Báo chí di động tại Việt Nam - Một loại hình truyền thông mới

 App là ứng dụng di động được tải và cài đặt trên từng thiết bị, 
khác với mobile web cần phải có trình duyệt để hiển thị nội dung. Người dùng có thể tải ứng 
dụng từ nhiều nguồn khác nhau như Apple Store, Google Play tuỳ theo hệ điều hành của thiết 
bị. Ứng dụng di động có thể hiển thị nội dung từ Internet theo mô hình của mobile web, hoặc 
cũng có thể tải nội dung về thiết bị để hiển thị, sau đó người dùng có thể truy cập vào ứng dụng 
để theo dõi nội dung mà không cần có kết nối dữ liệu. Thannienonline có Thanh niên for 
Android, VnExpress có ứng dụng VnExpress for Android, V-News có V-News for Windows 
Phone, Dân trí có Dân trí for Android, Vietnamnet có Vietnamnet for Windows Phone, 
Tuoitreonline có Tuổi trẻ Mobile for Android... 
2.2. Thay đổi nội dung thông tin 
 Cùng với sự thay đổi về hình thức, giao diện, các phiên bản dành cho điện thoại di 
động cũng đã kịp thời có những điều chỉnh về nội dung cho phù hợp với cách tiếp cận thông tin 
mới của thiết bị. 
Phần lớn nội dung thông tin trên các phiên bản báo chí di động tại Việt Nam luôn có 
tính thời sự cao, được cập nhật nhanh chóng, thuận tiện, hỗ trợ trên 80% số máy điện thoại di 
động hiện có trên thị trường Việt Nam, hiển thị hoàn toàn bằng tiếng Việt có dấu và nhiều ngôn 
ngữ khác. Quan trọng nhất vẫn là tiết kiệm tối đa chi phí GPRS cho nhu cầu cập nhật tin tức 
trên mobile. Điều đặc biệt là các phiên bản báo chí di động tại Việt Nam đã tích hợp 3 xu hướng 
chính: tính di dộng, việc sử dụng nhiều video, và gắn tin tức với các trang mạng xã hội dựa trên 
sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin vào loại hình điện thoại di động hiện nay. 
Nội dung được phản ánh trên các thiết bị di động được cập nhật liên tục. Theo số liệu 
thống kê của chúng tôi lượng thông tin được upload lên các trang trong một ngày trung bình ở 
mỗi tờ báo lớn tại Việt Nam là 10 đến 30 nội dung thông tin. Tính tỉ lệ trung bình là cứ 40 đến 
65 phút có một thông tin được xuất bản trên các phiên bản báo chí di động. Đây là một tần suất 
sản xuất thông tin khá cao đối với báo chí và có thể xem là cao nhất trong hệ thống phát hành 
sản phẩm báo chí ở Việt Nam. 
Không chỉ cung cấp một lượng thông tin phong phú, đa dạng nhiều chiều, các nội dung 
thông tin được chuyển tải trên các thiết bị di động cũng đã nhanh chóng cập nhật liên tục những 
sự kiện nóng từ giây, từ phút để công chúng kịp theo dõi. Sự kiện sập giàn giáo ở Formosa cảng 
Vũng Áng tại Hà Tĩnh vào lúc 20 giờ ngày 25 tháng 03 năm 2015 khiến 17 công nhân tử vong, 
và 24 người khác bị thương nặng, chỉ trong khoảng thời gian 12 giờ ngày hôm sau (26/3), 
Vietnamplus mobile đã đưa đến 14 tin, bài liên quan đến sự kiện này và tiếp 3 ngày sau có thêm 
17 tin, bài mới được cập nhật về sự kiện này. Tương tự, sự kiện thảm sát tại Bình Phước xảy ra 
rạng sáng ngày7/7/2015 gây rúng động dư luận đã được các báo mobile quan tâm đặc biệt. Chỉ 
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học – Đại học Huế Tập 4, Số 2 (2016) 
165 
trong vòng 24 tiếng, báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh phiên bản dành cho mobile tại 
 đã thông tin đến 19 lần, tiếp sau 3 ngày báo này đã đăng thêm 21 thông 
tin nữa. Riêng báo tuoitremobile đăng về sự kiện này là 12 tin, bài, thanhnienmobile là 14, 
vnmedia là 19, vnexpress là 17 trong vòng 5 ngày. 
