Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò người thầy vào việc bồi dưỡng đội ngũ giảng viên đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục & đào tạo hiện nay

o dục, đào tạo hiện nay ở nước ta theo 
tư tưởng Hồ Chí Minh 
2.2.1. Thực trạng đội ngũ giảng viên đại học ở nước ta 
hiện nay 
Sau 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta 
đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa. Cùng 
với sự phát triển chung của mọi mặt đời sống KT-XH, 
lĩnh vực GD-ĐT cũng có những bước phát triển quan 
trọng; đặc biệt trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân 
lực và bồi dưỡng nhân tài. Riêng với giáo dục đại học, 
chất lượng đào tạo ngày càng được nâng cao, thể hiện ở 
sự thay đổi về nội dung, chương trình đào tạo và tiếp tục 
khẳng định vai trò, vị trí của đội ngũ giảng viên. 
Trong những năm qua, vấn đề bồi dưỡng, nâng cao 
chất lượng đội ngũ giảng viên đại học ở nước ta đã đạt 
được những kết quả cụ thể: “Cả nước đã có khoảng 
14.000 tiến sĩ, 1.432 giáo sư, 7.750 phó giáo sư; năm 
2015 công nhận mới 522 giáo sư và phó giáo sư; 92 
nghìn giảng viên đại học, cao đẳng” [8; tr 249-258]. Hầu 
hết đội ngũ giảng viên đều đã nỗ lực hết mình, luôn giữ 
vững bản lĩnh chính trị trước mọi khó khăn và có nhiều 
đóng góp cho sự nghiệp GD-ĐT của đất nước. “Bản lĩnh 
chính trị, phẩm chất đạo đức của giảng viên ngày càng 
vững vàng, trung thành với sự nghiệp cách mạng, bên 
cạnh đó là lực lượng giảng viên trẻ, là những người có 
hoài bão, ước mơ, nhiệt huyết” [9; tr 242]. Đa số giảng 
viên trong cả nước đều tâm huyết với nghề, có ý thức giữ 
gìn danh dự, lương tâm nhà giáo, “Bên cạnh phẩm chất 
chính trị, đa số giảng viên đều yêu nghề, yêu ngành và 
yêu người” [10; tr 183]. Trong học tập và công tác, giảng 
viên cũng đã thực hiện có hiệu quả nguyên tắc tự phê 
bình và phê bình; việc thực hành cần, kiệm, liêm, chính, 
chí công vô tư, chống bệnh thành tích, chống tham 
nhũng, lãng phí cũng được tăng cường: “Về cơ bản, đại 
bộ phận nhà giáo nước ta tận tụy với nghề nghiệp, có 
ý thức vươn lên, có tinh thần trách nhiệm trong thực hiện 
nhiệm vụ giáo dục, đào tạo” [11; tr 91]. 
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của đất nước, do 
ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường, một bộ phận 
giảng viên còn chưa theo kịp sự vận động của đời sống 
KT-XH, chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới, thiếu tâm huyết, 
thậm chí vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Mặt khác, hoạt 
động nghiên cứu khoa học của giảng viên còn ít, số lượng 
bài báo công bố trên tạp chí chuyên ngành trong nước và 
quốc tế chưa nhiều; nghiên cứu khoa học chưa trở thành 
nhu cầu thực sự của giảng viên; phương pháp giảng dạy 
truyền thống (thuyết trình, truyền thụ tri thức một chiều) 
vẫn là phương pháp chủ đạo của nhiều giảng viên. 
Thực trạng trên đang đặt ra yêu cầu phải có cuộc cách 
mạng thật sự khoa học và triệt để về GD-ĐT; trong đó có 
đào tạo đại học nhằm đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo 
dục nước nhà, nâng cao chất lượng và tầm vóc đích thực 
của GD-ĐT đại học trong thời kì mới. Để thực hiện được 
mục tiêu này, việc quán triệt học tập và vận dụng sáng 
tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của người thầy giáo 
là một trong những nguyên tắc quan trọng, quyết định 
đến chất lượng đào tạo đại học của nước ta hiện nay. 
