Bài giảng Kỹ năng giao tiếp cơ bản

Kỹ năng giao tiếp cơ bản
 Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe TP HCM
 BS CKI Trịnh Văn Hiệp
Kỹ năng giao tiếp cơ bản
 TƯ VẤN
 GIAO TIẾP KHƠI DẬY
 TRUYỀN THÔNG
 Kỹ năng giao tiếp
- Giao tiếp: sự tiếp xúc về mặt xã hội 
giữa người – người
- Sự tương tác về mặt cảm xúc, tình 
cảm đóng vai trò quan trọng
 Kỹ năng giao tiếp
 Mục đích xây dựng mối quan hệ tốt tạo điều 
 kiện cho quá trình tư vấn cũng như góp phần 
 giúp đối tượng tự tin hơn
 Giao tiếp không chỉ đơn thuần là kỹ năng mà 
 thật sự còn đặt nền tảng trên một mối quan 
 hệ trong đó người tư vấn viên thể hiện chính 
 mình.
 Các yếu tố ảnh hưởng đến giao tiếp
 - Những phẩm chất cá nhân 
Chúng ta thích và không thích nói chuyện với một 
 người như thế nào ?
Một số đức tính cần có ở người TƯ VẤN VIÊN:
 Những đức tính quan trọng của người tư vấn viên 
 bao gồm:
  Thấu cảm: đặt mình vào hoàn cảnh của đối tượng 
 để hiểu đối tượng
  Chấp nhận/Tôn trọng: chấp nhận đối tượng là 
 chính đối tượng, không phán xét, đổ lỗi
  Chân thành: đến với đối tượng bằng tấm lòng thật 
 muốn giúp đỡ
 Sự thấu cảm 
-Thông cảm và Thấu cảm?
-Tại sao cần phải thấu cảm ?
-Làm thế nào để thấu cảm?
 + Đã từng trải qua
 + Đặt mình vào hoàn cảnh
 Sự tôn trọng, Chấp nhận
 -Tại sao phải tôn trọng và chấp nhận những hành vi, thái độ 
 tiêu cực của đối tượng?
 -Tôn trọng, chấp nhận, không thành kiến, định kiến
 -Người biết tôn trọng, chấp nhận sẽ biểu hiện những gì trong 
 quá trình giao tiếp? 
-Tôn trọng, chấp nhận nhưng không có nghĩa là tán thành.
 Sự chân thành
-Xác định mục đích và giá trị của việc mình làm
-Vai trò của sự chân thành
 Các phẩm chất khác:
 -Nhiệt tình
 -Lịch sự
 -Tế nhị,
 -Vui vẻ
 -Hoạt bát
 -...
 Nhiệt tình và đam mê ?
Muốn chia lửa thì bản thân mình phải có lửa # Nhiệt tình
 Ngọn lửa cháy âm ỉ liên tục # Đam mê
 Các yếu tố ảnh hưởng đến giao tiếp
 - Vị thế, vai trò của những người giao tiếp
Yếu tố cùng hoàn cảnh, cùng những mối quan tâm hay nói 
một cách tổng quát hơn là đồng đẳng (peer) là những yếu tố 
ảnh hưởng lớn đến giao tiếp. 
Người ta sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi nói chuyện với một 
người “đồng đẳng”.
Một số hoạt động trong giao tiếp
- Những diễn đạt không lời: Gồm những gì?
+Thái độ, vẻ mặt, dáng điệu, cử chỉ
+Không gian ngồi, ngồi ngang tầm với đối tượng.
+Loại bỏ vật cản giửa bạn và đối tượng.
+Biểu hiện thái độ quan tâm và lắng nghe
+Nhìn vào mặt đối tượng một cách thân thiện.
+Những tiếp xúc trực tiếp: nắm tay, đặt tay lên vai
+Không tỏ ra vội vã
+Thư giãn để đối tượng cũng cảm thấy thư giãn.
. Tại sao phải quan tâm đến những điều này?
