Vận dụng phương pháp ngoại giao “tâm công” của Hồ Chí Minh trong việc phát triển kỹ năng gây thiện cảm

 dân Việt Nam nay lại tỏ r 
nhân nghĩa, thấy đƣợc đây chính là điểm sự đồng tình và ủng hộ cuộc đấu tranh 
tƣơng đồng giữa các dân tộc, có tác dụng chính nghĩa của nhân dân miền Nam và 
thức tỉnh “lƣơng tri nhân loại”, là cơ sở để cuộc đấu tranh thực hiện hòa bình thống 
tranh thủ đƣợc sự ủng hộ của quốc tế đối nhất nƣớc Việt Nam trên cơ sở hiệp định 
với cuộc chiến đấu vì chính nghĩa của dân Giơnevơ, nhân dân Việt Nam rất biết ơn 
tộc Việt Nam. Đọc đáp từ trong buổi chiêu nhân dân Pháp về mối cảm tình đó”[7, tr. 
đãi của Thủ tƣớng Pháp G. Bidault (2-7- 230]. Với nhân dân Mỹ, Hồ Chí Minh 
1946), Ngƣời nói: “Chúng ta đều đƣợc khẳng định: “Chúng tôi không có xích 
 56 
TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY 
mích gì với nhân dân Mỹ, chúng tôi muốn này, khi hay tin Bác mất, Fracoise de 
sống hòa bình và hữu nghị với nhân dân Corrèze đã ôm bó hồng đến Đại sứ quán ta 
Mỹ”[5, tr. 117] . Dù quyết liệt chống thực ở Paris viếng Bác và khóc nức nở. Đặc 
dân Pháp, đế quốc Mỹ và vạch trần tội ác biệt, Hồ Chí Minh đã sử dụng có hiệu quả 
của chúng, nhƣng đối với nhân dân Pháp, vốn tri thức của mình trong quan hệ ngoại 
nhân dân Mỹ tiến bộ, Hồ Chí Minh luôn giao. Chẳng hạn, do tận dụng đƣợc ƣu thế 
khơi dậy niềm tự hào dân tộc của họ, luôn am tƣờng về văn hoá Trung Hoa, truyền 
đánh giá đúng những ƣu điểm và những thống trung, tín, lễ, nghĩa mà ngƣời Trung 
cống hiến của họ đối với nhân loại. Ngƣời Quốc rất tự hào, Hồ Chí Minh đã tạo dựng 
nói: “Chúng tôi muốn có những quan hệ đƣợc mối quan hệ tốt đẹp với nƣớc láng 
hữu nghị và anh em với nhân dân Mỹ mà giềng to lớn này. Vào ngày sinh lần thứ 74 
chúng tôi kính trọng vì nhân dân Mỹ là của Chủ tịch Mao Trạch Đông năm 1967, 
một dân tộc tài năng, đã có nhiều cống trên trang nhất Nhân dân nhật báo đăng bút 
hiến cho khoa học nhất là gần đây đã lên tích của Hồ Chí Minh viết bằng chữ Hán “ 
tiếng phản đối cuộc chiến tranh xâm lƣợc Kính chúc Mao Chủ Tịch vạn thọ vô 
miền Nam Việt Nam”[5, tr. 253]. cƣơng”. “ Vạn thọ vô cƣơng” là khẩu hiệu 
 Để thực hiện phƣơng pháp ngoại giao chung của nhân dân Trung Quốc chúc 
hƣớng tới lòng nhân, tranh thủ lòng ngƣời tụng, tôn vinh lãnh tụ của mình. 
một cách có hiệu quả, Hồ Chí Minh rất chú Thứ hai là dùng lý lẽ kết hợp với tình 
ý tới cách thức thực hiện nó. cảm, cảm hóa trái tim ngƣời đối thoại bằng 
 Thứ nhất, Ngƣời cho rằng, muốn ngoại tấm lòng nhân hậu, phải bày tỏ sự chân 
giao thành công thì phải chú ý đến tác thành thật sự. Hồ Chí Minh thƣờng dùng 
phong, trang phục và phải có kiến thức lý lẽ tự nhiên song đầy sức thuyết phục để 
chuyên môn. Thật sự, sự lịch lãm, tinh tế khơi gợi tình cảm nhân văn của ngƣời đối 
và vốn kiến thức uyên bác là một điểm thoại, thuyết phục họ chấp nhận lẽ phải. 