2.2.2. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả bồi 
dưỡng đội ngũ giảng viên đại học đáp ứng yêu cầu đổi 
mới giáo dục, đào tạo ở nước ta hiện nay 
- Đội ngũ giảng viên đại học phải không ngừng rèn 
luyện, nâng cao đạo đức cách mạng: Để rèn luyện đạo đức 
của người thầy, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở các 
thầy, cô giáo phải thanh liêm, trung thực, biết đặt lợi ích của 
đất nước, nhà trường lên trên lợi ích cá nhân. Người từng 
căn dặn: “Thầy và trò phải luôn luôn nâng cao tinh thần yêu 
Tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, tăng cường tình cảm cách 
mạng đối với công nông, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp 
cách mạng, triệt để tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, 
sẵn sàng nhận bất kì nhiệm vụ nào mà Đảng và nhân dân 
giao cho” [12; tr 507]. Theo Người, trong bất kì hoàn cảnh 
nào, người thầy cũng phải thực hiện tốt đường lối giáo dục 
của Đảng và Nhà nước là đào tạo con em của nhân dân 
thành công dân có ích cho Tổ quốc, đưa nền giáo dục nước 
nhà đạt trình độ tiên tiến của thời đại, đồng thời giải quyết 
tốt các vấn đề thực tiễn đặt ra. 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 1-5 
4 
Thực hiện lời dạy đó, đội ngũ giảng viên hiện nay cần 
không ngừng bồi dưỡng, rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính 
trị, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách để thực hiện 
mục tiêu, lí tưởng của Đảng, của cách mạng. Đó là sự trung 
thành tuyệt đối với lợi ích của dân tộc, với sự nghiệp cách 
mạng, nhạy cảm về tình hình chính trị, phân tích khoa học 
đối với những hiện tượng chính trị xã hội mới xảy ra trong 
đời sống hằng ngày, định hướng cho sinh viên có nhận thức 
đúng, tránh ngộ nhận và manh động để kẻ thù lợi dụng. 
Đồng thời, đạo đức cách mạng của giảng viên còn là sự say 
mê với việc giảng dạy, nghiên cứu, trung thực trong khoa 
học, tìm tòi sáng tạo, khát vọng chinh phục đỉnh cao của tri 
thức; lấy tự phê bình và phê bình để phát huy ngày càng cao 
những ưu điểm và sửa chữa những khuyết điểm. Ngày nay, 
mỗi giảng viên phải giải quyết đúng đắn mối quan hệ cá 
nhân - gia đình - tập thể - xã hội; quan hệ giữa nghĩa vụ và 
quyền lợi. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí 
Minh là sẵn sàng phấn đấu hi sinh cho lợi ích chung theo 
phương châm việc gì có lợi cho dân, cho nước, cho tập thể 
dù nhỏ mấy cũng làm; việc gì có hại thì dù nhỏ mấy cũng 
tránh. Làm việc gì trước hết cũng phải đặt lợi ích của tập thể, 
đất nước, nhân dân lên trên hết; không tham lam vụ lợi, vun 
vén cá nhân Bên cạnh đó, giảng viên còn phải kiên quyết 
chống bệnh thành tích, nói không đi đôi với làm, nói nhiều, 
làm ít; phải thẳng thắn, trung thực, bảo vệ chân lí, lẽ phải, 
bảo vệ người tốt, không bao che, giấu giếm khuyết điểm. 
- Đội ngũ giảng viên đại học phải không ngừng nỗ lực 
học tập, nâng cao trình độ, kiến thức, năng lực toàn diện: 
Trên tinh thần nắm vững quan điểm của chủ nghĩa Mác - 
Lênin “bản thân nhà giáo dục cũng cần phải được giáo 
dục”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Người huấn 
luyện phải học thêm mãi thì mới làm được công việc huấn 
luyện của mình... Người huấn luyện nào tự cho là mình đã 
biết đủ cả rồi, thì người đó dốt nhất” [13; tr 46]. Người 
dẫn lại câu nói của Khổng Tử: “Học không biết chán, dạy 
không biết mỏi” và lời dạy của V.I. Lênin: “Học, học nữa, 
học mãi” để nhấn mạnh rằng người huấn luyện nào tự mãn 
cho mình giỏi rồi mà dừng việc học lại là lùi bước, là lạc 
hậu, là tự đào thải mình; thường xuyên tự bồi dưỡng, nâng 
cao trình độ chuyên môn, phương pháp sư phạm để thực 
sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. 
