Tầm quan trọng, đặc trưng của design và các đặc tính sản phẩm design cần có

g thuộc bản chất của 
nghệ kỹ thuật số con người. Trong quá trình phát triển, nhu 
 Thứ tư, sản phẩm TKMT là phương cầu thẩm mỹ của con người đòi hỏi ngày 
tiện thông tin phục vụ giao tiếp và phản càng cao, càng nhiều và đa dạng, đã thúc 
46 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
đẩy Design cũng phải phát triển không cuộc sống, sinh hoạt, lao động sản xuất 
ngừng để đáp ứng những nhu cầu đó. Và về mặt vật chất và tinh thần. Thường thì 
như vậy Design phải đảm bảo nhiệm vụ sản phẩm MTƯD luôn luôn hướng tới 
sáng tạo đi liền với chế tác và sản xuất, việc thỏa mãn con người song song cả 
với mục tiêu đáp ứng ngày một tốt hơn về phương diện vật chất và tinh thần. Về 
về nhu cầu vật chất và tinh thần cho con phương diện vật chất sản phẩm mỹ thuật 
người. Điều đó cho thấy hoạt động Design trở thành những công cụ phương tiện, được 
chứa đựng trong nó tính thẩm mỹ, tính ích sử dụng phục vụ cho con người theo những 
dụng, tính kinh tế, tính phổ biến, tính thời mục đích, hoàn cảnh không gian nhất định. 
đại, tính giáo dục (tính nhân văn) tính dân Mỗi một phương tiện có những phương 
tộc (tính văn hóa), thức sử dụng và vận dụng riêng vào cuộc 
 sống. Tính ích dụng của sản phẩm MTƯD 
 Tính thẩm mỹ
 thể hiện ở giá trị công năng, giá trị sử dụng 
 “Văn hóa thẩm mỹ là một hệ thống để tạo ra hiệu quả năng xuất lao động hay 
chỉnh thể bao hàm bên trong nó những chất lượng trong sinh hoạt phục vụ nhu cầu 
năng lực tinh thần thực tiễn, đặc biệt giúp cuộc sống. Về phương diện tinh thần của 
cho con người có khả năng hoạt động theo sản phẩm MTƯD được xem xét ở vấn đề 
qui luật của cái đẹp, nhằm cảm thụ, nhận sản phẩm ấy mang lại cho người tiêu dùng 
thức, đánh giá và sáng tạo nên các giá trị những giá trị ngoài giá trị về mặt vật chất 
thẩm mỹ” [Văn hóa thẩm mỹ và nhân cách hay không, có làm thỏa mãn nhu cầu của 
- TS Lương Quỳnh Khuê]. người sử dụng hoặc mua sắm thông qua 
 Tính thẩm mỹ trong thiết kế mỹ thuật thái độ tình cảm của họ.
ứng dụng (MTƯD) là những hiện tượng Như chúng ta đã biết một sản phẩm 
thẩm mỹ hay vẻ đẹp biểu hiện và hàm chứa ra đời bao giờ cũng phục vụ một mục đích 
trong các sản phẩm vừa mang giá trị vật của con người. Người thiết kế chính vì 
chất vừa mang giá trị tinh thần. Nó biểu thế nên luôn luôn đặt ra tính ứng dụng lên 
hiện trình độ tổng hợp phát triển cao của hàng đầu khi thiết kế một sản phẩm nào 
văn hóa xã hội, là trình độ của con người đó. Trong cuộc sống xã hội một sản phẩm 
trong thưởng thức, đánh giá và sáng tạo khi mất đi tính ứng dụng thì sẽ bị biến mất 
các giá trị thẩm mỹ. Ở sản phẩm MTƯD và không còn tồn tại trong cuộc sống. Ví 
tính thẩm mỹ thể hiện ở hình khối, màu dụ: các bốt điện thoại công cộng - một điển 
sắc, chất liệu và giá trị ích dụng của sản hình về văn hóa ở Anh - ngày nay đã mất 
phẩm, trong đó các yếu tố nói trên được kết đi tính ứng dụng khi mà nó bị thay thế bởi 
