Hiện trạng và định hướng phát triển cây xanh đường phố thành phố Thái Bình

4 25,0 4,5 4,8 2,6 TB 
 9 Sữa 10 18,7 3,9 3, 2,1 T 
 Từ số liệu bảng 03 ta thấy, hầu hết các loài còn đang trồng lộn xộn, đa số các tuyến đường 
cây trên các tuyến phố điều tra đang sinh đều được trồng hơn 10 loài cây/1 tuyến đường, 
trưởng, phát triển bình thường, một số loài cây kích thước của cây không đều nhau, gây mất 
trồng chủ đạo thể hiện sự thích nghi cao như mỹ quan đô thị. Điều này không đúng với quy 
Sấu, Bằng Lăng, Phượng, Xà cừ, Sữa Một số định về quy hoạch loài cây trồng và công tác 
loài mới được đưa vào trồng, đang sinh trưởng, trồng cây của Bộ Xây Dựng (Theo Thông tư 
phát triển ổn định như Viết, Sao đen, Dầu rái, 20/2005 /TT – BXD). 
Nhội. Những loài cây này có thể phát triển - Một số cây rễ ăn nông trên bề mặt, bị hạn 
trồng trên các tuyến phố mới của thành phố. chế không gian dinh dưỡng do bê tông hóa sát 
 Cũng từ kết quả điều tra, khảo sát, chúng tôi gốc, gốc cây bị biến dạng do u bướu, bong vỏ, 
nhận thấy hệ thống cây bóng mát đường phố bị đục đẽo Các loài cây thường gặp như: Xà 
thành phố Thái Bình còn một số tồn tại như sau: cừ, Sữa, Phượng vĩ 
 - Hầu hết trên các tuyến đường điều tra vẫn - Trên thân cây thường bị găm những đinh 
còn trồng rải rác các loài cây không phù hợp sắt, biển quảng cáo, dây điện. Đây cũng là 
với tiêu chuẩn của cây đường phố như: Bàng, nguyên nhân làm cho các thân cây bị thối, bị 
Dâu da xoan, Bông gòn, Gai, Keo tai tượng, nấm mục, vỏ bong ra. Các loài thường gặp 
Keo lá tràm, Xoài, Nhãn, Cau vua, Dừa, Trứng như: Xà cừ, Phượng vĩ, Sữa, Bằng lăng 
cá - Tán cây thường gặp một số vấn đề như: 
 - Hệ thống cây đường phố nói chung và cây tán bị lệch do vị trí trồng quá sát nhà dễ đổ gãy 
xanh trên các tuyến đường điều tra nói riêng khi mưa bão; tán bị chặt phá, cắt tỉa quá nhiều 
 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 4-2016 31
 Lâm học 
 do vướng dây điện, vướng nhà; lá bị phá do loài cây thích nghi tốt với điều kiện thổ 
 côn trùng, nấm bệnh; lá vàng úa, khô, còi cọc nhưỡng và khí hậu địa phương, thể hiện đặc 
 do thiếu nước, dinh dưỡng khoáng. Các loài trưng cảnh quan cây xanh của vùng, có khả 
 thường gặp như: Phượng vĩ, Sữa, Bằng lăng... năng sinh trưởng, phát triển tốt tại thành phố 
 3.2. Đề xuất định hướng phát triển cây xanh Thái Bình: Sấu, Lộc vừng, Bằng lăng 
 đường phố thành phố Thái Bình - Tuyển chọn những loài cây có sức đề 
 3.2.1. Giải pháp chọn loài cây trồng kháng mạnh: 
 Để có một hệ thống cây xanh sinh trưởng + Những cây ít xuất hiện sâu bệnh như: Lát 
 phát triển tốt, đáp ứng yêu cầu về cảnh quan đô hoa, Long não, Nhội, Dầu rái, Viết, Sao đen. 
 thị, việc chọn loài cây trồng cho các tuyến phố + Những cây có khả năng chịu gió bão tốt: 
 thành phố Thái Bình cần dựa trên một số đặc Sấu, Lộc vừng, Sang, Long não. 
