Nghiên cứu, đánh giá tài nguyên du lịch tự nhiên ven biển Phú Yên và định hướng phát triển du lịch

. 
3 
Trung bình có từ 100 -150 ngày/năm có thể tiến hành tốt các hoạt 
động du lịch. 
2 
Ngắn dưới 100 ngày/năm có thể tiến hành tốt các hoạt động 
du lịch. 
1 
Rất thuận 
lợi 
Có khoảng cách từ 0 đến 20 km, sử dụng 3 - 4 phương 
tiện giao thông, thời gian đi đường dưới 40 phút 
4 
Thuận lợi Có khoảng cách từ 20 đến 40 km, sử dụng 2 - 3 3 
 76 Võ Thị Ngọc Hiền. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 73-81 
Tiêu chí Trọng số Cấp Chỉ tiêu Điểm 
Vị trí khả 
năng tiếp 
cận 
1 
phương tiện giao thông, thời gian đi đường từ 40 phút 
đến 1giờ 
Thuận lợi 
trung bình 
Có khoảng cách từ 40 đến 60 km, sử dụng 1 - 2 
phương tiện giao thông, thời gian đi đường từ 1 đến 
2giờ. 
2 
Không 
thuận lợi 
Có khoảng cách trên 60 km, sử dụng chỉ 1 phương tiện 
giao thông nhưng gặp nhiều khó khăn, thời gian đi 
đường trên 2 giờ. 
1 
Giá trị 
được xếp 
hạng 
3 
Giá trị rất 
cao 
Điểm du lịch được xếp hạng thế giới. 4 
Giá trị cao Điểm du lịch được xếp hạng quốc gia. 3 
Giá trị 
trung bình 
Điểm du lịch được xếp hạng cấp tỉnh. 2 
Giá trị thấp Điểm du lịch chưa được xếp hạng. 1 
Nguồn: Nghiên cứu tác giả 
4. Kết quả và thảo luận 
4.1. Gành Đá Đĩa 
* Vị trí khả năng tiếp cận 
Gành Đá Đĩa thuộc xã An Ninh Đông, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Gành Đá Đĩa cách 
trung tâm thành phố Tuy Hòa khoảng 42km về phía Bắc (MangPhuyen.com – Kết nối tình yêu 
quê hương Phú yên, 2019), nằm khá xa thành phố nhưng đường đi tương đối thuận lợi, có thể đi 
bằng nhiều phương tiện như xe máy, xe ô tô, taxiVới những đặc điểm nêu trên, Gành Đá Đĩa 
được đánh giá ở mức độ thuận lợi, số điểm là 3 điểm. 
* Độ hấp dẫn của TNDL Gành Đá Đĩa: 
- Gành Đá Đĩa đặc sắc về giá trị địa chất-địa mạo và là di sản địa chất phun trào bazan 
dạng cột độc nhất ở ven biển nước ta. 
Gành được cấu tạo bởi đá phun trào bazan thuộc hệ tầng Đại Nga (βN2đn) có tuổi khoảng 
5 triệu năm cách ngày nay. Các cột đá bazan nhiều màu sắc, chiều dài khác nhau và tiết diện khác 
nhau (thường là ngũ giác, có khi là tứ giác, lục giác) xếp sát nhau với các thế nằm khác nhau: thẳng 
đứng, nghiêng, ngang, hoặc uốn lượn trong rất đẹp mắt. 
- Gành Đá Đĩa – dấu ấn đặc biệt của quá trình thành tạo địa chất 
Bazan Gành Đá Đĩa là bazan Vân Hòa phân bố ở phần rìa, bị chia cắt và bóc mòn mạnh mẽ 
(Ha, Phan, Le, & Nguyen, 2015). Theo nghiên cứu chi tiết của Trinh (2004) cho thấy bazan ở đây 
gồm 2loại dễ phân biệt bằng màu sắc, tính chất và kích cỡ. Các đá bazan đặc sít trải dài sát bờ biển 
tạo thành chân của gành, màu xám nâu, các cột thường dài (3- 4 m). Các đá bazan lỗ rỗng phân bố 
phía ngoài sát mép nước và vun cao thành đỉnh gành, màu xám đen, chiều dài và tiết diện khác nhau 
nhưng thường nhỏ hơn, các đĩa mỏng hơn so với loại đá bazan đặc sít vừa mô tả trên đây. 
- Gành Đá Đĩa không chỉ là di sản địa chất – địa mạo mà còn là nơi hội tụ của những giá 
trị cảnh quan thiên nhiên kỳ thú. 
