Bài giảng Máy tính căn bản - Bài 5: Phần mềm

hể yêu cầu các- chương trình- nhỏ được gọi là 
© IIG Vietnam.trình điều khiển thiết bị để giao tiếp thích hợp với 16 
 phiên bản Windows 32 bit hoặc 64 bit
Loại chương trình ứng dụng 
• T 
• hực hiện một chức năng cụ thể nào đó
 Việc dùng đúng chương trình phần mềm là rất quan 
 − é 
 trọng để có thể hoàn tất các nhiệm vụ
 − Hãy xem x t kỹ mục đích cần thực hiện
 Liệt kê một loạt những tác vụ bạn phải làm và đem đối 
 − chiếu với những tính năng của các phần mềm khác nhau
 chọn chương trình nào đáp ứng tối thiểu 80% những yêu 
 − cầu
 tính cả thời gian bạn cần để học cách sử dụng chương 
© IIG Vietnam. 17 
 trình
Bộ ứng dụng tích hợp (Intergrated Suited) 
• Là 
• một nhóm các chương trình đóng gói chung để bán
 Chi− phí thường hiệu quả hơn mua các sản phẩm riêng lẻ
 Những chương trình này đều được tích hợp với nhau hoặc 
 T
 − tương thích với nhau 
 ất cả các chương trình trong bộ ứng dụng sẽ sẵn có đều 
• khả dụng dù bạn có sử dụng chúng hay không
 Cũng có thể truy cập các phiên bản trên nền web của bộ tích 
• hợp bằng cách sử dụngWeb ApplicationsID và mật khẩu đăng nhập hợp lệ
 Có thể được gọi là
© IIG Vietnam. 18 
Xuất bản để bàn (Desktop Publishing) 
•
 cho phép bạn thao tác trên một lượng lớn văn bản 
 − 
 và đồ họa có bố cục hoặc cấu trúc trang đặc biệt
• CácGửi sản phẩm hoàn tất đến dịch vụ in ấn chuyên dụng
 chương trình xuất bản chứa 
 cùng một số tính năng và chức 
 năng sẵn có trong một chương 
 trình soạn thảo văn bản 
 −
© IIG Vietnam.linh hoạt hơn để thao tác các đối tượng như hình ảnh, các 19 
 đối tượng vẽ hoặc các văn bản dài
Bảng tính (Spreadsheets) 
• T - -
 hực hiện các phép toán, phân tích giả định “nếu thì” (what
• if) và hiển thị biểu đồ, đồ thị và sơ đồ
 Một tập tin bảng tính được gọi là một sổ tính (workbook) và 
 bạn có thể lập bao nhiêu trang tính (worksheet) hoặc báo cáo 
 C
• (report)
 ung cấp khả năng sắp xếp, tìm kiếm hoặc lọc thông tin, và 
 rất hữu ích cho việc quản lý và thao tác trên một lượng dữ 
 liệu lớn
© IIG Vietnam. 20 
Quản trị cơ sở dữ liệu (Database) 
•
 Lưu trữ và tổ chức dữ liệu, lập báo cáo, lập các biểu 
 mẫu để làm cho dữ liệu được nhập vào một cách dễ 
 − 
 dàngcác và chính xác 
 Các trường (field) bao gồm 
 − 
 mẩu dữ liệu riêng lẻ
 Bản ghi (record) là tập hợp 
 − 
 của các trường có liên quan
 các 
 Bảng (table) là tập hợp 
 − 
 bản ghi
 Cơ sở dữ liệu gồm nhiều bảng
© IIG Vietnam. 21 
 của các bản ghi có liên quan
 Quản trị cơ sở dữ liệu (Database) 
 • Cơ sở dữ liệu so với bảng tính 
 −
 Dễ dàng để hình dung và hiểu dữ liệu hiển thị trong bảng tính, 
 S
 − nhưng dữ liệu có thể bị lặp lại
 ức mạnh thực sự của các cơ sở dữ liệu nằm ở khả năng thể 
 hiện− các mối quan hệ dữ liệu phức tạp của chúng
 Dữ liệu trong một cơ sở dữ liệu được lưu trữ trong nhiều bảng. 