Một trong những cách thay đổi lớn về nội dung thông tin cho phiên bản báo chí di động 
nữa là việc các báo điều chỉnh các chuyên mục ngày càng đa dạng hơn, mở nhiều nội dung 
thông tin mang tính cá nhân hóa, tính chuyên biệt để cung cấp những thông tin thiết yếu theo 
nhu cầu cá nhân của người đọc. Thống kê cho thấy số chuyên mục trên các phiên bản mobile 
của 6 tờ báo lớn tại Việt Nam gồm Vietnamplus, Vietnamnet, Vnmedia, Vnexpress, 
Thanhnienonline, Tuoitreonline đã lên đến con số 500. Đặc biệt có một số tờ báo đã xây dựng 
những chuyên mục riêng phục vụ công chúng theo khu vực rất hiệu quả như Vietnamplus hay 
Zing. Vietnamplus hiện có 63 trang tin địa phương được thiết kế như những trang web nhỏ với 
nội dung thông tin phong phú, khi độc giả truy cập có thể đọc được thông tin giống như một 
trang tin điện tử địa phương. Ngoài ra, tờ báo này còn thiết kế 200 trang tin các quốc gia khác 
nhau với đầy đủ các nội dung từ kinh tế, văn hóa, xã hội đến khoa học, công nghệ, môi 
trườngNâng tổng số các trang tin chuyên biệt của tờ báo lên con số 300. Có thể nói chưa có 
báo điện tử nào trong nước có số trang phụ lớn như thế. Lợi ích lớn nhất mà Vietnamplus mang 
lại cho công chúng là cách tiếp cận thông tin mới với sự lựa chọn nội dung phong phú và 
chuyên biệt. Ngoài ra, Vietnamplus còn thử nghiệm thành công loại ảnh 360 xem theo hình cầu, 
sử dụng máy bay không người lái flycam trong trong tác nghiệp. Trong khi đó, Zing đã bắt đầu 
thay đổi các tiếp cận công chúng qua các nội dung được chia nhỏ theo nhóm lứa tuổi, nghề 
nghiệp và khu vực địa lý. Tờ báo đã thiết kế nội dung với nhiều mục mới như Sống trẻ (gồm các 
chuyên mục dành cho giới trẻ: gương mặt trẻ, cộng đồng mạng, sự kiện), Sống khoẻ (gồm các 
thông tin chỉ dẫn ở các chuyên mục Mẹ và Bé, Dinh dưỡng, khoẻ đẹp), Thế giới (gồm các 
chuyên mục theo khu vực địa lý Thế giới quanh ta, người Việt bốn phương). 
Báo chí di động tại Việt Nam - một loại hình truyền thông mới 
166 
Biểu đồ 1. Số lượng các mục, chuyên mục của các tờ báo qua truy cập trên điện thoại di động. 
67
42
96
27
37
25
97
65
39
82
58
72
0
20
40
60
80
100
120
vi
et
na
m
m
ne
t
la
od
on
go
nl
in
e
vn
m
ed
ia
vn
ex
pr
es
s
sa
ig
on
gi
ai
ph
on
go
nl
in
e
ha
no
im
oi
on
lin
e
da
na
ng
on
lin
e
th
ua
th
ie
nh
ue
on
lin
e
tie
np
ho
ng
on
lin
e
th
an
hn
ie
no
nl
in
e
tu
oi
tre
on
lin
e
da
nt
ri
Nguồn: Khảo sát tháng 5/2013. 