 Võ Thị Ngọc Hiền. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 73-81 77 
Phía Bắc Gành Đá Đĩa là bờ biển Gành Đèn có chiều dài khoảng 1,5km được cấu tạo bởi 
đá granit, các tháp đá, khối đá có kích thước khác nhau và nhiều màu sắc như trắng, hồng nâu là 
địa điểm tham quan lý thú. Phía Nam Gành Đá Đĩa là Bãi Bàng – với nền đáy là bazan dạng cột 
được phủ bởi lớp cát dày trắng mịn, sạch chạy dài khoảng 1200m, nơi rộng nhất gần 100m. Phía 
Tây Gành Đá Đĩa là vùng đồi bazan thoải, đỉnh tròn mềm mại với những ruộng bậc thang trồng 
mía, bắp đan xen. Tất cả hội tụ lại tạo nên một vẻ đẹp hoang sơ của tự nhiên khu vực ven biển 
Gành Đá Đĩa. Với những đặc điểm độc đáo, hấp dẫn và đa dạng nêu trên, Gành Đá Đĩa được đánh 
giá là rất hấp dẫn với số điểm là 4 điểm. 
* Thời gian hoạt động du lịch 
Gành Đá Đĩa thuộc vùng khí hậu phía Bắc Phú Yên, vùng này có lượng mưa từ 1700mm 
đến 2.000 mm và từ 80-100 ngày mưa trên năm. Do đó, số ngày nắng còn lại thích hợp phát triển 
du lịch từ 265-285 ngày trên năm nên thời gian hoạt động du lịch là rất dài với số điểm là 4 điểm. 
* Giá trị được xếp hạng 
Với vẻ đẹp tự nhiên hiếm thấy, Gành Đá Đĩa đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng di 
tích thắng cảnh cấp quốc gia năm 1991. Gành Đá Đĩa được xếp hạng cấp quốc gia nên được đánh 
giá có giá trị cao với số điểm là 3 điểm. 
Gành Đá Đĩa Toàn cảnh Gành Đá Đĩa 
4.2. Núi Đá Bia 
* Vị trí khả năng tiếp cận 
Núi Đá Bia ở xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa, phía Nam tỉnh Phú Yên. Núi cách trung 
tâm thành phố Tuy Hòa 23km về phía Nam (Thu Hien, n.d.). Du khách có thể đi xe ô tô, xe máy, 
taxi để đến Núi Đá Bia. Khi đến chân núi du khách muốn khám phá đỉnh núi thì tiếp tục đi bộ leo 
lên trên đỉnh núi Đá Bia. Với chiều dài 2500m với khoảng 2000 bậc thang thời gian cả leo lên và 
leo xuống mất tầm 3 tiếng đồng hồ. Với những đặc điểm nêu trên, Núi Đá Bia được đánh giá mức 
độ thuận lợi trung bình, số điểm là 2 điểm. 
* Độ hấp dẫn của TNDL Núi Đá Bia 
Núi Đá Bia nằm trong dãy núi Vọng Phu – Đá Bia, một dãy núi thẳng góc với bờ biển và 
cũng là một di sản địa chất-địa mạo quan trọng của Việt Nam. Đây là khối đá sót lớn dạng tháp 
vuông nguyên khối nằm trên phần đỉnh núi ở độ cao 706m của dải núi Vọng Phu – Đá Bia. Nét 
độc đáo của điểm thắng cảnh này chính là khối đá đứng hơi nghiêng cao tới 60m, nổi bật trên phần 
đỉnh núi, mà mỗi lần qua Đèo Cả mọi người đều muốn ngắm nhìn. Núi Đá Bia còn có tên gọi là 
Thạch Bi Sơn, được vua Minh Mạng cho khắc vào Tuyên Đỉnh (Le, 2015). Núi Đá Bia còn đẹp, 
 78 Võ Thị Ngọc Hiền. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 73-81 
độc đáo khi nhìn từ các hướng khác nhau: nhìn từ biển vào Đèo Cả thì núi Đá Bia giống như hình 
ngón tay chỉ lên trời, nên Núi Đá Bia còn có một tên gọi khác lý thú do người Pháp đặt là “Ngón 
tay của Chúa” và họ căn cứ vào đó để định hướng cho tàu bè. Nhìn ở hướng khác thấy Đá Bia 
giống như con sư tử nằm xuôi theo sườn. Ở ngã ba Hảo Sơn - Đập Hàn nhìn lên, Đá Bia hao hao 
như tháp Nhạn. Từ Bãi Xép - Bãi Bàng (xã Hòa Tâm) trông vào, Đá Bia giống như người ngồi. 