mạnh đã đem lại sự thành công cho Hồ Chí Bằng ứng xử nhạy bén, tinh tế và rất mực 
Minh trong mọi hoạt động ngoại giao. khiêm nhƣờng, những lập luận, lẽ phải mà 
Không phải ngẫu nhiên mà trong vƣờn Phủ Hồ Chí Minh nêu ra nếu không cảm hóa 
Chủ Tịch, Bác trồng rất nhiều cây ăn trái đƣợc lòng ngƣời thì nó cũng khiến cho 
và nhiều hoa hồng, Ngƣời luôn tặng hoa ngƣời ta không có lý lẽ nào để phản bác 
hoặc trái cây cho khách quốc tế khi họ đến lại, nếu không làm cho ngƣời ta vui vẻ 
thăm Ngƣời. Còn khi tiếp khách, Ngƣời chấp nhận thì cũng khiến cho họ không thể 
không bao giờ quên tặng hoa cho phụ nữ. hận thù. Đối với từng đối tƣợng, từ tƣớng 
Nhà báo Fracoise de Corrèze đã không bao lĩnh cho đến binh lính, Ngƣời luôn tỏ r 
giờ quên hành động của Hồ Chí Minh: khi thái độ chân tình, mềm mỏng, nhân ái, 
cuộc họp báo năm 1946 kết thúc, nhân trên thân tình và hữu nghị. Trong điện mừng 
bàn có trang trí lọ hoa hồng, Ngƣời đã lấy gởi Tổng thống De Gaulle (14/7/1967, 
một bông hồng tặng chị vì chị là nhà báo Ngƣời viết: “Tôi chân thành cám ơn Ngài 
nữ. Tuần báo Regard đã đăng tấm hình ghi đã ủng hộ mạnh mẽ cuộc đấu tranh chính 
nhận khoảnh khắc đó với lời bình: “ Gần nghĩa của nhân dân Việt Nam chống xâm 
bốn mƣơi năm đấu tranh cách mạng mà lƣợc Mỹ để bảo vệ quyền dân tộc của mình 
vẫn lịch thiệp nhƣ thƣờng”[7, tr. 251]. Sau theo đúng hiệp nghị Giơnevơ. Chúc tình 
 57 
TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY 
hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân Thứ ba, để thực hiện thành công 
dân Pháp ngày càng phát triển”[7, tr. 232]. phƣơng pháp ngoại giao “tâm công”, Hồ 
Hồ Chí Minh cũng để lại trong lòng binh Chí Minh luôn bày tỏ sự nhã nhặn; phong 
lính và sĩ quan Pháp niềm xúc động dạt thái giản dị; ngôn từ súc tích, khiêm tốn, 
dào bằng những cử chỉ giản dị, thân thiện. phù hợp với tâm lý, tính cách của từng đối 
Bản thân là chủ tịch nƣớc nhƣng Hồ Chí tƣợng giao tiếp. Ngƣời ứng xử rất linh 
Minh sẵn sàng bắt tay với từng sĩ quan hoạt, nhạy bén, phù hợp với từng đối 
Pháp, bày tỏ lòng biết ơn trang trọng, nồng tƣợng, Bác căn dặn cán bộ ngoại giao cần 
hậu của Ngƣời đối với chính phủ và nhân có thái độ và cách ứng xử phù hợp với tâm 
dân Pháp. Đặc biệt Ngƣời đã khơi gợi lý, tính cách của từng đối tƣợng giao tiếp. 
đƣợc tình cảm thân thuộc sâu kín trong Ngƣời luôn căn dặn: “làm ngoại giao thì 
lòng mỗi ngƣời lính Pháp, khiến họ phải phải nhanh trí, biết đối đáp có lý lẽ, buộc 
cảm động, bùi ngùi và đánh thức đƣợc đối phƣơng phải chịu, mới giữ gìn đƣợc 
lƣơng tâm của họ. Khi đứng trƣớc sĩ quan, quốc thể” [7, tr. 256]. Tuy nhiên, Ngƣời 
binh lính Pháp, Hồ Chí Minh đã chuyển cũng nhắc nhở: khi nói và viết phải chú ý 
những tình cảm và nguyện vọng của những bốn vấn đề có liên quan chặt chẽ với nhau, 
ngƣời thân của họ đến với họ bằng những đó là: Nói, viết cái gì? Nói, viết cho ai? 
