Bài giảng Nhập môn Công nghệ thông tin 1 - Chương 7: Văn bản và soạn thảo văn bản

Nhập môn Công nghệ thông tin 1
 Khái niệm văn bản
 Cấu trúc và quy tắc soạn thảo văn bản
 Soạn thảo văn bản trên máy tính
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 2
• Văn bản cổ xưa ghi lại những dữ liệu và 
 thông tin của một nền văn hóa hay triều 
 đại.
• Lịch sử của văn bản gắn liền với lịch sử 
 phát triển của chữ viết và lịch sử phát 
 triển của giấy.
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 4
 Lề trên
 Tiêu đề
 Khoảng cách
 Dòng ký tự đầu tiên của Khoảng cách
 đoạn văn thứ 1
Giới hạn độ cao của Khoảng cách
các dòng ký tự trong Dòng ký tự đầu tiên của 
một trang văn bản đoạn văn thứ 2
 Lề trái (thay 1 Lề phải
 đổi theo thứ 
 tự trang chẳn Nội dung 
 và lẻ) văn bản
 Giới hạn độ rộng của 
 một dòng ký tự
 Lề dưới
 8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 6
• Quy tắc xuống dòng: khi xuống dòng không làm 
 ngắt đôi một âm tiết, trong tiếng Anh nếu một 
 từ bị ngắt dòng thì một phần của từ ở dòng trên 
 được kết thúc bằng dấu “–”.
• Quy tắc viết hoa: tiêu đề, ký tự đầu của một câu 
 hay của một đoạn văn, danh từ riêng.
• Quy tắc gạch đầu dòng.
• Quy tắc khoảng trắng: mỗi ký từ cần tối thiểu 1 
 khoảng trắng để phân cách. 
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 7
• Quy tắc dấu ngoặc đơn, dấu nháy kép, 
 dấu nháy đơn thường xuất hiện thành 1 
 cặp và cần được được xem như ký tự đầu 
 từ và ký tự cuối từ nên không cần khoảng 
 trắng phân cách với các từ nằm giữa 
 nhưng cần khoảng trắng phân cách với 
 các từ nằm bên ngoài.
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 8
• Quy tắc dấu chấm câu, dấu phẩy, dấu 
 chấm phẩy, dấu hỏi và dấu chấm than 
 không cần khoảng trắng với các từ đứng 
 trước nhưng cần khoảng trắng để phân 
 cách với các từ đứng sau.
• Quy tắc sử dụng từ nối: “và”, “hay”, 
 “nhưng” trong tiếng Việt không cần dấu 
 phẩy đứng trước như trong tiếng Anh.
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 9
• Thiết bị
 - Máy đánh chữ
 - Máy tính
• Loại văn bản
 - Văn bản hành chính (đơn, thư, công văn, 
 báo cáo, thông báo, biên bản)
 - Báo cáo khoa học, bài báo khoa học
 (luận văn tốt nghiệp, bài báo hội nghị,
 bài báo tạp chí)
 - Bài báo phổ thông
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 11
 Phím nóng (hotkey): dùng để thực hiện một chức 
 năng trong phần mềm một cách nhanh chóng
 Phím tổ hợp: dùng để kết hợp với một phím khác 
Bàn phím theo chuẩn QWERTY
 (không thuộc nhóm phím nóng) để tạo thành một 
 phím nóng tổ hợp
 8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 12
• Cần luyện tập để có thể sử dụng 10 ngón 
 tay để gõ bàn phím và hạn chế nhìn bàn 
 phím. Tốc độ trung bình sau khi luyện tập 
 vào khoảng 50 – 70 từ / phút (tiếng Anh).
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 13
Các bảng mã thông dụng là Unicode, VNI, TCVN3, 
và VIQR.
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 14
• Mỗi loại bảng mã có một cách nhập kí tự 
 riêng từ bàn phím. Các từ tiếng Việt là một tổ 
 hợp của 2 hay nhiều phím được nhập liên tục 
 và nối tiếp nhau.