2.3. Công chúng báo chí mobile 
Sự thay đổi các thiết bị tiếp nhận thông tin gắn với sự phát triển của công nghệ đã làm 
thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng và hình thành một bộ phận công chúng 
mới, công chúng báo chí mobile. Theo số liệu thống kê của của công ty Nielsen hiện nay, Việt 
Nam có khoảng 145 triệu thuê bao điện thoại di động, trong đó số người sử dụng Internet trên 
điện thoại đã hơn 20 triệu và 30% số điện thoại đang được sử dụng là điện thoại thông minh 
(smartphone). Việt Nam hiện đã có gần 2/3 (62%) người dùng điện thoại thông minh để lướt 
web, hơn một nửa số người dùng điện thoại tính năng thường muốn sử dụng là đọc báo và thực 
hiện các công việc giải trí, mua bán và liên lạc hàng ngày. Con số trên so với năm 2012 là 109,1 
triệu người, số người dùng điện thoại lướt web là 12 triệu, cho thấy chỉ trong vòng 3 năm, số 
người sử dụng điện thoại di động ở Việt Nam đã tăng 36 triệu người, số người dùng điện thoại 
để online tăng 183%. Thống kê cho thấy 23% người dùng thanh toán qua điện thoại, 56% online 
bằng điện thoại với các hoạt động chính là 82% đọc tin, 67% tìm kiếm thông tin, 48% gửi tin 
nhắn trực tuyến và 35% tham gia các mạng xã hội [6 ] 
Cuộc điều tra công chúng báo chí mobile độ tuổi 15 – 45 tại thành phố Đà Nẵng và Huế 
cho thấy: trong 400 người được khảo sát có 279/400 người đọc báo trên điện thoại di động, 
(chiếm 69,75%). 242/279 người thuộc độ tuổi từ 20 – 35 tuổi (chiếm 86,7%), 172/279 là nam 
6
 Nguồn: Vietnam Internet’s User- 
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học – Đại học Huế Tập 4, Số 2 (2016) 
167 
giới, (chiếm 61,0%) 107/279 là nữ giới (chiếm 39,0% ), 212/279 là viên chức và sinh viên 
(chiếm 75.9 %).[7] 
Từ khảo sát trên cho thấy, công chúng của báo chí mobile hầu hết là công chúng trẻ 
tuổi, nghề nghiệp là sinh viên và viên chức lao động. Nhóm công chúng này thường xuyên quan 
tâm các nội dung chính trị, xã hội và giải trí. Trong đó, nhóm công chúng trẻ đang là sinh viên 
thường tiếp cận các trang 24h.com, baomoi.com, zing.com. Trong khi đó các trang 
thanhnienonline, tuoitreonline, laodongonline được đối tượng viên chức truy cập thường xuyên. 
Biểu đồ 2. Tỉ lệ công chúng khu vực Đà Nẵng và Huế truy cập các trang báo. 
tuoitre
vnexpress
vnmedia
zing
dantrivietnam+
baomoi
24h
thanhnien
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Nguồn: Điều tra tháng 4/2015. 
Nội dung truy cập của nhóm công chúng qua thiết bị di động có sự phân hoá rõ rệt. 
Nhóm nội dung chính trị, xã hội được truy cập cao nhất (97, 2%), tiếp đến là các nội dung du 
lịch, đời sống, thị trường...Với cách lựa chọn nội dung như trên, có thể thấy, công chúng báo chí 
mobile đã nghiêng hẳn về thông tin thời sự chính luận. Đây là mảng thông tin được các báo điện 
tử trên điện thoại di động xuất bản khá nhanh và thường xuyên. 
Bảng 2. Tỉ lệ nội dung công chúng truy cập 
Chuyên mục 
Lượng công chúng 
quan tâm (%) 
Chuyên mục 
Lượng công chúng 
quan tâm (%) 
Chính trị 
Thế giới 
Kinh tế 
Xã hội 
Đời sống 
Văn hóa 
Thể thao 
97,2 
67,6 
42,2 
97,2 
68,3 
37,3 
12,0 
Khoa học 
Môi trường 
Du lịch 
Thị trường 
Y tế 
Giáo dục 
10,0 
7,3 
72,7 
58,0 
20,8 
32,5 
Nguồn: Điều tra tháng 4/2015. 