lời lẽ chân thành: “Tôi cũng xin nói thêm, Nói, viết để làm gì? Nói, viết nhƣ thế 
thời gian ở Pháp, tôi có dịp đƣợc tiếp xúc nào?” [5, tr. 576]. Và yêu cầu: “ chƣa điều 
với nhiều ông bố, bà mẹ, những ngƣời chị, tra, chƣa nghiên cứu, chƣa biết r , chớ nói, 
ngƣời vợ cô đơn của những sĩ quan binh chớ viết”, “ những vấn đề chƣa đƣợc kết 
lính Pháp đang làm nhiệm vụ ở Đông luận, chúng ta cần phải hết sức thận trọng 
Dƣơng. Họ đều có mong muốn những trong mọi lời nói và việc làm, nếu không 
ngƣời con, ngƣời chồng của họ mạnh sẽ ảnh hƣởng không tốt”[4, tr. 185]. 
khỏe, bình yên, sớm trở về để đƣợc đoàn Tóm lại, tinh thần hoà hiếu, trọng 
tụ với gia đình, xây dựng lại quê hƣơng. đạo lý và tình ngƣời của ngoại giao Việt 
Tôi đã hứa với họ khi về đến Việt Nam sẽ Nam truyền thống đã thâm nhập và ăn sâu 
nhanh chóng truyền đạt lại những nguyện vào nhà ngoại giao kiệt xuất Hồ Chí Minh. 
vọng thiết tha của họ tới các bạn”[6,tr. 93]. Nó đƣợc biến hoá huyền diệu thành 
Lời nói của Ngƣời có sức cảm hóa mạnh phƣơng pháp ngoại giao tâm công mà cho 
đến mức “một vài khẩu súng tuột khỏi tay đến nay những giá trị lung linh của nó 
rơi, hàng ngũ đội danh dự của Pháp xáo không hề bị thời gian che mờ. Phƣơng 
động”[6,tr. 192]. Đối với tù binh, Hồ Chí pháp ngoại giao “tâm công” đầy tình ngƣời 
Minh cũng hết sức độ lƣợng, Ngƣời nói này chỉ có thể đƣợc thực hiện một cách tự 
với tù binh Pháp rằng: “Các bạn thân nhiên ở Hồ Chí Minh. Những lời lẽ hợp 
mến nhân dân Việt Nam xem các bạn đạo lý, những lời nói chân thành của 
nhƣ những ngƣời bạn và tìm mọi cách để Ngƣời không phải là những hình thức giả 
cuộc sống các bạn đƣợc tốt hơn”, Ngƣời tạo, mà nó xuất phát từ con ngƣời với tấm 
còn nhắn nhủ với tù binh châu Phi: “Trong lòng nhân ái thật sự, xuất phát từ nguyện 
số các bạn thế nào chẳng có ngƣời còn cha vọng về một nền hòa bình hữu nghị bền 
mẹ già và con nhỏ. Hãy gửi tới họ những vững và lâu dài cho thế giới. Ngoại giao 
cái hôn thắm thiết của già Hồ”[6,tr. 192]. tâm công xứng đáng là dấu son đẹp trong 
 lịch sử ngoại giao Việt Nam. 
 58 
TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY 
3. Vận dụng phƣơng pháp ngoại giao đƣợc công việc, thành công trong môi 
tâm công của Hồ Chí Minh trong việc trƣờng cạnh tranh, nhiều sức ép và tính 
phát triển kỹ năng gây thiện cảm trong cạnh tranh cao thì sinh viên không chỉ cần 
giao tiếp cho sinh viên có chuyên môn, kiến thức vững vàng (còn 
 Giao tiếp là sự tác động qua lại giữa gọi là kỹ năng cứng) mà cần có thêm kỹ 
con ngƣời với con ngƣời, mà qua đó nảy năng mềm. Đây là một hành trang cực kỳ 
sinh sự tiếp xúc tâm lý đƣợc thể hiện ở sự quan trọng đối với ngƣời lao động trong 
trao đổi thông tin, sự ảnh hƣởng, sự rung thời đại mới. Và kỹ năng gây thiện cảm 
cảm và sự hiểu biết lẫn nhau. Giao tiếp trở trong giao tiếp là một trong những kỹ năng 
thành một vấn đề rộng lớn có ý nghĩa quan mềm quan trọng nhất mà sinh viên cần 
trọng trong khoa học, cuộc sống và sự phát phải trang bị để có thể nhanh chóng đạt 
triển của mỗi cá nhân. Đó là nhu cầu tất đƣợc thành công trong học tập, công việc 
yếu trong đời sống của mỗi con ngƣời, và trở thành ngƣời có ích cho xã hội. 
