Australia - Đồng minh chiến lược của Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam (1954-1975)
Có vị trí ở khu vực có mối quan hệ lịch sử - văn hóa truyền thống gần gũi với Đông Nam Á nhưng
Australia lại luôn tự xem và được xem như một tiền đồn đặc biệt của phương Tây ở châu Á - Thái
Bình Dương. Từ sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay, Australia cũng đã ngày càng phát triển
sâu sắc và toàn diện mối quan hệ đồng minh chiến lược với Hoa Kỳ. Đặc biệt, để đánh đổi sự bảo
hộ an ninh từ Hoa Kỳ đối với khu vực biên giới phía Bắc, Australia đã phải chấp nhận số lượng binh
lính, cố vấn và nhân viên quân sự bị thương vong trong chiến tranh Việt Nam bằng tổng số lượng
thương vong trong cả hai cuộc chiến tranh thế giới mà Australia đã tham chiến cùng với quân đội
Anh. Để làm rõ nội dung trên, bài viết tập trung phân tích những nhân tố khách quan như sự phát
triển của phong trào giải phóng dân tộc, sự ra đời và trỗi dậy của chủ nghĩa xã hội ở Trung Quốc,
cũng như chính sách Đông Nam Á sau chiến tranh thế giới thứ hai của Mỹ và các nhân tố chủ quan
đã ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển mối quan hệ đồng minh chiến lược đặc biệt giữa
Australia và Hoa Kỳ như lợi ích quốc gia và vai trò của Australia trong chiến tranh Việt Nam, những
cơ sở kinh tế - văn hóa - chính trị của mối quan hệ Australia - Hoa Kỳ, cùng với ba phương diện chủ
yếu thể hiện mức độ sâu sắc của mối quan hệ này trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam là quân sự,
chính trị-ngoại giao, văn hóa giáo dục - khoa học kĩ thuật
Trang 1
Trang 2
Trang 3
Trang 4
Trang 5
Trang 6
Trang 7
Trang 8
Tóm tắt nội dung tài liệu: Australia - Đồng minh chiến lược của Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam (1954-1975)
t là phát biểu của Ngoại trưởng Australia Bury bright và kể từ đó, hơn 5.000 người Australia và người vào năm 1971 “SEATO có giá trị đối với chúng ta vì Mỹ Mỹ đã nhận được học bổng Fulbright. Hoa Kỳ và Aus- đã cam kết giúp đỡ không chỉ Australia, New Zealand tralia đã ký kết một hiệp ước tương trợ pháp lý để mà còn với cả Philippines, Việt Nam Cộng hòa và Thái tăng cường hợp tác song phương về các vấn đề pháp Lan”. Mặc dù không chính thức đề cập đến chủ nghĩa lý và chống ma túy. Hai nước cũng đã ký các hiệp ước xã hội nhưng Hoa Kỳ đã khẳng định cam kết của quốc hợp tác thương mại quốc phòng và thuế, cũng như gia này với các nước thành viên còn lại của hiệp ước các thỏa thuận về hợp tác y tế, không gian, khoa học chỉ áp dụng khi lãnh thổ và an ninh của các nước và công nghệ, hợp tác quản lý khẩn cấp và an sinh xã thành viên bị chủ nghĩa xã hội tấn công; đồng thời, hội. Nhiều tổ chức của Hoa Kỳ tiến hành các hoạt liên tiếp trong các cuộc họp của SEATO năm 1956, động khoa học hợp tác tại Australia. 