Giáo trình Kỹ năng giao tiếp (Bản đẹp)

ục tiêu 
 Mục tiêu 1 
 Mục tiêu 2 
 Mục tiêu 3 
 V.v... 
 3. Sự phân công trong nhóm (nếu nhóm được giao cùng một đề tài) 
 Câu chuyển mạch vào thân bài 
e/ Thân bài 
 Trình bày các nội dung như: 
 o Các phương pháp sử dụng để giải quyết vấn đề 
 o Nêu rất ngắn gọn về lý thuyết (nếu là vấn đề mới) liên quan đến phương pháp 
 sử dụng để giải quyết mục tiêu của đề tài 
 o Các lý giải việc chọn phương án để giải quyết vấn đề 
 o Các kết quả tìm ra, thường trình bày dưới dạng bảng biểu, đồ thị 
 o Phân tích các kết quả 
 o Các lời bàn luận, nhận xét, đánh giá về kết quả đạt được. (quan trọng) 
 Thân bài sẽ chia thành các mục, mỗi mục có tiêu đề. Số mục tùy theo (các) vấn đề phải 
 giải quyết 
 Dàn ý một báo cáo thực chất là dàn ý thân bài 
Kết quả tìm ra, phân tích, nhận xét, đánh giá 
Đây là phần quan trọng nhất của thân bài 
 Kết quả tìm ra hay thực hiện 
 o Thông tin thứ cấp 
 o Thông tin sơ cấp (thường là do SV tính toán ra) 
 Sinh viên phải đưa ra phân tích, nhận xét, biện luận, đánh giá các kết quả này, nhưng 
 phải luôn luôn tham chiếu về mục tiêu của báo cáo 
 Kết quả không đạt được cũng cần nêu ra và sau đó cho lý do 
f/ Các kết luận và các đề nghị 
 Viết gì trong kết luận? 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 143 
 o Trình bày một cách rõ ràng và có thứ tự về những suy diễn sau khi đã hoàn 
 thành công trình. 
 o Tốt nhất là căn cứ vào các mục tiêu đã đề ra trong “Nhập đề” để kết luận 
 o Các dữ liệu bằng số (nhưng không chi tiết) có thể trình bày ở đây 
 Viết gì các đề nghị? 
 o Đề nghị thường là những đề nghị đối với cơ quan, đối với trường 
 o Không nhất thiết phải có đề nghị (đối với Báo cáo thực tập) 
 o Ngược lại, báo cáo kinh doanh phải có các đề nghị 
Kết luận căn cứ vào các mục tiêu cho đã đề ra ở Nhập đề 
 Nhập đề 
 o Mục tiêu 1 
 o Mục tiêu 2 
 o Mục tiêu 3... 
 Kết luận 
 o Kết luận về mục tiêu 1 
 o Kết luận về mục tiêu 2 
 o Kết luận về mục tiêu 3... 
g/ Các phụ lục 
 Sự cần thiết của các Phụ lục 
 o Vì sự hoàn chỉnh của báo cáo, nhưng nếu để vào Thân bài sẽ làm người đọc mất 
 tập trung vào chủ đề 
 o Không thể để vào Thân bài vì dung luợng lớn hay cách in ấn không phù hợp 
 o Người đọc bình thường không quan tâm, nhưng những người có chuyên môn sẽ 
 quan tâm 
 Mỗi phụ lục phải đánh số thứ tự và có tiêu đề 
 o Thí dụ: Phụ lục C 
 Thông thường không cần phụ lục 
 SV thường hiểu sai và lạm dụng Phụ lục 
III - Đạo văn 
3.1. Tổng quan 
 Đạo văn là: 
 o Trích dẫn mà không ghi xuất xứ 
 o Chép nguyên xi hay viết lại ý của người khác để biến thành của mình 
 o Chép tài liệu từ Internet 
 Về nguyên tắc, có thể sử dụng tài liệu của người khác dưới dạng trích dẫn, nhưng phải 
 ghi xuất xứ. 
3.2. Tại sao sinh viên đạo văn? 
 Để tăng độ dày của báo cáo Báo cáo càng dày càng được nhiều điểm?! Quan 
 niệm sai. 
