Bài giảng Kế toán chi phí - Chương 3: Kế toán chi phí theo công việc - Cao đẳng Viễn Đông

Chương 3 Kế toán chi phí theo công việcJob costing 
TRƯỜNG CAO ĐẲNG VIỄN ĐÔNG 
Mục tiêu 
Trình bày những khái niệm quan trọng của một hệ thống kế toán chi phí. 
Phân biệt giữa hệ thống KTCP theo công việc và theo quá trình . 
Trình bày nội dung kế toán chi phí theo công việc tính theo chi phí thực tế . 
Trình bày nội dung kế toán chi phí theo công việc tính theo chi phí thực tế kết hợp với ước tính. 
Giải thích được việc x ử lý được chênh lệch chi phí sản xuất chung vào thời điểm cuối kỳ. 
Nội dung 
Những vấn đề chung kế toán chi phí theo công việc 
Kế toán chi phí theo công việc được tính theo chi phí thực tế 
Kế toán chi phí theo công việc được tính theo chi phí thực t ế kết hợp với ước tính. 
Đối tượng tính giá thành (cost object): là đối tượng mà doanh nghiệp mong muốn tính toán chi phí đơn vị. 
Các khái niệm cơ bản của hệ thống kế toán chi phí 
Trung tâm CSKH 
Các sản phẩm 
Hoạt động giao hàng 
Chi phí trực tiếp (Direct cost): là chi phí mà có thể tính cho đối tượng tính giá thành một cách dễ dàng (xét trên khía cạnh chi phí - lợi ích). 
Các khái niệm cơ bản của hệ thống kế toán chi phí 
Các sản phẩm 
Nguyên vật liệu 
Nhân công 
Chi phí gián tiếp (Indirect cost) : là chi phí không thể tính cho đối tượng tính giá thành một cách dễ dàng (chi phí - lợi ích). Chi phí gián tiếp được phân bổ tới các đối tượng tính giá thành bằng việc phân bổ chi phí. 
Các khái niệm cơ bản của hệ thống kế toán chi phí 
Các sản phẩm 
Kiểm tra chất lượng 
Nhà máy 
Chi phí 
trực tiếp 
Chi phí 
gián tiếp 
Tính trực tiếp 
Phân bổ chi phí 
Đối 
tượng 
tính 
giá 
thành 
Các khái niệm cơ bản của hệ thống kế toán chi phí 
Tập hợp chi phí (Cost accumulation): là quá trình tổng hợp chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp của một đối tượng tính giá thành 
Cơ sở phân bổ chi phí (Cost allocation base): là một nhân tố thường được phân tích một cách khoa học để liên kết chi phí gián tiếp tới đối tượng tính giá thành. 
Các khái niệm cơ bản của hệ thống kế toán chi phí 
Các sản phẩm 
Kiểm tra chất lượng 
Nhà máy 
Số giờ kiểm tra 
Số giờ máy chạy 
Đặc điểm 
 Trong hệ thống sản xuất theo công việc, việc tách biệt riêng rẻ mỗi công việc được gọi là một công việc hay đơn đặt hàng. 
 Sản phẩm hay dịch vụ được sản xuất cho một mục đích hoặc khách hàng đã xác định trước. 
K ế toán chi phí theo công việc 
Kiểm tra nhanh  
Công ty nào sau đây có thể sử dụng hệ thống KTCP theo công việc: 
a. Công ty sản xuất kem đánh răng 
b. Công ty kiến trúc 
c. Công ty thực phẩm sản xuất nước nước tương 
d. Công ty tổ chức tiệc đám cưới 
e. Nhà máy đóng tàu đánh cá 
Kiểm tra nhanh  
Công ty nào sau đây có thể sử dụng hệ thống KTCP theo công việc: 
a. Công ty Pulpy sản xuất khăn giấy. 
