Bài giảng Kinh tế chính trị Mác-Lênin - Chương 6: Chủ nghĩa tư bản độc quyền, chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước - Trần Thị Phương

 CĐ
KHÓA 8
 CHƯƠNG 6
 CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỘC 
 QUYỀN, CHỦ NGHĨA TƯ BẢN 
 ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC
 GV: TRAN THI PHUONG
 NgayCĐ 
KHÓAxua 8 NỘI DUNG
 1 Chủ nghĩa tư bản độc quyền
 2 Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước
 Đánh giá chung về vai trò và giới hạn 
 3 lịch sử của CNTB
NgayCĐ 
 1. Chủ nghĩa tư bản độc quyền
KHÓAxua 8
 • 1.1 Nguyên nhân hình thành và bản chất của chủ 
 nghĩa tư bản độc quyền.
 • 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản độc 
 quyền.
 CĐ
 Ngay 1.1 Nguyên nhân hình thành & bản chất 
 KHÓAxua 8 của CNTB độc quyền
- Cuoái theá kyû XIX, ñaàu theá kyû XX, LLSX phaùt 
trieån maïnh meõ; taùc ñoäng cuûa quy luaät GTTD 
vaø quy luaät caïnh tranh; Khuûng hoaûng kinh teá 
cuûa CNTB laøm xuaát hieän caùc xí nghieäp keách 
xuø Taïo ñieàu kieän vaät chaát cho böôùc chuyeån 
töø TB töï do caïnh tranh sang TB ñoäc quyeàn
 Tích tuï vaø taäp trung saûn xuaát ôû möùc ñoä 
cao daãn tôùi hình thaønh caùc toå chöùc ñoäc 
quyeàn.
- Cạnh tranh tự do Các nhà TB nhỏ bị phá sản còn lại 
các nhà tư bản lớn cạnh tranh khốc liệt thỏa hiệp
 CĐ
Ngay 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền
 Đ 1. Tập trung sản xuất và các tổ chức 
 Ặ độc quyền.
 C ĐN: Tổ chức độc quyền là liên minh giữa 
 Đ
 I những nhà tư bản lớn để tập trung vào trong 
 Ể tay một phần lớn sản phẩm của một ngành, 
 M
 cho phép liên minh này phát huy ảnh hưởng 
 quyết định đến quá trình sản xuất và lưu 
 thông của ngành đó
 CĐ
Ngay 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền
 Đ
 Ặ Độc quyền đem lại lợi nhuận siêu 
 C ngạch,nghĩa là một món lợi nhuận 
 Đ dư ra ngoài số lợi nhuận TBCN bình 
 I thường và thông thường trên toàn 
 Ể thế giới.
 M V.I. Lênin
 (Toàn tập ,tập 30,tr221)
 CĐ
 Ngay 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền
 Đ Giá cả ĐQ = CPSX + Lợi nhuận ĐQ
 Ặ Lợi nhuận ĐQ = LN BQ + LN siêu ngạch ĐQ
 C
 Đ
 I
 Ể -Quy luật giá trị biểu hiện thành quy 
 M luật giá cả độc quyền.
 - Quy luật giá trị thặng dư biểu hiện 
 thành quy luật lợi nhuận độc quyền.
 CĐ
 NgayCĐ 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền
 2. Tư bản tài chính & bọn đầu sỏ tài chính
 Đ
 Ặ Tư bản tài chính là sự thâm nhập 
 C và dung hợp vào nhau giữa tư bản 
 Đ độc quyền trong ngân hàng và tư 
 I
 Ể bản ĐQ công nghiệp
 M
 NgayCĐ 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền
 3. Xuất khẩu tư bản:
 Đ
 Ặ Xuất khẩu tư bản là đầu tư tư bản ra 
 C nước ngòai nhằm thu lợi nhuận cao.