7
 Điều tra tháng 4/2015 
Báo chí di động tại Việt Nam - một loại hình truyền thông mới 
168 
Cũng qua cuộc khảo sát trên, 92/279 (chiếm 32.9%) người cho rằng chất lượng tin, bài 
của báo chí mobile rất tốt không cần thay đổi bất cứ điều gì, 75/279 (chiếm 26,8%) người phản 
ánh rằng chất lượng thông tin của trang báo này chỉ đạt mức trung bình và cần phải thay đổi, 
chỉnh sửa cả nội dung và hình thức cho phù hợp với cách tiếp cận bằng các thiết bị di động. 
Nhóm này còn khẳng định rằng, Việt Nam chưa có báo chí mobile theo đúng nghĩa. Để có được 
một phiên bản mobile hoàn chỉnh không phải chỉ là sự tuỳ biến hay sắp xếp lại các mục, chuyên 
mục của phiên bản báo dành cho desktop, laptop mà phải được thiết kế phiên bản riêng bao gồm 
cả hình thức và nội dung phù hợp với các thiết bị di động. 
3. KẾT LUẬN 
Tại Việt Nam trong những năm gần đây, sự cải thiện về chất lượng truyền phát thông 
tin đã góp phần không nhỏ cho sự phát triển dịch vụ đọc báo trên điện thoại. Với nhu cầu cần 
cập nhật thông tin thời sự, giải trí, nhanh, kịp thời, mọi lúc mọi nơi, đọc báo trên điện thoại là sự 
lựa chọn số một của công chúng Việt Nam, nhất là giới viên chức và sinh viên. Các con số 
thống kê của các đơn vị cung cấp dịch vụ đọc báo trên điện thoại di động cho thấy số người sử 
dụng điện thoại di động tại Việt Nam truy cập internet và đọc báo tăng đều qua các năm. 
Tuy vậy, thực tế khảo sát cho thấy, báo chí trên điện thoại di động tại Việt Nam vẫn còn 
không ít những hạn chế cần phải khắc phục. Đó là: 1/Giao diện và bố cục trang báo còn cũ, chật 
chội, stream rối rắm, chậm thay đổi, chưa tạo sự thoải mái cho người đọc; 2/ Đa phần các tờ báo 
chưa có các phiên bản dành riêng cho điện thoại di động, chỉ dùng lại hoặc tuỳ biến từ các trang 
của desktop và laptop; 3/ nội dung được chuyển y hệt từ báo mạng điện tử dùng cho desktop và 
laptop sang. Một số khác không chuyển hết mà có sự lựa chọn nhưng vẫn mang tính “sao chép” 
nên nội dung khá dài không phù hợp với cách đọc báo trên điện thoại; 4/ Trang chủ quá nhiều 
ảnh gây nặng và rối, màu sắc giao diện của báo chưa tinh tế. 