b. Công ty trang tr í nội thất 
c. Công ty s ản xuất sữa 
d. Công ty t ổ chức các sự kiện 
e. C ông ty quảng cáo 
f. Công ty sản xuất tập vở 
 Đối tượng tính giá thành 
 Chi phí trực tiếp 
 Chi phí gián tiếp 
 Cơ sở phân bổ 
 Kỳ tính giá thành 
K ế toán chi phí theo công việc 
K ế toán chi phí theo công việc 
Tính theo chi phí thực tế (Actual costing) 
Tính theo chi phí thực tế kết hợp ước tính (Actual costing versus Budgeted costing) 
Kế toán theo chi phí thực tế là hệ thống sử dụng 
chi phí thực tế để xác định giá thành cho từng 
công việc. 
Chi phí NVLTT thực tế 
Chi phí NCTT thực tế 
Chi phí SXC thực tế 
K ế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế 
Qui trình kế toán chi phí theo công việc 
Nhận đơn đặt hàng từ khách hàng 
Lịch trình công việc 
Bắt đầu 
sản xuất 
Đặt mua nguyên vật liệu 
Kế toán chi phí theo công việc 
7 bước KTCP theo công việc 
Bước 1: 
Xác định đối tượng tính giá thành 
Bước 2: 
Xác định chi phí trực tiếp cho công việc 
Chi phí sản xuất chung 
Công việc 1 
Công việc 2 
Công việc 3 
NVL trực tiếp 
Lao động trực tiếp 
Minh hoạ bước 1 và 2 
JOB 1 
JOB 2 
JOB 3 
Nguyên vật liệu 
Minh hoạ bước 1 và 2 
Loại, số lượng, và tổng chi phí NVL tính cho công việc A-143. 
Chi phí NVL được tính cho công việc A-143. 
Minh hoạ bước 1 và 2 
Minh hoạ bước 1 và 2 
JOB 1 
JOB 2 
JOB 3 
Nhân công 
Minh hoạ bước 1 và 2 
Minh hoạ bước 1 và 2 
Minh hoạ bước 1 và 2 
Minh hoạ bước 1 và 2 
7 bước KTCP theo công việc 
Bước 3: 
Lựa chọn cơ sở phân bổ chi phí. 
Bước 4: 
Xác định chi phí gián tiếp 
Bước 5: 
Tính tỷ lệ chi phí gián tiếp. 
Bước 6: 
Phân bổ chi phí gián tiếp 
JOB 1 
JOB 2 
JOB 3 
Chi phí SXC 
Minh hoạ bước 3, 4, 5 và 6 
Tổng chi phí SX chung thực tế 
Tổng khối lượng thực tế cơ sở phân bổ 
của tất cả các công việc 
Tỷ lệ CPSXC thực tế 
Tỷ lệ CPSXC được sử dụng để phân bổ CPSXC cho những công việc 
= 
Minh hoạ bước 3, 4, 5 và 6 
Khối lượng cơ sở phân bổ thực tế của 1 công việc: số lượng sản phẩm, giờ lao động trực tiếp, hoặc giờ máy 
Phân bổ CPSXC cho 1 công việc = Tỷ lệ × Mức hoạt động thực tế 
Minh hoạ bước 3, 4, 5 và 6 
Ví dụ minh họa 
Doanh nghiệp tổ chức sản xuất bao gồm 3 giai đoạn. Chi phí SXC là điện sử dụng chung cho cả 3 giai đoạn. Vào ngày 16/5, sản phẩm chỉ mới hoàn thành ở giai đoạn 2. 
Biết rằng, chi phí điện ước tính là 120 triệu đồng/tháng và được phân bổ theo giờ máy hoạt động ở từng giai đoạn. Tổng số giờ máy ước tính của cả 3 giai đoạn trong 1 tháng là 5.000 giờ. 
Thống kê ở giai đoạn 1, số giờ máy thực tế hoạt động là 1.400 giờ, và của giai đoạn 2 là 1.000 giờ. 