12 1958, 1960, 1961 đều thảo luận chương trình tăng Năm 1950, Australia khởi xướng kế hoạch Colombo cường lực lượng vũ trang trong từng quốc gia, các với mục tiêu viện trợ kinh tế cho các nước Nam Á và chương trình phối hợp hoạt động quân sự. Cùng với Đông Nam Á. Chỉ sau 4 năm, kế hoạch Colombo đã NATO, CENTO, ANZUS, SEATO, Hoa Kỳ đã thiết lập thu hút sự tham gia của Canada, New Zealand, Hoa một hệ thống mạng lưới an ninh phòng thủ liên hoàn, Kỳ, Nhật Bản, Sri Lanka và các quốc gia châu Á. Đây 943 Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ – Khoa học Xã hội và Nhân văn, 5(1):939-946 là một phần của kế hoạch ngăn chặn và đẩy lùi chủ phía Bắc từ một “người khổng lồ” để chống lại mọi mối nghĩa xã hội mà Australia, Hoa Kỳ và các nước đồng đe dọa có thể đến từ phương Bắc, Australia đã tìm minh chiến lược khác của Mỹ đều muốn thông qua kiếm, lôi kéo và “bán mình” cho mối quan hệ đồng kế hoạch để đẩy lùi đói nghèo, từ đó thu hẹp phạm vi minh chiến lược với Hoa Kỳ trong suốt thời kỳ Chiến không gian ảnh hưởng của chủ nghĩa xã hội tại Nam tranh Việt Nam (1954-1975). Đây không chỉ là cuộc Á và Đông Nam Á. Trong giai đoạn 1950-1971, nhập chiến dai dẳng, ác liệt nhất trong lịch sử Australia và khẩu từ Hoa Kỳ chiếm 8,2% tổng giá trị nhập khẩu Hoa Kỳ, chính thức biến miền Nam Việt Nam thành của Australia, đồng thời, Hoa Kỳ cũng chiếm 15,2% tiền đồn của chủ nghĩa thực dân Mỹ kiểu mới để ngăn giá trị xuất khẩu của Australia. Đây là đối tác thương chặn và đẩy lùi hoàn toàn ảnh hưởng của chủ nghĩa mại lớn thứ hai của Australia trong giai đoạn này, chỉ xã hội Trung Quốc tràn xuống khu vực Đông Nam Á, sau Anh. [ 11, tr.25] mà còn là bước ngoặt chấm dứt hoàn toàn cuộc chiến Kế hoạch Colombo ra đời năm 1950, thời điểm cuộc phi nghĩa của hàng loạt nước đồng minh và Hoa Kỳ chiến tranh Triều Tiên đánh dấu làm cho bầu không với chủ nghĩa xã hội ở châu Á, để lại bài học sâu sắc khí căng thẳng, Công đảng tại Australia thất bại trước cho nhân loại về sự quyết định của tính chính nghĩa liên đảng Tự do - Quốc gia đẩy mạnh quan điểm của đối với sự tồn tại và phát triển của bất kỳ mối quan Hoa Kỳ. Kế hoạch Colombo tuy không phải là hiệp hệ đồng minh nào được hình thành trên trường quốc ước an ninh, phòng thủ nhưng về sâu xa, động cơ tế. Trong bối cảnh đó, để đánh đổi sự bảo hộ an ninh chính trị của nó cũng không nằm ngoài mục tiêu ngăn từ Hoa Kỳ đối với khu vực biên giới phía Bắc của đất chặn chủ nghĩa xã hội như ANZUS, SEATO. Chính nước, Australia đã phải chấp nhận số lượng đội cố vấn tính chính trị đó đã lý giải tại sao kế hoạch Colombo - nhân viên quốc phòng và thanh niên phục vụ nghĩa lại hoàn toàn bỏ trống miền Bắc Việt Nam - lãnh địa vụ quân sự bị thương vong bằng tổng số lượng thương của chủ nghĩa xã hội. Với nhận thức coi đói nghèo, vong trong cả hai cuộc chiến tranh thế giới mà Aus- bệnh tật, lạc hậu là những điều kiện thuận lợi cho sự tralia đã quyết định tham chiến cùng Anh. Sự tham phát triển của chủ nghĩa xã hội, kế hoạch Colombo chiến của Australia trong Chiến tranh Việt Nam như đã được đề ra để ổn định kinh tế - chính trị - tiến bộ một phương tiện đảm bảo sự hiện diện của Hoa Kỳ ở xã hội Đông Nam Á và nhận được sự ủng hộ mang châu Á - Thái Bình Dương trước nguy cơ cao về sự rút tính cam kết theo chu kỳ 3 năm từ các nước Australia, lui của Anh khỏi bờ Đông kênh đào Suez. Canada, New Zealand. Tính đến năm 1968, Australia Hiệp ước an ninh ANZUS được xem như hòn đá tảng đã gửi hơn 1500 chuyên gia đến các quốc Á - Phi - trong chính sách đối ngoại của Australia ở Đông Nam Nam Thái Bình Dương, đào tạo hơn 9400 học sinh, Á, là hiệp ước an ninh phòng thủ song phương quan sinh viên từ các nước này theo chương trình của kế trọng nhất, vẫn tiếp