Để thúc đẩy sự phát triển của báo điện tử dành cho thiết bị di động thì cần có tư duy 
chiến lược trong việc thiết kế hình thức và sản xuất nội dung. Nghĩa là các cơ quan báo chí phải 
xây dựng hình thức và nội dung dành riêng cho thiết bị di động phù hợp với nhu cầu và thói 
quen của người sử dụng. Thậm chí, tư duy đó còn phải tiến xa hơn khi tính đến sản xuất nội 
dung cho các thiết bị di động cũng khác nhau. Hiện tại, trên thế giới, nhiều cơ quan báo chí và 
truyền thông đã xác định “Mobile first, web later”, tức là ưu tiên nội dung cho thiết bị di động 
trước, sau đó mới đến báo mạng điện tử cho desktop, laptop và báo in. Để làm được điều này, 
theo chúng tôi, báo chí di động tại Việt Nam cần tính đến một số phương án sau: 
Thứ nhất, về hình thức nên đơn giản hoá các giao diện, không để quá nhiều hình ảnh, 
mục, chuyên mục trên các trang chủ gây rối và tốc độ truy cập chậm, chỉ để tối đa 5 hình ảnh 
nổi bật cho tin mới với kích thước nhỏ, nhẹ trên trang chủ và 3 hình trên từng chuyên mục. Điều 
này làm cho việc load các nội dung trở nên nhẹ và nhanh hơn. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, Trường Đại học Khoa học – Đại học Huế Tập 4, Số 2 (2016) 
169 
Thứ hai, khi lựa chọn đối tượng phục vụ, phiên bản báo chí di động cần xác định nhóm 
độc giả hẹp hơn. Độc giả hẹp là xu hướng của báo chí hiện đại. Nhóm độc giả này một khi quan 
tâm đến thông tin của tờ báo họ có khả năng trở thành những độc giả trung thành nhất của tờ 
báo. Xu hướng báo chí hiện nay là nếu không đủ sức xây dựng những trang tin mang tính tổng 
hợp và quy mô lớn thì nên tập trung vào đối tượng hẹp, chuyên sâu vào từng lĩnh vực thì sẽ hiệu 
quả hơn. 
Thứ ba, cập nhật nhanh các thông tin thời sự, rút ngắn dung lượng bài viết, tăng nội 
dung xã hội, giải trí và chỉ dẫn; ưu tiên đăng tải tin tức nhiều hơn các thể loại bài viết dài có 
dung lượng lớn và tuyệt đối không đăng các bài viết dài kỳ. 
Thứ tư, xây dựng tin, bài theo phương thức thông tin nhiều cửa và vận dụng triệt để 
ngôn ngữ truyền thông đa phương tiện để độc giả có nhiều lựa chọn tiếp cận thông tin và truy 
xuất thông tin cần nhanh hơn. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1]. Châu An, (2014). Xu hướng báo chí mobile trong kỷ nguyên di động, Tạp chí Báo chí và Tuyên 
truyền, Tập 2 (2014), tr 25-37. 
[2]. Nguyễn Vân Anh (2013). Đọc báo qua mobile một trào lưu mới, Saigon Time, 15/3/2013, tr5. 
[3]. Lê Quốc Minh (2012). Hướng đến báo chí “di động”, Tuổi Trẻ - 19/06/2012. 
[4]. Helles R, Wei R.(2007). Điện thoại di động công nghệ cao: bản sắc xã hội và sự phụ thuộc vào mục 
tiêu cá nhân”, Tạp chí Nghiên cứu Truyền thông châu Á , 3 (1), 5 - 24 . 
[5]. Jensen K. B.(2010). Động cơ sử dụng của điện thoại di động cho truyền thông đại chúng và giải trí, 
Tạp chí Quốc tế về Viễn thông & Công nghệ thông tin , 25 (1), 36 
[6]. Wei R. (2006). Lối sống và phương tiện truyền thông mới, New Media & Xã hội , 8 (6), Tr 991 – 
1008. 
[7]. Lo V. (2015). Lối sống và phương tiện truyền thông mới, New Media & Xã hội, 8 (6), 991 - 1008. 
Báo chí di động tại Việt Nam - một loại hình truyền thông mới 
170 
MOBILE MEDIA IN VIETNAM: A TYPE OF NEW MEDIA 
Phan Quoc Hai 
Department of Journalism and Communications, Hue University College of Sciences 
Email: phanquochai@gmail.com 
ABSTRACT 
The development of mobile media has recently impacted on Vietnam’s journalism. The 
appearance of mobile media has changed the working of journalists and the receiving of 
information from the public. This article indicates the form characteristics of the version of 
mobile media and provides practical information on the change of information needs, 
forming a group of public with specific characteristics compared to traditional types of 
media. 
Keywords: mobile media, information needs, traditional media, public press.