Yêu cầu: Hãy tính CP tiền điện ước tính phân bổ cho giai đoạn 1 và 2? 
Đáp án 
Tỷ lệ CP điện ước tính 
= 
12.000.000 
5.000 
= 
24.000 
 CP điện ước tính phân bổ cho GĐ 1 
= 
24.000 
1.400 x 
= 
33.600.000 
 CP điện ước tính phân bổ cho GĐ 2 
= 
= 
1.000 x 
24.000 
24.000.000 
Minh hoạ bước 3, 4, 5 và 6 
Bước 7: 
Tính tổng giá thành cho một công việc. 
7 bước KTCP theo công việc 
Tổng giá thành 1 công việc 
Chi phí sản xuất dỡ dang đầu kỳ 
= 
+ 
Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ 
- 
Chi phí sản xuất dỡ dang cuối kỳ 
Minh hoạ bước 7 
Sơ đồ hạch toán 
Giá thành SP xuất giao KH 
Kết chuyển 
CPNCTT thực tế 
Phân bổ 
CPSXC theo thực tế 
Giá thành SP nhập kho 
Kết chuyển 
CPNVLTT thực tế 
TK 154 công việc 
TK 632, 157 
TK 155 
TK 621 
TK 622 
TK 627 
TK 152 
 Phế liệu thu hồi 
Một nhà sản xuất có kế hoạch sản xuất 25 máy đặc biệt (Job 650) cho một nhà bán lẻ với giá bán là 114.800. 
Chi phí trực tiếp của Job 650 : NVLTT là 50.000 ; NCTT là 19.000 
Chi phí SXC thực tế của tất cả các công việc là 65.100. Chi phí SXC được phân bổ dựa trên số giờ máy hoạt động . Job 650 sử dụng 500 giờ máy. Nhà máy sử dụng 2.480 giờ máy cho tất cả các công việc. 
Yêu cầu: 
Trình bày trình tự tính giá thành theo chi phí thực tế cho công việc 650. 
Tính lãi gộp và tỷ lệ lãi gộp công việc 650. 
Ví dụ 2 
Bước 1 : 
Bước 2 : 
Bước 3 : 
Ví dụ 2 
Bước 4 : 
Bước 5 : 
Bước 6 : 
Ví dụ 2 
Bước 7 : 
Lãi gộp của công việc này là ? 
Doanh thu	 
Giá vốn hàng bán	 
Lãi gộp	 
Tỷ lệ lãi gộp? 
Ví dụ 2 
Bài tập thực hành 1 
K ế toán chi phí theo công việc 
Tính theo chi phí thực tế kết hợp với ước tính 
Kế toán theo chi phí thực tế kết hợp ước tính là hệ 
thống sử dụng chi phí trực tiếp theo thực tế và chi 
p hí gián tiếp theo ước tính để xác định giá thành 
cho từng công việc. 
Chi phí NVLTT thực tế 
Chi phí NCTT thực tế 
Chi phí SXC ước tính 
K ế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Tổng chi phí SX chung ước tính 
Tổng khối lượng ước tính cơ sở phân bổ 
của tất cả các công việc 
Tỷ lệ CPSXC ước tính 
Tỷ lệ CPSXC ước tính được sử dụng để phân bổ CPSXC cho những công việc 
= 
K ế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Khối lượng cơ sơ phân bổ thực tế của 1 công việc: số lượng sản phẩm, giờ lao động trực tiếp, hoặc giờ máy 
Phân bổ CPSXC cho 1 công việc = Tỷ lệ × Mức hoạt động thực tế 
Ư ớc tính 
K ế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Sơ đồ hạch toán 
Giá thành SP xuất giao KH 
Kết chuyển 
CPNCTT thực tế 
Phân bổ 
CPSXC theo ước tính 
Giá thành SP nhập kho 
Kết chuyển 
CPNVLTT thực tế 
TK 154 công việc 
TK 632, 157 
TK 155 
TK 621 
TK 622 
TK 627 
TK 152 
 Phế liệu thu hồi 
Ví dụ: Một nhà sản xuất có kế hoạch sản xuất 25 máy đặc biệt (Job 650) cho một nhà bán lẻ với giá bán là 114.800 . 