 điểm như: Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội; - Kết hợp hợp lý giữa cây mọc nhanh và cây 
 đặc điểm kiến trúc cảnh quan; bản đồ quy mọc chậm: 
 hoạch thành phố Từ kết quả điều tra, đánh + Những cây mọc nhanh như: Nhội, Lộc 
 giá hiện trạng hệ thống đường phố, hiện trạng vừng. 
 cây bóng mát đường phố thành phố Thái Bình, + Những cây mọc chậm như: Lát hoa, Sao đen. 
 đặc điểm kiến trúc cảnh quan cũng như nghiên 
 Trên cơ sở kết quả điều tra, đánh giá hiện 
 cứu bản đồ quy hoạch thành phố, chúng tôi đề 
 trạng hệ thống cây bóng mát đường phố thành 
 xuất một số tiêu chí chọn loài cây bóng mát 
 phố Thái Bình và điều kiện tự nhiên của thành 
 đường phố cho thành phố Thái Bình như sau: 
 phố, chúng tôi đề xuất danh mục cây bóng mát 
 - Ưu tiên các loài cây bản địa: Đây là những đường phố, thành phố Thái Bình như bảng 04. 
 Bảng 04. Danh mục cây trồng đường phố đề xuất cho thành phố Thái Bình 
 Tên loài Tính chất sử dụng 
Stt Nhóm cây Nhóm cây Nhóm cây 
 Tên Việt Nam Tên khoa học 
 đặc sắc chủ đạo bổ sung 
 1 Sấu Dracontomelum duperreanum Pierre. X 
 2 Lộc vừng Brringtonia acutanguta (L) Gaertn. X 
 3 Lát hoa Chukrasia tabularis A. juss. X 
 4 Bằng lăng Lagestromia speciosa L. X 
 5 Dầu rái Dipterocarpus alatus X 
 6 Ngọc lan Michelia alba De. X 
 7 Nhội Bischofia javanica Blume. X 
 8 Viết Mimusops elengi L. X 
 9 Phượng vỹ Delonix regia (W. J.Hook) Raf. X 
10 Sao đen Hopea ordorata Roxb. X 
11 Sang Sterculia lanceolata CaV. X 
12 Lim xẹt Peltophorum pterocarpum (DC) K.Heyne. X 
13 Tếch Tectona graudis Linn.f. X 
14 Long não Cinnamomum camphora (L.) J. Presl. X 
15 Vàng anh Saraca dives Pierre. X 
16 Vú sữa Chysophyllum cainito Linn. X 
17 Giáng hương Pterocarpus macrocarpus X 
18 Chò xanh Terminalia myriocarpa V. Heurck & Muell X 
 Thông qua tham khảo ý kiến của người dân trồng đường phố tạo cảnh quan đặc trưng cho 
 và một số cán bộ quản lý về việc chọn loài cây thành phố Thái Bình, kết hợp với điều tra khảo 
 32 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 4-2016 
 Lâm học 
sát điều kiện thổ nhưỡng khí hậu thành phố các cây chặt bỏ trồng bổ sung thêm các loài 
nhóm tác giả nhận thấy, cây Lộc vừng phù hợp cùng loài với cây bên cạnh cho phù hợp với 
làm cây cảnh quan chính cho đường phố thành mỹ quan đô thị. 
phố Thái Bình. + Trần Thái Tông: Hiện tuyến đường đang 
3.2.2. Giải pháp cải tạo hệ thống cây xanh trồng 17 loài, trong đó có một số loài không 
đường phố hiện có phù hợp trồng đường phố cần chặt bỏ, đó là: 
 Để đảm bảo yêu cầu về mỹ quan đô thị và Bàng, Gai, Cau vua, Đề, Sữa, Trứng cá, Tùng, 
phát huy tốt hiệu quả của cây xanh đối với môi Xoài. Tại vị trí những cây loại bỏ này trồng bổ 
trường, chúng tôi đề xuất giải pháp cải tạo cho sung các loài cùng loại trên tuyến đường (cây 
hệ thống cây xanh đường phố hiện có như sau: được trồng cùng loài với cây bên cạnh). 