tục tồn tại trên cơ sở chia sẻ lợi hoạch Colombo. Bên cạnh đó, kế hoạch Colombo ích an ninh giữa các thành viên trong việc gạt bỏ sức còn tập trung phát triển kinh tế theo nhu cầu của các ảnh hưởng của chủ nghĩa xã hội. Sự tồn tại của hiệp quốc gia nhận viện trợ. Nhìn chung, các khoản viện ước ANZUS vì vậy không có những yếu tố bấp bênh, trợ trong khuôn khổ Kế hoạch Colombo đã rút ngắn bất định như các hiệp ước quan hệ đồng minh khác. khoảng cách chênh lệch kinh tế xã hội giữa Australia Quan hệ đồng minh chiến lược Australia - Hoa Kỳ và các quốc gia Đông Nam Á, từ đó đảm bảo các nước trong khuôn khổ hiệp ước ANZUS đã giúp Hoa Kỳ này không trở thành miền đất hứa đối với chủ nghĩa có thể tận dụng lãnh thổ của Australia cho các hoạt xã hội Trung Quốc và có thể đảm bảo an ninh phòng động quân sự của Hoa Kỳ tại Đông Nam Á. Ngược lại, thủ cho Australia từ những quân cờ domino đầu tiên. những cam kết của Hoa Kỳ trong bảo vệ Australia khỏi Kế hoạch Colombo nhờ đó đã dẹp bỏ dần dần lo ngại tấn công, đe dọa về an ninh và quốc phòng từ Trung của Australia về sự bành trướng ảnh hưởng của chủ Quốc, Nhật Bản và các nước láng giềng trực tiếp Đông nghĩa xã hội ở Đông Nam Á.[ 4, tr.92-93] Nam Á cũng đã góp phần không nhỏ trong việc dẹp bỏ những ưu tư, lo lắng, quan ngại và ám ảnh sâu sắc KẾT LUẬN của Australia. Hiệp ước ANZUS đã thể hiện rõ mối Australia là một nước tư bản chủ nghĩa hiện đại, có quan hệ đồng minh chiến lược chặt chẽ của Australia tầng lớp đại tư sản, và các tập đoàn tư bản khai khoáng với Hoa Kỳ trên các lĩnh vực tình báo, công nghệ quốc khổng lồ chi phối đáng kể chính sách kinh tế - chính phòng, các kế hoạch yểm trợ và hậu cần, qua đó hỗ trợ trị xã hội của Australia. Với nền tảng tư tưởng chính răn đe hiệu quả mọi cuộc tấn công vào lãnh thổ trong trị chủ yếu đề cao những giá trị dân chủ tự do phương vòng 1000 dặm quanh vùng lãnh thổ phía Bắc Aus- Tây, lại có vị trí địa lý đặc biệt là tiền đồn của phương tralia. Cả một thế hệ những người Australia học cách Tây ở châu Á - Thái Bình Dương, trong bối cảnh luôn nhìn thế giới qua lăng kính phiến diện của họ. Cả một phải tìm kiếm một “chiếc ô bảo hộ” an ninh biên giới thế hệ người dân Australia bị phân hóa mạnh mẽ bởi 944 Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ – Khoa học Xã hội và Nhân văn, 5(1):939-946 cuộc chiến này. Sự thất bại của quân đội Australia, NATO: North Atlantic Treaty Organisation (Tổ chức Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh trực tiếp tham Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương) chiến khác đã đặt Liên minh Bảo thủ ở Australia bên CENTO: The Central Treaty Organisation (Tổ chức bờ vực tín nhiệm thấp nhất và đi đến thất bại trong Hiệp ước Trung ương) cuộc bầu cử năm 1972, dẫn đến sự trở lại của chính ANZUS: Australia, New Zealand, United States Secu- quyền Công đảng sau 23 năm vắng bóng trên chính rity Treaty (Khối Hiệp ước An ninh quân sự Australia, 4 trường (1949-1972) [ ; tr.43-44]. Hiệp ước ANZUS New Zealand, Mỹ) đã thể hiện rõ mối quan hệ đồng minh chiến lược chặt chẽ của Australia với Hoa Kỳ trên các lĩnh vực hỗ XUNG ĐỘT LỢI ÍCH trợ răn đe hiệu quả mọi cuộc tấn công vào trong 1000 Bản thảo này không có xung đột lợi ích. dặm quanh vùng lãnh thổ phía Bắc