHÍ SINH HỌC, 2012, 34(3): 265-274 
nhà nghiên cứu cho đăng các công trình của họ Science. Proceedings of the International 
ở những tạp chí có hệ số tác động cao. Hệ số tác Conference on Scientific Information. 
động của tạp chí để theo dõi sự thay đổi mức độ Washington, D. C.: National Academy of 
ảnh hưởng của tạp chí theo thời gian qua số Sciences - National Research Council, 1959, 
lượng trích dẫn các bài báo đăng trong đó. Vì 1: 461-474. 
vậy, khách quan mà nói, hệ số tác động cao của 11. Garfield E., 2006. The history and meaning 
tạp chí không luôn đồng nghĩa với giá trị của of the journal impact factor. JAMA, 295(1): 
một bài báo riêng rẽ được đăng trong tạp chí đó. 90-93. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 12. Garfield E., 2011. Full Text downloads and 
 citations: Some reflections. Keynote Lecture 
1. Al Benna S., Clover J., 2007. The role of the at the seminar on Scientific Measurement 
 journal impact factor: choosing the optimal and Mapping, Santa Fe, NM. From: 
 source of peer-reviewed plastic surgery 
 information. Plastic & Reconstructive afe2011.pdf. 
 Surgery, 119(2): 755-756. 
 13. Jeang K. T., 2007. Impact factor, H index, 
2. Amin M., Mabe M., 2000. Impact factors: peer comparisons, and Retrovirology: is it 
 use and abuse. Elsevier: Perspectives in time to individualize citation metrics?. 
 Publishing, 1: 1-6. Retrovirology, 4: 42. 
3. Andersen J., Belmont J., Cho C. T., 2006. 14. Kam P. C., 2005. Impact factor: overrated 
 Journal impact factor in the era of or misused? -editorial-. Anaesthesia and 
 expanding literature. [Review] [14 refs]. Intensive Care, 33(5): 565-566. 
 Journal of Microbiology, Immunology & 
 Infection, 39(6): 436-443. 15. Kelly C. D., Jennions M. D., 2007. H-index: 
 age and sex make it unreliable. [comment]. 
4. Bollen J., van de Sompel H., 2008. Usage Nature, 449(7161): 403. 
 impact factor: The effects of sample 
 characteristics on usage-based impact 16. Ketcham C. M., 2007. Predicting impact 
 metrics. Journal of the American Society for factor one year in advance. Laboratory 
 Information Science and Technology, 59: Investigation, 87(6): 520-526. 
 136-139. 17. Lenhard M. S., 2007. Limitations of the 
5. Brink A. J., 2004. Impact factor: use and impact factor. European Journal of 
 abuse. Cardiovascular Journal of Southern Obstetrics Gynecology and Reproductive 
 Africa, 15(1): 5-7. Biology, 134(2): 270-271. 
6. Broome M. E., 2005. Ratings and rankings: 18. McVeigh M. E., 2004. Beyond impact 
 judging the evaluation of quality.[see factors: understanding the data in the journal 
 comment]. Nursing Outlook, 53(5): 215-216. citation reports. Physiologist, 47(6): 458-460. 
7. Eysenbach G., 2006. Citation advantage of 19. Nature, 2005. Impact factors are overrated, 
 open access articles. Plos Biology, 4(5): 157. 435(7045): 1003-1004. 
8. Freshwater D., 2006. Impact factors and 20. Nayak B. K., 2006. The enigma of impact 
 relevance of research outputs: one step factor. Indian Journal of Ophthalmology, 
 forward, two back?. Journal of Psychiatric 54(4): 225-226. 
 & Mental Health Nursing, 13(5): 473-474. 21. Nieminen P., Carpenter J., Rucker G., 
9. Garfield E., 1955. Citation indexes to Schumacher M., 2006. The relationship 
 science: a new dimension in documentation between quality of research and citation 
 through association of ideas. Science, 122: frequency. BMC Medical Research 
 108-111. Methodology, 6: 42. 
10. Garfield E., 1958. A Unified Index to 22. Ronco C., 2006. Scientific journals: who 
 273 
 Khuat Dang Long 
 impacts the impact factor?. International Cardiology, 20(9): 922-923. 
 Journal of Artificial Organs, 29(7): 645-648. 28. Https://wiki.oulu.fi/display/tor/1.3.1.7.01+J
23. Roussakis A. G., 2007. What does impact ournal+Citation+Reports. 
 factor depend upon?. Journal of B.U.ON., 29. Https://wiki.oulu.fi/display/tor/1.3.1.7.13+C
 12(3): 415-418. itation+metrics. 
24. Scully C., Lodge H., 2005. Impact factors 30. Https://wiki.oulu.fi/display/tor/1.3.1.1+Eval
 and their significance; overrated or uating+articles. 
 misused?. British Dental Journal, 198(7): 
 391-393. 31. Https://wiki.oulu.fi/display/tor/1.3.1.2+Eval
 uating+journals. 
25. Smith E. R., 2006. The journal impact 
 factor. Canadian Journal of Cardiology, 32. 
 22(9): 787-788. nder.fcgi?artid=2212341. 
26. Smith E. R., 2004. Journal impact factor: 33. 
 What does it mean?. Canadian Journal of nder.fcgi?artid=2206035. 
 Cardiology, 20(9): 922-923. 34.  
27. Smith E. R., 2004. Journal impact factor: 35. 
 What does it mean?. Canadian Journal of /.../journal_impact_factors.pdf. 
 NOTES ON THE IMPACT FACTOR OF JOURNAL, CITATION INDEX 
 AND QUALITY OF A PUBLISHED SCIENTIFIC PAPER 
 Khuat Dang Long 
 Institute of Ecology & Biological Resources, VAST 
SUMMARY 
 This paper presented an overview of the journal impact factors, citation index and discussed about the 
limitations of using the journal impact factor for the evaluation of the quality of papers and the researchers 
who wrote those papers without considering the real contribution of co-authors in multi-author research 
papers published in a journal. The paper also showed an analysis of viewpoints of different authors about the 
use and abuse of impact factors based on data of the ISI® Journal Citation Reports (JCR®) in recent years. 
Keywords: Citation index, impact factor, journal, quality of paper. 
Ngày nhận bài: 12-2-2012 
274