nhƣng không phải ai trong chúng ta cũng Tạo đƣợc thiện cảm là điều cần thiết 
biết thiết lập cuộc giao tiếp thành công nhƣ và khó nhất trong giao tiếp, đòi hỏi phải có 
mong đợi mà còn phụ thuộc vào rất nhiều nhiều yếu tố. Vận dụng phƣơng pháp ngoại 
yếu tố kỹ năng, trong đó yếu tố gây thiện giao tâm công của Hồ Chí Minh, để tạo 
cảm là yếu tố quan trọng và quyết định sự đƣợc thiện cảm trong giao tiếp, chúng ta 
thành công của các cuộc giao tiếp ngay từ phải chú ý đến nhiều yếu tố. 
những phút giây gặp gỡ lần đầu tiên. Hồ Trƣớc hết, phải chú ý đến phong 
Chí Minh là ngƣời thầy vĩ đại và thành cách ăn mặc và trang phục lịch sự, phù hợp 
công nhất trong việc gây đƣợc thiện cảm với không gian, thời gian và đối tƣợng tiếp 
với ngƣời đối điện, không chỉ với những xúc. Nó là một thông điệp không lời, ăn 
ngƣời bình thƣờng mà ngay cả những mặc cũng là cách để chuyển tải thông tin. 
ngƣời bên kia chiến tuyến với Ngƣời, đôi Luôn gọn gàng, lịch sự thì mới có thể tạo 
khi có cả những ngƣời là kẻ thù của đƣợc thiện cảm với ngƣời đối thoại, bởi vì 
Ngƣời. Ngƣời đã sử dụng hiệu quả phƣơng trang phục xuề xoà, luộm thuộm thì khó 
pháp ngoại giao tâm công mà cho đến nay tạo đƣợc ấn tƣợng tốt. 
việc học tập và vận dụng nó đối với sinh Kế đến, lời nói phải tự tin, r ràng, 
viên là vô cùng cần thiết đối với việc phát mạch lạc; phải nắm chắc đƣợc nội dung 
triển kỹ năng gây thiện cảm trong giao mình cần nói và mục đích của cuộc giao 
tiếp. tiếp. Trƣớc cuộc giao tiếp, phải chuẩn bị 
 Môi trƣờng giao tiếp của sinh viên vấn đề, chuẩn bị trả lời các câu hỏi: Gặp 
rất đa dạng, từ gia đình, nhà trƣờng cho ngƣời đó để làm gì? Lý do tại sao gặp mặt? 
đến xã hội. Trong đó môi trƣờng nhà Mình là ai, ngƣời đối diện là ai? Từ đó suy 
trƣờng là nơi sinh viên phải thể hiện sự ra thực hiện bằng cách nào? Khi nào thì tác 
tiếp xúc, giao lƣu phổ biến và thƣờng động bằng ngôn ngữ, bằng nội dung nói: 
xuyên nhất. Để có đƣợc sự tin yêu của cha Nói cái gì? Nói những chuyện gì? Hỏi 
mẹ, ngƣời thân, bạn bè, thầy cô là điều mà những câu hỏi gì? Dự định trả lời câu hỏi 
bất kỳ sinh viên nào cũng mong muốn và nhƣ thế nào?... 
cố gắng đạt đƣợc. Hơn nữa, để tồn tại, phát Sau nữa, phải biết tôn trọng, khơi gợi 
triển, làm chủ đƣợc bản thân, làm chủ những ƣu điểm, thế mạnh của ngƣời đối 
 59 
TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY 
diện. Ƣớc muốn sâu xa của mỗi ngƣời là Để gây thiện cảm trong giao tiếp, điều đầu 
đƣợc khen ngợi, đƣợc tôn trọng và đƣợc tiên chúng ta phải xuất phát từ sự chân 
quan tâm. Bất cứ ai, nếu giao tiếp với tinh thành và hƣớng đến sự thành thật trong tất 
thần tin tƣởng và tôn trọng lẫn nhau đều cả những mối quan hệ. Nếu trong giao 
thấy r ràng hiệu quả giao tiếp sẽ tốt hơn. tiếp, chúng ta thiếu tinh thần ngay thẳng, 
Với niềm tin và sự tôn trọng, chúng ta sẽ giả dối thì dù vẻ bên ngoài từ hình dáng, 
trao đổi cởi mở hơn và thẳng thắn hơn với trang phục, lời nói có tốt đẹp đến mấy 
nhau. Chính vì thế, trong giao tiếp, chúng cũng đều trở thành vô nghĩa, thậm chí để 
ta nên vận dụng linh hoạt, lồng ghép lại hậu quả không lƣờng sau cuộc giao 
những lời khen tặng ƣu điểm của ngƣời đối tiếp. 
