Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền bình đẳng của phụ nữ
Tóm tắt: Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vấn đề quyền bình đẳng của
phụ nữ. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, phụ nữ là lực lượng quan trọng trong cách mạng,
trong xã hội và đặc biệt là trong gia đình. Thực hiện quyền bình đẳng của phụ nữ chính
là việc thừa nhận quyền con người của phụ nữ và tạo mọi điều kiện thuận lợi để phụ nữ
có thể tham gia vào tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong khuôn khổ bài viết này
tác giả chỉ đề cập đến quyền bình đẳng của phụ nữ theo tư tưởng Hồ Chí Minh trên một
số lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội.
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
7 trang
8480
Bạn đang xem tài liệu "Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền bình đẳng của phụ nữ", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
Tóm tắt nội dung tài liệu: Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền bình đẳng của phụ nữ
quy n cách m ng. Đây cũng là l n ñ u tiên ph n ñư c th c hi n quy n công dân c a mình. Đi u ñó ñã ch ng t ph n ngang quy n v i nam gi i v m i phương di n, ñ c bi t là v phương di n chính tr . Đ b o v quy n l i c a ph n nh m th c hi n quy n bình ñ ng gi a nam và n trên lĩnh v c chính tr , Ngư i ñã tích c c tham gia ch ñ o biên so n Hi n pháp và ñ ngh ñưa v n ñ nam n bình ñ ng vào Hi n pháp. Đi u 18 Hi n pháp nư c Vi t Nam dân ch c ng hòa 1946 ñã nêu: "T t c công dân Vi t Nam, t 18 tu i tr lên không phân bi t gái, trai, ñ u có quy n b u c , tr nh ng ngư i m t trí và nh ng ngư i m t công quy n. Ngư i ng c ph i là ngư i có quy n b u c , ph i ít ra là 21 tu i, và ph i bi t ñ c, bi t vi t ch qu c ng " [1, tr.11]. Sau hơn 10 ngày Qu c h i th o lu n xong b n Hi n pháp, t i phiên h p b m c kỳ h p th 2 Qu c h i khóa I nư c Vi t Nam dân ch c ng hòa, Ch t ch H Chí Minh ñã công b : "Hi n pháp ñó tuyên b v i th gi i nư c Vi t Nam ñã ñ c l p. Hi n pháp ñó tuyên b v i th gi i bi t dân t c Vi t Nam ñã có ñ m i quy n t do. Hi n pháp 162 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ H NỘI ñó ñã tuyên b v i th gi i ph n Vi t Nam ñã ñư c ñ ng ngang hàng v i ñàn ông ñ ñư c hư ng chung m i quy n t do c a m t công dân" [4, tr.440]. Đây chính là cơ s pháp lý v ng ch c ñ ñ m b o t do cho dân t c Vi t Nam nói chung và ph n Vi t Nam nói riêng. Nguyên t c hi n ñ nh ñó ñã ñư c Ch t ch H Chí Minh ch ñ o m r ng và phát tri n t i m t s ñi u trong Hi n pháp s a ñ i năm 1959 như Đi u 24 chương III, ñi u 56, 57, 58 quy ñ nh rõ quy n bình ñ ng c a ph n trên lĩnh v c chính tr . Đi u ñó ñã ch ng t Ch t ch H Chí Minh là ngư i r t quan tâm ñ n s ti n b c a ph n trên phương di n chính tr . Trong quá trình lãnh ñ o cách m ng, Ch t ch H Chí Minh ñã ch ñ o th c hi n nh ng nguyên t c mà Hi n pháp ñã quy ñ nh, nh m ñ m b o quy n bình ñ ng c a ph n trên lĩnh v c chính tr . Ngư i r t vui khi ñư c bi t Ngh An quê hương c a mình làm r t t t công vi c này: "Tôi r t vui lòng r ng xã nào cũng có ph n tham gia H i ñ ng nhân dân. Ph n ph i tham gia chính quy n nhi u hơn n a và thi t th c