Tại trường Hòa Tâm nhìn Đá Bia giống như một ông Phật đứng, hay nhà sư xuống núi. Đứng trên 
đỉnh núi Đá Bia có thể nhìn bao quát vùng biển xung quanh, phóng tầm mắt nhìn về bốn hướng, 
thấy Vũng Rô ở ngay chân núi phía Nam hay vịnh Vân Phong của Khánh Hòa; nhìn về phía Bắc, 
sẽ có được tầm nhìn bao quát toàn bộ đồng lúa Tuy Hòa (Thu Hien, n.d.). Núi Đá Bia kết hợp với 
cảnh quan tạo nên điểm du lịch tham quan lý thú đối với du khách, đặc biệt hấp dẫn đối với du 
khách thích tham quan mạo hiểm, khám phá thiên nhiên.Với những đặc điểm độc đáo, hấp dẫn và 
đa dạng nêu trên, Núi Đá Bia được đánh giá là hấp dẫn với số điểm là 3 điểm. 
* Thời gian hoạt động du lịch 
Núi Đá Bia tóa lạc ở phía Nam tỉnh Phú Yên, tỉ lệ lượng mưa mùa khô chiếm 29-30%, một 
năm có 130 ngày mưa tập trung 4 tháng cuối năm. Sau khi mưa đường trơn trợt không thể leo lên 
núi để du lịch, và những ngày cuối đông thời tiết buốt lạnh sương mù không leo lên đỉnh núi tham 
quan được, do vậy một năm có khoảng 180-200 ngày có thể hoạt động du lịch ở đây nên đánh giá 
thời gian hoạt động du lịch là dài với số điểm là 3 điểm. 
* Giá trị được xếp hạng 
Năm 2008, Bộ Văn hóa Thể thao và Du Lịch đã có quyết định công nhận Núi Đá Bia là di 
sản độc nhất vô nhị này là danh thắng cấp Quốc gia. Núi Đá Bia được xếp hạng cấp quốc gia nên 
được đánh giá có giá trị cao với số điểm là 3 điểm. 
Núi Đá Bia 
Ngắm Vũng Rô từ đỉnh Đá Bia 
 4.3. Bãi Môn – Mũi Đại Lãnh 
* Vị trí khả năng tiếp cận 
Danh thắng Bãi Môn – Mũi Đại Lãnh thuộc thôn Đồng Bé, Xã Hòa Tâm, huyện Đông 
Hòa, tỉnh Phú Yên; nằm cách TP. Tuy Hòa khoảng 24 km về phía Đông Nam (MangPhuyen.com 
– Kết nối tình yêu quê hương Phú yên, 2019) và khi đi tới đây du khách có thể đi bằng nhiều 
phương tiện như xe máy, xe ô tô, taxiđường đi rất thuận lợi cho nên thời gian đi trung bình 
khoảng 20-25 phút đối với xe ô tô và 30-35 phút đối với xe máy. Với những đặc điểm nêu trên, 
Bãi Môn-Mũi Đại Lãnh được đánh giá ở mức độ thuận lợi, số điểm là 3 điểm. 
* Độ hấp dẫn của TNDL Bãi Môn-Mũi Đại Lãnh 
Nằm ngay dưới chân Mũi Đại Lãnh, Bãi Môn còn khá hoang sơ, là bãi cát trắng, rất mịn, 
dài khoảng 400m, rộng 200 – 300m, có hình vầng trăng khuyết, dốc thoải, biển khá nông, sóng 
 Võ Thị Ngọc Hiền. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 73-81 79 
nhẹ, nước biển trong xanh. Mũi Đại Lãnh nằm đầu mút Đông Bắc của dải núi Vọng Phu – Đá Bia, 
được Phú Yên coi là cực Đông của lục địa Việt Nam, nơi đón nhận nắng ban mai sớm nhất. (Có ý 
kiến khác cho rằng điểm cực Đông của đất liền Việt Nam nằm ở mũi Đôi cạnh Hòn Đôi trên bán 
đảo Hòn Gốm (Vạn Ninh, Khánh Hòa), cách Đại Lãnh 27km về phía Nam). 