diện một cách khéo léo. Điều này làm cho Tóm lại, ứng xử sao cho đẹp lòng 
họ cảm thấy gần gũi và quý mến chúng ta ngƣời nhƣng không thiệt cho mình, đƣợc 
hơn. Tuy nhiên, khen ngợi phải đúng lúc, sự tin yêu của mọi ngƣời là cả một nghệ 
đúng chỗ với ý khiêm nhƣờng, tránh tâng thuật. Điều đó đòi hỏi sự nhảy cảm, tinh tế 
bốc sẽ khiến ngƣời đối thoại cảm thấy khó trong giao tiếp hằng ngày, đặc biệt là trong 
chịu và không thiện cảm. kinh doanh, học tập, lao động cũng nhƣ 
 Yếu tố không thể thiếu nữa để gây trong mọi lĩnh vực khác. Điều này đặc biệt 
đƣợc sự quý mến trong cuộc giao tiếp là quan trọng với các bạn sinh viên - lực 
phải hiểu r ngƣời đối thoại cũng nhƣ tìm lƣợng lao động nòng cốt của đất nƣớc 
hiểu tâm lý, tính cách của họ. Cần phải trong tƣơng lai. Vì vậy, học tập, vận dụng 
hiểu r ngƣời mà chúng ta đang nói phƣơng pháp ngoại giao tâm công Hồ Chí 
chuyện, họ thích và không thích điều gì. Minh là vô cùng có giá trị, nó hƣớng mỗi 
Chúng ta không thể lấy lòng ngƣời khác ngƣời chúng ta đến cách ứng xử, đối xử 
khi không biết họ muốn, cần nghe những giữa con ngƣời với nhau bằng sự chân 
gì. Bởi vì biết nói những điều ngƣời đối thành và lòng nhân ái, hƣớng kết quả của 
diện muốn nghe là một nghệ thuật trong mọi cuộc giao tiếp đến mục đích thân tình, 
ứng xử. thành thật và sự tin yêu. 
 Cuối cùng, để giao tiếp tốt cần phải 
biết cách vận dụng cả mặt bên ngoài và TÀI LIỆU THAM KHẢO 
bên trong của hoạt động giao tiếp. Mặt bên 1. Học viện quan hệ quốc tế (2002), Góp 
ngoài là những điều có thể thấy đƣợc nhƣ phần t m hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về 
trang phục, ngôn ngữ, hành vi. Mặt bên ngoại giao, Nxb. Lao động, Hà Nội. 
trong chính là những giá trị nội tâm, là sự 2. Vũ Dƣơng Huân (2000), Tư tưởng Hồ 
hiểu biết, thấu cảm, thông cảm, chia sẻ. Chí Minh về ngoại giao, Nxb. Thanh niên, 
Trong đó, suy cho cùng yếu tố quan trọng Hà Nội. 
nhất chính là sự chân thành, thân thiện. 3. Lịch sử Việt Nam, (1971), Nxb. Khoa 
Lòng chân thành, sự thành thật là yếu tố học xã hội, Hà Nội. 
quan trọng nhất giúp chúng ta tạo đƣợc 4. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, Tập 4, 
niềm tin, sự quý mến. Giao tiếp là một Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
hoạt động mà chúng ta phải đối mặt 5. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, Tập 11, 
thƣờng xuyên, mọi lúc, mọi nơi, từ đơn Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 
giản đến phức tạp, từ gia đình đến xã hội, 
từ giao tiếp với một ngƣời đến đám đông. 
 60 
TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ THỰC PHẨM NGUYỄN THỊ TƢỜNG DUY 
6. Nhiều tác giả (2000.), Đánh địch mà 8. Song Thành (2005), Hồ Chí Minh nhà 
thắng là giỏi, không đánh mà thắng địch tư tưởng lỗi lạc, Nxb. Chính trị Quốc gia, 
càng giỏi hơn, Nxb. Trẻ, Hồ Chí Minh. Hà Nội. 
7. Nguyễn Dy Niên (2002), Tư tưởng 9. Huỳnh Văn Sơn (2012), Kỹ năng mềm 
ngoại giao Hồ Chí Minh, Nxb. Chính trị cho sinh viên đại học Sư phạm, Nxb. Giáo 
Quốc gia, Hà Nội. Dục, Hà Nội. 
10. Huỳnh Văn Sơn (2007), Giáo tr nh 
giáo dục kỹ năng sống, Nxb. Giáo Dục, Hà 
Nội. 
 61