 − Mỗi bảng lưu trữ thông tin về một khía cạnh cụ thể của thông tin
 Vì dữ liệu chứa trong mỗi bảng có liên quan đến dữ liệu chứa trong 
 các bảng khác của cơ sở dữ liệu, một bộ thông tin hoàn chỉnh có 
 thể được lấy ra cho một yêu cầu cụ thể nào đó
© IIG Vietnam. 22 
 Trình chiếu (Presentations) 
 • C
 ho phép bạn tạo các trang trình chiếu hoặc tài liệu 
 trình chiếu cho việc thuyết trình có người thuyết 
 − 
 trình hoặc tự chạy
 • C Cũng có thể trình chiếu truyền qua Internet
 ó thể tạo phần ghi chú cho người trình bày và tài 
 liệu phát cho khán giả
© IIG Vietnam. 23 
 Tạo nội dung (Content Creation) 
 •
 Việc tạo nội dung số chất lượng chuyên nghiệp cho 
 mục đích bất kì dễ dàng hơn trước. Nhiều chương 
 trình ứng dụng cung cấp các trợ giúp khởi đầu 
 nhanh (quick start aids) hoặc các mẫu để tự động 
 hóa nhiều hơn quá trình tạo nội dung
© IIG Vietnam. 24 
Tạo nội dung (Content Creation) 
• Các phần mềm tạo nội dung 
 −
 chèn các thành phần nội dung trong một nơi chứa trung 
 tâm và sau đó sinh ra nội dung bằng cách sử dụng sự kết 
 − hợp của các thành phần này
 − Tập tin có thể là định dạng tập tin bất kỳ 
 Cũng cung cấp nhiều mẫu hoặc bố cục thiết kế sẵn
© IIG Vietnam. 25 
Đa phương tiện (Multimedia) 
• M
 ở rộng các tính năng thiết kế đồ họa bằng cách đưa thêm 
• các yếu tố như video, nhạc, hoặc hoạt cảnh 
 − . 
 Các định dạng tập tin phổ biến nhất
 . 
 − Video: .mpg/mpeg, .mov, avi
 . . 
 − Ân thanh: .mp3 or wav
 Hình ảnh, hình vẽ: .tiff, .wmf, .bmp, jpeg/jpg, .gif, png
© IIG Vietnam. 26 
 Giải trí (Entertainment) 
 • B
 ao gồm các công cụ trợ giúp bạn với các thành 
 phần hoạt hình trong một môi trường video, âm 
 K
 • thanh hay trò chơi
 hả năng kết nối với các thiết bị khác để chia sẻ 
 thông tin
© IIG Vietnam. 27 
 Các công cụ bảo vệ hệ thống 
 Antivirus các 
 Protection 
 Bảo vệ hệ thống khỏi virus có thể làm gián đoạn, xóa hoặc làm
 Adware/ 
 hỏng thông tin trên máy tính
 Spyware ; 
 Thư rác là những thông điệp không mong đợi, thường với mục đích
 Protection ; 
 bán hàng phần mềm gián điệp là những chương trình thu thập thông
 các . 
 tin về việc sử dụng Internet và phần mềm quảng cáo là những chương
 Malware các phá 
 trình tự động hiển thị mẩu quảng cáo
 Protection các phép 
 Có thể chứa virus, adware/spyware hoặc mã độc (code) để vỡ
 các . 
 tác vụ của một máy tính, đưa truy cập trái ra bên ngoài hoặc
 lấy dữ liệu bí mật hoặc nhạy cảm
© IIG Vietnam. 28 
Các chương trình quản lý đĩa 
 Disk các 
 Compression các 
 Nén tập tin trên ổ cứng giống như việc lấy
 hồ sơ ít dùng ở trên cùng ngăn kéo tủ hồ sơ
 Defragment- rồi nhét chặt chúng xuống dưới cùng
 ation các 
 Đặt những tập tin không tiếp giáp với nhau và
 . 
 làm giảm hiệu suất kém từ đầu đọc/ghi
 Disk Cleanup nhảy từ vị trí này đến vị trí khác để lấy tập tin
 các các 
 phục hồi lại không gian trống của ổ đĩa bị
 các 
 chiếm dụng bởi tập tin tạm trú, ứng
 các 
 dụng không còn sử dụng, tập tin trong
 các 
 thùng rác hay mảnh của tập tin bạn tải về
© IIG Vietnam. 29 
 từ trang web
 Các tiện ích nén tập tin 
 • L
 àm giảm kích thước của một hay nhiều tập tin, 
 thường cho mục đích chuyển giao tập tin từ nơi này 
 • sang nơi khác
 Sử dụng các tập tin nén. zip hoặc .rar.