hợp một cách hài hòa tạo nên tính chính thể điện thoại di động; hay như các đầu máy 
của sản phẩm. Những sản phẩm ấy do con dùng băng đĩa VHS hay VCD - DVD hiện 
người tạo ra để phục vụ nhu cầu thị hiếu nay đã bị thay thế bởi các thiết bị nghe 
của con người và chính chúng tạo nên môi nhìn kỹ thuật số. Sự phát triển của điện 
trường thẩm mỹ cho con người và vừa có ý thoại thông minh làm con người dần dần 
nghĩa thẩm mỹ hóa, giáo dục, định hướng thay đổi cách tiếp cận với internet. Thay vì 
thẩm mỹ, chính con người. vào máy tính giờ đây người ta dần dần sử 
 dụng điện thoại. Vậy vì sao các sản phẩm 
 Tính ích dụng
 bị mất đi tính ứng dụng của nó? Với sự 
 Mỗi sản phẩm của MTƯD được tạo phát triển về kĩ thuật và công nghệ, các xu 
ra đều nhằm phục vụ cho con người trong hướng công nghệ sẽ tạo điều kiện cho một 
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 47
sản phẩm tích hợp các tính ứng dụng của ngôi và giữ một phần vai trò quyết định 
sản phẩm khác. Ví dụ: điện thoại di động đến sự thành công của công ty trong hoạt 
vừa là máy chụp ảnh, vừa là đồng hồ.v.v động sản xuất và kinh doanh. 
điều này dẫn đến các sản phẩm bị cũ mang Tính phổ biến
tính ứng dụng bị chiếm mất bởi các sản 
phẩm mới có tích hợp tính ứng dụng của Sản phẩm MTƯD được làm ra bao 
sản phẩm cũ. Trường hợp thứ hai đó là lỗi giờ cũng phải bao gồm các yếu tố: đẹp, 
của công nghệ khiến cho sản phẩm mang ích dụng, thuận tiện phù hợp, luôn đáp 
công nghệ lỗi thời bị thay thế bởi các sản ứng được những đòi hỏi trong cuộc sống 
phâm mới với công nghệ hiện đại: thiết sáng tạo và chế tạo. Cùng một loại sản 
bị băng nghe cat-set hiện đã được thay phẩm, nhưng càng những thế hệ sản phẩm 
thế bằng thiết bị công nghệ mới với công ra sau càng ưu việt hơn: công năng ích 
nghệ nhạc kỹ thuật số mp3. Hiện nay với dụng hiệu quả hơn, hình dáng, kiểu cách 
sự bùng nổ về công nghệ và kĩ thuật, vòng đẹp hơn. Chính vì vậy, ngay từ xa xưa khi 
đời của sản phẩm ngày càng ngắn đi điều con người sáng tạo ra một vật dụng có tính 
này đòi hỏi người thiết kế luôn luôn phải hữu ích và tác động tích cực đến đời sống 
biết cập nhập về kỹ thuật cũng như công con người thì đều được con người tiếp 
nghệ qua đó có thể đáp ứng và phục vụ nhận chuyển giao một cách nhanh chóng. 
nhu cầu thiết kế và áp dụng tính ích dụng Và ngày nay khi cách mạng thông tin đã 
cho sản phẩm. đưa con người xích lại gần nhau hơn cùng 
 với sự phổ biến về khoa học kỹ thuật công 
 Tính kinh tế 
 nghệ trong thời kỳ công nghiệp phát triển 
 Thế giới đồ vật ấy càng tiếp tục thì tính phổ biến trong sản phẩm MTƯD 
được thay đổi hoàn thiện hơn khi chúng được tính bằng giờ, bằng phút giây. Chúng 
trở thành hàng hóa và tham gia vào guồng ta dễ dàng thấy, cùng một loại sản phẩm 
quay của sự vận hành kinh tế: tiền - hàng nhưng chúng ta có thể thấy chúng hiện 
- lợi nhuận. Điều đó có nghĩa là sản phẩm diện bất cứ nơi nào trên thế giới - nơi mà 
của mỹ thuật ứng dụng hướng tới hiệu con người có nhu cầu sử dụng chúng. 
