Giáo trình môn Kỹ năng thuyết trình

c mặt tôi thường xuyên thế 
nào, và rất dễ nhận thấy khi họ bất đồng, bạn sẽ thấy ngạc nhiên. Khi trở về công ty 
có thể tranh cãi với nhau, nhưng đừng bao giờ làm điều đó trước mặt nhà đầu tư, 
khách hàng, đối tác. Đó là dấu hiệu rất xấu và họ sẽ không bỏ qua điều đó. 
 - Phân phối câu hỏi: Điều khó nhất trong mọi kịch bản gặp mặt là việc 
làm cách nào biết ai sẽ trả lời khi có câu hỏi. Tôi luôn khuyên bố trí “chuyền hai” 
(thuật ngữ trong bóng chuyền chỉ người phân phối bóng) cho cuộc gặp. Người này 
thường là CEO hoặc là người quan trọng thứ hai. Mục đích là người này sẽ lắng 
nghe câu hỏi và tự trả lời hoặc phân công cho ai đó trả lời. Hoàn hảo nhất là bạn 
phân phối đều câu hỏi và đừng cố gắng tự trả lời mọi câu hỏi. 
 - Không át lời thành viên đội mình: Chúng ta biết là thành viên đội 
bạn không phải lúc nào cũng thể hiện chính xác những gì bạn muốn. Nhưng khả 
năng lớn là họ làm được tốt hơn những gì bạn nghĩ. Nếu thực sự không thoải mái 
với những gì họ nói, hãy nói với họ sau cuộc gặp. Còn nếu họ nói gì đó không đúng, 
tất nhiên là bạn có thể lịch sự sửa lại cho họ.Các lãnh đạo tuyệt vời tạo dựng những 
đội ngũ tuyệt vời còn các lãnh đạo yếu kém hoặc độc tài thuê những người kém cỏi 
hoặc nịnh bợ. Trong buổi thuyết trình theo nhóm, bạn với vai trò lãnh đạo được 
nhìn nhận chính xác như đội của bạn được nhìn nhận. Chúng ta đều thích những 
nghệ sỹ sân cỏ nhưng những lãnh đạo mà chúng ta thích nhất lại là những người 
biết lúc nào cần shút còn lúc nào thì cần chuyền bóng. 
 Bên dưới là một số yêu cầu cần thực hiện theo để có một bài thuyết trình 
nhóm thành công. 
 Giới thiệu nhóm: Sau phần mở đầu, bạn cần phải luôn trình bày khái quát 
kết cấu của bài thuyết trình một cách ngắn gọn và giới thiệu tất cả các thành viên 
trong nhóm. Có hai cách để giới thiệu: 
 - Trưởng nhóm có thể giới thiệu ngắn gọn từng thành viên trong nhóm 
và vai trò có liên quan của họ trong dự án 
 143 
 - Mỗi người tự giới thiệu tên và vai trò của họ trong dự án. 
 Chuyển tiếp khi thuyết trình: Khi thuyết trình một vấn đề cần lưu ý là sự 
chuyển tiếp và liền lạc trong bài thuyết trình. Một phần chuẩn bị trong bài thuyết 
trình là lên kế hoạch chuyển người trình bày. Việc chuyển người trình bày không 
hiệu quả có thể sẽ làm chậm dòng chảy của bài thuyết trình và khiến khán giả khó 
hiểu. Để quá trình chuyển người diễn ra nhịp nhàng, bạn cần phải bám sát khung 
thời gian dành từng người trình bày và sử dụng những từ ngữ báo hiệu người tiếp 
theo sắp sửa trình bày. Trong vai trò người trình bày, bạn cần phải đảm bảo mình 
luôn lắng nghe để bạn có thể nghe thấy dấu hiệu chuyển của mình. 
 + “Ít phút nữa, Nam sẽ giải thích cho chúng ta về tiến độ thời gian”. 
 + “Tôi vừa trình bày xong vấn đề. Tiếp theo chúng ta sẽ nghe bạn Nam 
nói về...” 