© IIG Vietnam. 30 
Quản lý phần mềm 
•
 Một khi bạn quyết định chương trình ứng dụng nào 
 bạn muốn sử dụng, bạn sẽ cần phải mua chương 
 − C 
 trình và cài đặt nó trên ổ đĩa cứng máy tính
• ó thể đượccác gỡ ứng bỏ, thaydụng đổi, web hoặc cài đặt lại theo nhuđiện cầu 
 toán đám mây 
 Lưu ý rằng và các giải pháp 
 là những ví dụ của phần mềm được 
 −
 thiết kế để được truy cập và sử dụng trên Internet
 Người sử dụng mua quyền truy cập và sử dụng các ứng 
 dụng trên cơ sở đăng ký và đăng nhập vào các ứng dụng 
© IIG Vietnam. 31 
 với một tài khoản đăng ký
 Cài đặt một chương trình mới 
 • 
 • Cách bạn mua phần mềm sẽ xác định quá trình cài đặt
 − 
 Các chương trình từ Internet rơi vào một trong hai loại:
 − thể tải về các tập tin chương trình để cài đặt, hoặc
 đăng ký sử dụng một phần mềm như một dịch vụ (SaaS) tùy chọn với 
 • các nhà cung cấp phần mềm
 Một điều nên xem xét với phần mềm bạn có được từ bất cứ 
 − 
 nguồn nào là làm một bản sao
 − được phép tạo một bản sao cho mục đích lưu trữ
 Nếu bạn đang tải phần mềm từ Internet, luôn lưu nó vào một vị trí 
 được chỉ định chẳng hạn như desktop và quét virus cho nó trước khi 
© IIG Vietnam.cài đặt nó 32 
 Cài đặt một chương trình mới 
 • 
 − các 
 Đồng ý với End User License Agreement (EULA)
 Đọc kỹ để đảm bảo bạn nhận thức được trách nhiệm của người sử 
 • dụng
 Khi cài đặt được hoàn tất, đăng ký hoặc kích hoạt chương 
 • trình
 • Có thể cấu hình phần mềm cho môi trường hoạt động
 Khi bạn nhận được một thông báo rằng có một bản cập nhật 
 −
 cho một chương trình hoặc thiết bị:
 Đọc các thông báo để quyết định xem bạn có muốn cài đặt bản cập 
 − nhật hay không
© IIG Vietnam.Cập nhật bảo mật cho các chương trình phần mềm thường được coi là 33 
 quan trọng
Cài đặt một chương trình mới 
•
 Bạn có thể nhận được thông báo từ các nhà cung cấp 
 −
 trong một trong các cách sau: 
 một email với một liên kết đến trang web nơi bạn có thể 
 − tải bản cập nhật cho hệ thống của bạn
 − một đĩa CD hay phương tiện khác mà bạn có thể cài đặt
 một lệnh, nút, hoặc liên kết trong chương trình cho phép 
 -
 − bạn kiểm tra các bản cập nhật.
