Một số giải pháp nâng cao chất lượng kỹ năng nói trong thực hành tiếng cho sinh viên chuyên ngành Tiếng Trung Quốc tại trường Đại học Thủ đô Hà Nội

RƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
kinh tế Trung Quốc đang phát triển với một tốc độ chóng mặt, Kinh tế Trung Quốc đại 
lục là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới (sau Hoa Kỳ) nếu tính theo tổng sản phẩm quốc 
nội (GDP) danh nghĩa và đứng thứ nhất nếu tính theo sức mua tương đương (PPP). Ngày 
nay Trung Quốc thực sự là một thị trường rộng lớn và đầy tiềm năng, việc giao thương 
giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng ngày càng lớn mạnh. Những yếu tố tăng trưởng, phát 
triển nói trên dẫn đến nhu cầu học và sử dụng tiếng Trung Quốc sẽ ngày càng trở nên phổ 
biến và cần thiết cho những ai muốn có được một công việc tốt, ổn định lâu dài, muốn tăng 
cường khả năng giao tiếp với người Trung Quốc và cư dân những nước hoặc vùng lãnh thổ 
nói tiếng Trung Quốc; muốn mở mang, mở rộng mối quan hệ giao lưu hợp tác quốc tế. Tất 
cả tạo nên một động lực không nhỏ để ứng dụng ngôn ngữ tiếng Trung Quốc trong học tập, 
công việc và áp dụng trong thực tiễn ở Việt Nam. 
2.2. Thực trạng kỹ năng nói trong thực hành tiếng Trung Quốc của sinh viên 
Tham khảo số liệu khảo sát trước đây của Viện Nghiên cứu giáo dục và Quản trị kinh 
doanh (EBM) tại một số trường đại học, cao đẳng khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và 
Đồng Nai, thấy: Chỉ khoảng 2/3 số sinh viên không chuyên ngoại ngữ thấy được tầm quan 
trọng của việc học tiếng Anh. Số khác không xem ngoại ngữ - tiếng Anh là cần thiết trong 
nghiên cứu học tập, chủ yếu dựa theo các giáo trình tiếng Việt. Đa số sinh viên không quan 
tâm với các hội thảo chuyên ngành, ít gặp gỡ giao lưu với bạn bè quốc tế để trau dồi vốn 
ngoại ngữ và các kỹ năng cần thiết, trong đó có kỹ năng nói. Khi đánh giá khả năng sử 
dụng ngoại ngữ của sinh viên sau khi ra trường, phần lớn là đều hạn chế về các kỹ năng, 
đặc biệt là kỹ năng nghe nói. Thực tế hiện nay, việc giáo dục và giảng dạy ngoại ngữ chỉ 
đang tập trung vào ngữ pháp và từ vựng, thời lượng cho việc thực hành các kỹ năng khác 
hạn chế và là rào cản để phát triển toàn diện cho việc học ngoại ngữ, nhất là các kỹ năng 
nghe nói khiến nó khó biến thành phản xạ, thói quen cho người học khi vận dụng vào trong 
công việc, cuộc sống. 
Tiếng Trung Quốc cũng không nằm ngoài thực trạng đó. Quy định về khung năng lực 
ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam đang được áp dụng cho các chương trình đào tạo 
ngoại ngữ, các cơ sở đào tạo ngoại ngữ và người học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục 
quốc dân, trong đó trường Đại học Thủ đô Hà Nội cũng đã có quy định cụ thể cho chuẩn 
đầu ra của bộ môn ngoại ngữ tiếng Trung Quốc. Trường Đại học Thủ đô Hà Nội đang áp 
dụng chuẩn đầu ra cho mã ngành Cao đẳng là HSK cấp 4 và mã ngành Đại học là HSK cấp 
5. Yêu cầu cụ thể của chuẩn đầu ra này là: Có thể dùng tiếng Hán để trao đổi về các chủ để 
thuộc các lĩnh vực rộng hơn hơn, đồng thời có thể giao lưu một cách trôi chảy, lưu loát với 
người bản địa (đối với trình độ HSK cấp 4) và Có thể đọc hiểu báo chí tiếng Trung Quốc, 
thưởng thức các tiết mục phim ảnh tiếng Trung Quốc và dùng tiếng Hán để tiến hành 
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 22/2018 117 
thuyết trình một cách tương đối hoàn chỉnh (đối với trình độ HSK cấp 5). Tuy nhiên trên 
thực tế, vì có những lí do khách quan và chủ quan mà vẫn còn nhiều sinh viên trong quá 
trình sử dụng tiếng chưa đạt được đến chuẩn giao tiếp một cách trôi chảy, lưu loát với 
người bản địa hay thuyết trình một cách tương đối hoàn chỉnhnhư khung năng lực tiếng 
yêu cầu. 