quả kinh tế và mang lại hiệu quả về mặt 
 Còn ngày nay, có sự hỗ trợ của công 
kinh tế khi những sản phẩm ấy được tạo 
 nghệ hiện đại thì sự chuyển giao thường 
ra đạt các tiêu chí, chỉ số về chất lượng 
 diễn ở cả hai hình thức: trọn vẹn (phổ biến 
và giá thành của sản phẩm. Sản phẩm mỹ 
 nguyên vẹn, thường là với máy móc công 
thuật ứng dụng được áp dụng vào sản xuất 
 nghệ) và biến đổi (phổ biến biến đổi phù 
công nghiệp phải mang lại lợi nhuận cho 
 hợp, thường là với sản phẩm tiêu dùng). 
nhà sản xuất và nhiều ích lợi cho người 
 Và có thể nói, tính phổ biến là đường đi 
tiêu dùng: khả năng đáp ứng nhu cầu cho 
 mang tính tất yếu của sản phẩm MTƯD. 
nhiều người, giá thành sản xuất hạ, tính ưu 
việt trong sử dụng cao (có nhiều tính năng Tính thời đại 
trên cùng một sản phẩm, góp phần tái sản Mỗi thời đại đều để lại những dấu ấn 
xuất cao). riêng của mình. Tính thời đại khi xem xét 
 Trong nền kinh tế thị trường hiện trên sản phẩm MTƯD thì thực sự thể hiện 
nay, khi công nghệ không hẳn là thế mạnh trên rất nhiều phương diện như: tri thức 
và chính yếu tạo tính chất cạnh tranh thì trí tuệ, nhu cầu thị hiếu, kỹ thuật khoa học 
hoạt động thiết kế trong MTƯD lại lên công nghệ và thông tin 
48 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
 Tự ngàn xưa, khi con người biết tạo Tính dân tộc 
ra công cụ lao động sản xuất và những đồ Tính dân tộc có thể được nhận thấy ở 
dùng vật dụng phục vụ cho cuộc sống sinh sản phẩm MTƯD. Khi phân tích chỉnh thể 
hoạt của con người thì trong chính bản thân sản phẩm luôn luôn ở hai mặt là: Tính mỹ 
những đồ vật ấy đã in dấu ấn về kỹ thuật thuật và tính ích dụng. Trong đời sống công 
trong khả năng sáng tạo của con người. Và nghiệp hiện đại ngày nay thì khó tách từng 
theo quá trình phát triển của xã hội cùng mặt bản thể của nó. Những bề dày mỹ thuật 
với sự phát triển trong tư duy và nhận thức cổ truyền Việt Nam như đồ gốm, đồ đồng 
của con người thì thế giới đồ vật - những chẳng hạn, chúng luôn toát lên phong cách 
sản phẩm sáng tạo của con người cũng theo nghệ thuật (tạo dáng, chất liệu, trang trí, 
đó mà thay đổi. Con người trong lịch sử màu men) dấu ấn thời đại và tinh thần thẩm 
đã vận dụng những tri thức do mình phát mỹ dân tộc cũng thể hiện rõ nét. Ông cha 
hiện để cải tạo thế giới đồ vật phục vụ cho để lại những tinh hoa mỹ thuật trên nhiều 
chính cuộc sống của con người ngày càng ngành truyền thống, cái nghĩa ích dụng và 
hoàn thiện hơn. Và ngày nay, khi cuộc cách đẹp rất được chú ý. Trong sáng tạo một mặt 
mạng thông tin cùng với sự ra đời của công tìm cái đẹp, một mặt chú trọng đến tính hợp 
nghệ kỹ thuật số thì bất cứ sản phẩm nào lý trong sử dụng: bền, đẹp, thuận tiện, tất 
từ lớn đến bé, từ to đến nhỏ, từ sản phẩm cả toát ra sự giản dị, tao nhã và trong sáng. 
mang tính thiết yếu hay thứ yếu, người ta Nó được sàng lọc và kế thừa từ đời này 
đều có thể lượng giá được tính chất chi sang đời khác và được phát huy, phát triển 
phối và dấu ấn của kỹ thuật khoa học công chứ không hoàn toàn lặp lại. Bởi vậy tuy 
nghệ hàm chứa trong sản phẩm MTƯD. là đồ vật dụng, nhưng ta thấy sự gửi gắm 
 Tính giáo dục trong sản phẩm là cả tinh thần sáng tạo, 
 lao động và cả tình cảm của con người với 
 Con người là một thực thể sinh tâm hồn của cộng đồng dân tộc trong đó. 
