Bài giảng Kỹ năng viết tin, bài tuyên truyền trên báo chí - Nguyễn Mạnh Kiên

KỸ NĂNG VIẾT TIN, BÀI 
TUYÊN TRUYỀN TRÊN BÁO CHÍ 
Nguyễn Mạnh Kiên 
Trưởng phòng Tuyên truyền giáo dục, 
Ban Tuyên giáo TLĐ 
I. MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ BÁO CHÍ 
1. Khái niệm về báo chí và nhà báo: 
- Báo chí là môt bộ phận của truyền thông đại chúng, nhưng là bộ phận chiếm vị trí trung tâm, vai trò nền tảng và có khả năng quyết định tính chất, khuynh ướng, chi phối năng lực và hiệu quả tác động của TTĐC. 
- Nhà báo phải là người có quốc tịch VN, có địa chỉ thường trú tại VN, có đủ các tiêu chuẩn chính trị, đạo đức và nghiệp vụ báo chí do Nhà nước quy định, đang hoạt động hoặc công tác thường xuyên với một cơ quan báo chí Việt Nam và được cấp thẻ nhà báo. 
- Loại hình báo chí: báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử và báo mobile. 
- Thể loại (tác phẩm) báo chí: gồm 2 thể loại cơ bản: tin và bài báo (bài phản ánh, bài phỏng vấn, bài phóng sự, bài điều tra) 
I. MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ BC (tiếp) 
2. Vai trò, chức năng của báo chí trong đời sống xã hội: 
- Thông tin là chức năng cơ bản, chức năng khởi nguồn của bảo chí. 
- Chức năng tư tưởng là chức năng xuyên suốt, thể hiện tính mục đích của báo chí. 
- Chức năng khai sáng - giải trí 
Chức năng quản lý, giám sát và phản biện xã hội 
- Chức năng kinh tế - dịch vụ 
I. MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ BC (tiếp) 
3. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về báo chí: (5 quan điểm) 
- Công tác báo chí là một bộ phận cấu thành hữu cơ trong bộ máy hoạt động của Đảng ta, là yếu tố cầu thành hoạt động tư tưởng, lý luận. 
- Báo chí nước ta phải góp phần tích cực vào tuyên truyền lý luận Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. 
- Báo chí là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, của tổ chức chính trị - xã hội và là diễn đàn của nhân dân, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, sự quản lý của Nhà nước. 
- Đảng lãnh đạo báo chí bằng việc định hướng chính trị 
- “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”. 
II. CÔNG TÁC BC, XB CỦA TỔ CHỨC CĐ 
Nội dung công tác báo chí, xuất bản của tổ chức Công đoàn gồm: 
- Theo dõi, quản lý, định hướng hoạt động báo chí, xuất bản của tổ chức Công đoàn với vai trò là cơ quan chủ quản báo chí, xuất bản theo quy định của Đảng, Nhà nước. 
- Phối hợp với các cơ quan báo chí, xuất bản trong và ngoài hệ thống Công đoàn tuyên truyền về phong trào công nhân, hoạt động công đoàn. 
II. CÔNG TÁC BC, XB CỦA TỔ CHỨC CĐ (tiếp) 
- Báo chí Công đoàn cũng ra đời từ sớm, đánh dấu bằng việc Tổng Công hội đỏ Bắc kỳ xuất bản số Báo Lao động đầu tiên vào ngày 14/8/1929 và Tạp chí Công hội đỏ số đầu tiên vào ngày 1/10/1929. 
- Hiện nay, toàn hệ thống Công đoàn có 5 báo in, hơn 70 tạp chí, bản tin và hơn 40 báo điện tử, trang thông tin điện tử cấp Tổng Liên đoàn và cấp tỉnh, thành phố, ngành T.Ư. 
	Trong đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trực tiếp quản lý:Báo Lao động, Tạp chí Lao động và Công đoàn, Trang thông tin điện tử TLĐ và Nhà xuất bản Lao động. 