Thực hiện lời dạy đó, đội ngũ giảng viên đại học hiện nay 
cần phải học tập không ngừng để nâng cao trình độ về mọi 
mặt. Bởi, nếu phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng là 
“cái gốc cơ bản” thì kiến thức chuyên môn là điều kiện cơ bản 
nhất để giảng viên hoàn thành nhiệm vụ. Ngoài kiến thức 
chuyên môn, giảng viên phải giỏi về tin học, thông thạo ít nhất 
một ngoại ngữ; có như vậy mới hoàn thành tốt nhiệm vụ 
nghiên cứu, giảng dạy và tư vấn cho các nhà hoạch định chính 
sách. Hơn nữa, mỗi giảng viên phải là một nhà nghiên cứu 
khoa học; ngoài thời gian lên lớp, giảng viên phải nghiên cứu 
về các vấn đề thực tiễn xảy ra trong đời sống kinh tế, chính trị, 
xã hội của đất nước. Từ đó, đưa ra những kiến nghị mới để 
giải quyết mọi vấn đề. Tuy nhiên, nghiên cứu khoa học là một 
quá trình lâu dài và phức tạp, từ đó, lấy kết quả của quá trình 
nghiên cứu khoa học đưa vào bài giảng của mình, làm bài 
giảng thêm phong phú sinh động. 
- Đội ngũ giảng viên đại học phải luôn yêu nghề, yêu 
trò: Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, yêu nghề, yêu trò là 
phẩm chất, là yêu cầu quan trọng hàng đầu đối với mỗi 
nhà giáo. Tình yêu thương chính là cơ sở, động lực thôi 
thúc trách nhiệm và nhiệt huyết để mỗi nhà giáo phấn 
đấu hoàn thành sự nghiệp vẻ vang của mình. Người từng 
nhấn mạnh: “Phải thương yêu các cháu như con em ruột 
thịt của mình, không nên phân biệt bỉ thử các cháu vùng 
này hay các cháu vùng khác. Cháu nào cũng là con em 
đại gia đình ta, cũng là do Đảng và Chính phủ giao cho 
các cô, các chú phụ trách nuôi dạy” [14; tr 499]. Mỗi 
thầy, cô giáo phải yêu nghề, yêu trò sâu sắc mới có thể 
trở thành nhà giáo tốt, nhà giáo mẫu mực, được xã hội 
tôn vinh và kính trọng. 
Thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, mỗi 
giảng viên hiện nay cần phải nêu cao tinh thần trách nhiệm 
với nghề, luôn tìm tòi, học hỏi, sáng tạo để đem lại hiệu 
quả cao nhất khi giảng dạy. Bên cạnh đó, mỗi thầy, cô giáo 
cần phải giúp đỡ học trò một cách chân thành, không vụ 
lợi, không phân biệt đối xử, tôn trọng ý kiến của sinh viên, 
tạo điều kiện để sinh viên thể hiện quan điểm của bản thân 
trong quá trình dạy học; từ đó, giúp các em có thể phát 
hiện, chiếm lĩnh kiến thức và hình thành các năng lực, 
phẩm chất một cách chủ động, tích cực. 
- Đội ngũ giảng viên đại học phải thường xuyên rèn 
luyện kĩ năng sư phạm: Đã là người thầy nói chung hay 
giảng viên đại học nói riêng đều phải có kĩ năng sư phạm. 
Nếu không có kĩ năng sư phạm thì dù kiến thức chuyên môn 
có giỏi mấy tiết học cũng buồn tẻ, người học khó nắm bắt 
vấn đề, không lĩnh hội được kiến thức, hiệu quả giảng dạy 
thấp. Đó là cách đặt vấn đề ngắn gọn, khúc chiết, triển khai 
vấn đề logic minh họa sinh động, diễn đạt trôi chảy, biết tổ 
chức thảo luận nhóm Vì vậy, giảng viên cần thường 
xuyên rèn luyện khả năng truyền đạt, kĩ năng tổ chức những 
hoạt động tương tác với học sinh, kĩ năng sáng tạo trong 
phương pháp giảng dạy. Trên nền tảng chuyên môn vững, 
giảng viên phải có phương pháp sư phạm giỏi. 