hơn n a" [5, tr.673]. Ngư i luôn ñ ng viên ph n m i nơi ph i c g ng, ph i vươn lên vì công vi c, vì quy n bình ñ ng v i nam gi i: "Nay nư c ta ñã ñư c ñ c l p, nam n ñư c bình quy n, vi c l n, vi c nh ñ u c n c t nh c ph n , nên ph n ph i c g ng" [7, tr.336]. Như v y có th kh ng ñ nh r ng, Ch t ch H Chí Minh r t quan tâm ñ n vi c th c hi n quy n bình ñ ng cho ph n mà trư c h t là trên lĩnh v c chính tr . Vì th , h u h t ph n t 18 tu i tr lên cũng như nam gi i, h ñ u có quy n b u c , ng c , nhi u ph n ñã ñư c tham gia vào b máy nhà nư c. S ph n tham gia ho t ñ ng chính tr ngày càng tăng. Theo th ng kê "s ph n hi n công tác các cơ quan Trung ương ñã có trên 5000 ngư i, huy n, xã có hơn 16000 ngư i và các t nh có hơn 330 ngư i, ñ c bi t trong Qu c h i khóa II này có 53 ñ i bi u ph n " [9, tr.184]. Ngư i cũng không quên căn d n: "Các c p lãnh ñ o ph i quan tâm hơn n a v công tác ph n và chú ý hơn n a ñào t o cán b , phát tri n ñ ng viên và ñoàn viên ph n "[10, tr.194]. 2.2. Trên lĩnh v c kinh t Th c hi n quy n bình ñ ng cho ph n trên lĩnh v c kinh t t c là t o ñi u ki n thu n l i ñ ph n có vi c làm, có thu nh p như nam gi i, ñ c bi t ph i xóa b s l thu c v kinh t c a h ñ i v i nam gi i. Đi u này ñư c th hi n rõ qua Hi n pháp ñ u tiên: "T t c m i công dân ñ u ngang quy n v kinh t ". Vì th , Ngư i ch trương v n ñ ng ph n v a tham gia s n xu t, v a ph i th c hành ti t ki m, ch ng lãng phí, tham ô. Trong thư g i ph n nhân d p k ni m kh i nghĩa Hai Bà Trưng và ngày qu c t ph n 8.3.1952, Ngư i khuyên ch em ph n ph i "thi ñua tăng gia s n xu t và ti t ki m, hăng hái tham gia phong trào ch ng tham ô, lãng phí và b nh quan liêu" [6, tr.432]. Ngư i cho r ng: "Tăng TẠP CHÍ KHOA HỌC −−− SỐ 13/2017 163 gia s n xu t và th c hành ti t ki m là con ñư ng ñi ñ n xây d ng th ng l i ch nghĩa xã h i, xây d ng h nh phúc cho nhân dân. Tăng gia là tay ph i c a h nh phúc, ti t ki m là tay trái c a h nh phúc" [10, tr.257]; S n xu t mà không ti t ki m, ñ lãng phí ñó là có t i l n và ch ng khác gì "ti n vào nhà khó như gió vào nhà tr ng". Khi mi n B c ti n lên xây d ng ch nghĩa xã h i, Ngư i ñ t câu h i: "Mu n xây d ng ch nghĩa xã h i ph i làm gì? Nh t ñ nh ph i tăng gia s n xu t cho th t nhi u. Mu n s n xu t nhi u thì ph i có nhi u s c lao ñ ng. Mu n có nhi u s c lao ñ ng thì ph i gi i phóng s c lao ñ ng c a ph n " [8, tr.523]. Ch t ch H Chí Minh cho r ng, không gi i phóng s c lao ñ ng c a ph n , thì cu c cách m ng gi i phóng ph n "chưa ñ n nơi, chưa ñ n ch n". Mu n th c hi n nam n bình quy n v kinh t ph i gi i phóng s c lao ñ ng c a ph n , t o ñi u ki n ñ ph n có th tham gia bình ñ ng v i nam gi i v kinh t . Gi i phóng s c lao ñ ng c a ph n không ch ñưa h tham gia vào nhi u ngành ngh m i phát tri n nư c ta như công thương nghi p, văn hóa, giáo d c, y t ,... không ñ h ch lao ñ ng trong ngành nông nghi p truy n th ng như bao ñ i nay, mà còn g t b các tr ng i ñang h n ch vi c phát huy s c m nh ti m tàng v năng l c, trí tu , v ph m ch t ñ o ñ c t t ñ p c a ngư i ph n , k t h p v i s c n cù, khéo léo c a h ñ ph c v cho s nghi p xây d ng xã h i m i. Đ th c hi n ñư c ñi u