II. CÔNG TÁC BC, XB CỦA TỔ CHỨC CĐ (tiếp) 
- Tổ chức Công đoàn hiện giữ mối quan hệ phối hợp tuyên truyền về phong trào công nhân, hoạt động công đoàn với hàng trăm cơ quan báo chí, xuất bản của Trung ương và địa phương. 
- Tổng Liên đoàn thường xuyên phối hợp với gần 100 cơ quan báo chí, ký kết chương trình phối hợp tuyên truyền với 04 cơ quan báo chí lớn của Đảng, Nhà nước. 
02 chương trình truyền hình: 
Chương trình LĐ và CĐ trên kênh VTV1 Đài Truyền hình VN phát sóng 11h30 thứ Ba hàng tuần, phát lại 17h45 cùng ngày. 
Chương trình CĐVN trên kênh truyền hình TTXVN phát sóng 20h10 Chủ nhật hàng tuần, phát lại 10h30 thứ Ba và 17h15 thứ Sáu. 
III. KỸ NĂNG VIẾT MỘT SỐ THỂ LOẠIBÁO CHÍ PHỔ BIẾN 
1. Kỹ năng viết tin 
a. Khái niệm : Theo cách hiểu chung nhất, tin là "điều được truyền đi, báo đi cho biết về sự việc, tình hình xảy ra" (Theo từ điển tiếng Việt 1994, tr. 959). 
b. Bố cục của tin: Bố cục của tin gồm có 3 phần: Tít, thân và kết. 
- Tít tin: là tên gọi của tin. 
	Ví dụ: Tin đăng trên Báo Lao động ngày 10/10/2014: TP.Hồ Chí Minh: Tổ chức đám cưới tập thể cho 100 cặp CNLĐ. 
- Thân tin: Đây là phần mà nội dung cần thông tin của tin được diễn tả đầy đủ. 
- Phần kết của tin: Người ta thường thể hiện phần này bằng cách chỉ ra xu hướng vận động của sự kiện. 
III. KỸ NĂNG VIẾT MỘT SỐ THỂ LOẠIBÁO CHÍ PHỔ BIẾN (tiếp) 
1. Kỹ năng viết tin (tiếp theo) 
c. Phân loại tin: 
- Tin vắn: là một tin ngắn nhất trong các loại tin có nhiệm vụ thông báo một cách ngắn gọn nhất về sự kiện với độ dài khoảng 30 đến 60 từ. 
- Tin ngắn: là tin có dung lượng lớn hơn tin vắn (60-100 chữ) 
- Tin tường thuật: là tin có dung lượng lớn hơn tin ngắn (gần 200 chữ). 
- Tin tổng hợp: là loại tin có thể được cấu trúc từ những tin vắn. 
	Ngoài các dạng tin cơ bản trên còn có các tin khác như: “Tin Công báo”, "Tin bình", "Tin sâu”..vv. Bên cạnh đó còn có sự đan xen giao thoa giữa các dạng và cách thức đưa tin gắn liền với truyền thống của mỗi tờ báo, điều đó tạo ra sự phong phú của tin trên báo chí. 
III. KỸ NĂNG VIẾT MỘT SỐ THỂ LOẠIBÁO CHÍ PHỔ BIẾN (tiếp theo) 
d. Các bước viết tin : 
- Bước 1: Lựa chọn chủ đề, đề tài cho tin 
	Đây là công việc quan trọng đầu tiên, quyết định cơ bản đến sự thành công của việc viết tin. 
- Bước 2: Lựa chọn dạng tin . Căn cứ vào mục đích thông tin, vào mức độ, tầm quan trọng của sự kiện để lựa chọn dạng tin thích hợp. 
- Bước 3: Khai thác nguồn tin: 
Bước 4: Viết tin: Để có được một tin hoàn chỉnh, người viết cần trả lời tốt 5 câu hỏi sau: ở đâu; khi nào; cái gì; ai; tại sao? Ở tin sâu có thể thêm câu hỏi như thế nào? 