Để có thể hiểu rõ hơn về thực trạng này, chúng tôi đã tiến hành khảo sát cảm nhận độ 
khó của kỹ năng nói và cảm nhận hiệu quả môn học của kỹ năng này. Kết qủa cụ thể 
như sau: 
Khi được hỏi về cảm nhận độ khó của kỹ năng nói so với các kỹ năng khác thì có đến 
48% sinh viên cho rằng kỹ năng này khó hơn các kỹ năng khác; 52% sinh viên cho rằng độ 
khó của kỹ năng này cũng bình thường so với các kỹ năng khác. Không có sinh viên nào 
cảm thấy kỹ năng nói là dễ hơn cho với kỹ năng khác, chiếm 0%. Kết quả này được thể 
hiện rõ qua biểu đồ 1: 
Biểu đồ 1: Cảm nhận độ khó về kỹ năng nói của sinh viên 
Biểu đồ 2: Cảm nhận hiệu quả môn học về kỹ năng nói của sinh viên 
118 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
Và điều đáng lo ngại là khi khảo sát về cảm nhận hiệu quả môn học của kỹ năng nói 
của sinh viên chuyên ngành tiếng Trung Quốc, số sinh viên cho rằng kỹ năng nói tốt hơn 
kỹ năng khác chỉ chiếm 1%; trong khi số sinh viên cho rằng kỹ năng nói kém hơn kỹ năng 
khác chiếm đến 21%; và số sinh viên cho rằng kỹ năng nói tương đương kỹ năng khác 
chiếm 78%. Kết quả này được thể hiện cụ thể qua biểu đồ 2. 
2.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong thực hành kỹ năng nói của 
sinh viên 
Tình trạng yếu kém trong thực hành kỹ năng nói của sinh viên chủ yếu xuất phát từ 
một số nguyên nhân sau: 
1) Ý thức tự học, tự thực hành không cao: Trong học tập ngoại ngữ nói chung cũng 
như tiếng Trung Quốc nói riêng, đa phần nhận thức, ý thức và thái độ của sinh viên trong 
việc tự học, tự thực hành là không cao. Chính do việc không thích học, học theo kiểu đối 
phó với thái độ hời hợt nên đã không tạo được sự tích cực và thoải mái, không đem lại hiệu 
quả cho sinh viên khi học tiếng Trung Quốc và nhất là khi tập trung phát triển thực hành kỹ 
năng nói, do vậy không tạo được phản xạ tự nhiên cho bản thân sinh viên khi rèn luyện kỹ 
năng này. 