này, Ngư i thư ng xuyên nh c nh các c p lãnh ñ o c n quan tâm, t o ñi u ki n giúp ñ ch em nâng cao trình ñ ki n th c, chuyên môn k thu t ñáp ng yêu c u công vi c: "Đ ng b và chính quy n các ñ a phương c n thi t th c giúp ñ cho phong trào "năm t t" không ng ng ti n lên, ñ ph n ñóng góp ph n x ng ñáng v vi c th c hi n k ho ch c a Nhà nư c" [10, tr.259]. Tuy nhiên, v i m t ñ t nư c v a m i giành ñư c ñ c l p, trong xã h i v n còn t n t i tư tư ng t ngàn xưa ñ l i như tư tư ng tr ng nam khinh n , coi thư ng kh năng làm vi c c a ph n , ph n là ngư i c a gia ñình còn ñàn ông m i là ngư i c a xã h i. Vì v y, Ngư i yêu c u các s , ban ngành, ñoàn th ph i l p nhà tr , vư n tr , nhà ăn ñ ph n yên tâm công tác, yên tâm lao ñ ng s n xu t. Ngư i nói: "Mu n cho ngư i m s n xu t t t thì c n t ch c t t nh ng nơi g i tr và nh ng l p h c m u giáo" [9, tr.295] "Nhà ăn công c ng càng thêm nhi u, thì ph n s r nh rang ñ tham gia lao ñ ng. Như v y ph n m i th t s ñư c gi i phóng, nam n m i th t là bình quy n" [9, tr.370]. Có th nói, chính nh ng quan ñi m ñúng ñ n, khoa h c c a Ch t ch H Chí Minh ñã t o nên m t bư c chuy n bi n m i m ñ i s ng kinh t c a ph n "Ph n xí nghi p, nông thôn, cơ quan ñ u hăng hái tham gia thi ñua ái qu c, thành tích không kém ñàn ông" [6, tr.432 433]. Nh ng ti n b rõ r t v m t kinh t c a ph n là do s quan tâm sâu s c c a Đ ng ta và Ch t ch H Chí Minh, ñ ng th i ñó cũng là s n l c c g ng c a chính b n thân ph n v kinh t . 164 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ H NỘI Như v y, dư i s lãnh ñ o c a Đ ng và s quan tâm c a Ch t ch H Chí Minh, quy n bình ñ ng c a ph n v kinh t ñã ñư c xác l p. T l lao ñ ng n ngày càng tăng lên trong các ngành ngh , t o nên m t bư c ngo t quan tr ng trong ho t ñ ng c a ph n ngoài xã h i. Nhi u ph n t khu kinh t nông nghi p ñã chuy n sang làm vi c các ngành ngh s n xu t khác, xóa b d n s phân bi t ñ i x gi a nam và n trong vi c tuy n ch n, s p x p lao ñ ng vào cơ quan nhà nư c. Đi u này ñã làm cho ch em ph n ph n kh i, tin tư ng vào s lãnh ñ o c a Đ ng, Bác H . 2.3. Trên lĩnh v c văn hóa xã h i Cách m ng tháng Tám năm 1945 thành công, m c dù v i b n b công vi c nhưng Ch t ch H Chí Minh v n h t s c chú tr ng t i vi c phát ñ ng chi n d ch di t "gi c d t" trong c nư c ñ xóa b tình tr ng d t nát c a nhân dân ta do chính sách ngu dân c a th c dân Pháp ñ l i. Ngư i cho r ng, d t nát là m t th gi c cũng như gi c ñói và gi c ngo i xâm, Ngư i kh ng ñ nh "M t dân t c d t là m t dân t c y u" [4, tr.8], t c là ch có tri th c m i gi i phóng ñư c con ngư i, ñưa con ngư i t i m i quy n bình ñ ng, ti n b . Đ gi i phóng ph n ñòi h i ph n ph i không ng ng h c t p, nâng cao nh n th c và hi u bi t v m i m t. Trong chi n d ch di t "gi c d t", Ch t ch H Chí Minh ñ c bi t quan tâm t i ph n , b i l h là n n nhân chính c a chính sách "ngu dân" c a th c dân Pháp. Chúng h n ch m trư ng h c nh m "không mu n cho dân ta bi t ch ñ d l a d i và bóc l t dân ta" [4, tr.36]. Vì th "s ngư i th t h c so v i s ngư i trong nư c là 95%, nghĩa là h u h t ngư i Vi t Nam mù ch " [3, tr.36], trong ñó ch y u là ph n . B i l , do nh hư ng c a tư