Mặt khác mũi Đại Lãnh chính xác nằm ở vị trí mà đường bờ biển Việt Nam đổi hướng từ 
Nam- Đông Nam sang Nam-Tây Nam, tức là nơi lồi nhất của “đường cong Trung Bộ” hướng về 
lòng chảo Biển Đông (Le, 2015). Sự liền kề của Bãi Môn – Mũi Đại Lãnh đã tạo nên cảnh trí tuyệt 
đẹp, là điểm đến hấp dẫn của du khách khi thăm quan chinh phục, đón bình minh ở Mũi Đại Lãnh 
và cắm trại, tắm biển ở Bãi Môn. Với những đặc điểm độc đáo, hấp dẫn và đa dạng nêu trên, Bãi 
Môn-Mũi Đại Lãnh được đánh giá là rất hấp dẫn với số điểm là 4 điểm. 
* Thời gian hoạt động du lịch 
Trung bình hằng huyện Đông Hòa có 100-120 ngày mưa trên năm, do vậy hằng năm 
thương trung bình có khoảng từ 180 đến 210 ngày thích hợp để du lịch ở Bãi Môn-Mũi Điện. Với 
thời tiết, khí hậu như thế này tương đối thuận lợi cho việc tham quan du lịch ở đây và được đánh 
giá thời gian hoạt động du lịch là dài với số điểm là 3 điểm. 
* Giá trị được xếp hạng 
Năm 2008 Bãi Môn-Mũi điện được xếp hạng di tích cấp Quốc gia. Bãi Môn-Mũi Điện 
được xếp hạng cấp quốc gia nên được đánh giá có giá trị cao với số điểm là 3 điểm. 
Bãi Môn nhìn từ trên Mũi Điện 
Khảo sát thực địa tại Bãi Môn –Mũi Điện 
Mũi Điện 
 80 Võ Thị Ngọc Hiền. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 73-81 
Bảng 2 
Kết quả đánh giá tổng hợp các điểm du lịch ở tỉnh Phú Yên 
STT 
Điểm 
du lịch 
Điểm thành phần 
Điểm 
tổng 
hợp 
Tỉ lệ phần 
trăm 
so với 
tổng điểm 
cao nhất 
Mức 
xếp 
loại 
Độ hấp dẫn 
Vị trí khả 
năng tiếp 
cận 
Thời gian 
hoạt động 
du lịch 
Giá trị được 
xếp hạng 
Hệ số Điểm Hệ số Điểm Hệ số Điểm Hệ số Điểm 
1 Gành 
Đá Đĩa 
3 3x4=12 1 1x3=3 2 2x4=8 3 
3x3=9 
32 88.9% I 
2 Núi Đá 
Bia 
3 3x3=9 1 1x2=2 2 2x3=6 3 3x3=9 26 72,2% II 
3 Bãi 
Môn-
Mũi 
Đại 
Lãnh 
3 3x4=12 1 1x3=3 2 2x3=6 3 3x3=9 30 83,3% I 
Nguồn: Kết quả đánh giá 
Kết quả đánh giá ở Bảng 2 cho thấy: Trong 3 điểm du lịch chọn để đánh giá có 2 điếm xếp 
loại mức độ I chiếm 66,7%, không có điểm du lịch nào đạt điểm tối đa (36 điểm); 1 điểm du lịch 
xếp loại mức độ II chiếm 33,3%; không có điểm du lịch nào xếp loại mức độ III. 
 Kết quả đánh giá nêu trên tác giả đã tham khảo và dựa vào đặc điểm của các điểm du lịch 
tự nhiên từ nhiều nguồn của các tác giả khác có chú thích ở tài liệu tham khảo, kết hợp với quá 
trình khảo sát thực địa để lấy số liệu so sánh với các tiêu chí đã đề ra để tính điểm và đưa ra kết 
quả sau cùng. 
5. Kết luận và khuyến nghị 
5.1. Kết luận 
+ Đã phân tích cụ thể các đặc điểm của TNDLTN khu vực ven biển Phú Yên. 
+ Xây dựng được bộ tiêu chí đánh giá và đánh giá, phân cấp được mức độ thuận lợi của 3 
điểm TNDLTN làm cơ sở cho việc đề xuất phát triển du lịch của Phú Yên. 
+ Kết quả đánh giá: có 2 điểm tài nguyên trong tổng số 3 điểm ở mức độ rất thuận lợi 
(Gành Đá Đĩa, Bãi Môn-Mũi Đại Lãnh); 1 điểm tài nguyên ở mức độ thuận lợi (Núi Đá Bia). Đây 
là cơ sở để tác giả đề xuất ý kiến góp phần phát triển du lịch của địa phương. 