 Thái độ đối phó 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 144 
 Thái độ thiếu cố gắng 
 SV đạo văn cũng có thể do không biết viết trích dẫn hay tham khảo Phải học các 
 viết trích dẫn, tham khảo 
IV - Một số điểm cần lưu ý khi trình bày báo cáo 
4.1. Khổ giấy và Lề 
 Giấy A4: 21,0 cm x 29,7 cm 
 Lề trái = lề phải = lề trên = lề dưới = 3 cm (1 inch) 
 Lề trên = 5 cm (2 inches) nếu là trang đầu 1 phần mới 
4.2. Kiểu chữ và cỡ chữ 
 Kiểu chữ chung : font Unicode, Times New Romans hoặc Arial 
 Cỡ chữ (font size) : 12-13 
 Đối với tiêu đề (heading) có thể dùng font khác, nhưng font này cần chân phương và 
 nhất quán 
 Khoảng cách hàng (line spacing) trong 1 đoạn văn: 1.0-1.5 hàng, thông thường 1.2 – 
 1.3 
4.3. Tiêu đề (Heading) 
 Tiêu đề nên dùng chức năng Style (Format>Styles and Formatting của Word để định 
 dạng. Qua đó định dạng sẽ vừa nhất quán từ tiêu đề này đến tiêu đề khác và cho phép 
 làm bảng mục lục tự động 
 Không nên: 2.1 Giới thiệu cơ quan thực tập 
 Nên: 2.1 Giới thiệu cơ quan thực tập 
 (không cần gạch dưới) 
 Không nên: 1) Nhập đề : (dư dấu hai chấm) 
 Nên: 1) Nhập đề 
4.4. Cách trình bày bảng 
 Bảng phải đánh số thứ tự, có tiêu đề. Tiêu đề để bên trên bảng. Nếu cần có hàng 
 “Cộng” ở dưới. 
 Dùng chức năng của Word: Insert>Reference>Caption để đánh số Bảng 
 Lưu ý dấu chấm, dấu phẩy của các con số 
 Ví dụ: 
 Bảng 5 – Bảng lương tháng 7/01 
Stt Họ và Tên Mức lương Tỉ lệ % 
1 Trần Văn Mạnh 1.000.000 50 
2 Lê Đình Chính 1.800.000 27,8 
3 Đỗ Thị Hoa 800.000 22,2 
Cộng 3.600.000 100 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 145 
4.5. Cách trình bày hình, đồ thị 
 Hình bao gồm ảnh (photo), 
 đồ thị (graph), sơ đồ 
 (diagram)đều gọi chung 
 là Hình (figure). Hình phải 
 đánh số thứ tự, có tiêu đề 
 đặt bên duới hình. 
 Dùng chức năng của Word: 
 Insert>Reference>Caption 
 để đánh số Hình 
 Hình 2 – Tinh thể tuyết 
Cách trình bày đồ thị 
 Các trục của đồ thị phải chia độ, có ghi chú thích tên gọi. Nên dùng Excel hay một 
 phần mềm khác để vẽ đồ thị. Chú thích chung của đồ thị để dưới đồ thị. 
 Dùng chức năng của Word: Insert>Reference>Caption để đánh số Đồ thị 
Lưu ý về việc chạy tên SV trên văn bản 
Không chạy tên mình liên tục ở các trang của báo cáo. 
