Một số giải pháp khai thác nguồn năng lượng tái tạo tại Việt Nam

hỏ nhất trong một ngày (gọi 
là nhật triều). Nhiều chỗ có hai lần cao nhất và 
hai lần thấp nhất trong một ngày. Nhiều chỗ có 
cả hai chế độ trên với chiều cao khác nhau. 
4.5. Năng lượng địa nhiệt 
Khai thác năng lượng địa nhiệt ở Việt Nam 
có hiệu quả về kinh tế, có khả năng thực hiện 
và thân thiện với môi trường, nhưng trước đây 
bị giới hạn về mặt địa lý đối với các khu vực 
gần các ranh giới kiến tạo mảng. Các tiến bộ 
khoa học kỹ thuật gần đây đã từng bước mở 
rộng phạm vi và quy mô của các tài nguyên 
tiềm năng này, đặc biệt là các ứng dụng trực 
tiếp như dùng để sưởi trong các hộ gia đình. 
Các giếng địa nhiệt có khuynh hướng giải 
phóng khí thải nhà kính bị giữ dưới sâu trong 
lòng đất, nhưng sự phát thải này thấp hơn nhiều 
so với phát thải từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch 
thông thường. Công nghệ này có khả năng giúp 
giảm thiểu sự nóng lên toàn cầu nếu nó được triển 
khai rộng rãi. 
Mặc dù nguồn địa nhiệt chưa được điều tra 
và tính toán kỹ. Tuy nhiên, với số liệu điều tra 
và đánh giá gần đây nhất cho thấy tiềm năng 
điện địa nhiệt ở Việt Nam có thể khai thác đến 
trên 300MW. Khu vực có khả năng khai thác 
hiệu quả là miền Trung. 
5. Đề xuất một số giải pháp nghiên cứu và 
khai thác nguồn năng lượng mới ở Việt Nam 
5.1. Các chính sách hỗ trợ của nhà nước 
Việt Nam là một nước có tiềm năng lớn về 
nguồn năng lượng tái tạo nhưng cho đến nay số 
các dự án thực hiện còn rất ít, tỷ trọng điện tái 
tạo trong tổng lượng điện sản xuất là không 
đáng kể, vì vậy nhà nước cần có các chính sách 
khuyến khích để thúc đẩy phát triển năng lượng 
tái tạo như: 
- Tăng cường giáo dục, tuyên truyền phổ 
biến thông tin, vận động cộng đồng, nâng cao 
nhận thức, thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch, 
năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. 
N.T.B.Hạnh, N.T.Tâm / Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Duy Tân 04(41) (2020) 21-31 28 
- Hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất công 
nghiệp nâng cấp, cải tiến, hợp lý hóa dây 
chuyền công nghệ nhằm sử dụng năng lượng 
tiết kiệm và hiệu quả; Phát triển các tiêu chuẩn 
và dán nhãn chứng nhận sản phẩm tiết kiệm 
năng lượng cho một số sản phẩm sử dụng năng 
lượng được lựa chọn. 
- Tăng cường thực hiện một số dự án kỹ 
thuật - công nghệ sử dụng nhiên liệu, nhiệt và 
điện cụ thể, thích hợp cho từng đối tượng thực 
tế, chú trọng việc trang bị dây chuyền công 
nghệ tận dụng nhiệt thừa từ khói thải các lò hơi 
công nghiệp, tiết kiệm năng lượng trong sử 
dụng động cơ điện, điều hòa và thông gió, chế 
biến nông, thủy sản... 
- Triển khai cuộc vận động xây dựng mô 
hình “Sử dụng tiết kiệm năng lượng”. Khai thác 
tối ưu năng lực của phương tiện, thiết bị giao 
thông, giảm thiểu lượng nhiên liệu tiêu thụ, hạn 
chế lượng phát thải ô nhiễm vào môi trường 
cho người dân. 
- Có cơ sở pháp lý và qui chế rõ ràng làm cơ 
sở cho điều tra, thăm dò, khảo sát, khai thác sử 
dụng các nguồn năng lượng tái tạo theo hướng 
khuyến khích họ sử dụng và sản xuất năng 
lượng từ các nguồn này trong cộng đồng cư dân 
nông thôn, miền núi. 