thành. Các phẩm chất của mỗi con người Bởi nó có khả năng gợi cảm xúc và thích 
là những giá trị do chính họ tạo nên trong thú trong sử dụng và nhu cầu thưởng lãm. 
cuộc sống sinh trưởng và phát triển của Chẳng hạn các đồ dùng nội ngoại thất của 
mình với sự trưởng thành của những tư các cung điện, kiến trúc cổ, các đồ gốm, 
chất mà con người đó nhận được từ sự di khảm ghép, thảm, vườn cảnh, đồ sơn, đồ 
truyền của các thế hệ trước. Và môi trường mây tre đan... đầy thẩm mỹ dân tộc. Cái đó 
văn hóa nói chung và môi trường MTƯD được truyền cảm và tạo dáng, vào trang trí, 
nói riêng với các sản phẩm là kết quả sáng hoa văn, men màu... không ít những họa sĩ 
tạo của con người -“thiên nhiên thứ hai” đã thể hiện cảm xúc vẽ lên những đồ dùng 
sẽ là yếu tố tạo cho nhân cách con người MTƯD bằng những hình hoa văn, chim, 
phát triển. Và tùy vào yêu cầu của từng hoa, hình người và cả những yếu tố tranh 
thời đại mà bản thân sản phẩm MTƯD - lên sản phẩm MTƯD. Và mỗi sản phẩm 
môi trường nhân tạo do con người sáng mỹ thuật ứng dụng bao giờ cũng có xuất 
tạo ra góp phần đáp ứng những yêu cầu xứ chứng minh giá trị văn hóa tinh thần, 
của thời đại. MTƯD kích thích sự phát trí tuệ, của một dân tộc nào đó. Thông qua 
triển tư chất ở con người bằng giá trị của chúng, ta tìm thấy sức mạnh khả năng lưu 
cái đẹp trong sản phẩm. Và từ đó xuất hiện giữ và biểu hiện những giá trị tâm hồn tình 
những năng lực ở con người, mang lại giá cảm của con người - những chủ nhân sáng 
trị nhân văn cho chính con người. tạo (thuộc về một dân tộc nào đó).
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 49
 4. Dẫn chứng minh họa, chuyên truyền đạt ý tưởng thông qua hình ảnh và 
ngành thiết kế Đồ họa, Thiết kế Nội thiết kế để truyền cảm hứng, để thu hút, và 
thất, Thiết kế thời trang - Khoa Tạo để quyến rũ người tiêu dùng.
dáng công nghiệp, Trường Đại học Mở Những nhà thiết kế đồ họa là những 
Hà Nội người làm nghệ thuật có mục đích, họ sử 
 Một số bài thiết kế đồ họa của sinh viên dụng hình ảnh, biểu tượng, từ ngữ để giao 
 khoa Tạo dáng công nghiệp, Trường đại tiếp trực quan với người tiêu dùng. 
 học Mở Hà Nội Thiết kế đồ họa có mặt ở khắp mọi 
 nơi, nó luôn luôn sát cạnh và có ảnh hưởng 
 đến người tiêu dùng, đặt người tiêu dùng ở 
 vị trí trung tâm của mọi sáng tạo.
 Thiết kế Nội thất (Interior design)
 Thiết kế nội thất là chuyên ngành xây 
 dựng không gian sống, ăn ở và làm việc.. 