III. KỸ NĂNG VIẾT MỘT SỐ THỂ LOẠIBÁO CHÍ PHỔ BIẾN (tiếp theo) 
Ví dụ: Tin đăng trên Báo Lao động ngày 10/10/2014: 
	TP.Hồ Chí Minh: Tổ chức đám cưới tập thể cho 100 cặp CNLĐ 
	100 đôi CNLĐ làm việc tại TPHCM và các vùng phụ cận sẽ tham gia lễ cưới tập thể 2014 do Trung tâm Hỗ trợ thanh niên công nhân TPHCM tổ chức vào ngày 15.10 tại Q.Tân Phú. Các đôi tham gia là những CN-NLĐ có thu nhập thấp, cán bộ đoàn, hội, có thành tích tốt trong LĐ. Trong đó ưu tiên những người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn như bị tai nạn LĐ, vừa mất việc làm, khuyết tật Mỗi đôi uyên ương sẽ được hỗ trợ miễn phí một bàn tiệc cưới, một cặp thẻ ATM tài khoản 2 triệu đồng, trang phục cưới, một cặp nhẫn cưới, xe hoa, hoa cưới, chụp ảnh, quay phim, trang điểm. Ngoài ra, các đôi còn được tham gia lớp huấn luyện kỹ năng “xây dựng hạnh phúc gia đình” (trước lễ cưới) và các hoạt động chăm lo, hỗ trợ tinh thần sau đám cưới. 
III. KỸ NĂNG VIẾT MỘT SỐ THỂ LOẠIBÁO CHÍ PHỔ BIẾN (tiếp theo) 
2. Kỹ năng viết bài phản ánh: 
a. Những yêu cầu đối với bài báo: 
Về nội dung phải đảm bảo yêu cầu: Thời sự và xác thực. 
Về hình thức bài báo phải ngắn gọn, kết cấu bài phải gắn liền với sự kiện, ngôn ngữ viết gần với ngôn ngữ đời thường. 
b. Phân loại bài báo 
· Bài phản ánh về sự kiện, sự việc; 
· Bài phản ánh quang cảnh, hiện trạng; 
· Bài phản ánh về tình huống, vấn đề; 
· Bài phản ánh người thật, việc thật; 
· Bài phản ánh suy nghĩ, cảm xúc. 
III. KỸ NĂNG VIẾT MỘT SỐ THỂ LOẠIBÁO CHÍ PHỔ BIẾN (tiếp theo) 
2. Kỹ năng viết bài phản ánh (tiếp theo): 
c. Các bước cần thiết khi viết bài 
- Bước 1: Lựa chọn sự kiện: 
- Bước 2: Khai thác thông tin, tư liệu: 
- Bước 3: Lựa chọn cách thể hiện : 
- Bước 4: Viết bài phản ánh: Về bố cục, bài phản ánh thường có 4 phần: 
	+ Tít bài (Đầu đề): 
	+ Phần mở bài: 
	+ Phần thân bài: 
	+ Phần kết : 
III. KỸ NĂNG VIẾT MỘT SỐ THỂ LOẠIBÁO CHÍ PHỔ BIẾN (tiếp theo) 
2. Kỹ năng viết bài phản ánh (tiếp theo): 
d. Một số lưu ý khi viết bài: 
Cố gắng tìm cho được các góc tiếp cận sự kiện, vấn đề một cách hợp lý - đây là điều kiện đảm bảo cho bài viết thành công. 
 Phải chú ý đặc biệt đến hoàn cảnh điển hình của sự kiện được phản ánh. Bất cứ con người, hay sự việc nào đó bao giờ cũng tồn tại trong một hoàn cảnh nhất định. Người viết báo phải biết phản ánh những chi tiết nổi bật nhất của hoàn cảnh đó. 
Bài viết cần được thể hiện bằng văn phong đơn giản, trực tiếp, dễ hiểu, ngắn gọn, gần gũi với ngôn ngữ của đời thường. 
 Ngôn ngữ văn phong, kết cấu của một bài phản ánh tuân theo nguyên tắc nội dung nào, hình thức ấy. 
XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN ! 
	Bài tập: Anh (chị) hãy viết 01 tin về lớp bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Tuyên giáo Công đoàn năm 2014.