 + “Vấn đề tôi vừa trình bày đặt ra một câu hỏi .. phần thuyết trình tiếp 
theo của anh Nam sẽ làm sáng tỏ vấn đề này” 
 Phần hỏi đáp dành cho nhóm: Phần hỏi đáp được điều phối hiệu quả sẽ để 
lại ấn tượng tích cực và lâu dài ở người nghe. Điều quan trọng trong thuyết trình 
nhóm là lên kế hoạch và chuẩn bị cho phần này. Hãy dành thời gian để xác định 
trước câu hỏi/ chủ đề câu hỏi nào sẽ được những thành viên nào trong nhóm trả lời. 
Ngoài ra, hãy thống nhất một dấu hiệu để các thành viên trong nhóm biết cần phải 
bổ sung vào điểm trình bày của bạn 
 Sử dụng nhiều công cụ hỗ trợ thuyết trình: thuyết trình nhóm là cơ hội để 
bài thuyết trình sử dụng nhiều công cụ hỗ trợ thuyết trình khác nhau, mỗi thành viên 
thì nên sử dụng các phương tiện khác nhau. Người thứ nhất sử dụng trình chiếu 
Power Point thì người thứ hai sử dụng Flip chart. Điều này sẽ giúp cho bài thuyết 
trình của nhóm them sinh động. 
 Rút kinh nghiệm sau mỗi bài: Sau những buổi thuyết trình cực kì căng 
thẳng, nhóm nên hội ý lại và cùng phân tích những điểm yếu từ bài thuyết trình 
cũng như một vài thiếu sót của từng cá nhân, để ở buổi thuyết trình sau làm việc tốt 
 144 
hơn. Các bạn sinh viên thường viện lí do “không có thời gian” nên hiếm khi có hoạt 
động này. 
 145 
 Câu hỏi ôn tập chương 5 
 1. Một buổi thuyết trình chào bán hàng cần đạt được những yêu cầu gì? 
Tại sao? 
 2. Mục đích của thuyết trình chào bán hàng là nhằm thõa mãn nhu cầu gì 
của khách hàng? 
 3. Nêu sự khác nhau giữa thuyết trình chào bán hàng và thuyết trình 
thông thường? 
 4. Hãy nêu mục đích và những chỉ dẫn cần thực hiện với bài thuyết trình 
trong những dịp đặc biệt (trao thưởng, nhận thưởng, phát biểu khai mạc,v.v) 
 5. Một bài thuyết trình nhóm cần chuẩn bị thật tốt các khâu nào? Tại 
sao? 
 6. Hãy trình bày các nguyên tắc cần tuân thủ khi thuyết trình nhóm? 
 146 
 THAY LỜI KẾT 
 Các bạn sinh viên thân mến, 
 Vậy là chúng ta đã đồng hành cùng nhau trong việc tìm hiểu bước đầu về 
thuyết trình. Nội dung tập bài giảng này chủ yếu xoay quanh kỹ năng thuyết trình 
trong môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, bất cứ ai quan tâm đến kỹ năng thuyết 
trình nói chung, cũng có thể tìm thấy ở đây những điều bổ ích. Bạn đã thấy, học kỹ 
năng thuyết trình không chỉ đơn giản là học cách trình bày hay diễn đạt, mà đây là 
công việc đòi hỏi bạn còn phải thành thạo hàng loạt kỹ năng khác, chẳng hạn như: 
kỹ năng giao tiếp – ứng xử, kỹ năng đọc sách – tự học – tự nghiên cứu, kỹ năng 
viết, kỹ năng sử dụng máy vi tính, ứng công nghệ thông tin, kỹ năng làm chủ 
stress Đó là chưa nói, bạn còn phải có kỹ năng phân tích, hiểu biết về tâm lý 
thính giả và khả năng tiếp cận, tác động đối với người nghe. 