 Đ
 I
 Ể
 M
NgayCĐ 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền
 4. Sự phân chia thế giới giữa các 
 Đ liên minh độc quyền quốc tế
 Ặ
 C Thực chất sự phân chia thế giới về kinh tế là 
 Đ phân chia thị trường tiêu thụ hàng hóa, 
 I nguồn nguyên liệu và đầu tư
 Ể Kết quả: Hình thành các liên minh và các 
 M khối liên kết khu vực: Cộng đồng kinh tế 
 Châu Âu (EU); Khu vực tự do Bắc Mỹ 
 (NAFTA) gồm Canada, Mêhicô và Mỹ; Hiệp 
 hội các nước Đông Nam Á (Asean).
 CĐ
Ngay 1.2 Đặc điểm kinh tế cơ bản của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền
 Đ 5. Sự phân chia lãnh thổ thế giới giữa 
 Ặ các cường quốc
 C
 Đ Do quy luật phát triển không đều của 
 I CNTB, các đế quốc ra đời muộn 
 Ể
 muốn đấu tranh đòi chia lại thế giới 
 M
 Chiến tranh thế giới thứ nhất 1914 
 – 1918 và thứ hai 1939 - 1945
 CĐ
Ngay 2. Chủ nghĩa tư bản độc quyền Nhà nước
KHÓAxua 8
 2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ 
 nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.
 2.2 Những hình thức chủ yếu của chủ nghĩa 
 tư bản độc quyền nhà nước
 NgayCĐ 2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của 
 KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.
Nguyên nhân
Bản chất
 Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước là sự kết hợp 
 sức mạnh của các tổ chức độc quyền tư nhân với sức 
 mạnh của nhà nước tư bản thành một thiết chế và 
 thể chế thống nhất nhằm phục vụ lợi ích của các tổ 
 chức độc quyền và cứu nguy cho CNTB
 NgayCĐ 2.1 Nguyên nhân ra đời và bản chất của 
KHÓAxua 8 chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.
 Khaùi 
 nieämCNTB: ñoäc quyeàn nhaø nöôùc laø söï keát 
hôïp giöõa caùc toå chöùc ñoäc quyeàn vaø boä 
maùy nhaø nöôùc thaønh moät cô caáu thoáng 
nhaát, trong ñoù nhaø nöôùc phuï thuoäc vaøo 
caùc toå chöùc ñoäc quyeàn vaø can thieäp tröïc 
tieáp vaøo caùc quaù trình kinh teá, nhaèm ñaûm 
baûo thu lôïi nhuaän ñoäc quyeàn cao cho caùc toå 
chöùc ñoäc quyeàn, cuûng coá vaø môû roäng söï 
thoáng trò cuûa TB taøi chính, duy trì QHSX TBCN.
 NgayCĐ 2.2 Những hình thức chủ yếu của chủ 
 nghĩa tư bản độc quyền nhà nước
KHÓAxua 8
 Sự kết hợp về nhân sự giữa các tổ 
 chức độc quyền và Nhà nước tư sản
 Sự hình thành và phát triển của 
 sở hữu tư bản độc quyền nhà nước
 Sự điều tiết kinh tế của nhà 
 nước tư sản
NgayCĐ 
 3.3. Những thành tựu, giới hạn và xu 
KHÓAxua 8 hướng vận động của chủ nghĩa tư bản
 - Những thành tựu chủ nghĩa tư bản đạt được.
 - Giới hạn và hậu quả chủ nghĩa tư bản gây ra.
 - Xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản
 CĐ
 Xu hướng vận động của chủ nghĩa tư bản
KHÓA 8
 CNTB phát triển đã tạo ra CSVC – KT 
 hiện đại, tuy nhiên không thể giải 
 quyết các mâu thuẫn vốn có của nó 
 CNTB sẽ bị thay thế bởi một chế 
 độ xã hội mới cao hơn – XH Cộng 
 sản chủ nghĩa mà giai đoạn thấp là 
 chủ nghĩa xã hội
 NgayCĐ 
KHÓAxua 8
 Kết thúc chương