Bài giảng Kỹ thuật phần mềm ứng dụng - Chương 4: Mô hình thực thể và liên kết (Phần 2)

Kỹ thuật phần mềm 
ứng dụng
Chương 4
 Mô hình thực thể liên kết
 (Phần 2)
 Các nguyên tắc thiết kế và chuyển đổi sang 
 mô hình quan hệ
 9/7/2017
Nội dung chính
 . Các nguyên tắc thiết kế cơ bản
 . Cách chuyển từ mô hình thực thể liên kết sang mô 
 hình quan hệ
 3
 4
 2
Nhắc lại các giai đoạn phát triển hệ thống
 Khảo sát hệ 
 thống Phân tích hệ 
 thống Thiết kế hệ 
 thống
 Thu thập 
 Phân tích Thiết kế dữ 
 các yêu 
 dữ liệu liệu
 cầu
 Các Kịch bản 
 sử dụng Mô hình 
 Mô hình 
 thực thể quan hệ
 Từ điển dữ liên kết
 liệu
 3
Các nguyên tắc thiết kế
 1. Trung thành
 2. Tránh dư thừa
 3. Giữ cho mô hình đơn giản
 4. Chọn đúng loại liên kết
 5. Chọn loại thành phần phù hợp
 4
Nguyên tắc 1: Trung thành
 . Luôn luôn, các phân tích và thiết kế cần phải phản 
 ánh chân thực các mô tả của hệ thống nghiệp vụ.
 . Với mô hình TTLK, điều này có nghĩa là các thành 
 phần của nó cũng phải phản ánh sự thực này. 
 Nên đặt tên các Thực thể, Liên kết và Thuộc 
 tính càng gần với thực tế càng tốt.
 5
Nguyên tắc 2: Tránh dư thừa
 . Không để tình trạng cùng một thông tin lại xuất hiện
 ở nhiều chỗ khác nhau trong mô hình
 . Có thể gộp các thực thể có thông tin chung, và kết
 hợp với liên kết ISA để giảm dư thừa
 6
Ví dụ: dư thừa
 name name addr
 N 1
 Beers ManfBy Manfs
 manf
 Thông tin về nhà sản xuất đã xuất hiện 2 lần, ở 
 thuộc tính và ở thực thể
 7
Ví dụ: không còn dư thừa
 name name addr
 N 1
 Beers ManfBy Manfs
 Thông tin về nhà sản xuất chỉ còn xuất hiện 
 đúng 1 lần
 8
 Ví dụ: giảm dư thừa với liên kết ISA
 name
 dob
 roll#
 name
 dob
 Student ID
 addr
 school Person addr
 school company
 name dob
emp# Student Employee
 Employee
 addr
 company
 9
Nguyên tắc 3: Giữ mô hình đơn giản
 . Không bổ sung thêm các thành phần mới khi không 
 thực sự cần thiết.
 . Cần lưu ý cân bằng việc phát triển hệ thống hiện tại 
 và nhu cầu nâng cấp hệ thống trong tương lai.
 10
Ví dụ: Thực thể không cần thiết
 . Trong hệ thống quản lý Khối lượng giảng dạy cho 
 một Trường, thì có thể có thực thể Trường và Khoa, 
 và một Trường thì có thể có nhiều Khoa. Nhưng trong 
 hệ thống chỉ có 1 thực thể Trường nên việc tạo ra tập 
 thực thể Trường là không cần thiết.
 1 N
 Trường Có Khoa
 11
Nguyên tắc 4: Chọn đúng loại liên kết
 . Khi giữa các thực thể có thể tồn tại nhiều liên kết 
 khác nhau, thì chỉ cần chọn các liên kết cơ bản nhất. 
 Còn các liên kết còn lại mà có thể suy được từ các liên 
 kết cơ bản thì nên bỏ đi. 
 12
Ví dụ: Chọn đúng loại liên kết
 Salary
title year name addr
 Movies Contracts Stars
 N
length genre 1 . Liệu có cần thêm các liên 
 kết giữa Movies và 
 Studios Studios, cũng như giữa 
 Movies và Stars không?
 . Nếu có thì liên kết 
 name addr Contracts có cần thiết nữa 
 không?
 13
Nguyên tắc 5: Chọn loại thành phần phù hợp
 . Đôi khi không dễ quyết định xem biểu diễn một 
 thông tin dưới dạng nào của mô hình TTLK, vì dường 
 như dạng nào cũng có thể được. Khi đó cần chọn dạng 
 nào phù hợp nhất, mà tiêu chuẩn có thể dựa vào các 
 nguyên tắc trên.
 . Cần phân biệt giữa thực thể, thuộc tính và liên kết để 
 chọn cho phù hợp:
 – Thực thể có thể tồn tại độc lập và cần có thêm thông tin chi 
 tiết cho nó (các thuộc tính).