Chi phí trực tiếp: NVLTT là 50.000 ; NCTT là 19.000 
Chi phí SXC thực tế cho tất cả các công việc là 65.100. Chi phí SXC được phân bổ dựa trên số giờ máy hoạt động . Job 650 sử dụng 500 giờ máy. Nhà máy sử dụng 2.480 giờ máy cho tất cả các công việc . 
Chi phí SXC kế hoạch cho tất cả các công việc là 60.000 và số giờ máy kế hoạch cho tất cả các công việc là 2.400 giờ. 
Yêu cầu: 
Trình bày trình tự tính giá thành công việc 650. 
Ví dụ 3 
Tỷ lệ CPSXC kế hoạch 
Phân bổ CPSXC cho Job 650 
Giá thành Job 650 là 
CPNVLTT	 
CPNCTT	 
CPSXC 	 
Tổng	 
Ví dụ 3 
Xử lý chênh lệch chi phí sản 
xuất chung vào cuối kỳ 
K ế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Có hai trường hợp xảy ra chênh lệch: 
Tổng CPSXC thực tế (Tổng PS Nợ TK627) < Tổng CPSXC ước tính (Tổng PS Có TK627): Phân bổ thừa 
Tổng CPSXC thực tế (Tổng PS Nợ TK627) > Tổng CPSXC ước tính (Tổng PS Có TK627): Phân bổ thiếu 
Kế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Phương pháp xử lý chênh lệch: 
Chênh lệch không trọng yếu 
Chệnh lệch trọng yếu 
Phân bổ theo số dư 
Phân bổ theo tỷ trọng CPSXC có trong số dư 
Kế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Xử lý chênh lệch không trọng yếu 
Nếu chênh lệch là không trọng yếu, kế toán ghi nhận vào CPSXKD trong kỳ. 
Bút toán: 
Nợ TK 632/Có TK 627 
Nợ TK 627/Có TK 632 
50 
Công ty ABC phân bổ CPSXC theo tiêu thức giờ lao động trực tiếp. 
Tổng CPSXC thực tế của tất cả các công việc trong kỳ là 640.000 . Tổng chi phí NCTT thực tế của tất cả các công việc là 1.400.000 và tổng thời gian lao động thực tế của các công việc là 160.000 giờ. 
Chi phí SXC kế hoạch trong năm của c ông ty ABC là 650 . 000 với tổng thời gian lao động trực tiếp kế hoạch là 170 . 000 giờ. 
Yêu cầu: 
Xác định chênh lệch CPSXC 
Xử lý chênh lệch, cho biết chênh lệch này không trọng yếu. 
Ví dụ 4 
Phương pháp xử lý chênh lệch: 
Chệnh lệch trọng yếu 
Phân bổ theo số dư 
Phân bổ theo tỷ trọng CPSXC có trong số dư 
Kế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Xác định hiện trạng của các TK cần phân bổ: Sản phẩm dở dang (TK 154), Thành phẩm (TK 155), hàng gửi đi bán (TK 157) hoặc đã tiêu thụ (TK 632). 
Bút toán xử lý: 
Nợ TK 154, 155, 157, 632/Có TK 627 
Nợ TK 627/ Có TK 154, 155, 157, 632 
53 
Kế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Theo số dư 
Tỷ lệ phân bổ 
= 
Số dư của từng TK 
Tổng số dư của các TK 
Theo tỷ trọng CPSXC có trong số dư 
Tỷ lệ phân bổ 
= 
Chi phí SXC có trong từng TK 
Tổng chi phí SXC có trong các TK 
Kế toán chi phí công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính 
Số phân bổ cho từng TK = Tỷ lệ phân bổ x chênh lệch 
Số phân bổ cho từng TK = Tỷ lệ phân bổ x chênh lệch 
Ví dụ : Công ty ABC có số dư cuối kỳ của các TK cần phân bổ như sau: 
SDCK - TK154: 500.000 (NVLTT: 300.000; NCTT: 50.000; SXC: 150.000). 