- Có cơ chế tài chính hiệu quả nhằm giúp 
cho các hộ nông thôn và miền núi, các nhà đầu 
tư, các hợp tác xã hoặc chính quyền địa phương 
có thể nhận được những khoản đầu tư ban đầu 
cho năng lượng tái tạo dưới hình thức tín dụng 
trợ cấp hoặc các khoản vay ưu đãi thích đáng, 
nhằm giúp họ vượt qua những chi phí ban đầu 
thường là lớn để phát triển ứng dụng công nghệ 
năng lượng tái tạo và đối phó với những rủi ro 
trong quá trình ứng dụng này. 
5.2. Nâng cao trình độ áp dụng công nghệ 
trong cộng đồng 
Hiện nay ở Việt Nam còn thiếu các doanh 
nghiệp thương mại cung cấp các thiết bị năng 
lượng tái tạo và dịch vụ điện liên quan đến 
năng lượng tái tạo. Do vậy, các công nghệ năng 
lượng tái tạo phần lớn chưa chế tạo được trong 
nước mà phải nhập khẩu. Các dịch vụ sau lắp 
đặt chưa có, đặc biệt là ở vùng nông thôn và 
vùng sâu, vùng xa. Thực trạng áp dụng công 
nghệ hiện nay ở Việt Nam còn gặp nhiều khó 
khăn, như: 
- Công nghệ điện gió đang trải qua những 
thay đổi nhanh chóng, đặc biệt về gam công 
suất (10 năm trước công suất tiêu chuẩn là 
250kW thì ngày nay phổ biến là từ 1 đến 
2MW), ngoài ra còn phải kể đến những tiến bộ 
trong khoa học vật liệu. Tuy nhiên đối với Việt 
Nam, cho đến nay chưa có công nghệ hoàn 
chỉnh nào được thử nghiệm ở các điều kiện khí 
hậu đặc trưng (như bão, độ ẩm cao, các thông 
số khí quyển...). Ngoài ra, còn thiếu kinh 
nghiệm về lựa chọn thiết bị đồng bộ, kỹ năng 
khai thác, vận hành và bảo dưỡng, kể cả điện 
gió quy mô nhỏ. 
- Các dự án điện nối lưới, mặc dù các công 
nghệ điện sinh khối được kiểm chứng và có 
hiệu suất cao đã được áp dụng trên thế giới, 
nhưng chúng còn chưa được biết đến nhiều ở 
Việt Nam (như điện trấu, các công nghệ khí 
hoá, thu hồi khí mê tan tại các bãi rác, đốt rác 
thải sinh hoạt...). Hiện nay, không có các công 
ty trong nước cung cấp các công nghệ điện sinh 
khối. Hầu hết các công nghệ đều phải nhập 
khẩu. Các dịch vụ tư vấn và kỹ thuật đối với 
các công nghệ điện sinh khối còn hạn chế, đặc 
biệt là dịch vụ bảo dưỡng và sửa chữa sau khi 
lắp đặt. 
- Các công nghệ khác cũng còn nhiều rào 
cản, đang nổi lên trong thời gian gần đây, như 
khí sinh học, pin mặt trời, năng lượng thủy triều 
và sóng. Sản xuất nhiệt và điện từ khí sinh học 
còn gặp những rào cản về mặt công nghệ như 
các thiết bị sử dụng (bếp, đèn, máy phát 
điện...), chủ yếu còn chế tạo thủ công hoặc cải 
tạo từ các thiết bị sử dụng khác. Do đó, chất 
lượng và độ tương thích của thiết bị chưa được 
tiêu chuẩn hóa. 
Do những thực trạng tồn tại trong việc khai 
thác và áp dụng nguồn năng lượng mới, nhu 
N.T.B.Hạnh, N.T.Tâm / Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Duy Tân 04(41) (2020) 21-31 29 
cầu về nâng cao trình độ áp dụng công nghệ 
năng lượng tái tạo là một nhu cầu cấp thiết hiện 
nay, để giải quyết vấn đề này về lâu dài cần đưa 
thêm mục tiêu giảng dạy về nguồn năng lượng 
mới trong chương trình giáo dục, đặc biệt là 
trong một số ngành đào tạo ở đại học và sau đại 
học như Điện - Điện tử, Năng lượng để xây 
dựng đội ngũ đáp ứng được hiểu biết về công 
nghệ và cung cấp các dịch vụ bảo dưởng, sửa 
chữa và lắp đặt sau khi triển khai hệ thống. 