Australia. Đồng minh với Hoa Kỳ trong thế kỷ XX vì vậy đã trở thành ĐÓNG GÓP CỦA TÁC GIẢ trụ cột trong chính sách đối ngoại của Australia nhằm Tác giả đã sưu tầm tài liệu luận văn, luận án, kỷ yếu bảo đảm chống lại một cuộc tấn công từ bên ngoài đe khoa học, các bài đăng từ Trung tâm Thông tin - Thư dọa nền an ninh của quốc gia này. Các thủ tướng từ cả viện Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Đại hai chính đảng lớn đã đưa ra những tuyên bố thống học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, từ các web- nhất về tầm quan trọng của mối quan hệ giữa Aus- site uy tín của Thư viện Trung tâm Đại học Quốc gia tralia với Hoa Kỳ: “Hoa Kỳ là anh cả của Australia” Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Macquarie, Đại học 13 (Billy Hughes) [ , tr.5]; “Hoa Kỳ là lá chắn của nó” Quốc gia Australia, website Academia, Researchgate, (Harold Holt); và “Hoa Kỳ là một đồng minh trong và website tài nguyên số của Bộ Khoa học và Công suốt nhiều năm tới” (Julia Gillard) 14. nghệ Việt Nam. Chiến tranh Việt Nam đã đi qua hơn bốn mươi năm. Quan hệ đồng minh chiến lược giữa Australia và Hoa TÀI LIỆU THAM KHẢO Kỳ tuy đã gặp không ít gợn sóng, trục trặc, nhưng vẫn 1. Nam HK. Quyền lực trong quan hệ quốc tế: lịch sử và vấn đề. được xem như hòn đá tảng lớn nhất, được sự thống Hà Nội: Nxb Văn hóa thông tin. 2012;. 2. Đức Thiện L. Sự biến đổi địa chính trị Đông Nam Á từ sau Chiến nhất rộng rãi nhất của cả lưỡng đảng cầm quyền lớn tranh Lạnh đến nay. Hồ Chí Minh: Trường Đại học Khoa học xã nhất Australia. Trọng tâm trong chính sách đối ngoại hội và Nhân văn ĐHQG-HCM. 2013;. của Australia vẫn là lợi ích cốt lõi về an ninh và kinh 3. Quang LV. Lịch sử thế giới hiện đại. Hồ Chí Minh: Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn ĐHQG-HCM. 1998;. tế qua đường biển thông qua hàng loạt eo biển nằm 4. Hạnh DT. Quan hệ của Australia với Đông Nam Á từ sau chiến trên tuyến đường thương mại biển huyết mạch Đông tranh thế giới thứ hai. Hồ Chí Minh: Nxb. Giáo dục. 1999;. Nam Á. Nhưng hợp tác trên lĩnh vực văn hóa - giáo 5. Định TT. Australia tham dự cùng Đông Á - lịch sử phát triển của một định hướng đối ngoại. Phát triển khoa học và công dục - khoa học kĩ thuật giữa Australia và Hoa Kỳ đã nghệ. 2017;(20):5–14. ngày càng được thúc đẩy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. 6. Đàn VX. Quan hệ Australia - Việt Nam: thành tựu và triển vọng. Đặc biệt, quan hệ hợp tác về giáo dục giữa Australia - Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một. 2011;2:45–46. 7. Huân VD. Quan hệ của Mỹ với các nước lớn ở khu vực châu Á Hoa Kỳ đã góp phần củng cố đáng kể sức mạnh mềm - Thái Bình Dương, Hà Nội: Nxb. Chính trị Quốc gia. 2003;. của Australia thông qua công nghệ xuất khẩu mô hình 8. Australian Living Peace Museum. Later Moratorium giáo dục tiên tiến hàng đầu thế giới. Bài học về thất September 1970 and June 1971 [Online];Available from: bại của quan hệ đồng minh Australia-Hoa Kỳ trong hvm-vietnam/vietnam-later-moratoriums. chiến tranh Việt Nam sẽ vẫn còn có giá trị to lớn trong 9. ;Available from: https://www.state.gov/u-s-relations-with- bối cảnh Australia cùng với các nước phương Tây đều australia/. 