2) Không tự tin trong giao tiếp: Gần như rất ít sinh viên có thể chủ động giao tiếng với 
nhau bằng tiếng Trung Quốc.Việc thực hành trên lớp, ngoài giờ cũng chỉ hạn chế được 
trong một số nhóm nhỏ và thường do giáo viên phải chỉ định yêu cầu thực hiện. (Và điều 
này đương nhiên sẽ dẫn đến việc các sinh viên đều không tự tin khi giao tiếp bên ngoài xã 
hội, kể cả những câu chào hỏi xã giao hay đối đáp ở các tình huống thông thường). Chính 
vì vậy, trong các lớp học luôn có tình trạng chỉ một số sinh viên năng nổ, tích cực tham gia 
các hoạt động thực hành nghe nói, luôn xung phong phát biểu hay là đầu tàu trong các 
nhóm trong khi các bạn khác “ẩn mình”. Có những sinh viên ít hoặc thậm chí không bao 
giờ tham gia các hoạt động này do ngại hay “xấu hổ” sợ nói sai. Chính vì tự ti nên việc tự 
tạo cơ hội hay tranh thủ các dịp có được để thực hành nói trong sinh viên luôn hạn chế, 
không giao lưu học hỏi với các bạn hay người Trung Quốc để thực hành tiếng, không tích 
cực học hỏi từ giáo viên hay các cơ hội khác từ bên ngoài để giao tiếp với những người nói 
và sử dụng tiếng Trung Quốc. 
3) Thiếu vốn từ và thiếu kiến thức: Bên cạnh việc thiếu tự tin thì việcthiếu vốn từ hay 
có vốn kiến thức chung hạn chế cũng ảnh hưởng một phần đến việc phát triển, trau dồi kỹ 
năng nói của sinh viên. Với các vấn đề giao tiếp cần kiến thức khá rộng trong mọi lĩnh vực 
như kinh tế, chính trị, xã hội, thể thao, tôn giáo..., sinh viên thường thiếu ý tưởng, thiếu 
thông tin hay kiến thức để trình bày, thiếu vốn từ để diễn đạt, hổng về ngữ pháp, câu cú 
áp dụng. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 22/2018 119 
4) Bị ảnh hưởng bởi tiếng mẹ đẻ: Ngoài các yếu tố trên thì nguyên nhân của việc thực 
hành kỹ năng nói chưa tốt còn là sinh viên bị lệ thuộc quá nhiều vào tiếng mẹ đẻ. Rất nhiều 
sinh viên thường tranh thủ trao đổi bằng tiếng mẹ để dễ trình bày và diễn đạt ý kiến của 
mình khi học tập, làm việc nhóm. Thậm chí ngay cả giáo viên cũng nhiều người không chú 
ý sử dụng tiếng Trung Quốc để giao tiếp với với người học. Chính vì không tạo được phản 
xạ dùng tiếng Trung Quốc nên khi ra ngoài xã hội, nếu gặp phải môi trườngkhông có 
người Việt để giao tiếp tiếng mẹ đẻ thì sinh viên dễ bị thu mình không nói chuyện hoặc 
không tạo được phản xạ tự nhiên trong giao tiếp, thực hành kỹ năng nói. 
2.4. Một số giải pháp nâng cao kỹ năng nói trong thực hành tiếng cho sinh viên 
Từ những nguyên nhân trên, để nâng cao toàn diện các kỹ năng cho sinh viên, cải 
thiện hữu hiệu kỹ năng giao tiếp - kỹ năng nói cho sinh viên trong thực hành tiếng Trung 
Quốc cần có các giải pháp đồng bộ từ bản thân sinh viên, giảng viên và cả ở góc độ nhà 
trường. Chúng tôi xin đề xuất một số giải pháp cụ thể như sau: 
1) Giải pháp từ phía nhà trường 
Các chương trình học và giáo trình học trong nhà trường cần có sự cập nhật, đổi mới 
liên tục theo hướng tạo sự tương tác nhiều hơn cho sinh viên trong việc thực hành tiếng. 
Ngoài các nội dung bài học phải đáp ứng cơ bản lượng kiến thức cần có theo trình độ thì 
cần đan xen các thời lượng về thực hành thực tế để sinh viên- giảng viên có điều kiện thực 
hành nhiều hơn. Các phương pháp đánh giá sinh viên cần cải thiện theo hướng giảm bớt 
thời lượng thi cử bằng viết, tăng cường kiểm tra đánh giá qua vấn đáp hay bài tập nhóm 
cần sự tương tác trực tiếp giữa các sinh viên với nhau và giữa sinh viên với giảng viên. 