 phục vụ nhu cầu phát triển của xã hội 
 Thiết kế nội thất không chỉ là thẩm 
 mỹ. Đó là quá trình tìm kiếm các giải pháp 
 thiết kế sáng tạo cho môi trường nội thất 
 Sự ấm áp trong Thiết kế bao bì sản phẩm 
 lý tưởng, đồng thời góp phần mang đến sự 
 mứt tết an toàn và sức khỏe của con người. Tôn 
 chỉ, mục đích cuối cùng trong công việc 
 của những nhà thiết kế nội thất là nâng 
 tầm chất lượng của cuộc sống 
 Thiết kế nội thất là một nghề đòi 
 hỏi cần phải đáp ứng được yếu tố sinh 
 hoạt giao tiếp, ứng xử mọi hoạt động của 
 con người bên trong nhà (không gian bên 
 trong của mọi công trình) 
 Thiết kế nội thất là một quá trình - 
 một hành trình tìm kiếm không ngừng nghỉ 
 của sự sáng tạo. Kết quả của quá trình đó 
 chính là mang đến những cảm hứng trong 
 không gian sống cho con người trong xã 
 Thông điệp trong Thiết kế poster chương 
 hội hiện nay
 trình Giờ trái đất
 Với tôn chỉ “truyền ngọn lửa đam 
 Thiết kế đồ họa (Graphic design)
 mê” trong quá trình giảng dạy thiết kế nội 
 Thiết kế đồ họa là một nghề đòi thất, các giảng viên Khoa Tạo dáng Công 
hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố như nghệ nghiệp, Trường Đại học Mở Hà Nội đã tạo 
thuật, hình ảnh, từ ngữ, ý tưởng, truyền dựng lên những nhà thiết kế nội thất tương 
thông để truyền tải thông tin đến xã hội. lai - những người sẽ dựng xây lên không 
Những nhà thiết kế đồ họa là những người gian sống lý tưởng cho xã hội.
50 Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion
 Đồ án thiết kế nội thất của sinh viên Khoa Tạo dáng Công nghiệp, 
 Trường Đại học Mở Hà Nội
 Nguồn cảm hứng từ vật liệu tre nứa trong Vũ điệu Tây Nguyên trong Thiết kế nội thất 
 Thiết kế nội thất Spa cafe Ban Mê
 Thiết kế Thời trang (Fashion để tạo nên những bộ trang phục làm đẹp 
design) cho con người, cho xã hội. Họ có khả năng 
 nắm bắt sự phong phú, sự đa dạng của thế 
 Thiết kế thời trang cần đáp ứng 
 giới xung quanh, từ đó viết nên một câu 
được yếu tố nhu cầu trang phục của con 
 chuyện về thời trang, về trang phục. 
người phù hợp với giao tiếp, ứng xử, sinh 
hoạt trong xã hội. Thiết kế thời trang giữ một vị trí đặc 
 biệt trong thế giới của chúng ta. Tài năng 
 Nhà thiết kế thời trang là những và tầm nhìn của các nhà thiết kế đóng một 
người có niềm đam mê thời trang mãnh vai trò lớn trong việc tạo nên cái đẹp, cái 
liệt, có sự tinh tế trong phong cách. Họ thẩm mỹ cho môi trường sống, cho văn 
sử dụng sự sáng tạo và kỹ thuật của mình hóa và cho cả xã hội. 
 Một số bài thiết kế thời trang của sinh viên Khoa Tạo dáng Công nghiệp,
 Trường Đại học Mở Hà Nội
 Bộ sưu tập Đất Việt, giải nhất cuộc thi “Tìm kiếm tài năng Thiết kế Châu Á 2017” - Air 
 Asia Runway Designer Search
Nghiên cứu trao đổi ● Research-Exchange of opinion 51
 Sáng tác trang phục thu đông
Tài liệu tham khảo: [3]. Nguyễn Ngọc Dũng (2012), Bàn về thuật 
 ngữ Design, Tạp chí Nghiên cứu Mỹ thuật, số 
[1]. Lê Huy Văn - Trần Văn Bình (2003), Lịch 
 3,4/12, tr.12-15.
sử Design, NXB Xây dựng, Hà Nội
 [4]. Nguyễn Ngọc Dũng (2002), Design vì 
[2]. Nguyễn Lan Hương (2018), Vai trò của cuộc sống, Tham luận Hội thảo Mỹ thuật ứng 
Mỹ thuật ứng dụng trong đời sống và trong dụng toàn quốc lần 2.
đào tạo, Tạp chí khoa học và Đào tạo ĐH Địa chỉ tác giả: Trường Đại học Mở Hà Nội
Công nghệ Sài Gòn, số 01, tr.25-29. Email: huongnguyentdcn@hou.edu.vn