5.2. Khuyến nghị 
+ Ưu tiên đầu tư cơ sở hạ tầng cho một số điểm thắng cảnh để tạo được điểm hút cho phát 
triển du lịch biển Phú Yên. Đặc biệt quan tâm đầu tư phát triển 2 điểm du lịch được đánh giá loại 
I (rất thuận lợi cho phát triển du lịch): Gành Đá Đĩa, Bãi Môn-Mũi Điện. 
+ Tác giả đề xuất quan tâm đầu tư phát triển cơ sở vật chất cho những địa điểm này như 
là: Xây dựng các dịch vụ du lich về ẩm thực, lưu trú, xây dựng các trại, dù che nắng. Tạo điều kiện 
để khai thác thêm các loại hình du lịch khác ở khu vực Đá Đĩa vì nơi đâu có cảnh quan đa dạng và 
đẹp (các bãi đá, đồi badan và biển gần sát gành Đá Đĩa). 
 Võ Thị Ngọc Hiền. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 73-81 81 
+ Núi Đá Bia có cảnh quan đẹp và hùng vĩ, đã có một con đường từ phía nam Đèo Cả thông 
lên đỉnh núi bằng những bậc cấp để cho khách lên tham quan. Cần tu sửa đường lên núi và dựng 
các dù che nắng trên đỉnh núi để du khách nghỉ mát sau hình trình leo núi. 
+ Cần chú trọng quan tâm đến nguồn nhân lực để phát triển du lịch, có những chính sách 
thu hút nguồn nhân tài đến để quản lí, điều hành và phát triển các địa điểm du lịch nêu trên.Bên 
cạnh đó, cần tổ chức các lớp đào tạo nguồn nhân lực có chuyên môn để đáp ứng nhu cầu phát triển 
du lịch. 
+ Bên cạnh đầu tư phát triển, cần có các giải pháp bảo vệ môi trường, bảo tồn và gìn giữ 
các giá trị thắng cảnh một cách bền vững. 
Tài liệu tham khảo 
Ha, H. Q., Phan, N. T. T., Le, T. N. T., & Nguyen, N. T. (2015). Địa di sản bờ biển gành Đá Đĩa, 
Tuy An, Phú Yên [Coastal heritage site at Da Dia, Tuy An, Phu Yen]. Retrieved April 20, 
2020, from Trang thông tin Cổng thông tin Địa Môi trường, Khoa Môi trường, Trường 
ĐHKHTN, TP. HCM website: https://diamoitruong.com/2015/11/21/gioi-thieu-dia-di-san-
bo-bien-ganh-da-dia-tuy-an-phu-yen/ 
Le, A. D. (2015). Đới bờ biển Việt Nam – Cấu trúc và tài nguyên thiên nhiên [Vietnam's coastal 
zone - Structures and natural resources]. Hanoi, Vietnam: NXB Khoa Học Tự Nhiên Và 
Công Nghệ. 
MangPhuyen.com – Kết nối tình yêu quê hương Phú yên. (2019). 9 điểm du lịch đẹp nhất Phú Yên 
phải đến cùng “hội bạn thân” [9 most beautiful tourist destinations in Phu Yen where must 
come with "close friends"]. Retrieved March 25, 2020, from https://mangphuyen.com/9-diem-
du-lich-dep-nhat-phu-yen-phai-den-cung-hoi-ban-than.html 
People’s Committee Phu Yen Province. (2012). Quyết định số 128/QĐ-UBND về việc phê duyệt 
quy hoạch phát triển du lịch tỉnh Phú Yên giai đoạn đến năm 2020 tầm nhìn 2025 [Decision 
No. 128/QĐ-UBND approving the tourism development planning of Phu Yen province in the 
period up to 2020, with a vision to 2025]. Retrieved March 20, 2020, from 
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/van-hoa-xa-hoi/quyet-dinh-128-qd-ubnd-phe-duyet-quy-
hoach-phat-trien-du-lich-134485.aspx 
Thu Hien (n.d.). Di tích núi Đá Bia [Da Bia mountain relic]. Retrieved March 25, 2020, from Thế 
Giới Di Sản Điện Tử website:  
Trinh, D. (chủ biên) (2004). Báo cáo nghiên cứu các khu bảo tồn địa chất ở Việt Nam [Research 
report on geological protected areas in Vietnam]. Retrieved April 4, 2020, from Trung tâm 
Thông tin tư liệu, Tổng cục Địa chất website:  
UBND tỉnh Phú Yên. (2003). Địa chí Phú Yên [Phu yen Geography]. Hanoi, Vietnam: NXB 
Chính trị Quốc gia.