 - Thành phố cần tiến hành lập quy hoạch + Đường Quang Trung: Đoạn đường dài 2,4 
tổng thể cây xanh đường phố. km, có tổng 411 cây/24 loài, trong đó loài 
 - Lập kế hoạch chuẩn bị nguồn cây giống đủ chính là Xà cừ , Sữa, Bàng. Trên tuyến đường 
tiêu chuẩn và chất lượng để từng bước thay thế này cần chặt bỏ những cây không phù hợp, 
những loài cây kém chất lượng, cây bị sâu những cây cần giữ lại bao gồm: Phượng, Bằng 
bệnh và những cây không đạt tiêu chuẩn cây lăng, Sấu, Xà cừ. Tại vị trí những cây chặt bỏ 
đường phố. trồng bổ sung các loài cùng loại với cây được 
 - Việc triển khai công tác cải tạo nên tiến giữ lại trên tuyến đường (cây được trồng cùng 
hành dần dần từng bước và phù hợp với điều loài với cây bên cạnh). 
kiện về kinh phí đầu tư. Những tuyến đường + Đường Lý Bôn: Đây là tuyến đường dài 
chính của thành phố nên ưu tiên thực hiện trước. nhất của thành phố với tổng số cây 857/31 loài 
 Trên cơ sở kết quả điều tra, đánh giá hiện với loài chủ đạo là Sấu và Sữa. Trên tuyến 
trạng các tuyến đường, kết hợp với tiêu chí đường này cần giữ lại những loài sau: Bằng 
chọn loài cây trồng đường phố cho thành phố lăng, Lộc vừng, Sấu, những loài còn lại cần 
Thái Bình như đã đề xuất ở trên, hướng cải tạo tiến hành chặt bỏ và tại những vị trí này trồng 
lâu dài chung cho các tuyến đường nghiên cứu bổ sung các loài cùng loại với cây được giữ lại. 
là loại bỏ hoàn toàn các loài cây không phù Riêng đối với cây Sữa cần tiến hành tỉa thưa 
hợp trồng làm cây xanh đường phố như Bạch (2 - 3 cây/1 km) vì hoa có mùi hắc gây khó 
đàn, Bông gòn, Gạo, Sanh, Si, Đề, Dâu da chịu cho người dân. 
xoan, Keo tai tượng, Vông, Sung, Hồng xiêm, + Đường Lý Thường Kiệt: Tuyến đường dài 
Bơ, Đa búp đỏ, Dừa, Mít, Keo lá tràm, Xoài, 2,2 km với tổng số cây là 467 cây/21 loài, 
Nhãn, Gai, Cau vua, Sữa, Trứng cá, Hoè, Bàng trong đó loài chủ đạo là Sữa, Bàng và Sấu. Tuy 
thay vào đó là lựa chọn các loài thích hợp có nhiên Bàng và Sữa là 2 loài không thích hợp 
giá trị cảnh quan cao như đã đề xuất trong bảng trồng đường phố, vì thế trên tuyến đường này 
04. Trong giới hạn nghiên cứu, tôi đã đưa ra giải chỉ nên giữ lại những loài sau: Bằng lăng, Lộc 
pháp lựa chọn loài cây phù hợp cho 08 tuyến vừng, Phượng, Sấu. Những loài còn lại cần 
đường khảo sát như sau: được tiến hành chặt bỏ và thay thế bằng những 
 + Đường Lê Lợi: Hiện tuyến đường đang loài cây cùng loại. 
trồng 14 loài, trong đó có một số loài không + Đường Trần Hưng Đạo: Tổng số loài cây 
phù hợp làm cây trồng đường phố cần tiến trên tuyến đường điều tra được là 554 cây/25 
hành chặt bỏ, chỉ giữ lại một số loài thích hợp, loài với loài chủ đạo là Bàng. Tuy nhiên Bàng 
cụ thể giữ lại: Bằng lăng, Sấu, Xà cừ. Tại vị trí không phù hợp làm cây trồng đô thị do lá và 
 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 4-2016 33
 Lâm học 
quả rụng gây ô nhiễm, cây có nhiều sâu róm vực và đường khu vực, có thể trồng 1,2 hoặc 3 
gây kích ứng da, vì thế cần chặt bỏ hết Bàng loài trên một tuyến đường với khoảng cách 350 
trên tuyến phố này. Trên đường Trần Hưng – 500 m/loài. Thành phố Thái Bình điều kiện 
Đạo cần giữ lại một số loài sau: Bằng lăng, thời tiết mùa hè khắc nghiệt, thường xuyên bị 
Lộc vừng, Phượng, Sấu, Viết. Những loài còn ảnh hưởng bởi gió biển, vì thế nên ưu tiên 
lại trên tuyến đường cần tiến hành chặt bỏ và trồng nhiều cây thường xanh. 
