Bài giảng Hành vi tổ chức - Bài 8: Văn hóa tổ chức - Phạm Thị Kim Ngọc

Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Hành vi tổ chức
 TS. PhạmThị Kim Ngọc
 Ngocptk-fem@mail.hut.edu.vn
 Bài 8
 Văn hóata tổ chức
 TS. PhạmThị Kim Ngọc
 ngocptk-fem@mail.hut.edu.vn
 1
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 2 Mục tiêu
 Sau khi học bài này, học viên cần:
 „ Hiểu thế nào là văn hóa tổ chức
 „ Giải thích được văn hóa tổ chức ảnh hưởng tới 
 hành vi của người lao động trong tổ chức như 
 thế nào
 „ Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa 
 doanh nghiệp
 „ Xây dựng văn hóa doanh nghiệp có hiệu quả
 3 Nội dung
 „ Văn hóa tổ chức và các chức năng của văn hóa 
 tổ chức
 „ Xây dựng và duy trì văn hóa tổ chức
 „ Đưa văn hóa tổ chức tới nhân viên
 2
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 4 Khái niệm
 „ VĂN HÓA TỔ CHỨC là gì?
 ‰ là tính cách của tổ chức, cuộcsống củamọingười
 trong tổ chức
 ‰ Hệ thống những giá trị, những niềmtin đượcchia sẻ 
 bởi các thành viên trong tổ chứcvà hướng dẫn hành vi 
 của nhân viên trong tổ chức
 ‰ Bao gồmnhững giảđịnh, những giá trị, những chuẩn
 mực, những biểutượng của các thành viên trong tổ
 chứcvàcủa hành vi.
 „ Ví dụ: 
 ‰ 3M khuyếnkhíchsự sáng tạovà đổimới
 ‰ Hewlett Packard (HP): thưởng theo nhóm
 ‰ Walmart: Hài lòng khách hàng và hạ thấp chi phí
 ‰ FPT: STCo đượccvi viếttt tắttt từ chữ Sáng tác Company , là 
 tên một tổ chức không có thật nhưng hiện hữu trong 
 lòng mỗi thành viên FPT. Văn hóa STCo thể hiện bằng 
 những bài hát, thơ, kịch và các hình thức khác mang 
 tính sáng tạo và hài hước. Văn hóa STCo còn thể hiện 
 ở cách ứng xử giữa người với người trong FPT, một 
 cách ứng xử chân thành, gắn bó thân thiết như ruột 
 thịt. Thông qua văn hóa STCo, người FPT hiểu nhau 
 hơn, xích lại gần nhau hơn. 
 5 Khái niệm ()
 Ví dụ VHTC của các công ty Nhật bản
 „ Triết lý kinh doanh của Công ty Sony: 
 Sáng tạo là lý do tồn tại của chúng ta
 „ Lựa chọn những giải pháp tối ưu: mối 
 quan hệ 3 bên: DN-XH, DN-KH, DN-
 DN đối tác, cấp trên, cấp dưới, các qui 
 định, nội quy của công ty được soạn 
 thảo linh hoạt
 „ Đối nhân xử thế khéo léo: chấp nhận 
 người khác có thể mắc sai lầm nhưng 
 không bao giờ đượclc lặp lại
 „ Phát huy tích tích cực của nhân viên: 
 coi con người là tài nguyên quí giá 
 nhất, nguồn động lực quan trọng nhất 
 làm nên giá trị gia tăng và phát triển 
 bền vững của doanh nghiệp
 3
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 6 Khái niệm ()
 Ví dụ VHTC của các công ty Nhật bản
 „ Tổ chức sản xuất kinh doanh năng động và độc đáo: 
 lấy thị trường làm trung tâm, xuất phát từ khách hàng, 
 hướng tới khách hàng: đề cao chất lượng sản phẩm, 
 cam kết kinh doanh,
 „ Công ty như một cộng đồng: mọi thành viên gắn kết 
 với nhau bởi hệ thống quyền lực: tổ chức như một 
 mái nhà chung
 „ Công tác đào tạo và sử dụng người: thường có hiệp 
 hội và các quĩ học bổng dành cho sv ở những ngành 
 mà họ quan tâm; không đẩy nhân viên vào tình trạng 
 thách đố, hình thức đào tạo đa dạng, chú trọng đào 
 tạo nội bộ và thực tiễn,
 7 Khái niệm ()
 „ Một tổ chức có nền văn hóa mang tính 
 tập thể cao, thì mỗi cá nhân sẽ được 
 khuyến khích tinh th ầnlàmvin làm việc đồng đội, 
 cùng mọi người ra quyết định chung.