 Trang văn bản thu nhỏ Trang văn bản thu nhỏ Trang văn bản thu nhỏ 
 Đỗ Lê Minh trang 1 Đỗ Lê Minh trang 2 Đỗ Lê Minh trang 3 
4.6. Cách trước – Cách sau (Blank Space) 
 Dấu gạch (hyphen): không cách trước và không cách sau 
 o Đúng: Sài-gon Không nên: Sai - gon 
 o Đúng: up-to-date Không nên: up - to - date 
 o Đúng: $300-00 Không nên: $300 - 00 
 o Đúng: 1998-1999 Không nên: 1998 - 1999 
 o Đúng: văn hóa - xã hội Không: văn hóa-xã hội (vì không phải là từ kép) 
 Không cách trước và 1 cách sau áp dụng cho các dấu: . , ; ! ? : % 
 o Sai: lớp ngoại ngữ . Ngoài ra , trường 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 146 
 o Đúng: lớp ngoại ngữ. Ngoài ra, trường 
 Không cách trước, không cách sau đối với dấu nháy ‘ dấu gạch / đơn vị tiền tệ: 
 o L'école Boy's hat T.P. 333/12 
 o 25 km/giờ yes/no 
 Không cách sau dấu ngoặc ( hay “ và không cách trước dấu ngoặc ) hay “ 
 o Sai: TP. HCM ( Sai gon ) " để báo cáo " 
 o Đúng: TP HCM (Sai gon) "để báo cáo" 
 Đơn vị đo lường 
 o Sai: 3cm 300$ (dollar) 
 o Đúng: 3 cm $300-00 nhưng 300 dollar (không dùng đô) 
 Đơn vị tiền tệ 
 o Tiền Việt 1.000đ hay 1.000đồng 
 o Tiền Mỹ $300-00 hay 300-00 dollar không viết: 300$ hay 300-00$ 
 o Số âm (nợ) “tiền bạc” để trong ngoặc như (5.000) 
 không nên: -5.000 
4.7. Số có nghĩa 
Cột số cùng loại phải có cùng số có nghĩa (có cùng “số lẻ”) 
Sai Đúng Sai Đúng 
21% 21,2% 34,56 34,6 
7,89% 7,9% 12,5 12,5 
45,6% 45,6% 26 26,0 
4.8. Phân trang hợp lý 
 Phân trang vào giữa 1 đoạn (paragraph) phải bảo đảm nửa đoạn có tối thiểu 2 hàng. 
 Hãy dùng chức năng của Word: 
 Format>Paragraph>Line and Page Breaks>Widow/Orphan Control 
 để ngăn ngừa tình trạng này. 
 Dùng phím Ctrl+Enter để phân trang “bắt buộc” 
 Trang 
Cách phân trang dưới đây không hợp lý trước 
Lời cảm ơn nên dành cho những người thực sự giúp đỡ vào việc hoàn thành nhiệm vụ được 
giao của mình, do đó không nên dàn trải lời cảm ơn đến quá nhiều người, làm mất tác dụng 
lời cảm ơn. Lời cảm 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 147 
 Trang sau 
 chỉ có 1 
 hàng 
ơn phải hết sức chân thành, không khuôn sáo. 
 Trang trước 
 chỉ có một 
 hàng 
Lời cảm ơn nên dành cho những người thực sự giúp đỡ vào 
 Trang 
 sau 
việc hoàn thành nhiệm vụ được giao của mình, do đó không nên dàn trải lời cảm ơn đến quá 
nhiều người, làm mất tác dụng lời cảm ơn. 
Phân trang phải tránh: tiêu đề trang trước, nội dung trang sau. 
Hãy dùng Ctrl+Enter để sửa tình trạng này. 
 Tiêu đề ở 
 trang trước 
3. Phương pháp thu thập dữ liệu 
 Nội dung ở 
 trang sau 
Chúng tôi đã dùng một cuộc thăm dò ý kiến khách hàng qua thư. Chúng tôi đã gởi 200 bảng 
câu hỏi cho các khách hàng và yêu cầu họ trả lời trong thời hạn một tuần lễ. Sau đó chúng tôi 
cử thành viên trong nhóm đến thu bảng trả lời. 
PHẦN 2: VIẾT TÀI LIỆU THAM KHẢO THEO HỆ THỐNG HARVARD 
I. Tổng quan về Mục “Tài liệu tham khảo” 
 Tài liệu tham khảo là những tài liệu như sách, báo, website... được tham khảo đến (dù ít 
 hay nhiều) trong quá trình viết báo cáo 
 Tất cả những THÔNG TIN về tài liệu này được gộp trong Mục “Tài liệu tham khảo” để ở 
 cuối báo cáo. 
 Viết tài liệu tham khảo là nêu ra những chi tiết (như tựa sách, năm xuất bản...) sao cho 
 người đọc có thể tìm ra tài liệu tham khảo này khi cần 
 Hệ thống Harvard là hệ thống quy định cách viết tài liệu tham khảo thông dụng nhất hiện 
 nay 
II. Các quy định viết tài liệu tham khảo 
2.1. Viết tham khảo cho 1 quyển sách 
a/ Dẫn nhập 
Hãy nhận xét về cách viết tài liệu tham khảo cho một quyển sách sau 
 Thông thường 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 148 
 o Cole, G 1991, Thermal power cycles, Edward Arnold, London. 