Xuất phát từ thực tế và nhận thức được vai 
trò quan trọng của năng lượng mới, tiết kiệm 
năng lượng trong cộng đồng, trong chương 
trình giảng dạy của ngành Điện - Điện tử 
(chuẩn PNU - Trường Đại học Duy Tân) đã 
đưa vào giảng dạy các môn học về nguồn năng 
lượng mới, nhằm đào tạo ra các sinh viên có 
khả năng áp dụng công nghệ và hỗ trợ các dịch 
vụ lắp đặt nguồn năng lượng mới cho cộng 
đồng. Ngoài ra, các cơ quan ban ngành, các 
trường đại học cần tích cực tham gia các 
chương trình, hiệp định về hệ thống năng lượng 
mặt trời, hệ thống năng lượng gió, hệ thống 
năng lượng đại dương của Ủy ban Năng lượng 
quốc tế (IEA)... để đuổi kịp với sự phát triển 
công nghệ năng lượng mới trên thế giới. 
5.3. Tổ chức các cuộc thi để thu thập ý tưởng 
về nguồn năng lượng mới 
Để nâng cao ý thức tiết kiệm năng lượng và 
tìm kiếm nguồn năng lượng mới, chúng ta cần 
tổ chức các cuộc thi trong cộng đồng. Cuộc thi 
Giải pháp xanh cho thành phố (Go Green in the 
City) của Tập đoàn Schneider Electric là sự 
kiện truyền tải thông điệp về sự cần thiết của 
quản lý và tiết kiệm năng lượng thông minh 
cho các thành phố và cộng đồng. Cuộc thi có ý 
nghĩa rất lớn, mang tính giáo dục, tuyên truyền 
phổ biến thông tin, vận động cộng đồng, nâng 
cao nhận thức, thúc đẩy sử dụng năng lượng 
sạch, năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Cuộc thi 
có tầm ảnh hưởng lớn và nâng cao được ý thức tiết 
kiệm năng lượng và tìm kiếm các nguồn năng 
lượng mới từ các bạn sinh viên và cộng đồng. 
Từ cuộc thi này, các bạn sinh viên mà điển 
hình là sinh viên Trường Đại học Duy Tân đã 
có nhiều ý tưởng đề xuất cho cuộc thi giúp tìm 
kiếm, khai thác và tái tạo năng lượng nhằm xây 
dựng thành phố phát triển bền vững 
Một số ý tưởng tạo năng lượng mới từ cuộc 
thi Go-green in the city: 
 Tái tạo năng lượng bằng phanh trên xe gắn 
máy 
Tái tạo năng lượng phanh trên xe gắn máy là 
ý tưởng xuất phát từ thực tế giao thông hiện 
nay của Việt Nam. Trong tham gia giao thông, 
nhất là với điều kiện đường phố đông đúc như 
ở các thành phố lớn, đô thị của Việt Nam, thì 
việc sử dụng phanh xe là rất thường xuyên. Chỉ 
cần đi tầm trăm mét là phải phanh một lần. Khi 
phanh xe, lực ma sát của phanh với vành xe 
hoặc đĩa phanh được tạo ra rất nhiều đặc biệt là 
khi đi ở tốc độ cao. Đây chính là những năng 
lượng hao phí, năng lượng hao phí này hoàn 
toàn có thể tận dụng được. Nếu tái tạo lại được 
nguồn năng lượng hao phí này, thì có thể tiết 
kiệm được rất nhiều trong việc sử dụng các 
nguồn năng lượng khác tương ứng. 
Thiết kế của “bộ tái tạo năng lượng bằng 
phanh” có thể tháo lắp dễ dàng theo tiêu chí 
không ảnh hưởng đến phần cứng của xe. 
Nguyên lý hoạt động của sản phẩm: Mỗi khi 
ta bóp hoặc nhấn phanh thì dynamo được áp 
vào vành xe ma sát và tạo ra năng lượng điện. 