 „ Khó có thể giải thích rõ ràng về văn hóa 
 nhưng chúng ta có thể biết nó thông qua 
 cảm nhận của mình hoặc thông qua các 
 biểu hiện. 
 4
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 8 Các biểu hiện của văn hóa
 ‰ Các vật thể hữu hình: cách thức bố trí, 
 nơi làm việc, trang phục của nhân 
 viên,
 ‰ Các giá trị được tuyên bố: thông qua 
 phong cách giao tiếp, ứng xử của nhân 
 viên trong tổ chức, các triết lý kinh 
 doanh, phong cách lãnh đạo
 ‰ Các giả định, niềm tin: các giá trị ngầm. 
 Giá trị được tuyên bố và kiểm nghiệm 
 qua thờiii gian và được nhân v iên c hấp 
 nhận. Thường khó thay đổi và ảnh 
 hưởng lớn đến hành động và phong 
 cách làm việc của nhân viên
 Các yếu tố hình thành nên 
 văn hóa tổ chức
 „ Sáng tạo và chấp nhận rủi ro: khuyến khích 
 nhân viên phát huy tính sáng tạovàcho và chấp 
 nhận rủi ro.
 „ Chú ý đến chi tiết: khi làm việc nhân viên cần 
 chính xác, biết phân tích và chú ý đến chi tiết.
 „ Định hướng theo kết quả cho thấy người 
 quản lý quan tâm đến kết quả công việc hơn 
 là kỹ thuật hay quy trình áp dụng để mang lại 
 kết quả này.
 5
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Các yếu tố hình thành nên 
 văn hóa tổ chức
 „ Định hướng theo con người. Khi ra các quyết 
 định của nhà quảnlýphn lý phảixéti xét đến ảnh hưởng 
 của nó đối với nhân viên trong tổ chức như 
 thế nào.
 „ Định hướng theo đội, nhóm. Tổ chức có nền 
 văn hóa này thường tổ chức sắp xếp công 
 việc làm theo đội nhóm thay vì làm việc cá 
 nhân.
 Các yếu tố hình thành nên 
 văn hóa tổ chức
 „ Tính công kích. Theo giá trị này, nhân viên 
 làm việc thường hay công kích hoặc cạnh 
 tranh lẫn nhau.
 „ Tính ổn định. Nhiều tổ chức muốn duy trì tính 
 ổn định chứ không muốn phát triển do đó tổ 
 chức sẽ có các hành động phù hợp để duy trì 
 sự ổn định này
 6
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Các yếu tố hình thành nên 
 văn hóa tổ chức
 Văn hóa của Samsung là “dám nghĩ, 
 dám làm và chấp nhận cả sự 
 hoang tưởng”, 
 Samsung cho rằng điều cốt lõi của một 
 công ty điện tử là công nghệ, một 
 công ty sẽ không thể tồn tại nếu 
 không có khả năng phát triển sản 
 phẩm một cách độc lập. Như vậy, 
 đặc điểm sáng tạo và chấp nhận rủi 
 ro đã góp phần tạo ra văn hóa cho 
 công ty Samsung.
 Ảnh hưởng của văn hóa đến 
 HVTC
 „ Tính thống nhất của VHTC: văn hóa chính 
 thống, văn hóa bộ phận
 „ Tính mạnh yếu của VHTC
 - VHTC mạnh: ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của 
 nhân viên và làm giảm mức thuyên chuyển
 - VHTC yếu: ảnh hưởng của nó đến nhân viên rất 
 thấp và đời sống của nó cũng rất ngắn
 7
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Ảnh hưởng của văn hóa đến 
 HVTC
 Ví dụ: công ty Nike tạo ra một nền văn 
 hóa đề cao tinh thần thể thao. Để 
 tinh thần này lan toả đến các nhân 
 viên, công ty đặt ra chế độ khen 
 thưởng cho những ai đạp xe đến nơi 
 làm việc thay vì đi xe hơi. Tại văn 
 phòng chính của công ty cũng có 
 những khuôn viên dành cho đi bộ 
 hoặc chạy bộ. Theo thời gian, 
 những người làm việc tại công ty đã 
 có thói quen luyện tập thể thao và 
 góp phần làm cho văn hóa đề cao 
 giá trị thể thao đã trở nên mạnh hơn
 Các chức năng của VHTC
 „ Tạo sự khác biệt giữa tổ 
 chức này với tổ chức khác.