tư ng "tr ng nam khinh n " ñã t n t i hàng ngàn năm ñã khi n ngư i ph n ít có cơ h i ñư c h c hành, ñư c tham gia vào các lĩnh v c c a xã h i như nam gi i. Chính s d t nát ñã làm cho ph n lâm vào con ñư ng cùng kh , nó cũng là ngu n g c sâu xa d n t i s kéo dài c a nh ng thiên ki n l c h u, hà kh c. Do ñó, theo H Chí Minh, ch có nâng cao trình ñ văn hóa cho ph n thì m i có th gi i thoát h kh i nh ng trói bu c c a ch ñ cũ, m i th c s gi i phóng ñư c cho h . Trong l i kêu g i ch ng n n th t h c tháng 10/1945, Ngư i ñã nói: “M i ngư i Vi t Nam ph i hi u bi t quy n l i c a mình, b n ph n c a mình, ph i có ki n th c m i ñ có th tham gia vào công cu c xây d ng nư c nhà và trư c h t ph i bi t ñ c, bi t vi t ch qu c ng . Ph n l i càng c n ph i h c, ñã lâu ch em b kìm hãm. Đây là lúc các ch em ph i c g ng ñ k p nam gi i, ñ x ng ñáng mình là ph n t trong nư c” [3, tr.37]. Ch t ch H Chí Minh cho r ng, h c t p ñ nâng cao trình ñ văn hóa s giúp ch em n m ñư c nh ng v n ñ cơ b n v l ch s , ñ a lý, khoa h c t nhiên, xã h i, chính tr , TẠP CHÍ KHOA HỌC −−− SỐ 13/2017 165 quy n và nghĩa v c a công dân... nh m gi i thoát ph n kh i nh ng nh hư ng c a nh ng thành ki n sai l m, nh ng phong t c t p quán l c h u mà các th l c th ng tr trư c ñây ñã l i d ng ñ trói bu c và ñè nén ph n , khi n h ph i an ph n, s ng trong c nh tăm t i, b t công. Có th nói, ch khi nào trình ñ văn hóa c a ph n ñư c nâng lên thì h m i trút b ñư c nh ng tư tư ng l c h u và nh n th c sai l m ñó, giúp h vươn lên làm ch v m i m t m t cách v ng ch c, thoát kh i s ph thu c b t công mà ch ñ phong ki n và th c dân t ng dùng ñ trói bu c h . Chính vì v y, Ch t ch H Chí Minh luôn luôn quan tâm t i công tác ñào t o, b i dư ng ph n . Ngư i vui m ng khi bi t ph n ñã có m t c v trí ngư i d y cũng như ngư i h c. Đ i v i nh ng gương ñi n hình h c gi i c a n gi i, Ngư i v a ñ ng viên, v a khích l ñ h c g ng thi ñua. Ngư i cũng không hài lòng khi t l nam, n còn chênh l ch "Giáo viên ph n còn quá ít. Chúng ta ph i c g ng hơn n a. Sau này công tác giáo d c ph n nhi u ph i do ph n ñ m nh n, mu n ph n ñ m nh n thì ph i b i dư ng ph n " [7, tr.137]. Ch t ch H Chí Minh ñ ngh ñưa vào Hi n pháp v n ñ bình ñ ng nam n trong lĩnh v c văn hóa nh m t o cơ s pháp lý b o v quy n l i c a ph n trong lĩnh v c này. Đi u 6, Hi n pháp nư c Vi t Nam dân ch c ng hòa 1946 ñã công nh n: "T t c công dân Vi t Nam ñ u ngang quy n v m i phương di n: chính tr , kinh t , văn hóa". Trư c ñó, Ngư i ñã kh ng ñ nh trong chương trình Vi t Minh: "V các phương di n kinh t , chính tr , văn hóa, ñàn bà ñ u ñư c bình ñ ng v i ñàn ông" [33, tr.585]. C th hóa Hi n pháp năm 1946, Đi u 24, Hi n pháp năm 1959 m t l n n a kh ng ñ nh quy n bình ñ ng v văn hóa c a ph n : "Ph n nư c Vi t Nam dân ch c ng hòa có quy n bình ñ ng v i nam gi i v sinh ho t văn hóa" [1, tr.38 39]. Bên c nh ñó, Ngư i thư ng xuyên chú tr ng t i nh ng nét ñ c thù c a ph n ñ t ñó ñ ra chính sách phù h p v i ch em, t o ñi u ki n cho h ñư c bình ñ ng v i nam gi i v m t xã h i. Đ n thăm và nói chuy n v i ñ ng bào t nh B c Giang ngày 6.4.1961, Ngư i căn d n: "Mu n gi gìn s c kh e thì