Các yếu tố tác động đến quản lí phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên ở các trường trung cấp trong bối cảnh hiện nay

thế, cần có sự khảo sát, nắm bắt nhu cầu được bồi dưỡng 
nâng cao trình độ của các giáo viên. 
2.3.2. Quản lí mục tiêu, nội dung phát triển năng lực sư 
phạm cho giáo viên các trường trung cấp 
Quản lí mục tiêu là xác định hướng đi của quá trình 
phát triển NLSP cho giáo viên, không để nó đi chệch 
hướng mục tiêu đã xây dựng, phải kịp thời điều chỉnh khi 
cần thiết. Đồng thời, nhà quản lí phải thấy rõ mối quan 
hệ biện chứng giữa mục tiêu phát triển NLSP với các 
thành tố còn lại của quá trình đào tạo, bồi dưỡng giáo 
viên, để bảo đảm cho hoạt động giảng dạy của giáo viên 
bám sát với nội dung, chương trình phát triển NLSP. 
Quản lí nội dung là cụ thể hóa phát triển NLSP của 
giáo viên, được thể hiện ở tiêu chí: năng lực dạy học và 
năng lực giáo dục. Quản lí nội dung phải quán triệt mục 
đích cụ thể của các tiêu chí về NLSP của giáo viên ở 
TTC trên cơ sở nắm chắc nguyên tắc về chuẩn NLSP 
theo quy định. 
2.3.3. Chỉ đạo các phương thức phát triển năng lực sư 
phạm cho giáo viên các trường trung cấp 
Phương thức phát triển NLSP cho giáo viên các TTC 
là cách thức mà các chủ thể quản lí và đối tượng quản lí 
sử dụng để tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát 
triển NLSP đã được xác định. 
Các phương thức phát triển năng lực bao gồm: 
1) Quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng giáo viên theo hướng 
phát triển NLSP của mỗi giáo viên; 2) Đào tạo, bồi 
dưỡng cho giáo viên theo hướng phát triển NLSP của cá 
nhân; 3) Bổ nhiệm, luân chuyển, sàng lọc giáo viên. Đây 
không chỉ là công việc thường xuyên mà còn là định 
hướng thúc đẩy việc phát triển đội ngũ giáo viên của nhà 
trường. Tổ chức hiệu quả công tác này sẽ nâng cao hiệu 
quả quản lí, đồng thời nâng cao NLSP của giáo viên ở 
các trường trung cấp hiện nay. 
2.3.4. Quản lí hoạt động tự phát triển năng lực sư phạm 
của giáo viên các trường trung cấp 
Yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng GD-ĐT ở các 
TTC cần tạo ra cơ hội để giáo viên tích cực tự học, tự bồi 
dưỡng. Vai trò chủ thể của mỗi giáo viên trong việc tự 
phát triển NLSP có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm huy 
động sức mạnh nội lực của từng cá nhân. Đây là một hoạt 
động mang dấu ấn riêng biệt của mỗi giáo viên, việc tự 
tổ chức quá trình tự hoàn thiện là yếu tố quyết định đến 
kết quả phát triển NLSP của giáo viên. 
Cán bộ quản lí cần đưa ra những chỉ đạo, thực hiện tổ 
chức, khuyến khích, kiểm tra hoạt động tự nghiên cứu để 
hiệu quả hoàn thiện chuẩn chuyên môn nghiệp vụ của 
giáo viên ở các TTC là cao nhất. 
2.3.5. Quản lí môi trường và điều kiện phát triển năng 
lực sư phạm cho giáo viên các trường trung cấp 
Môi trường sư phạm trong nhà trường là tập hợp các 
yếu tố về vật chất và tâm lí, xã hội có tác động trực tiếp 
và gián tiếp đến hiệu quả và chất lượng quản lí, ảnh 
hưởng đến quá trình quản lí dạy và học. Quản lí môi 
trường giáo dục và điều kiện phát triển NLSP của giáo 
viên cần xây dựng và sử dụng môi trường như một công 
cụ, một phương tiện để tác động đến sự phát triển, hoàn 
thiện những tố chất cá nhân của giáo viên. 
2.3.6. Giám sát, kiểm tra kết quả phát triển năng lực sư 
phạm của giáo viên ở các trường trung cấp 
Giám sát, kiểm tra kết quả phát triển NLSP cho giáo 
viên ở các TTC là nội dung cốt lõi. Hoạt động này cần 
coi trọng chất lượng đầu ra, kết quả phát triển phải hướng 
đến chuẩn hoá chất lượng giáo viên trung cấp được quy 
định tại Thông tư số 08/2017/TT-BLĐTBXH [6]. 