 một hộp pop up xuất hiện trong khu vực thông báo tác vụ 
 −
 thông báo cho bạn sự sẵn có của một bản cập nhật 
© IIG Vietnam. Thông báo kiểu này thường xuất hiện với các hệ điều hành hoặc 34 
 một chương trình được cần phải thực hiện thông qua Internet
 Gỡ bỏ cài đặt một chương trình 
 •
 Uninstall a program 
 cách tốt nhất để gỡ bỏ cài đặt một chương trình là sử dụng 
 • lệnh bằng cách sử dụng Control Panel
 không nên chỉ đơn giản là xóa các tập tin chương trình bằng 
 − 
 cách sử dụng Windows Explorer 
 Nếu bạn xóa các tập tin chương trình không đúng có thể dẫn đến các 
 • vấn đề với các chương trình phần mềm khác 
 −
 Để gỡ bỏ cài đặt các ứng dụng từ điện thoại thông minh:
 Trong danh sách các ứng dụng, hãy nhấp và giữ ứng dụng và 
 − bấm "uninstall"
 X 
 chạm và giữ biểu tượng của ứng dụng bạn muốn gỡ 
 Đối với iPhone, 
© IIG Vietnam.bỏ cài đặt cho đến khi biểu tượng bắt đầu rung chuyển, sau đó nhấn 35 
 ở góc trên bên trái của biểu tượng này để gỡ bỏ cài đặt nó
Cài đặt lại một chương trình 
•
 Đôi khi, một chương trình có thể không hoạt động chính 
 xác (hoặc tất cả) sau khi cài đặt, hoặc các vấn đề có thể 
• G
 xảy ra trong khi cài đặt
 ỡ bỏ cài đặt chương trình, khởi động lại máy tính, và sau đó 
• thử quá trình cài đặt
 Bạn cũng có thể muốn tham khảo ý kiến các nhóm người đã 
 sử dụng phần mềm, các cơ sở tri thức (knowledge base) hoặc 
 các trang blog để xác định xem có ai gặp phải vấn đề tương tự 
 không−
© IIG Vietnam.Có thể giúp xác định xem vấn đề liên quan đến phần cứng 36 
 hoặc phần mềm
Cài đặt lại một chương trình 
•
 Một số nhà cung cấp cho phép bạn tải về để cài đặt 
 hoặc cài đặt lại chương trình của họ nhiều lần mà 
 không có bất kỳ khoản phí nào
 1.Gỡ bỏ cài đặt chương trình từ hệ thống của bạn.
 2.Khởi động lại máy tính để đảm bảo tất cả các dấu tích còn 
 lại của chương trình đó được gỡ bỏ khỏi máy tính.
 3.Đảm bảo tất cả các ứng dụng khác đang đóng.
 4. Bắt đầu quá trình cài đặt lại.
© IIG Vietnam. 37 
 Cập nhật phần mềm 
 • (bugs các 
 Nhiều lỗi ) là lỗi xảy ra các công ty phát triển phần mềm 
 không thể lường trước được bởi vì chúng phát sinh trong quá trinh sử 
 −
 dụng phần mềm của người dùng
 Công ty phần mềm thường phát triển các chương trình cho các tính 
 − C 
 năng được yêu cầu hoặc phổ biến nhất được sử dụng 
 ung cấp các bản cập nhật hoặc các "bản vá lỗi" (patch) để giải quyết 
 −
 lỗi phát sinh 
 Một bản vá lỗi là một tập tin mã lập trình mà bạn có thể chèn vào một 
 −
 chương trình hiện có để sửa chữa một vấn đề hoặc lỗi cụ thể
 được thiết kế chỉ là các bản sửa lỗi tạm thời cho đến khi vấn đề có thể 
 • được sửa chữa triệt để.
 chúng có thể được tạo ra theo yêu cầu do sự thay đổi trong các quy định 
 của chính phủ
© IIG Vietnam. 38 
 Cập nhật phần mềm 
 • 
 • Các vấn đề này không phải là vấn đề ngăn cản người dùng mua phần mềm
 Người sử dụng thường có thể thực hiện cập nhật phần mềm, bất kể máy 
 • tính của họ hoạt động độc lập hoặc kết nối với một mạng
 Các ứng dụng web như là các trình duyệt web có thể được cập nhật 
 thường− xuyên hơn các ứng dụng khác để giải quyết vấn đề an ninh
 Thông thường bạn sẽ được thông báo rằng một bản cập nhật đã trở nên khả 
 dụng khi bạn truy cập trang web hoặc bắt đầu chương trình từ hệ thống của 
 • bạn
 Luôn luôn đăng ký phần mềm của bạn để đảm bảo bạn nhận được thông 
 báo− về bản cập nhập khả dụng.
 Một khi bạn nhận được thông báo sẵn có của một bản cập nhật, bạn có tùy 
 chọn lưu một bản sao của tập tin cập nhật vào hệ thống
© IIG Vietnam. 39 
Cập nhật phần mềm 
• Cài đặt bản cập nhật 
 −
 Nếu bạn nhận được thông báo về một bản cập nhật trong 
 một email, mở thông điệp để đọc nội dung sau đó nhấn 
 − vào liên kết để tải về các bản cập nhật cho phần mềm.