Tạo điều kiện để bồi dưỡng phát triển đội ngũ giảng viên, hỗ trợ giảng viên trong việc 
đào tạo, nâng cao trình độ qua các chương trình tập huấn, trao đổi nghiệp vụ, trao đổi giảng 
viên với các trường liên kết trong và ngoài nước đặc biệt là với các trường phát triển mạnh 
về phương pháp đào tạo, giảng dạy. 
Cải tiến cơ sở vật chất cho việc học tập, giảng dạy: trong học tập hay thi cử, đánh giá 
cần có các phương tiện, thiết bị công nghệ thông tin hiện đại hỗ trợ cho quá trình học tập, 
giảng dạy của sinh viên. Cần bổ sung các phòng học chuyên biệt với đầy đủ thiết bị máy 
tính, máy chiếu để giúp cho việc học ngoại ngữ có cảm hứng hơn. Đầu tư bổ sung thư viện 
sách giáo khoa, giáo trình và tài liệu tham khảo, từ điển, tự điển, sách chuyên ngành cho 
phong phú và đa dạng hơn. 
Tổ chức học tập, trao đổi kinh nghiệm, giao lưu với các trường bạn hoặc các trung 
tâm, đối tác có sử dụng tiếng Trung Quốc để tạo môi trường giao tiếp và sử dụng tiếng 
trong quá trình học tập của sinh viên. Qua đó, học hỏi phương pháp sư phạm hay, mô hình 
đào tạo phong phú từ các trường khác để áp dụng cho việc cải tiến chương trình đào tạo tại 
trường Đại học Thủ đô Hà Nội. 
120 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI 
2) Giải pháp với giảng viên 
Giảng viên cần tự trau dồi bản thân, nâng cao các kỹ năng mềm, kỹ năng giao tiếp 
thực tế, cập nhật vốn từ liên quan đến thông tin kinh tế - chính trị - xã hội có tính thời sự để 
lồng ghép vào chương trình giúp cho bài giảng phong phú hơn; Tự rèn luyện về phát âm 
chuẩn, sử dụng phần mềm máy tính phục vụ giảng dạy, sử dụng CNTT trong giảng dạy để 
tạo môi trường cuốn hút người học, tạo tính tích cực cho sinh viên trong quá trình tiếp thu 
kiến thức. Bổ sung các nguồn ngữ liệu phong phú từ trên mạng internet, từ kho thư viện 
hay các nguồn xã hội khác tránh cho việc học tập bị nhàm chán. 
Giảng viên cần cải tiến bài giảng, ứng dụng các phương pháp giảng dạy mới để phát 
huy tốt tính tích cực, chủ động, sáng tạocủa sinh viên; tạo môi trường tương tác nhiều hơn 
trong quá trình giảng dạy. Giảng viên chú ý tạo cho sinh viên môi trường thực hành tiếng 
sôi nổi, áp dụng nhiều tình huống thực hành thực tế nhưtập thuyết minh, đóng các tình 
huống hay tổ chức giao lưu trong cáccâu lạc bộtiếngKhảo sát, phân chia lớp theo nhóm 
trình độ để phân loại và có hướng giảng dạy phù hợp giúp sinh viên dễ tiếp thu kiến thức, 
nắm bắt nhanh bài học. 
3) Giải pháp với sinh viên 
Sinh viên cần tự nâng cao nhận thức, ý thức học tập vì chỉ có nhận thức tốt, ý thức cao 
thì sinh viên mới tích cực tìm hiểu, học hỏi các phương pháp học tập, tích cực trao đổi và 
tương tác để cải thiện các kỹ năng, nhất là kỹ năng nói rất cần môi trường để phát 
triển.Tích cựctham gia các hoạt động ngoại khóa do trường, lớp tổ chức và tích cực tham 
gia vào các CLB tiếng... 
