Truyền thông đại chúng và vấn đề gìn giữ, phát triển những giá trị văn hóa Việt Nam hiện nay

n, phát tri n các di s n v n hóa, các giá tr  v n hóa 
truy n th ng. 
 Thúc y giao l ưu, h p tác và chia s  nh ng giá tr  v n hóa t t  p, kinh nghi m gi a các 
qu c gia, dân t c v i nhau. Bên c nh ó góp ph n thúc  y và phát tri n kinh t , xã h i, chính tr , 
3 Thành Lê: Vn hóa và l i s ng , Nxb Thanh niên, H, 2001, tr. 5. 
4  Mai Trang: Báo chí tham gia b o v  các di s n v n hóa phi v t th  c a Vi t Nam, T p chí Lý lu n chính tr  và Truy n 
thông, s  tháng 10 – 2010, tr.47. 
5  , c p nh t 
ngày 12/12/2011. 
vn hóa và an ninh qu c phòng c a  t n ưc,  c bi t ch ng “Di n bi n hòa bình” trên l nh v c 
vn hóa. 
2. Vai trò c a h  th ng truy n thông  i chúng trong vi c gìn gi  và phát tri n nh ng giá tr  
vn hóa Vi t Nam hi n nay 
 t n ưc Vi t Nam, n ơi h i t  c a nhi u n n v n hóa, n ơi k t tinh c a nh ng giá tr  v n 
hóa v i r t nhi u các khu di tích l ch s  - v n hóa, các danh lam th ng c nh có m t giá tr   c bi t 
không ch   i v i Vi t Nam mà còn i v i c  nhân lo i. Trong ó ph i k  t i các di s n, các giá 
tr  v n hóa ã ưc UNESCO công nh n và b o v  nh ư: V nh H  Long, di s n Nhã nh c cung 
ình Hu , không gian v n hóa C ng chiêng Tây Nguyên, Ca trù, Quan h  B c Ninh, Bia Ti n s  
Vn Mi u, Khu  n tháp M  S ơn, ô th  c  H i An, Qu n th  di tích c  ô Hu , v.v..  b o v , 
gìn gi , và phát tri n các giá tr  v n hóa ó,  ng và Nhà n ưc Vi t Nam c n có m t h  th ng 
chính sách, pháp lu t  y  , hoàn ch nh; bên c nh ó chúng ta không th  không nh c  n vai trò, 
tm quan tr ng c a h  th ng các ph ươ ng ti n truy n thông  i chúng. Vai trò y ưc th  hi n  
các im sau: 
 Th  nh t, góp ph n cùng v i  ng và Nhà n ưc kiên quy t  u tranh ch ng l i các lu n 
iu, âm m ưu, hành ng dùng chiêu bài “v n hóa”  ch ng phá  ng, Nhà n ưc;  u tranh 
ch ng  ng hóa và phá ho i các giá tr  v n hóa,  c bi t giá tr  v n hóa truy n th ng c a dân t c 
ta . Bên c nh vi c góp ph n làm phong phú, b i  p các giá tr  v n hóa Vi t, h  th ng các c ơ quan 
truy n thông i chúng còn tham gia u tranh, phê phán m nh m  v i các lu n iu, âm m ưu và 
hành ng ch ng phá  ng, Nhà n ưc d ưi chiêu bài “v n hóa” c a cá nhân, t  ch c, nhóm ph n 
ng, ch ng l i s  xâm nh p c a các lu ng v n hóa  c h i, nh ng giá tr  v n hóa ph n ti n b . 