• Các loại mã sẽ hiển thị sai khi cách nhập mã 
 từ bàn phím không tương thích với bảng mã.
• Giữa các loại bảng mã có thể chuyển đổi qua 
 lại thông qua một phần mềm, ví dụ như 
 Unikey Toolkit 
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 15
• Đặc trưng của font chữ: đậm hay đơn nét, 
 nghiêng hay không nghiêng, có chân hay 
 không có chân, có bóng hay không có 
 bóng, chiều cao và độ rộng của một ký tự.
• Việc định dạng font chữ được dựa vào vị 
 trí và vai trò của ký tự trong cấu trúc văn 
 bản.
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 16
• Font chữ sử dụng trong máy tính được chia làm 3 loại 
 dựa trên cấu trúc xây dựng font chữ: 
- True type:là loại font chữ được công ty máy tính Apple 
 phát triển, có khả năng hiển thị sắc và rõ nét ở nhiều 
 kích thước. 
- Open type:là loại font chữ được công ty máy tính 
 Microsoft phát triển dựa trên True Type và có độ sắc nét 
 hơn True Type.
 Cả True Type và Open Type được xây dựng dưới dạng 
 véc tơ.
- Screen font:là loại font chữ dùng để hiển thị trên màn 
 hình điều khiển, và được xây dựng dưới dạng file ảnh.
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 17
• Soạn thảo dựa trên cú pháp của một trình biên 
 dịch: Latex (ví dụ như sử dụng WinEdt để biên 
 soạn và dùng Miktex để biên dịch)
• Soạn thảo dựa trên phần mềm ứng dụng trợ 
 giúp theo tiếp cận “what you see is what you 
 get” chạy trên máy tính hay trên web: MS-
 Office, OpenOffice, Google Docs, iWork (MAC)
• Soạn thảo dựa trên phần mềm chuyên dụng cho 
 một vài loại file văn bản thông dụng: Adobe 
 Acrobat Professional cho file PDF
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 18
• Các định dạng file trợ giúp soạn thảo văn 
 bản: *.txt, *.pdf, *.tex, *.doc, *.rtf
 - ASCII, UTF-8 (plain text *.txt) : file văn 
 bản không có cấu trúc định dạng đính 
 kèm.
 - PDF (*.pdf): định dạng file văn bản của 
 công ty Adobe System.
 - DOC (*.doc): định dạng file văn bản của 
 công ty Microsoft cho các phần mềm 
 Office. 
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 19
 - RTF (*.rtf): là định dạng file văn bản có hỗ trợ 
 biên dịch như Tex được phát triển bởi công ty 
 Microsoft.
• Các phần mềm trợ giúp soạn thảo văn bản: 
 Notepad, Adobe Acrobat, Latex, MS. Word, v.v 
• Các bộ gõ tiếng Việt: Unikey, Vietkey, Winvnkey. 
• Chuyển đổi bảng mã
Định dạng văn bản dựa trên các mẫu văn bản
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 20
Tên cơ quan ban Quốc hiệu của 
hành văn bản nước Việt Nam
Tiêu đề
Tên bộ phận tiếp nhận 
 / giải quyết đơn
Tên người 
 viết đơn
 Nội dung đơn
 Ngày tháng nộp đơn
 Chữ ký người nộp đơn
 Xác nhận cơ 
 quan đồng ý Ý kiến của người trực 
tiếp nhận đơn tiếp giải quyết đơn 
 8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 21
• Thông tư liên tịch số 55 của Bộ Nội Vụ và VP 
 Chính phủ về soạn thảo văn bản: 
 View.aspx?CategoriesID=4&DocumentID=492
• Thông tư số 01/2011/TT-BNV ngày 19 tháng 01 
 năm 2011 của Bộ Nội vụ Hướng dẫn thể thức và 
 kỹ thuật trình bày văn bản hành chính:
 View.aspx?CategoriesID=4&DocumentID=937
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 22
 Trần Văn X
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 23
 Hình thức 2 cột Hình thức 1 cột
8/20/2019 Khoa CNTT - ĐH Khoa học Tự nhiên 24