2.4. Các yếu tố tác động đến quản lí phát triển năng lực 
sư phạm cho giáo viên ở các trường trung cấp trong 
bối cảnh hiện nay 
Trong bối cảnh hiện nay, bối cảnh của hội nhập quốc 
tế và Cách mạng công nghiệp 4.0, bối cảnh nước ta đang 
trong giai đoạn đẩy mạnh quá trình CNH, HĐH, Nghị 
quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương 
Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, 
đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị 
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” 
[7] đã xác định phát triển GD-ĐT là quốc sách hàng đầu, 
là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân; đầu tư cho 
giáo dục là đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước 
trong các chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH. 
Quan điểm chỉ đạo là đổi mới giáo dục phải căn bản 
và toàn diện; chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu 
trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và 
phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lí luận gắn với 
thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia 
đình và giáo dục xã hội; chuyển phát triển GD-ĐT từ chủ 
yếu theo số lượng sang chú trọng chất lượng và hiệu quả, 
đồng thời đáp ứng yêu cầu về số lượng; chuẩn hóa và 
hiện đại hóa GD-ĐT; chủ động phát huy mặt tích cực, 
hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo đảm định 
hướng xã hội chủ nghĩa; chủ động và tích cực hội nhập 
quốc tế. 
Mục tiêu của đổi mới giáo dục là tạo chuyển biến căn 
bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả GD-ĐT; đáp ứng 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 10-14 
13 
ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc 
và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người 
Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm 
năng, khả năng sáng tạo của cá nhân; yêu gia đình, yêu 
Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. 
Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình 
độ tiên tiến trong khu vực. 
Để đạt được các mục tiêu nêu trên đòi hỏi phải thực 
hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó phát triển đội ngũ 
nhà giáo và cán bộ QLGD được xem là giải pháp then 
chốt. Giáo dục được tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng 
bộ, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, 
năng lực của người học và đổi mới căn bản hình thức và 
phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả, bảo đảm 
trung thực, khách quan. 
Đối với giáo dục nghề nghiệp, tập trung đào tạo nhân 
lực có kiến thức, kĩ năng và trách nhiệm nghề nghiệp. Hình 
thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp với nhiều phương 
thức và trình độ đào tạo kĩ năng theo hướng ứng dụng, thực 
hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kĩ thuật công 
nghệ của thị trường lao động trong nước và quốc tế. 
Góp phần thực hiện mục tiêu của ngành giáo dục, đội 
ngũ giáo viên TTC có trách nhiệm nâng cao phẩm chất 
nhân cách, đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn, 
nghiệp vụ và NLSP. Để hạn chế, khắc phục tối đa những 
cản trở khó khăn, đồng thời tận dụng được cơ hội, phát 
huy được những lợi thế nhằm phát triển giáo dục, tác giả 
nghiên cứu các yếu tố tác động đến quản lí phát triển 
NLSP cho giáo viên ở các TTC như sau: 
2.4.1. Chủ trương đổi mới giáo dục, đào tạo của Đảng, 
Nhà nước 
Chủ trương đổi mới GD-ĐT đã được nêu rõ trong 
Nghị quyết số 29-NQ/TW về “Đổi mới căn bản, toàn 
diện GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều 
kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và 
hội nhập quốc tế” [8] là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp 
của Đảng, Nhà nước và toàn dân; đầu tư cho giáo dục là 
đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các 
chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH. 
Chủ trương của Đảng và Nhà nước ta có tác động 
mạnh mẽ tới ngành giáo dục. Nhận thức về vai trò quyết 
định của giáo viên, các cơ quan quản lí giáo dục, hệ thống 
nhà trường và giáo viên cùng bắt tay thực hiện việc nâng 
cao NLSP cho giáo viên nhằm phát triển kiến thức, kĩ 
năng, thái độ, phẩm chất nhân cách, đạo đức nghề nghiệp 
của giáo viên. 
Chủ trương của Đảng, Nhà nước đòi hỏi giáo viên 
phải thay đổi tâm lí ngại đổi mới, bắt buộc phải học tập 
nâng cao kiến thức, phải áp dụng phương pháp dạy học 
hiện đại cho bắt kịp với yêu cầu mới. Khi toàn hệ thống 
giáo dục vào cuộc thì nhận thức của giáo viên được nâng 
cao, NLSP của giáo viên được tăng cường. Khi thực hiện 
đổi mới giáo dục, các chính sách cần đáp ứng được các 
yêu cầu về tiền lương, phụ cấp và các chế độ ưu đãi khác 
để tạo động lực làm việc cho giáo viên, khuyến khích 
giáo viên tự học, tự nghiên cứu để phát triển NLSP; sửa 
đổi phương thức tuyển dụng giáo viên để đảm bảo đội 
ngũ giáo viên có chất lượng cao... 