Hi n nay, nhi u t  ch c, th  l c ph n  ng l i d ng s  “nh  d  c  tin” c a m t b  ph n ng ưi dân 
Vi t Nam thông qua chiêu bài “tôn giáo”, “nhân quy n”, “v n hóa” nh m ch ng phá  ng và Nhà 
nưc Vi t Nam, phá ho i các giá tr  truy n th ng c a dân t c ưc hun úc t  ngàn i nay.  i 
hi  i bi u Toàn qu c l n th  X c a  ng C ng s n Vi t Nam ã kh ng  nh nhi m v  c  th  
i v i l nh v c truy n thông  i chúng là “ u tranh ng n ch n, bài tr  các h  t c, các tiêu c c 
xã h i u tranh ánh b i chi n l ưc “Di n bi n hòa bình” trên l nh v c v n hóa”. Hi n nay, 
mt s  di tích l ch s  - v n hóa, danh lam th ng c nh ã và ang b  con ng ưi, thiên nhiên “xâm 
hi”, “tàn phá” nghiêm tr ng, c n s m ph i ưc b o v  kh n c p. 
 Th  hai, tuy n truy n, giáo d c,  nh h ưng v  nh n th c và hành ng cho m i ng ưi dân 
Vi t Nam trong vi c vi c b o v , gìn gi , phát tri n các di s n, các giá tr  v n hóa Vi t. ng và 
Nhà n ưc ã kh ng  nh, gìn gi  và phát tri n các giá tr  v n hóa là nhi m v , là trách nhi m c a 
mi ng ưi dân, c a c  dân t c. Báo cáo c a Ban ch p hành Trung ươ ng ng khóa VIII t i  i 
hi  i bi u toàn qu c l n th  IX c a  ng nh n m nh: “M  r ng và nâng cao hi u qu  cu c v n 
ng “Toàn dân oàn k t xây d ng  i s ng v n hóa”, “Xây d ng n p sng v n minh và gia ình 
vn hóa”, phong trào “Ng ưi t t, vi c t t”, làm cho v n hóa th m sâu vào t ng khu dân c ư, t ng 
gia ình, t ng ng ưi, hoàn thi n giá tr  m i c a con ng ưi Vi t Nam, k  th a các giá tr  v n hóa 
truy n th ng c a dân t c và ti p thu tinh hoa v n hóa c a loài ng ưi, t ng s c  kháng ch ng v n 
hóa i tr y,  c h i.” 6. “Báo chí v a là công c  tích c c, h u hi u trong vi c truy n bá các s n 
ph m v n hóa, v a là a ch  h i t  và ki m nghi m nh ng giá tr  v n hóa,  ng th i là a ch  
sáng t o các s n ph m v n hóa” 7. Các giá tr  v n hóa Vi t Nam s  không b  m t i n u chúng ta 
có nh ng bi n pháp tuyên truy n, giáo d c,  nh h ưng t  ngay trong nh n th c  i v i m i 
ng ưi dân thông qua các lo i hình c a truy n thông  i chúng nh ư: sách, báo in, phát thanh, 
truy n hình, qu ng cáo, internet, in nh, b ng và a hình. c bi t ph i chú tr ng gìn gi , phát 
tri n các di s n, các giá tr  v n hóa v t th  và phi v t th . Tuyên truy n, giáo d c cho qu n chúng 
nhân dân trong b o v , gìn gi , phát trin các di s n, các giá tr  v n hóa trên các ph ươ ng ti n 
truy n thông  i chúng ph i ưc th c hi n th ưng xuyên, liên t c v i nh ng n i d ng, hình th c 
phong phú, a d ng. 
 Vi c V nh H  Long ưc l t vào top 7 k  quan thiên nhiên m i c a th  gi i có s  tham 
gia, óng góp r t l n c a h  th ng các ph ươ ng ti n truy n thông  i chúng.  c bi t là các c ơ 
quan báo ài Trung ươ ng nh ư: ài Truy n hình Vi t Nam, ài Ti ng nói Vi t Nam, báo Nhân 
dân, báo V n hóa, v.v.. Vào n m 2010, khu Trung tâm hoàng thành Th ng Long – Hà N i ã 
ưc T  ch c di s n th  gi i thông qua Ngh  quy t công nh n là di s n v n hóa th  gi i.  có 
6 ng C ng s n Vi t Nam: Vn ki n  i h i  i bi u toàn qu c th i k   i m i (khóa VI, VII, VIII, IX, X), ph n II , Nxb 
CTQG, H. 2010, tr. 162. 