 Việc rèn luyện kỹ năng thuyết trình là một phần không thể tách rời không 
tách rời với việc rèn luyện tư duy nói riêng, cũng như với việc rèn luyện nhân cách 
con người toàn diện nói chung. Hay nói cách khác, đây là một phần tất yếu của hoạt 
động tự giáo dục bản thân. Khi bạn đứng nói trước đám đông, toàn bộ nhân cách 
của bạn sẽ được hiển lộ trước mặt người khác, không thể nào che giấu được. Bạn là 
một con người như thế nào, thính giả sẽ cảm nhận được ngay. Một con người phải 
có nhân cách đáng kính phục như thế nào mới có thể tự tin đứng trước đám đông để 
trình bày kiến thức, truyền cảm hứng cho mọi người và nói lên những ý tưởng mới 
mẻ, những suy nghĩ, quan điểm rõ ràng của mình 
 * 
 Thuyết trình tuy không dễ, nhưng nếu chịu khó bỏ công rèn luyện, thì bất cứ 
ai cũng có thể thuyết trình được trước thính giả của mình. Bạn có thể học hỏi và rút 
tỉa kinh nghiệm cho chính mình sau mỗi lần thuyết trình, để có thể thuyết trình tốt 
hơn cho những lần sắp tới. Thời gian cứ thế trôi đi, cùng với nỗ lực luyện tập và 
 147 
thực tế công việc thuyết trình trước đám đông, bạn sẽ tích lũy được những kinh 
nghiệm vô giá về thuyết trình của riêng bản thân mình. 
 Nói chung, việc chuẩn bị kỹ lưỡng và chịu khó thực hành sẽ là những chiếc 
chìa khóa giúp bạn thành công. Nỗi lo lắng thuở ban đầu sẽ được thay thế bằng 
niềm vui và sự thú vị. Hy vọng rồi đây bạn sẽ có dịp cảm nhận nhiều cung bậc cảm 
xúc khác nhau mỗi lần bạn được thuyết trình trước đám đông. Và một khi đã có thể 
thuyết trình trước thính giả một cách lưu loát, bạn hoàn toàn có quyền tự hào một 
cách chính đáng về thành công bước đầu của mình. 
 * 
 Tóm lại, muốn thuyết trình hiệu quả, bạn luôn cần có quan điểm rõ ràng, ý 
kiến mạnh mẽ, trình bày mạch lạc và kết thúc có hậu. Từ đó, bạn dần dần hình 
thành cho mình một phong cách riêng đặc sắc mỗi khi thuyết trình. 
 Chúc các bạn thành công. 
 148 
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Angela Murray (2002), Thuyết trình chuyên nghiệp trong kinh doanh, Nxb 
 Thanh Niên 
2. Carmine Gallo, biên dịch Trung An – Việt Hà (2008), 10 Bí quyết thành công 
 của những diễn giả MC tài năng nhất thế giới, Nxb Trẻ 
3. Carmine Gallo, người dịch TS.Nguyễn Thọ Nhân (2011), Bí quyết thuyết trình 
 của Steve Jobs, Nxb Tổng Hợp TP.HCM. 
4. Hà Nam Khánh Giao (2004), Diễn thuyết trước công chúng, Nxb Thống Kê 
5. Tim Hindle (2006), Kỹ năng thuyết trình, Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM 
6. Đoàn Thị Hồng Vân (chủ biên) (2006), Giao tiếp trong kinh doanh và cuộc 
 sống, Nxb Thống kê 
7. Richard Zeoli (2008), The 7 principles of Public Speaking: Proven methods 
 from a PR professional, Skyhorse 
8. Ronald B.Alder (2010), Communicating at Work, McGraw-Hill 
9. Sherron Bienvenu (2008), The Presentation skills workshop: Helping people 
 create & deliver great presentations, Paperback 
10. William R. Steele (2009), Presetation Skills 201 How to take it to the next 
 level as confident, engaging presenter, Kindle 
 149 
 MỤC LỤC 
LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................... 1 
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THUYẾT TRÌNH .............................................. 6 
I. TỔNG QUAN VỀ THUYẾT TRÌNH ............................................................... 6 
 1.1 Khái niệm về thuyết trình ........................................................................... 6 
 1.2 Lợi ích của việc thuyết trình ....................................................................... 7 
 1.3 Lợi ích của việc học kỹ năng thuyết trình ................................................. 9 
 KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM .............................................................................. 16 
CHƯƠNG 2: GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ THUYẾT TRÌNH ................................ 17 
II. GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ THUYẾT TRÌNH .............................................. 17 
 2.1 Tìm hiểu khán thính giả ............................................................................ 18 
 2.2 Xác định mục tiêu và nội dung cho bài thuyết trình .............................. 21 
 2.3 Soạn bài thuyết trình .............................................................................. 25 
 2.4 Xây dựng nội dung bài thuyết trình .................................................... 25 
 2.5 Hướng dẫn thiết kế trang trình chiếu(Slide) ........................................... 52 
 2.5.1 . Nội dung và Slide thuyết trình: ....................................................... 53 
 2.5.2 Nguyên tắc khi thiết kế slide: ............................................................. 53 