SDCK - TK155: 2.000.000 (NVLTT: 1.200000; NCTT: 200.000; SXC: 600.000). 
SPS-TK 632: 4.000.000 (NVLTT: 2.400000; NCTT: 400.000; SXC: 1.200.000). 
Yêu cầu: xử lý chênh lệch CPSXC, cho biết chênh lệch CPSXC là trọng yếu. 
Ví dụ 5 
Ví dụ: Một nhà sản xuất có kế hoạch sản xuất 25 máy đặc biệt (Job 650) cho một nhà bán lẻ với giá bán là 114.800 . 
Chi phí trực tiếp: NVLTT là 50.000 ; NCTT là 19.000 
Chi phí SXC thực tế cho tất cả các công việc là 65.100. Chi phí SXC được phân bổ dựa trên số giờ máy hoạt động . Job 650 sử dụng 500 giờ máy. Nhà máy sử dụng 2.480 giờ máy cho tất cả các công việc . 
Chi phí SXC kế hoạch cho tất cả các công việc là 60.000 và số giờ máy kế hoạch cho tất cả các công việc là 2.400 giờ. 
Yêu cầu: 
Xử lý chênh lệch chi phí SXC 
Ví dụ 6 
Cho biết: Số dư cuối kỳ của các TK 
TK 154	 40.000	 
TK 155	 22.500	 
TK 632	 81.500 	 
Tổng	144.000 
Cho biết: tỷ trọng CPSXC có trong các 
TK vào cuối kỳ (trước khi phân bổ): 
TK 154	 23.500	 
TK 155	 	 	 20.000	 
TK 632	 12.500 	 
Tổng	 56.000	 
Ví dụ 6 
Bài tập thực hành 2 
Tại một DN sản xuất 2 đơn đặt hàng trong kỳ như sau: 
DN xuất kho NVL dùng cho ĐĐH1: 300 trđ, cho ĐĐH 2: 400trđ 
DN mua vật liệu không nhập kho đưa ngay vào sử dụng cho ĐĐH1: 100 trđ, ĐĐH2 : 200 trđ, thuế GTGT 10%, tiền hàng chưa thanh toán. 
Xuất kho một số CCDC dùng cho sản xuất 13 trđ. 
Mua nhiên liệu đưa ngay vào phục vụ cho sản xuất 20trđ, thuế GTGT 5% thanh toán bằng tiền mặt. 
DN tính lương và các khoản phải trả cho CNV: ĐĐH 1: 120trđ, ĐĐH 2: 360 trđ, nhân viên quản lý phân xưởng 5 trđ. 
DN trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ quy định hiện hành. 
DN trích khấu hao TSCĐ sử dụng tại phân xưởng là 12 trđ. 
Chi phí điện, nước, điện thoại, internet sử dụng tại xưởng sản xuất 2 trđ chưa thanh toán. 
Chi phí khác thanh toán bằng tiền mặt sử dụng tại phân xưởng sản xuất là 4,85 trđ. 
Kết quả sản xuất: ĐĐH1 hoàn thành, ĐĐH2 chưa hoàn thành. Tổng số giờ máy hoạt động SX ĐĐH1 là 300 giờ, ĐĐH2 là 200 giờ. Đơn giá CPSXC 110.000đ/giờ. Mức chênh lệch CPSXC là không trọng yếu. CPSXC thực tế phân bổ theo giờ máy hoạt động. 
Yêu cầu: tính giá thành cho các công việc theo chi phí thực tế kết hợp ước tính và xử lý vào cuối kỳ. 
Bài tập thực hành 2