7 inh Kh c Qu nh Giang: Vn hóa Nam b  trên sóng phát thanh c a ài ti ng nói Vi t Nam khu v c Nam b  t  2001 – 2005 , 
Lu n v n th c s  Báo chí, 2006, tr. 24. 
ưc k t qu  ó, có s  tham gia óng góp r t l n c a các c ơ quan báo chí, và s  tích c c trong gìn 
gi , b o t n, qu ng bá hình nh c a di s n v n hóa hoàng thành Th ng Long v i hàng lo t các bài 
vi t trên các báo nh ư: “ Bo t n và phát huy giá tr  Khu di tích Hoàng thành Th ng Long – Hà 
Ni”, “ Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Th ng Long và nh ng giá tr  n i b t toàn c u”8. ây 
là hai trong s  r t nhiu di s n, giá tr  v  hóa Vi t ưc gìn gi , b o v , phát tri n c ng nh ư qu ng 
bá, gi i thi u thông qua h  th ng các c ơ quan truy n thông  i chúng. Nh ng thông tin ưc 
truy n t i trên các ph ươ ng ti n truy n thông  i chúng, tham gia áng k  vào s  hình thành t ư 
duy, nh n th c và hành ng c a con ng ưi v  nh ng giá tr  v n hóa. 
 Th  ba, th ưng xuyên tuyên truy n và qu ng bá, gi i thi u các di s n, các giá tr  v n hóa 
Vi t  n v i b n bè qu c t . Gi i thi u, qu ng bá các di s n v n hóa, các giá tr  v n hóa n v i 
bn bè qu c t  là nhi m v , m t yêu c u quan tr ng c a h  th ng các quan truy n th ng nói chung 
và các c ơ quan báo chí nói riêng. Nh  có s  phát tri n c a internet, các báo m ng (báo in t ) ã 
d dàng h ơn trong vi c truy n t i nh ng hình nh, thông ip, giá tr  v n hóa truy n th ng  c s c 
n v i nhi u qu c gia trên th  gi i.  c bi t thông qua các ho t  ng nh ư: tri n lãm nh, hi n v t 
và gi i thi u các di tích l ch s  -vn hóa, các danh lam th ng c nh n i ti ng, các món n, các lo i 
hình ngh  thu t;  c bi t là các ho t  ng giao l ưu v n hóa qu c t  nh ư “ Tu n l  v n hóa Vi t 
Nam t i Hàn Qu c” khai m c vào ngày 12/11/2011 t i Seoul – Hàn Qu c, “ Tu n l  v n hóa Vi t 
Nam t i Liên bang Nga ” di n ra vào 9/2011, “ Tu n l  v n hóa Vi t Nam t i C ng hòa liên bang 
c” t  ngày 30/8 n 3/9/2010, v.v.. Thông qua các ho t  ng này, giá tr  v n hóa Vi t ưc b  
sung làm giàu; ng th i c ng th  hi n s  h c h i và ti p nh n l n nhau gi a các dân t c  i v i 
nh ng giá tr  v n hóa tiên ti n. 
 Th  t ư, góp ph n xây d ng, ho ch  nh ưng l i, chính sách và pháp lu t c a  ng, Nhà 
nưc v  v n hóa,  ng th i phát hi n nh ng thi u sót, h n ch  trong các v n b n chính sách, 
pháp lu t v  v n hóa. Các ph ươ ng ti n truy n thông  i chúng ã và ang chuy n t i nhanh 
chóng, k p th i,  y  , chính xác, hi u qu  m i ch  tr ươ ng, ưng l i, chính sách, pháp lu t c a 
ng, Nhà n ưc  n v i m i ng ưi dân. V i ch c n ng là c u n i gi a qu n chúng nhân dân v i 
8 
Noi/20098/4479.vgp và 
tri-noi-bat-toan-cau/20098/4478.vgp , c p nh t ngày 12/12/2010. 