 2.5.3 Các tài liệu đính kèm .......................................................................... 61 
 a 
 2.6 Tìm hiểu không gian diễn ra buổi thuyết trình và các phương tiện hỗ 
 trợ 61 
 2.6.1 Không gian ........................................................................................... 62 
 2.6.2 Bố trí bàn ghế .......................................................................................... 63 
 2.6.3 Thiết bị và dụng cụ hỗ trợ: .................................................................. 67 
 2.6.4 Thời gian: ............................................................................................. 68 
 2.6.5 Các công cụ hỗ trợ thuyết trình ............................................................ 68 
 2.6.6 Sử dụng micro ...................................................................................... 70 
 2.7 Thuyết trình thử ........................................................................................ 71 
CHƯƠNG 3: GIAI ĐOẠN THUYẾT TRÌNH ..................................................... 77 
III. GIAI ĐOẠN THUYẾT TRÌNH .................................................................. 77 
 3.1. Các bước tiến hành bài thuyết trình ........................................................ 77 
 3.2. Trình bày nội dung bài thuyết trình ........................................................ 80 
 3.2.1. Trình bày phần mở đầu ..................................................................... 80 
 3.2.2. Trình bày phần thân bài .................................................................... 82 
 3.2.3. Trình bày phần kết luận .................................................................... 83 
 3.3. Đặt và trả lời câu hỏi ................................................................................. 83 
 3.4. Đánh giá kết quả thuyết trình .................................................................. 85 
CHƯƠNG 4: CÁC KỸ NĂNG TRONG THUYẾT TRÌNH ............................... 94 
 b 
IV. CÁC KỸ NĂNG TRONG THUYẾT TRÌNH ............................................ 94 
 4.1 Kiểm soát căng thẳng và lo lắng ............................................................... 94 
 4.2 Sử dụng ngôn ngữ ...................................................................................... 99 
 4.2.1 Sử dụng ngôn ngữ một cách hiệu quả ............................................... 99 
 4.2.2 Ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết ......................................................... 100 
 4.2.3 Kỹ năng nói ........................................................................................ 101 
 4.3 Sử dụng ngôn ngữ cơ thể ........................................................................ 103 
 4.3.2. Biểu lộ khuôn mặt ............................................................................. 108 
 4.3.4. Dáng điệu, tư thế, phong thái .......................................................... 110 
 4.3.5. Di chuyển ........................................................................................... 111 
 4.4. Trao đổi với thính giả .............................................................................. 114 
 4.4.1. Nắm bắt diễn biến của thính giả ...................................................... 114 
 4.4.2. Xử lý và trả lời câu hỏi của thính giả .............................................. 115 
 4.4.3. Đặt câu hỏi cho thính giả ................................................................. 121 
 4.4.4. Lắng nghe và vận dụng kỹ năng nghe ............................................ 123 
CHƯƠNG 5: THUYẾT TRÌNH TRONG KINH DOANH ............................... 126 
 5.1 Thuyết trình chào bán hàng ................................................................... 126 
 5.1.1 Mục đích ................................................................................................. 126 
 5.1.2 Yêu cầu và nguyên tắc trong thuyết trình chào bán hàng ................ 126 
 c 
 5.1.3 Nội dung ............................................................................................. 127 
 5.2. Thuyết trình trong những dịp đặc biệt ..................................................... 129 
 5.2.1. Thuyết trình giới thiệu ......................................................................... 129 
 5.2.2. Thuyết trình trao thưởng .................................................................... 136 
 5.2.3. Thuyết trình nhận thưởng ................................................................... 136 
5.3. Thuyết trình theo nhóm ............................................................................. 141 
THAY LỜI KẾT ................................................................................................... 147 
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 149 
 d