 „ Tạo tính đồng nhất cho các 
 thành viên trong tổ chức.
 „ Khuyến kích sự cam kết 
 làm việc vì những điều lớn 
 hơn cả lợi ích cá nhân.
 „ Nâng cao tí nh ổn địnhhh cho 
 hệ thống xã hội. 
 8
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Các ảnh hưởng của VHTC đến 
 hoạt động của DN
 „ Cản trở sự thay đổi: Điều này thường xảy ra 
 đối với những tổ chức mà môi trường làm 
 việc của họ cần năng động và những tổ chức 
 có nềnvn văn hóa mạnh.
 „ Cản trở sự đa dạng về lực lượng lao động. 
 Khi tổ chức sử dụng lực lượng lao động gồm 
 nhiều chủng tộc, giới tính, trình độ học vấn 
 khác nhau là tổ chức muốn tăng tính sáng 
 tạo, tận dụng những thế mạnh từ lực lượng 
 đa dạng này. Nhưng nếu nền văn hóa của tổ 
 chức mạnh, thì có thể nó không phát huy 
 đượcnhc những ưu điểmmc của các cá nhân có 
 nền tảng kiến thức, kinh nghiệm khác nhau 
 và đôi khi sẽ tạo ra thành kiến hay trở nên vô 
 tình với sự khác biệt giữa các nhân viên.
 „ Cản trở quá trình hợp nhất giữa các tổ chức 
 hay chuyển quyền sở hữu sang một tổ chức 
 khác.
 VHTC và VH Quốc gia
 „ Văn hóa quốc gia sẽ có những ảnh hưởng 
 đến văn hóa tổ chức. 
 „ Rất nhi ều nhà quảntrn trị đãthã thấttb bạiivì vì đããb bỏ 
 qua yếu tố khác biệt văn hóa của nhân viên 
 đến từ những nước khác nhau hay sự khác 
 biệt về văn hóa của tổ chức với văn hóa của 
 quốc gia mình có trụ sở làm việc. 
 Ví dụ, người quản lý không thể tạo ra một phong 
 cách làm việc đôn đốc, nhắc nhở hay chuyên 
 quyền ở các nước đánh giá cao sự bình đẳng 
 như Na Uy, Phần Lan, Đan Mạch, Thụy Điển. 
 Nhưng cách làm việc này có thể sẽ phù hợp với 
 các nước thuộc khối A rập vì có sự chênh 
 lệch về quyền lực rất lớn ở các quốc gia này. 
 East - West cultural differencesVNE.ppt(1).ppt
 9
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Xây dựng và duy trì văn hóa tổ 
 chức
 „ Các yếu tố ảnh hưởng đến việc xây dựng VHTC
 ‰ Triếtlýct lý củaang người sáng lậpratp ra tổ chức:
 „ Ví dụ như công ty Microsoft có văn hóa chịu ảnh hưởng rất lớn từ tính cách 
 của Bill Gates. Bill Gates là một người rất năng nổ, có tính cạnh tranh và rất 
 kỷ luật. Do vậy, chúng ta dễ dàng tìm thấy những đặc điểm tính cách này 
 trong văn hóa tổ chức của Microsoft.