 – Các thuộc tính không đứng độc lập, mà cần bổ sung, hay là 
 bộ phận của thực thể hay liên kết nào đó.
 – Liên kết cũng không tồn tại độc lập, mà phụ thuộc vào các 
 thực thể thành phần
 14
Chuyển đổi từ mô hình thực thể liên kết sang 
mô hình quan hệ
 1. Chuyển từ thực thể sang quan hệ
 2. Chuyển từ liên kết sang quan hệ
 15
Chuyển từ thực thể sang quan hệ
. Quy tắc:
 – Tên thực thể Tên quan hệ
 – Các thuộc tính của thực thể Các thuộc tính của QH.
 name
 dob
 roll# Student (roll#, name, dob,
 addr, school)
 Student
 school addr
 16
Chuyển từ liên kết sang quan hệ
. Chuyển liên kết nhiều ngôi thành các liên kết hai 
 ngôi: 
 – Coi liên kết như tập thực thể
 Sinh viên Sinh viên
 1
 N
 N 1
 Khoa Học Học Khoa
 N
 1
 Khóa Khóa
 17
Chuyển từ liên kết sang quan hệ
. Chuyển liên kết 2 ngôi:
 – Liên kết 1:1: nên ghép 2 thực thể này lại để thành một thực 
 thể chung, rồi chuyển thực thể chung này thành QH
 – Liên kết M:N:
  Tên liên kết Tên quan hệ
  Thuộc tính của quan hệ =  các thuộc tính 
 khóa của các thực thể thành viên.
 – Liên kết 1:N: chỉ cần thêm thuộc tính khóa của thực thể ở 
 đầu1 vào thực thể ở đầu N, thì liên kết này có thể được bỏ 
 đi.
 18
 Ví dụ
 Sinh viên (ID_SV, Tên SV);
ID_SV ID_Khóa
 M N Khóa (ID_Khóa, Tên khóa);
Sinh viên Học Khóa
 Học (ID_SV, ID_Khóa);
 Tên SV Tên khóa
ID_SV ID_Lớp
 Sinh viên (ID_SV, Tên SV, 
 M 1 ID_Lop);
Sinh viên Học Lớp
 Lớp (ID_Lớp, Tên lớp);
 Tên SV Tên lớp
 19
Chuyển từ liên kết sang quan hệ
. Với liên kết ISA: không cần phải tạo quan hệ mới 
 cho loại liên kết này, nhưng các thực thể tham gia 
 một cây liên kết này cần được xử lý đặc biệt theo 1 
 trong 3 cách như sau:
 – Theo góc nhìn Thực thể/Liên kết: với mỗi thực thể E 
 trong cây liên kết, tạo một quan hệ mà chứa các thuộc tính 
 khóa của gốc và các thuộc tính thuộc về E.
 – Theo cách tiếp cận hướng đối tượng: Coi các thực thể 
 như các đối tượng thuộc về một lớp. Với mỗi cây con của cây 
 liên kết, thì tạo ra một quan hệ mà chứa tất cả các thuộc 
 tính của cây con đó. 
 – Sử dụng giá trị rỗng (NULL values): tạo ra một quan hệ 
 duy nhất bao gồm tất cả các thuộc tính của các thực thể 
 trong cây liên kết. 
 20
 Ví dụ - Theo góc nhìn Thực thể/Liên 
 kết
 . Chuyển cây liên kết sau:
 address
 name dob
 Ta sẽ có 3 quan hệ:
 ID Person
 Person(ID, name, 
 address, dob)
 isa isa Student(ID, roll#, school)
roll# emp#
 Employee(ID, emp#, 
 Student Employee company)
school
 company
 21
Ví dụ - Theo Hướng đối tượng
 . Cây liên kết trên có 4 cây con:
 – Một mình Person 
 – Person và Student
 – Person và Employee
 – Cả 3 tập thực thể
 . Từ đó ta sẽ có 4 quan hệ:
 – Person(ID, name, address, dob)
 – PersonS(ID, name, address, dob, roll#, school)
 – PersonE(ID, name, address, dob, emp#, company)
 – PersonSE(ID, name, address, dob, roll#, school , 
 emp#, company)
 22
Ví dụ - Sử dụng giá trị NULL
. Từ cây liên kết, ta tạo ra 1 quan hệ duy nhất:
 Person(ID, name, address, dob, roll#, school , emp#, 
 company))
 23
Tóm tắt chương
 . Các thành phần cơ bản của mô hình thực thể 
 liên kết
 . Các nguyên tắc xây dựng mô hình
 . Các phương pháp chuyển đổi từ mô hình 
 TTLK sang mô hình quan hệ.
 24