ng và Nhà n ưc, các c ơ quan truy n thông  i chúng thông qua ho t  ng th m nh, ph n 
bi n toàn b  các v n  xã h i, con ng ưi, trong ó có c  v n  v n hóa giúp  ng, Nhà n ưc có 
ưc nh ng thông tin  y  , tin c y  ho ch  nh ưng l i, chính sách, pháp lu t v  v n hóa 
nói chung, v  b o t n, gìn gi  và phát tri n các giá tr  v n hóa truy n th ng nói riêng. Và c ng 
thông qua các ph ươ ng ti n truy n thông  i chúng, qu n chúng nhân dân tham gia óng góp tích 
cc vào vi c hình thành ưng l i, chính sách c a  ng, b  sung, xây d ng và hoàn thi n pháp 
lu t c a Nhà n ưc v  v n hóa. Các c ơ quan truy n thông  i chúng ã có nh ng phát hi n m i, 
ph n ánh ưc nh ng v n  b c xúc c a th c ti n xã h i trong l nh v c v n hóa nói chung, trong 
bo t n, gìn gi  và phát tri n các di s n, các giá tr  v n hóa nói riêng. Thông qua ó, các c ơ quan 
Nhà n ưc s m có nh ng chính sách, v n b n iu ch nh và qu n lý h p lý h ơn. 
3. M t s  gi i pháp nh m phát huy hi u qu  c a các ph ư ng ti n truy n thông  i chúng 
trong gìn gi  và phát tri n nh ng giá tr  v n hóa Vi t Nam hi n nay. 
 Dưi s c ép m nh m  c a s  phát tri n nhanh chóng c a khoa h c & công ngh  nói chung 
và truy n thông  i chúng nói riêng trên toàn c u, òi h i c n ph i có s   i m i, có nh ng gi i 
pháp m i  i v i h  th ng truy n thông  i chúng nh m làm t ng tính hi u qu  trong vi c b o v , 
gìn gi , qu ng bá, gi i thi u các giá tr  v n hóa Vi t Nam. 
 - i v i các c ơ quan Truy n thông  i chúng : C n ph i th ưng xuyên có s   i m i v  
ni dung, hình th c trong khi tuyên truy n, giáo d c c ng nh ư gi i thi u và qu ng bá các di s n, 
các giá tr  v n hóa Vi t Nam. “ To iu ki n cho các l nh v c xu t b n, thông tin  i chúng phát 
tri n, nâng cao ch t l ưng t ư t ưng và v n hóa, v ươ n lên hi n  i hóa v  mô hình, c ơ c u t  ch c 
và c ơ s  v t ch t – k  thu t,  ng th i xây d ng c ơ ch  qu n lý phù h p, ch   ng, khoa h c. ”9. 
Bên c nh ó, c n ph i m  r ng m ng l ưi c ng tác viên vi t v  ho t  ng v n hóa; nâng cao tính 
hp d n c a truy n thông  i chung v   tài v n hóa. T ng c ưng,  y m nh vi c qu ng bá, gi i 
thi u các di s n, các giá tr  v n hóa truy n th ng  n v i b n bè và du khách qu c t . Xây d ng 
các ch ươ ng trình, chuyên m c, bài vi t, các n ph m gi i thi u v  v n hóa ph i t o ra s  h p d n, 
9 ng C ng s n Vi t Nam: Vn ki n  i h i  i bi u toàn qu c th i k   i m i (khóa VI, VII, VIII, IX, X), ph n II , Nxb 
CTQG, H. 2010, tr. 372. 
lôi cu n, chú ý c a ng ưi xem, ng ưi nghe, ng ưi  c song v n ph i  m b o ưc v  giá tr  n i 
dung, truy n t i ưc nh ng thông ip  n v i  c gi . 