3. Kết luận 
Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của người thầy trong 
sự nghiệp GD-ĐT không chỉ là triết lí, lí luận mà còn có ý 
nghĩa thực tiễn, ý nghĩa giáo dục rất sâu sắc; chứa đựng 
những lời răn dạy hết sức sâu sắc và thấm thía của Hồ Chí 
Minh đối với những người làm nghề giáo. Trước yêu cầu 
của tình hình mới hiện nay, hơn lúc nào hết, chúng ta cần 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 450 (Kì 2 - 3/2019), tr 1-5 
5 
trở lại với tư tưởng Hồ Chí Minh, với những luận điểm khoa 
học, thiết thực về năng lực, phẩm chất của nhà giáo; về xây 
dựng tập thể những người làm công tác giáo dục; về xây 
dựng lòng yêu nghề, yêu người; về động lực phát triển của 
nền giáo dục... Hơn bao giờ hết, chúng ta cần xây dựng được 
đội ngũ những người làm công tác giáo dục có đầy đủ phẩm 
chất, năng lực, vừa “hồng”, vừa “chuyên” như Chủ tịch Hồ 
Chí Minh đã nêu ra. Điều này không những để khẳng định 
tri thức, trình độ phát triển giáo dục của dân tộc, mà còn góp 
phần quan trọng cho thắng lợi của công cuộc hội nhập quốc 
tế, xây dựng và phát triển đất nước hôm nay. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 10). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[2] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 14). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[3] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 11). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[4] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 4). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[5] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 12). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[6] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 5). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[7] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2002). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 9). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[8] Niên giám thống kê tóm tắt (2014). NXB Thống kê. 
[9] Bộ GD-ĐT - Trường Đại học Thương mại (2015). 
Hội thảo quốc gia phát triển đào tạo đáp ứng yêu 
cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đại học ở 
Việt Nam. NXB Lao động. 
[10] Hoàng Anh (2013). Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo 
dục. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[11] Ngô Văn Hà (2013). Tư tưởng Hồ Chí Minh về 
người thầy và việc xây dựng đội ngũ giảng viên đại 
học hiện nay. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[12] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 15). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[13] Ban Bí thư Trung ương Đảng (1995). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 6). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[14] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 9). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÀM VIỆC... 
(Tiếp theo trang 8) 
3. Kết luận 
Tóm lại, cán bộ cấp cơ sở cần phải coi việc rèn luyện, 
xây dựng phong cách làm việc khoa học theo tư tưởng Hồ 
Chí Minh là một nhiệm vụ thường xuyên, tự giác và bền 
bỉ suốt đời. Theo Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng không 
phải trên trời sa xuống. Nó do học tập, đấu tranh, rèn luyện 
bền bỉ hằng ngày mà phát triển hoàn thiện, cũng như ngọc 
càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong. Rèn 
luyện đạo đức cũng như phong cách của mỗi người không 
thể trong ngày một ngày hai, mà cần phải rèn luyện thường 
xuyên. Thực tiễn luôn thay đổi, đặt ra những yêu cầu mới 
của nhiệm vụ cách mạng và trước những tác động của nền 
kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập, nếu không tự tu 
dưỡng, rèn luyện phong cách làm việc của bản thân, người 
cán bộ cấp cơ sở sẽ không thể đáp ứng yêu cầu của thời 
cuộc. Theo đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải học tập, rèn 
luyện không ngừng, học không chỉ là nghĩa vụ để chuẩn 
hóa cán bộ theo yêu cầu của Đảng mà còn phải là nhu cầu 
tự thân, học tập thường xuyên, học tập suốt đời để có phẩm 
chất tốt, đồng thời có nền tảng học vấn cần thiết. Chỉ khi 
nào học vấn trở thành công cụ nhận thức, công cụ hoạt 
động làm tăng lên giá trị của chính mình, tăng thêm niềm 
tin của nhân dân đối với Đảng, đem lại ấm no, hạnh phúc 
cho nhân dân, khi đó học vấn mới trở thành văn hóa, trở 
thành thành tố quan trọng trong phong cách lãnh đạo, quản 
lí nói chung và phong cách làm việc khoa học của đội ngũ 
cán bộ cấp cơ sở. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2009). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 5). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[2] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2009). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 10). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[3] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 13). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[4] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2009). Hồ Chí Minh 
toàn tập (tập 12). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. 
[5] Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh hóa (2012). 
Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 12/03/2012 “Về tiếp 
tục xây dựng đội ngũ cán bộ và đổi mới mạnh mẽ 
công tác cán bộ đáp ứng yêu cầu Thanh Hóa thành 
tỉnh tiên tiến vào năm 2020”. 
[6] Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Quy định số 
165-QĐ/TW ngày 18/02/2013 của Bộ Chính trị “Về 
việc lấy phiếu tín nhiệm hằng năm đối với thành viên 
lãnh đạo cấp ủy và cán bộ lãnh đạo trong các cơ 
quan đảng, nhà nước, mặt trận tổ quốc và các đoàn 
thể chính trị - xã hội”. 
[7] Bộ Chính trị (2013). Quy định số 164-QĐ/TW ngày 
01/02/2013 về chế độ bồi dưỡng, cập nhật kiến thức 
đối với cán bộ lãnh đạo, quản lí các cấp.