 Nếu chương trình có tùy chọn để kiểm tra các bản cập 
 −
 nhật một cách tự động :
 Một biểu tượng màu xuất hiện với biểu tượng chương trình trong 
 vùng thông báo trên thanh tác vụ Bản cập nhật cho chương trình 
 − chống virus khác nhau cho mạng hoặc cá nhân
 Một phương pháp để kiểm tra cập nhật thủ công cho hầu 
© IIG Vietnam. − 40 
 hết các chương trinh là sử dụng trình đơn Help
 Nhấp chuột vào lệnh để có kiểm tra chương trình để cập nhật
 Tóm tắt bài học 
 • 
 • các ứng dụng phần mềm khác nhau
 • cài đặt một chương trình mới
 • gỡ bỏ cài đặt một chương trinh
 • cài đặt lại chương trình 
 cập nhật một chương trình
© IIG Vietnam. 41 
 Câu hỏi ôn tập 
 1. 
 Trước khi mã nguồn chương trình có thể được sử dụng bởi 
 . c. 
 một máy tính, nó phải được:
 b. 
 a biên dịch vá lỗi
 nén d. chuyển đổi sang một ứng dụng web
 2. Đâu là phương thức hiệu quả nhất cho một quản trị mạng để mua 
 . 
 giấy phép cho 25 máy tính trong một tổ chức?
 b. 
 a Mua 25 giấy phép từ một cửa hàng bán lẻ.
 c. 
 Mua một giấy phép mạng cho 25 máy tính.
 . 
 Mua SaaS đăng ký cho 25 máy tính.
 . b 
 d Mua 25 hệ thống mới với phần mềm đã đóng gói.
© IIG Vietnam. 42 
 e hoặc c
Câu hỏi ôn tập 
3. Tim có một ngân sách hạn hẹp nhưng cần phải mua phần 
 mềm để theo dõi các báo cáo chi phí trên máy tính xách tay 
 cá nhân của mình. Các yếu tố nào sau đây anh ta nên xem xét 
 nhiều nhất khi quyết định những gì cần mua?
 a. Tìm kiếm phần mềm hỗ trợ cấp giấy phép trang web.
 b. Tìm kiếm phần mềm rằng anh ta có thể mua và tải về từ 
 Internet.
 c. Tìm kiếm phần mềm có thể làm việc với phần cứng hiện 
 tại của anh ta và hệ điều hành.
© IIG Vietnam.d. Tìm kiếm một bộ phần mềm sẽ thực hiện một loạt các 43 
 chức năng
Câu hỏi ôn tập 
4. Loại hình phần mềm ứng dụng nào là thích hợp nhất để lưu 
 trữ và tổ chức một số lượng lớn thông tin bao gồm các mối 
 . 
 quan hệ dữ liệu phức tạp?
 b. 
 a Một chương trình xử lý văn bản.
 c. 
 Một chương trình kế toán.
 . 
 Một chương trình quản lý cơ sở dữ liệu.
 d Một chương trình bảng tính.
© IIG Vietnam. 44 
Câu hỏi ôn tập 
5. Nếu bạn đang tải một chương trình từ Internet, quá trình 
 . 
 nào bạn nên sử dùng trước khi cài đặt chương trình?
 b. 
 a Kiểm tra việc mua phần mềm hoàn tất.
 c. 
 Lưu các tập tin và tiến hành cài đặt từ trang web.
 Lưu các tập tin và chạy một quét virus/spyware trên 
 . 
 tập tin.
 d Nén tập tin
© IIG Vietnam. 45 
Câu hỏi ôn tập 
6. Điều nào sau đây là một hạn chế tiềm ẩn để sử dụng phần 
 mềm. miễn phí? . 
 ba Phần mềm miễn phí thì thường có nhiều khiếm khuyết 
 c. Thường có hỗ trợ rất hạn chế cho phần mềm miễn phí. 
 . Phần mềm miễn phí không tương thích với Windows 7.
 d . Phần mềm miễn phí sẽ chỉ chạy trong ba mươi ngày.
7. Bạn làm như thế nào để đảm bảo rằng bạn sẽ nhận được 
 thông báo của bất kỳ bản cập nhật cho một phần mềm cụ thể 
© IIG Vietnam.nào ? 46