ph i ăn s ch, u ng s ch, m c s ch. C n ph i tìm m i cách ñ b o v ph n thai nghén, ñ ch a các b nh ñau m t h t và b nh s t rét" [9, tr.335]. Ngư i quan tâm t i vi c gi i phóng ph n "ra kh i b p núc", có ñi u ki n phát huy kh năng c a mình nh m ñ t t i s ti n b chung. T t c nh ng ñi u ñó ñã kh ng ñ nh s quan tâm c a Ch t ch H Chí Minh ñ i v i ph n v lĩnh v c văn hóa, xã h i nói riêng, s ti n b c a ph n nói chung. Ph n Vi t Nam ñã thoát kh i ki p s ng t i tăm, u mê mà hàng ngàn năm trư c ñây ch ñ phong ki n, th c dân ñã khoác lên mình h . Ph n không ch bi t trau d i công, dung, ngôn, h nh, mà h ñã ñư c h c t p, nâng cao hi u bi t, phát huy tài năng, trí tu c a mình, vươn lên làm ch ñ t nư c ngang hàng v i nam gi i. 166 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ H NỘI 3. K T LU N Th c hi n quy n bình ñ ng c a ph n trong các lĩnh v c c a ñ i s ng xã h i theo tư tư ng H Chí Minh ñã tr thành m t y u t không th thi u trong s nghi p cách m ng xã h i ch nghĩa nư c ta. B i l , m t trong nh ng nhi m v c t y u c a cu c cách m ng y là ph i gi i phóng m t l c lư ng vô cùng quan tr ng trong xã h i, góp ph n to l n vào s nghi p cách m ng c a toàn Đ ng và toàn dân ta, ñó là ph n Vi t Nam. Ngày nay, khi v n ñ th c hi n quy n bình ñ ng gi i ñang tr thành m t trong nh ng m c tiêu ñ u tranh chung c a nhân lo i vì m t th gi i công b ng hơn, t t ñ p hơn, thì nh ng tư tư ng c a Ngư i v th c hi n quy n bình ñ ng cho ph n tr thành nh ng ch d n quý báu, góp ph n quan tr ng vào s nghi p ñ u tranh cho m c tiêu bình ñ ng gi i Vi t Nam. TÀI LI U THAM KH O 1. Hi n pháp nư c c ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam năm 1946, 1959, 1980 và 1992 (1995), Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i. 2. H Chí Minh toàn t p , t p 1, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 3. H Chí Minh toàn t p , Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 4. H Chí Minh toàn t p , t p 4, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 5. H Chí Minh toàn t p , t p 5, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 6. H Chí Minh toàn t p , t p 6, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 7. H Chí Minh toàn t p , t p 8, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 8. H Chí Minh toàn t p , t p 9, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 9. H Chí Minh toàn t p , t p 10, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. 10. H Chí Minh toàn t p , t p 11, Nxb Chính tr qu c gia, H. 2009. THOUGHT OF HO CHI MINH ON WOMEN’S EQUAL RIGHT AbstractAbstract: While alive, Ho Chi Minh was interested in the issue of women’s right. To Ho Chi Minh, women were considered as an important force of Vietnam’s revolution, society and their family. Implementing the equal right of women aims to facilitate for the participation of women in all fields of society. In this article, the author pays attention to women’s equal right via thought of Ho Chi Minh on fields of politics, economy, and culture society. Keywords: Ho Chi Minh’s thought, gender equality.
File đính kèm:
- tu_tuong_ho_chi_minh_ve_quyen_binh_dang_cua_phu_nu.pdf