trồng thay thế bằng những loài cùng loại với 3.2.4. Giải pháp về quản lý, duy trì cây xanh 
loài được giữ lại. đường phố 
 + Đường Lê Đại Hành: Trên tuyến đường Để có một hệ thống cây xanh sinh trưởng, 
này hiện có tổng 325 cây/14 loài với loài chủ phát triển tốt, phù hợp với mỹ quan đô thị, bên 
đạo là Sấu, Bằng lăng và Bàng. Với tuyến cạnh những giải pháp về chọn loài và giải pháp 
đường này thì cần giữ lại một số loài sau: Bằng về quy hoạch thiết kế trồng cây, thì giải pháp 
lăng, Lộc vừng, Phượng, Muồng, Sấu. Những về quản lý và duy trì cho hệ thống cây xanh 
loài khác cần chặt bỏ và trồng bổ sung những cũng góp phần rất quan trọng. Cây xanh đường 
loài cùng loại. phố phải được quản lý một cách có hệ thống. 
 + Đường Trần Thánh Tông: Đường có 557 Mỗi cây phải được kiểm kê, đánh số thứ tự và 
cây/30 loài, trong đó loài chủ đạo là Sấu, Keo lá có hồ sơ lưu với các biện pháp kỹ thuật đi kèm, 
tràm và Gai. Tuy nhiên Keo lá tràm, Gai và một trong đó ghi rõ ngày trồng, vị trí, chủng loại, 
số loài khác trên tuyến đường không thích hợp các biện pháp chăm sóc cho từng thời kỳ như 
trồng đường phố cần tiến hành chặt bỏ, chỉ giữ tỉa cành, tạo tán, dự kiến luân kỳ khai thác phù 
lại: Bằng lăng, Dầu rái, Lộc vừng, Sấu, Viết. hợp với đặc điểm sinh học loài cây. Tỉa cành 
3.2.3. Giải pháp quy hoạch thiết kế cây xanh cần chú ý đến yếu tố cảnh quan và bảo vệ môi 
cho hệ thống đường mới đã được phê duyệt trường của cây xanh để có biện pháp phù hợp. 
trong quy hoạch Để tăng điện tích đất xanh cho thành phố 
 Rút kinh nghiệm từ những đường phố đã cần tận dụng tối đa các khoảng trống trên các 
trồng cây xanh, việc trồng cây trên các tuyến vỉa hè. Kết hợp trồng cây bóng mát với các 
đường phố mới cần phải tuân thủ đúng những chủng loại cây khác như: dây leo, cây bụi, 
quy định về cây xanh đô thị nói chung và cây thảm cỏ 
xanh đường phố nói riêng. Trên những tuyến Để nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý 
đường có bề rộng vỉa hè hẹp (<3 m và 3 - 5 m) cây xanh, đội ngũ cán bộ cần nâng cao trình độ 
chỉ nên trồng những cây gỗ nhỏ, gỗ trung bình chuyên môn quản lý và duy trì cây xanh đô thị. 
như: Lộc vừng, Nhội, Bằng lăng, Lim xẹt, IV. KẾT LUẬN 
Viết. Đối với những tuyến đường có độ rộng - Hệ thống cây bóng mát đường phố thành 
vỉa hè >5 m có thể trồng đan xen giữa cây gỗ phố Thái Bình rất đa dạng về thành phần loài 
lớn, gỗ nhỡ như Sấu, Long não, Lát hoa, Dầu (42 loài) thuộc 25 họ thực vật. Trên 50% tổng 
rái, Tếch, Sao đen, Lộc vừng, Nhội, Bằng lăng, số loài cây bóng mát của thành phố không phù 
Lim xẹt. hợp trồng đường phố, cần phải có giải pháp 
 Mỗi tuyến đường tùy theo độ dài có thể lựa thay thế dần những loài cây này. Hầu hết trên 
chọn các phương thức phối kết trồng cây khác các tuyến phố đều trồng rất nhiều chủng loại 
nhau, sao cho mỗi tuyến đường đều có một sắc cây (>10 loài/tuyến đường), với loài chủ đạo là 
thái cảnh quan đặc trưng và phát huy tốt hiệu Sấu, Phượng, Bằng lăng, Sữa, Bàng, điều này 
quả về môi trường. Trên các đường chính khu không phù hợp với quy định chung về trồng 
34 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 4-2016 
 Lâm học 
cây đường phố. (Lộc vừng), 11 loài thuộc nhóm cây trồng chủ 
 - Hầu hết các loài cây trồng trên các tuyến đạo và 06 loài thuộc nhóm cây trồng bổ sung. 