2.4.2. Bối cảnh mới của hội nhập quốc tế 
Trước yêu cầu của CNH, HĐH đất nước và hội nhập 
quốc tế, dưới tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0, 
hệ thống các cơ sở giáo dục nghề nghiệp buộc phải thay 
đổi để theo kịp với yêu cầu mới. Một trong những thay 
đổi cốt yếu là nâng cao NLSP của đội ngũ giáo viên, bởi 
chất lượng nguồn nhân lực cần phải được nâng cao để 
đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong nước và 
quốc tế. 
Bối cảnh mới và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ 
làm thay đổi sâu sắc môi trường giáo dục, tâm thế người 
học, vai trò người dạy và phương pháp dạy học... Người 
học không còn bị giới hạn trong phạm vi nhà trường mà 
sự học diễn ra mọi lúc mọi nơi, các hình thức học online, 
học trực tuyến, tự học trở nên phổ biến. Vì thế, đội ngũ 
giáo viên cần phải được bồi dưỡng, nâng cao NLSP bằng 
những biện pháp như tập huấn sử dụng công nghệ phục 
vụ dạy học, ứng dụng các hình thức tiên tiến, mô hình 
trực tuyến vào công tác bồi dưỡng giảng viên, đẩy mạnh 
công tác nghiên cứu khoa học, bồi dưỡng theo hướng 
nghiên cứu và nâng cao trình độ ngoại ngữ... 
2.4.3. Nhu cầu tự hoàn thiện của đội ngũ giáo viên 
Tự hoàn thiện mình là một yếu tố tác động quyết định 
trong phát triển NLSP của giáo viên. Đây là chìa khóa 
nâng cao giá trị của giáo viên và chất lượng GD-ĐT. Việc 
tự học, đọc tài liệu, học hỏi kinh nghiệm, phương pháp 
của đồng nghiệp để bổ sung kiến thức cho mình là tất yếu 
đối với giáo viên. Khi giáo viên có sự say mê, hứng thú 
với nghiên cứu khoa học, nghiền ngẫm tri thức... thì sẽ 
hoàn thành tốt vai trò của mình, NLSP của giáo viên đó 
cũng ngày càng tăng lên. Ngược lại, nếu giáo viên tự hài 
lòng với khả năng kiến thức, kinh nghiệm chuyên môn 
của mình nên lơi lỏng và bỏ ngỏ việc tự học, tự hoàn thiện 
bản thân, thì NLSP của họ cũng ngày càng lạc hậu và 
không áp dụng được trong tình hình mới. 
Nhu cầu tự hoàn thiện mình sẽ giúp giáo viên không 
những không bị tụt hậu mà còn phát triển đáp ứng được 
những yêu cầu đổi mới. Giáo viên phải coi tự hoàn thiện 
mình là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và tất yếu phải 
thực hiện. Họ cũng cần hiểu rằng, với những tri thức khoa 
học và phương pháp sư phạm được đào tạo trên ghế nhà 
trường thì không thể thỏa mãn và đáp ứng tốt yêu cầu đổi 
VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 10-14 
14 
mới thường xuyên trong giáo dục. Hơn thế, những yêu 
cầu của xã hội đặt ra cho GD-ĐT ngày càng lớn thì giáo 
viên không thể chỉ đào tạo một lần là đáp ứng được mà 
phải thường xuyên nâng cao, bồi dưỡng chuyên môn 
nghiệp vụ. Kiến thức tích lũy từng trong quá trình dạy 
học sẽ ngày càng nâng cao năng lực nói chung và NLSP 
nói riêng. 
2.4.4. Đội ngũ cán bộ quản lí giáo dục ở các trường trung cấp 
Đội ngũ cán bộ QLGD, Ban Giám hiệu nhà trường 
có ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển NLSP cho giáo viên 
theo Chuẩn nghề nghiệp đã quy định. Đội ngũ cán bộ 
QLGD chi phối tới tất cả các giai đoạn phát triển NLSP 
cho giáo viên, như: phân công bố trí đúng người đúng 
việc; khuyến khích, tạo động lực hoàn thiện bản thân cho 
giáo viên; lập kế hoạch phát triển NLSP, phân công lực 
lượng tham gia hoạt động phát triển NLSP cho giáo viên; 
chỉ đạo thực hiện và kiểm tra hoạt động phát triển NLSP 
cho giáo viên; giải quyết kịp thời những khó khăn giáo 
viên gặp phải trong quá trình làm việc... Đội ngũ cán bộ 
QLGD có chuyên môn, kĩ năng tốt thì sẽ tạo được điều 
kiện, môi trường phát triển cho giáo viên, giúp NLSP của 
giáo viên được nâng cao, từ đó họ cống hiến cho sự 
nghiệp giáo dục và phát triển đất nước. 