 ‰ Phong cách lãnh đạo của cán bộ quản lý trong tổ chức
 ‰ Đặc điểm nguồn nhân lực của tổ chức
 ‰ Lĩnh vực kinh doanh của tổ chức
 ‰ Đặc điểm công việc trong tổ chức
 Xây dựng và duy trì văn hóa tổ chức
 „ Các yếu tố duy trì
 ‰ Tiêu chuẩn tuyển dụng
 ‰ Quảnlýcn lý cấppcao cao
 ‰ Quá trình hội nhập
 Năng Suất
 Lao động
 Giai đoạn Giai đoạn Giai đoạn
 Sự cam kết
 trướckhi phải đốimặt biến đổivề
 vớitổ chức
 vào tổ chức vớithựctế chất
 Sự luân
 chuyểnlao
 động
 10
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Đưa văn hóa tổ chức đến nhân viên
 „ Văn hóa được lan truyền thông qua các câu 
 chuyện
 ‰ Các nhân viên bán hàng trong siêu thị ở Nhật bản
 ‰ Henry Ford II, nhắcnhc nhở nhân viên quảnlýcn lý cấpcaop cao 
 khi họ quá kiêu ngạo “ Tên của tòa nhà này là tên tôi 
 đấy”. 
 „ Văn hóa được lan truyền thông qua các nghi lễ 
 - Nghi lễ ở đây được hiểu là các hoạt động thể hiện 
 hoặc củng cố những giá trị quan trọng trong tổ 
 chức. Các hoạt động này nhấn mạnh đến các mục 
 tiêu quan trọng nhất, tôn vinh những người quan 
 trọng và những hy sinh đóng góp của các thành 
 viên trong tổ chức. 
 - - Hãng mỹ phẩm Marg Kag, hội nghị khen thưởng 
 nhân viên: gim bằng kim cương, vàng, khăn 
 choàng, xe hơi, Cadilas màu hồng,
 Đưa văn hóa tổ chức đến nhân viên
 „ Văn hóa được lan truyền qua các 
 biểu tượng vật chất
 Kích thước, vị trí, hình dáng, tuổi tác của 
 các toà nhà có thể cho thấy tổ chức 
 muốn đề cao giá trị làm việc nhóm hay 
 tạo một môi trường làm việc thân thiện, 
 linh độngbàn, ghế, không gian làm 
 việc, hình ảnh treo trên tường cũng 
 chuyển tải những giá trị văn hóa. 
 Ví dụ, khi bước vào toà nhà chính của 
 Google ta có cảm giác đây là một nơi để 
 thư giãn với nhiều bóng đèn được thắp 
 sáng, có những trái bóng bằng cao su để 
 tập thể dục,có những món ăn lót dạ miễn 
 phí. T ừ những biểu tượng vậtth chấttà này, 
 ta có thể cảm nhận văn hóa của tổ chức 
 là quan tâm đến nhân viên, phát triển 
 tinh thần làm việc nhóm và phát huy tính 
 sáng tạo thông qua môi trường làm việc 
 thoải mái. 
 11
Hành vi tổ chức, Viện Kinh tế và Quản lý, HSUT 5/23/2012
Mar. 2012, Ngoc PTK
 Đưa văn hóa tổ chức đến nhân viên
 „ Văn hóa được lan truyền qua ngôn ngữ
 - Samsung khi nói đến VIP nhân viên sẽ hiểu theo 
 nghĩa Value Innovation Program: chương trình 
 cải tiến giá trị, VIP cũng là hiện thân của nền 
 văn hóa dám nghĩ, dám làm và chấp nhận cả 
 hoang tưởng
 -Phú Mỹ Hưng đều không xa lạ với phương châm 
 làm việc của ông Ting (cố chủ tích hội đồng 
 quản trị của công ty) “tân, tốc, thực, giản”. 
 Phương châm này mu ốn nói đếnkhithin khi thiếtlt lập 
 mục tiêu phải không ngừng sáng tạo cái mới 
 (tân), thực hiện càng nhanh càng tốt (tốc), chú 
 ý đến từng chi tiết nhỏ (thực) và cải thiện văn 
 hóa doanh nghiệp ngày càng tinh tế hơn (giản) 
 Tóm tắt
 -Những đặc điểmgópphần hình thành nên vănhóatổ
 chứcvàảnh hưởng củavăn hóa tổ chức đến hành vi
 nhân viên.
 -Cầnchúýđến cách hình thành và duy trì văn hóa trong tổ
 chức
 -Cần quan tâm đếnnhững hình thức lan truyềnvăn hóa
 đếnvới nhân viên của mình.
 12