 Tác giả Việt nam 
 o Lê Ngọc Trụ 1972, Việt-ngữ chánh-tả tự vị ,Khai Trí, Saigon. 
 Nhiều hơn 1 tác giả và ấn bản thứ hai 
 o Smith, G & Brown, J 1993, Introduction to sociology, 2nd edn UNSW Press, 
 Sydney. 
b/ Quy tắc 
Harvard quy định 6 chi tiết tối thiểu sau: 
 1. Tên tác giả 
 Họ, tiếp là dấu phẩy (,) tiếp là các tên khác viết tắt 
 Tuy nhiên, tên Việt viết đầy đủ cà họ và tên 
 2. Năm xuất bản, tiếp theo là dấu phẩy (,) 
 3. Tựa sách in nghiêng (với chữ HOA tối thiểu) (,) 
 4. An bản (edition), nếu là ấn bản thứ 1 thì bỏ chi tiết này (,) 
 TD: 2nd edn (viết bằng tiếng Anh) 
 5. Nhà xuất bản, tiếp theo là dấu phẩy (,) 
 6. Tên thành phố xuất bản sách này, tiếp theo là dấu chấm (.) 
 Lưu ý từng dấu chấm, dấu phẩy 
 Có biến thể đôi chút về quy cách trên, nhưng phải đủ 6 mục 
c/ Lưu ý về tên tác giả 
 Theo Harvard System, chỉ dùng “họ” đầy đủ, còn các tên khác viết tắt 
 Họ của Tây phương luôn đứng cuối (khác với VN) 
 o TD: John Charles Gatenby 
 o Gatenby là họ; John Charles là tên gọi, sẽ viết tắt là J C. Khi viết tham khảo sẽ 
 viết là: 
 Gatenby, J C 
 Tên VN có thể giữ nguyên 
 o TD: Trịnh Minh Lương 
 o Hoặc viết theo phong cách Harvard cũng được: Trinh, M L 
 Khi viết tham khảo, không dùng học hàm, học vị 
 o Không: GS Markel, T mà Markel, T 
 o Không: ThS Do Tien Hai, mà Do Tien Hai 
2.2. Viết tài liệu tham khảo cho 1 bài báo trong 1 tạp chí 
a/ Dẫn nhập 
Hãy nhận xét về cách viết tài liệu tham khảo cho 1 bài báo trong 1 tạp chí sau 
 Jones, B E & Jones, S R 1987, 'Powerful questions', Journal of Power Engineering, 
 vol. 1, no. 3, pp.10-8. 
 Nguyễn Ngọc Bích 2005, ‘Chế độ kiểm soạ nội bộ trong công ty’, Thời báo Kinh tế 
 Sài gòn, no. 43-2005 (775), pp. 23-24. 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 149 
 o Lưu ý: không có Bộ (volume) và cách viết số báo (do báo này viết như vậy) 
 Nguyễn Chương 2005, ‘Ước mơ xanh với Mạc Can’, Tuổi Trẻ, 21 Sept, p.12. 
b/ Quy tắc viết tham khảo cho 1 bài báo trong 1 tạp chí 
Harvard quy định 7 chi tiết sau: 
 1. Tên tác giả (author) 
 - Họ, tiếp là dấu phẩy (,) tiếp là các tên khác viết tắt 
 - Tuy nhiên tên Việt viết đầy đủ cà họ và tên 
 2. Năm xuất bản, tiếp theo là dấu phẩy (,) 
 3. Tựa bài báo (để trong dấu nháy đơn với chữ HOA tối thiểu, nghĩa là chữ Hoa đầu câu) 
 4. Tựa tạp chí in nghiêng (với chữ HOA tối đa), nếu không in nghiêng được thì gạch dưới 
 5. Bộ tạp chí, nếu có, tiếp là dấu phẩy (,) 
 TD: vol. 8 (có dấu chấm sau vol) 
 Nhiều tạp chí VN không có bộ, hãy dùng cách đánh số của tạp chí này 
 6. Số thứ tự tạp chí, nếu có. TD: no. 2 
 7. Số trang liên quan đến bài báo, tiếp theo là dấu chấm (.). TD: pp 22-30. Nếu chỉ có 1 
 trang: p.5. 