Sinh viên cũng cần tích lũy vốn từ, ôn luyện ngữ pháp để trau dồi về các kỹ năng khác 
ngoài giờ học. Bên cạnh giờ học trên giảng đường, sinh viên cần có ý thức dành thêm thời 
gian cho việc ôn luyện, học tập ở nhà và cố gắng thực hành nói bằng tiếng Trung Quốc, 
hạn chế dùng tiếng mẹ đẻ trong các giờ học tiếng. Bên cạnh đó, sinh viên cũng cần trau dồi 
các kỹ năng mềm cần thiết để bổ trợ cho kỹ năng nói. 
3. KẾT LUẬN 
Để giao tiếp hiệu quả, kỹ năng nói chính là một trong những kỹ năng quan trọng nhất. 
Kỹ năng nói trong thực hành tiếng cũng được xem là một trong những kỹ năng khó nhất 
của quá trình học ngoại ngữ. Việc cải thiện, nâng cao hiệu quả chất lượng kỹ năng nói 
trong thực hành tiếng của bộ môn ngoại ngữ tiếng Trung Quốc, trường Đại học Thủ đô Hà 
Nội là vấn đề tồn tại lâu nay và cũng là thực trạng khó khăn chung của công tác đào tạo 
ngoại ngữ. Như chúng tôi đã phân tích, đánh giá và đề xuất ở trên, việc cải thiện, thay đổi 
theo chiều hướng tích cực không thể thực hiện ngay một sớm một chiều mà cần có thời 
gian, lộ trình và kết hợp tất cả các giải pháp đã nêu một cách đồng bộ, nhịp nhàng. Chỉ có 
TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 22/2018 121 
sự tham gia chủ động từ chính các chủ thể liên quan là người học, người dạy kết hợp với 
sự quan tâm, định hướng và đầu tư xác đáng từ phía nhà trường mới giúp cho kỹ năng nói 
cũng như các kỹ năng thực hành tiếng khác của sinh viên thật sự được nâng cao, từ đó giúp 
cho họ thật sự tự tin và giao tiếp một cách thành thạo. Đây chính là một trong những mục 
tiêu quan trọng của chương trình giảng dạy ngoại ngữ bộ môn tiếng Trung tại trường Đại 
học Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nguyễn Thanh Vân (2012), “Năng lực giao tiếp và vấn đề giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành 
trong thời hội nhập”, - Tạp chí Ngôn ngữ & Đời sống, số 3 (197). 
2. Leong, L, M., &Ahmadi, S, M. (2017). An Analysis of Factors Influencing Learners’ English 
Speaking Skill. International Journal of Research in English Education, 
https://ijreeonline.com/article-1-38-en.pdf 10th April. 2018 
3. Littlewood, W. (2007),Communicative Language Teaching. Cambridge: Cambridge 
University Press. 
4. Thornbury, S. (2005),How to Teach Speaking. Harmer, J. (Ed). London: Longman. 
5. 刘颖,对外汉语课堂游戏教学法初探,和田师范专科学校学报,2012年 
6. 梁亮,游戏教学法在零起点汉语口语课堂的合理运用,教学与育人礼记,2008年 
7. 孟 斌 斌 , 对 外 汉 语 教 学 中 游 戏 教 学 法 的 运 用 ,SCIENCE & TECHNOLOGY 
INFORMATION,2011年 
SOME SOLUTIONS TO IMPROVE CHINESE SPEAKING 
SKILLS IN THE PRACTICE OF STUDENTS AT HANOI 
METROPOLITAN UNIVERSITY 
Abstract: The effectiveness of foreign language teaching is reflected through the capacity 
of learners in some basic language skills including listening skills, speaking skills, 
reading skills and writing skills. Among those skills, speaking skill is one of the important 
skills because it is a strong foundation of communication skills. However, it is also 
considered as the most challenging skills in learning a foreign language of Vietnamese. 
When learning Chinese, many students find it difficult to express their opinions about an 
issue, tenor or idea in Chinese despite of their preparing tendency. This article aims at 
ananysing facts and causes of the poor practice in speaking skill as well as suggesting a 
number of solutions to help students improve the Chinese speaking skills for Chinese 
language students at Hanoi Metropolitan University. 
Keywords: Speaking skills, practice, speaking skills, solution.