2.4.5. Môi trường làm việc tại các trường trung cấp 
Môi trường sư phạm là tổng hoà những giá trị, những 
thói quen ứng xử, hoạt động theo đúng pháp luật, truyền 
thống đạo đức của dân tộc được diễn ra trong tập thể các 
trường học. Môi trường sư phạm có tác động rất lớn đến 
việc quản lí phát triển NLSP cho giáo viên, tác động đến 
tình cảm, lí trí và hành vi của các thành viên trong nhà 
trường. Bầu không khí làm việc trong nhà trường tốt sẽ 
gắn kết các thành viên, thúc đẩy mọi hoạt động trong nhà 
trường và hoàn thiện NLSP cho giáo viên. 
Nếu nhà trường không phát động được phong trào tự 
bồi dưỡng, phát triển NLSP của mỗi giáo viên thì ảnh 
hưởng tiêu cực đến việc quản lí phát triển NLSP cho giáo 
viên. Vì vậy, muốn phát triển NLSP cho giáo viên đòi 
hỏi môi trường sư phạm tại nhà trường lành mạnh và 
ngày càng hoàn thiện. 
3. Kết luận 
Quản lí phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC 
trong bối cảnh hiện nay là nhiệm vụ hàng đầu của ngành 
Giáo dục. Thực hiện quản lí tốt là điều kiện quyết định 
chất lượng giáo dục, nhằm cung cấp cho đất nước nguồn 
lao động có kiến thức chuyên môn, có kĩ năng nghề 
nghiệp, có đạo đức... như vậy mới có thể đẩy nhanh quá 
trình CNH, HĐH phát triển đất nước. 
Quá trình quản lí phát triển NLSP cho giáo viên ở các 
TTC sử dụng nhiều mô hình và phương pháp. Vì thế, 
phân tích làm rõ nội dung của quản lí phát triển NLSP, 
xác định những yếu tố tác động đến quản lí phát triển 
NLSP cho giáo viên ở các TTC là cơ sở quan trọng để 
xây dựng những giải pháp nâng cao chất lượng quản lí 
nhằm phát huy được những thuận lợi, đồng thời giảm 
thiểu những khó khăn trong quá trình phát triển NLSP 
cho giáo viên, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo nghề 
nói riêng và chất lượng ngành giáo dục nói chung, hoàn 
thành xuất sắc nhiệm vụ giáo dục trong thời kì mới. 
Tài liệu tham khảo 
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại hội 
đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Văn phòng Trung 
ương Đảng. 
[2] Nguyễn Thị Hải (2004). Về việc bồi dưỡng năng lực 
sư phạm cho giáo viên trung học chuyên nghiệp. 
Tạp chí Giáo dục, số 81, tr 12-14. 
[3] Phạm Hồng Quang (2009). Giải pháp đào tạo giáo 
viên theo định hướng năng lực. Tạp chí Giáo dục, số 
216, tr 25-27. 
[4] Quốc hội (2013). Luật Giáo dục (sửa đổi và bổ sung 
năm 2009). NXB Lao động. 
[5] Quốc hội (2014). Luật Giáo dục nghề nghiệp. NXB 
Lao động. 
[6] Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2017). Thông 
tư số 8/2017/TT-BLĐTB&XH ngày 10/03/2017 Quy 
định chuẩn về chuyên môn, nghiệp vụ của nhà giáo 
giáo dục nghề nghiệp. 
[7] Đảng Cộng sản Việt Nam (2011). Văn kiện Đại hội 
đại biểu toàn quốc lần thứ XI. NXB Chính trị Quốc 
gia - Sự thật. 
[8] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 
29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, 
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị 
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập 
quốc tế. 
[9] Trần Khánh Đức (2014). Giáo dục và phát triển 
nguồn nhân lực trong thế kỉ XXI. NXB Giáo dục 
Việt Nam. 
[10] Phạm Hồng Quang (2013). Nghiên cứu môi trường 
giáo dục và động lực giảng dạy của giảng viên. Đề 
tài khoa học cấp Nhà nước (do quỹ NAFOSTED tài 
trợ), Thái Nguyên. 
[11] Raya Roysigh (1994). Nền giáo dục cho thế kỉ XXI, 
Những triển vọng của châu Á - Thái Bình Dương. 
NXB Hà Nội.