Năng lượng này sẽ được tích trữ lại vào pin và 
được ổn định dòng bằng một bộ mạch ổn áp. 
“Bộ tái tạo năng lượng bằng phanh trên xe 
gắn máy” sẽ góp phần vào việc tái tạo lại nguồn 
năng lượng hao phí trên và lượng điện năng này 
sẽ được dùng để cung cấp cho các thiết bị như 
sạc điện thoại, thắp sáng hoặc được sử dụng 
cho các thiết bị còi, đèn trên xe... Đồng thời 
một hệ thống truyền động điện cũng cho phép 
phanh tái sinh tăng hiệu quả tiêu thụ nhiên liệu, 
giảm mức độ bào mòn và kéo dài tuổi thọ cho 
phanh xe. 
N.T.B.Hạnh, N.T.Tâm / Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Duy Tân 04(41) (2020) 21-31 30 
 Nguồn thải nhiệt xanh 
Nhiệt thải từ động cơ xe máy hiện nay chính 
là một trong những nguồn năng lượng thừa thải 
vô cùng tiềm năng để có thể tái tạo trở lại sang 
một dạng năng lượng khác có thể sử dụng được 
và mục tiêu chính là chuyển Nhiệt thải từ ống 
bô xe máy sang điện năng. Nguồn điện này đủ 
có để sạc được các thiết bị điện tử cũng như cấp 
nguồn cho hệ thống phụ tải của xe. Việt Nam là 
một trong số những nước có lượng tiêu thụ xe 
máy đứng thứ 2 trên thế giới với hơn 55 triệu xe 
máy hiện hành vì vậy đây cũng chính là lợi thế 
rất lớn để phát triển đề án Nguồn nhiệt thải xanh 
này. Yếu tố chính của cơ cấu chuyển nhiệt ống 
bô sang điện năng này chính là Sò nóng lạnh. 
Sò nóng lạnh hiện nay được ứng dụng trong 
cơ cấu làm lạnh của hầu hết các thiết bị gia 
dụng hiện nay như: Tủ lạnh, Máy điều hòa,... 
Nhưng ít ai biết được rằng nếu đảo ngược cơ 
cấu hoạt động của nó có thể thu được dòng điện 
nếu sò nóng lạnh được tiếp xúc nguồn nhiệt. Đó 
là thay vì chúng ta cấp điện thông thường để sò 
thực hiện chức năng làm lạnh của nó thì ngược 
lại, ta sẽ đặt mặt nóng của Sò nóng lạnh vào bề 
mặt nóng của ống bô, và mặt lạnh còn lại được 
tản nhiệt tốt thì sẽ sinh ra một dòng điện tương 
đối lớn (tùy thuộc vào nhiệt độ bề mặt tiếp xúc 
và công suất của Sò nóng lạnh). 
Hình 5: Sử dụng Sò nóng lạnh ứng dụng 
trong nguồn thải nhiệt xanh 
Sau đó, dòng điện này được sạc thẳng vào 
acquy xe hoặc sạc vào các thiết bị smartphone, 
sạc dự phòng... tùy vào mục đích sử dụng. 
 Năng lượng tái tạo từ quả cầu hút nhiệt 
Quả cầu hút nhiệt (còn gọi là quả cầu thông 
gió) là một thiết bị cơ khí công nghiệp vận hành 
dựa trên nguyên tắc đối lưu không khí (không 
khí nóng di chuyển lên trên, không khí lạnh di 
chuyển xuống dưới) lấy gió tự nhiên, hút khí 
nóng trong nhà ra và đưa gió mát từ ngoài vào. 
Nhờ ưu điểm gọn nhẹ, dễ dàng lắp đặt, chi phí 
thấp, không tốn không gian trong nhà ở đặc biệt 
là không tốn điện năng như điều hòa nên ở Việt 
Nam rất được ưu chuộng và được lắp đặt rất 
nhiều. Dựa vào những ưu điểm này chúng ta 
tận dụng hiện tượng đối lưu không khí làm 
quay quả cầu. Với một động cơ phát điện được 
lắp đặt ngay trên trục quay. Khi quả cầu hoạt 
động sẽ tạo ra năng lương điện đủ để thắp sáng 
các thiết bị điện cũng như phục vụ các sinh 
hoạt khác. 