phố điều tra đều đang sinh trưởng, phát triển TÀI LIỆU THAM KHẢO 
bình thường. Một số loài đang bị sâu bệnh cần 1. Võ Văn Chi (2004). Từ điển thực vật thông dụng, 
được thay thế. NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội. 
 - Đánh giá hiện trạng và đề xuất được giải 2. Đặng Văn Hà, Chu Mạnh Hùng (2016). Giáo trình 
pháp cải tạo hệ thống cây xanh đường phố cho Thiết kế cảnh quan cây xanh. Nxb. Nông nghiệp Hà Nội. 
 3. Đặng Văn Hà (2015). Hiện trạng cây xanh thành 
08 tuyến đường của thành phố. Bên cạnh đó, 
 phố Hà Nội và đề xuất giải pháp khắc phục cây đổ gẫy 
để có hệ thống cây xanh đường phố phù hợp 
 sau mưa bão hàng năm. Tạp Chí Nông nghiệp và Phát 
với quy hoạch tổng thể chung, chúng tôi đề triển Nông thôn số 21/2015, tr. 118 - 125. 
xuất một số giải pháp sau: Giải pháp về chọn 4. Đặng Văn Hà (2016). Thực trạng và giải pháp 
loài cây trồng đường phố, giải pháp quy hoạch phát triển cây bóng mát đường phố trên địa bàn thành 
thiết kế cho hệ thống các tuyến đường mới phố Thanh Hoá. Tạp chí Rừng và Môi trường số 6/2016. 
theo quy hoạch đã được phê duyệt và giải pháp 5. Nguyễn Thị Yến, Đặng Văn Hà (2015). Bài giảng Kỹ 
về quản lý, duy trì hệ thống cây xanh đường thuật trồng cây gỗ đô thị. Trường Đại học Lâm nghiệp. 
phố hiện có. 6. Konijnendijk, et al., (2005). Urban Forests and 
 Trees. Springer, Heidelberg. 
 - Đề xuất được danh mục cây trồng đường 
 7. Ahern, Jack (1995). Greenways as a planning 
phố cho thành phố Thái Bình gồm 18 loài, 
 strategy. Volum: 12, pp 30 – 35. 
trong đó 01 loài thuộc nhóm cây trồng đặc sắc 
 CURRENT STATUS AND DEVELOPMENTAL ORIENTATION STREET 
 TREE FOR THAI BINH CITY 
 Nguyen thi Yen, Dang Van Ha 
 SUMMARY 
 Composition of treet tree species in Thaibinh city has 42 species with a total of more than 10,000 trees belong 
 to 25 families. In which evergreentrees 76.2%, deciduous trees 23.8%. The species that areplanted in a large 
 number on the streets including: Terminaliacatappa L., Dracontomelum duperreanum Pierre., Alstonia 
 scholaris (L.) R. Br, Lagestromia speciosa L., Delonix regia (W. J.Hook) Raf. Based on the status of 
 researcharea, the researchers have selected 18 suitable speciesto grow on the street system, in which special 
 species is Brringtonia acutanguta (L) Gaertn, group of mainly plants 11species, group of supplement plants 6 
 species and has proposed some solutions to develop street tree systems for Thaibinh City. 
 Keywords: Shade tree, street tree, plant planning, plant speciesselecting. 
 Người phản biện : GS.TS. Ngô Quang Đê 
 Ngày nhận bài : 29/7/2016 
 Ngày phản biện : 30/7/2016 
 Ngày quyết định đăng : 05/8/2016 
 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 4-2016 35