 - i v i các c ơ quan ng và Nhà n ưc: C n ph i xây d ng,  i m i c ơ ch , chính sách 
và pháp lu t trong qu n lý v n hóa, c ng nh ư ho t  ng c a các c ơ quan truy n thông  i chúng. 
Bên c nh ó, c n có s ph i k t h p ch t ch , th ưng xuyên gi a các c ơ quan Nhà n ưc v  qu n 
lý v n hóa v i các c ơ quan truy n thông  i chúng. Ngoài ra, i m i t ư duy lãnh o, qu n lý  i 
vi truy n thông  i chúng trong vi c thông tin, tuyên truy n, ph n ánh, c ng nh ư gìn gi  và phát 
tri n các di s n, các giá tr  v n hóa Vi t Nam. Nâng cao n ng l c lãnh o c a  ng, s  qu n lý, 
iu hành c a Nhà n ưc v  v n hóa. S  quan tâm, ch   o và qu n lý k p th i, th ưng xuyên c a 
ng, Nhà n ưc  i v i các c ơ quan truy n thông  i chúng là iu ki n, là y u t  c n b n t o 
nên hi u qu  ho t  ng. Xây d ng m t ưng l i, chính sách, pháp lu t úng  n, phù h p v i 
tình hình th c ti n s  t o iu ki n t t cho các giá tr  v n hóa ưc phát tri n.  ng, Nhà n ưc và 
các c ơ quan truy n thông i chúng, c n xây d ng chi n l ưc lâu dài trong công tác tuyên truy n, 
giáo d c,  nh h ưng v  gìn gi , phát tri n các giá tr  v n hóa. 
 - i v i các nhà báo, phóng viên, biên t p viên, ng ưi qu n lý v  v n hóa : C n th ưng 
xuyên rèn luy n, trau d i  o c, kinh nghi m, ki n th c chuyên môn, ph i có s  hi u bi t sâu 
rng các v n  kinh t  - xã h i,  c bi t ph i luôn ý th c ưc trách nhi m trong b o v , gìn gi , 
phát tri n, qu ng bá các di s n v n hóa, các giá tr  v n hóa. T i  i h i l n th  III c a Hi nhà 
báo Vi t Nam tháng 9/1962, Bác nói: “Cán b  báo chí c ng là chi n s  cách m ng. Cây bút, trang 
gi y là v  khí s c bén c a h ”10 . Bác còn c n d n nh ng ng ưi làm báo khi th  hi n “Làm báo 
ph i h t s c c n th n v  hình th c, n i dung, cách vi t”. Ý th c, trách nhi m và s  hi u bi t sâu 
sc v  v n hóa dân t c, v  giá tr  c a n n v n hóa Vi t là iu c n thi t, là yêu c u  i v i m i 
phóng viên, biên t p viên, nhà báo m i khi tác nghi p. S c lan t a, s  th m th u c a m i ch ươ ng 
trình, bài vi t không ch  nm  giá tr  n i dung mà còn  cách trình bày, th  hi n,  vi c s  d ng 
ngôn ng , hình nh. 
 Kt lu n: V n hóa nói chung, giá tr  v n hóa truy n th ng nói riêng là m t ph n c a  i 
sng xã h i, c ng là m c tiêu và ng l c c a s  phát tri n xã h i. Các giá tr  v n hóa truy n 
10 H  Chí Minh, Toàn t p. t p 9, Nxb S  th t, H, tr. 416. 
th ng s  m t d n trong xu th  toàn c u hóa v n hóa mnh m  nh ư hi n nay, n u chúng ta không 
có nh ng bi n pháp tuyên truy n, giáo d c, qu ng bá, gi i thi u nh m b o v , gìn gi  và phát 
tri n. ó là v n   t ra không ch   i v i  ng, Nhà n ưc; ó còn là nhi m v , là trách nhi m 
ca các c ơ quan qu n lý v  v n hóa, c a m i ng ưi dân,  c bi t là vai trò c a h  th ng truy n 
thông i chúng hi n nay.