Cùng với đối lưu không khí, gió cũng là một 
yếu tố có thể tận dụng được nên quả cầu sẽ 
chạy với tốc độ rất nhanh. Sản phẩm hoàn thiện 
và được đưa vào thử nghiệm cho hoạt động ổn 
định và khá hiệu quả. Về hiệu quả kinh tế, sản 
phẩm hiện tại đã có thể thắp sáng bóng đèn, nếu 
được áp dụng vào thực tế và nâng cao năng 
suất, sẽ có thể tạo ra lượng điện đủ thắp cho các 
bóng đèn ban công, đèn trần hoặc bóng đèn 
sinh hoạt từ chính nguồn điện do sản phẩm tạo 
ra. Vì vậy hiệu quả kinh tế của sản phẩm này 
đem lại là rất đáng kể. 
Hình 6: Ý tưởng “năng lượng tái tạo từ quả cầu 
hút nhiệt” 
N.T.B.Hạnh, N.T.Tâm / Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Duy Tân 04(41) (2020) 21-31 31 
6. Kết luận 
Năng lượng có vai trò vô cùng quan trọng 
trong sự phát triển của mỗi Quốc gia và là một 
trong các nhu cầu thiết yếu đối với sinh hoạt 
của con người. Khai thác năng lượng mới 
không chỉ ảnh hưởng đến cơ cấu năng lượng 
mà ảnh hưởng đến cơ cấu kinh tế và mô hình 
phát triển kinh tế của một thành phố, một khu 
vực, một đất nước và thậm chí là toàn xã hội. 
Khai thác năng lượng mới, có thể giảm thiểu 
tiêu hao nhiên liệu mỏ quặng như than đá, dầu 
mỏ..., giảm thiểu lượng khí thải nhà kính, khiến 
cho nền kinh tế của một khu vực và một quốc 
gia đi vào con đường phát triển bền vững và 
thân thiện với môi trường. 
Đương nhiên việc khai thác, phát triển và 
ứng dụng năng lượng mới không phải luôn luôn 
suôn sẻ, mà nó là cả một quá trình dài và nhiều 
khó khăn, có rất nhiều vấn đề kỹ thuật cần giải 
quyết, rất nhiều khâu kỹ thuật đang chờ được 
đột phá. 
Những năm gần đây, nhiều vùng miền khác 
cũng đang hướng tới việc sử dụng năng lượng 
tái tạo và ngày càng nhiều người nhận thấy lợi 
ích của việc này. Sự tăng lên trong nhận thức 
của người dân cũng như sự chấp nhận của họ sẽ 
giúp chúng ta vượt qua những chướng ngại để 
thay đổi, những trở ngại đó thuộc về mặt chính 
trị và xã hội. Năng lượng mới đang tiến đến 
phía trước chúng ta, đang được ứng dụng rộng 
rãi trong cuộc sống. Ứng dụng năng lượng mới 
sẽ thay đổi môi trường sống của con người và 
môi trường sinh thái của Trái Đất. Năng lượng 
mới được ứng dụng khiến cho thành phố trở 
nên sạch đẹp hơn, khiến nông thôn trở nên 
trong xanh hơn, cuộc sống của người dân từ 
thành thị đến nông thôn ngày càng tốt đẹp hơn. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Bùi Đức Hùng, Nguyễn Thị Thu Hằng, “Năng lượng 
mới”, Nhà xuất bản Bách Khoa Hà Nội, 2017 
[2]. IEVN (2007) Viện Năng lượng, Quy hoạch năng 
lượng gió các tỉnh duyên hải miền Bắc. 
[3]. PECC4 (2006) Công ty tư vấn điện 4, Quy hoạch 
năng lượng gió các tỉnh duyên hải miền Trung, 
2006. 
[4]. PECC3 (2006) Công ty tư vấn điện 3, Quy hoạch 
năng lượng gió các tỉnh duyên hải miền Nam. 
[5]. IEVN (2007) Viện Năng lượng, Nghiên cứu tổng 
quan điện thủy triều ở Việt Nam. 
[6] IEA (2014) Renewable Energy -
[7] Biofuels (2010) Biofuels: The fuel of the future 
[Online] [Accessed 10 March 
2013]