 Kỹ năng giao tiếp không lời
  Vị trí phù hợp: đứng hoặc ngồi cách một vật 
 to (bục, bàn) dễ tạo cảm giác xa cách, nên 
 chọn vị trí đứng/ngồi sao cho không có vật 
 cản.
 Kỹ năng giao tiếp không lời
  Biểu hiện thái độ lắng nghe: nghiêng người về phía 
 người nói, nhìn vào mắt, vẻ mặt chăm chú, gật gù... 
 tuy là những việc nhỏ nhưng có tác động rất lớn.
  Cử chỉ, dáng vẻ, điệu bộ, vẻ mặt, cách ngồi, giọng 
 nói... biểu lộ một sự quan tâm, tôn trọngđều có tác 
 động về mặt cảm xúc, tình cảm. Tất cả đều đóng 
 những vai trò hết sức quan trọng trong giao tiếp.
Những cử chỉ, hành vi, điệu bộ không thân 
thiện: không nhìn đối tượng khi đang nói, bỏ 
tay vào túi quần, dùng ngón tay trỏ chỉ đối 
tượng, khoanh tay ngang ngực, chống nạnh, 
v.vcần phải tuyệt đối tránh!
 . 
Một số hoạt động trong giao tiếp
- Giao tiếp bằng lời - Đối thoại:
 + Lời nói
 + Giọng nói
 + Cách nói
 Kỹ năng giao tiếp bằng lời
 - Ngoài những diễn đạt không lời, thái độ quan tâm, 
 tôn trọng cũng cần thiết trong đối thoại. Lắng nghe, 
 không cắt lời, không lên giọng kẻ cả, phán xét, phê 
 bình, chê bai, đổ lỗi, cũng như không tỏ thái độ 
 thương hại, ban ơn
 - Nói điều chân thật nhưng tế nhị 
 - Sử dụng từ ngữ phù hợp với khả năng hiểu biết của 
 đối tượng
 - Qui tắc “Người của mình”
 Tìm những đặc điểm chung nào đó giữa mình và đối 
 tượng để bày tỏ sự đứng về phía của họ để tạo sự 
 đồng cảm
 - Kỹ năng hỏi và Lắng nghe
 + Kỹ năng hỏi – Đặt câu hỏi
Câu hỏi Đóng: thường trả lời “Có”, “Không”. Thu được ít 
thông tin
Câu hỏi Mở: thường hỏi “Như thế nào?”, “Tại sao?”, “Khi 
nào?”, “Thấy sao?”. Mang lại nhiều thông tin
 Và không chỉ nói mà còn phải Lắng Nghe
 Kỹ năng Lắng Nghe
Hưởng ứng và biểu lộ sự quan tâm bằng cách :
- Nhìn vào người đối thoại, gật đầu
- Sử dụng các từ đệm như:”à”, “ừ”, “thế à”, “vậy à”
- Nhắc lại hoặc hỏi lại một cách nhẹ nhàng điều đối tượng 
đang nói
- Tỏ ra là bạn hiểu những cảm nghĩ của đối tượng
 Khơi dậy
 -Khơi dậy để làm gì?
Mục đích giúp tăng cường: 
 + Sự tự tin
 + Tự lực, năng lực tự chọn lựa
 + Tự quyết định. 
 Khơi dậy
 Làm sao để khơi dậy?
 - Khuyến khích sự tham gia của đối tượng bằng những câu hỏi 
dẫn dắt thích hợp, bằng các hoạt động tạo tham gia như trao đổi, 
thảo nhóm, thực tập...
 - Không đưa ra các giải pháp từ ngoài một cách dễ dãi; kiên 
 nhẫn giúp đối tượng tự phát hiện.
 - Giúp đối tượng tự tin hơn vào bản thân bằng một thái độ tôn 
trọng đối tượng, tạo điều kiện cho đối tượng tự suy nghĩ, tự 
làm, tự giải quyết.
CHÂN THÀNH CẢM ƠN