 Có biến thể đôi chút về quy cách trên, nhưng phải đủ 7 mục 
2.3. Viết tham khảo cho website 
 Nếu tham khảo chung 1 website: 
 o  
 Nếu tham khảo một bài viết trong 1 website: 
 o Winson, J 1999, A look at referencing, AAA Educational Services, viewed 20 
 October 2002,  
2.4. Một thí dụ về mục “Tài liệu tham khảo” 
Lưu ý trong bảng này: 
 - Đánh số thứ thự (để tiện việc tham chiếu sau này) 
 - Sắp thứ tự theo ABC tên tác giả 
Tài liệu tham khảo 
 1. Cole, G 1991, Thermal power cycles, Edward Arnold, London. 
 2. Jones, B E & Jones, S R 1987, 'Powerful questions', Journal of Power Engineering, 
 vol. 1, no. 3, pp.10-8. 
 3. Lê Ngọc Trụ 1972, Việt-ngữ chánh-tả tự vị, Khai Trí, Saigon. 
 4. Nguyễn Ngọc Bích 2005, ‘Chế độ kiểm soạ nội bộ trong công ty’, Thời báo Kinh tế 
 Sài gòn, no. 43-2005 (775), pp. 23-24. 
 5. Nguyễn Chương 2005, ‘Ước mơ xanh với Mạc Can’, Tuổi Trẻ, 21 Sept, p.12. 
 6. Smith, G & Brown, J 1993, Introduction to sociology, 2nd edn, UNSW Press, Sydney. 
2.5.Trích dẫn tài liệu của người khác 
a/ Mục đích của trích dẫn 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 150 
 Trích dẫn: Khi sử dụng tài liệu (dù ít hay nhiều) hay ý của nguời khác, bạn phải ghi 
 xuất xứ của các tài liệu này trong báo cáo của mình, nếu không sẽ bị coi là đạo văn, 
 một vi phạm đạo đức nghiêm trọng 
 Có 2 dạng chính của việc sử dụng tài liệu của người khác: 
 o Viết lại nguyên văn lời người khác, gọi là trích dẫn 
 o Chỉ sử dụng ý tuởng, gọi là tham khảo 
b/ Viết trích dẫn nguyên văn theo Harvard 
 Lời trích dẫn nguyên văn để trong ngoặc kép 
 o TD: “Cách quản trị theo khoa học đặt nền tảng cho sự tổ chức của doanh nghiệp 
 với cơ cấu và cơ chế quy định trong các quyển cẩm nang.” (Nguyễn Ngọc Bích 
 2005, p. 24). 
 (Nguyễn Ngọc Bích 2005, p. 24) là tên tác giả, năm xuất bản, và số trang trong sách 
 gốc. Tất cả để trong ngoặc đơn. Muốn biết thêm chi tiết khác của tạp chí này xem mục 
 “Tài liệu tham khảo” có ghi như sau: 
 Nguyễn Ngọc Bích 2005, ‘Chế độ kiểm soát nội bộ trong công ty’, Thời báo Kinh tế 
 Sài gòn, no. 43-2005 (775), pp. 23-24. 
c/ Viết ghi nhận tham khảo tài liệu người khác 
 Khi chỉ dùng ý tưởng của người khác, tác giả tài liệu cũng được ghi nhận 
 TD1: Lý thuyết này được phát triển lần đầu tiên (Gibbs 1981). 
 Gibbs là tác giả của quyển sách xuất bản năm 1981 đề cập đến lý thuyết này, sách này 
 được bạn tham khảo để viết nên báo cáo. 
 TD2: Mạc Can đã được giới thiệu với những tình cảm đậm đà (Nguyễn Chương 2005, 
 p.12) 
 Muốn biết chi tiết về tài liệu này thì xem ở “Tài liệu tham khảo” như sau: 
 Nguyễn Chương 2005, ‘Ước mơ xanh với Mạc Can’, Tuổi Trẻ, 21 Sept, p.12. 
________________________________________________________________________________C
hương trình Giáo dục Tổng quát – ĐH Hoa Sen 151