10. Australian Living Peace Musem. Opposition to the Vietnam đang ráo riết hình thành những khối quan hệ đồng War in Australia [Online].? [cited 2019 Nov 27];Available minh về chính trị - an ninh có ảnh hưởng không nhỏ from: đến tình hình kinh tế-chính trị thế giới nhằm mục show/vietnam-war-aus. 11. Thảo DT. Quan hệ Úc - Mỹ từ đầu thế kỷ XXI đến nay. Hồ Chí đích gia tăng sức mạnh kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Minh: Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn ĐHQG- Quốc. Theo đó, Australia cần tỉnh táo và tăng cường HCM. 2013;. tính tự chủ, sáng tạo trong quan hệ đối ngoại, từ đó 12. Australia and the Vietnam War. Battle of Binh Ba June 1969 [Online]. [cited 2019 Nov 27];Available from: giảm phụ thuộc về kinh tế - chính trị - an ninh đến https://anzacportal.dva.gov.au/history/conflicts/australia- mức “bán mình” cho bất kỳ cường quốc thế giới nào. and-vietnam-war/events/combat/battle-binh-ba. 13. Harry GG. The Australian - American alliance. Meanjin Quar- DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT terly. 1968;(27):5. 14. Gillard J. I Always Remember Thinking: American can do any- SEATO: South East Asia Treaty Organisation (Tổchức thing. Vital Speeches of the Day. 2011;(77):162–166. Hiệp ước Đông Nam Á) 945 Science & Technology Development Journal – Social Sciences & Humanities, 5(1):939-946 Open Access Full Text Article Research Article Australia – a strategic alliance of the US in the period of Vietnam War (1954-1975) Nguyen Minh Giang* ABSTRACT Although located in a region having close historical-cultural relations with the area of Southeast Asia, Australia always considers itself and is considered a special outpost of the West in Asia-Pacific. Use your smartphone to scan this Since World War II up to now, the strategic alliance between Australia and the US has been devel- QR code and download this article oped comprehensively and deeply. Particularly, with the purpose of getting the protection in terms of security from the US towards the Near-North region, it's obvious that Australia had to accept the fact that the number of killed and wounded soldiers, advisories, and military workers during the period of the Vietnam war was equivalent to that of the killed and wounded ones of the two World Wars when Australia participated along with the British troops. To illustrate the aforementioned content, this article focuses on analyzing some objective factors including the development of the movement of national liberation, the founding and rising of Chinese socialism, and the policies of Southeast Asia of the US during the period of post-World War II, along with some subjective fac- tors influencing the founding and development of the strategic alliance between Australia andthe US such as the national interest and the role of Australia during the Vietnam war, the economic- cultural-political platforms of the US-Australia relations, and three-key factors expressing the depth of these relations including military, politics and diplomacy, culture and education, science and technology. Key words: Australia, strategic alliance, the US, Vietnam War 158/7/8 Hoang Hoa Tham Street, Ward 12, Tan Binh District, Ho Chi Minh City, Vietnam Correspondence Nguyen Minh Giang, 158/7/8 Hoang Hoa Tham Street, Ward 12, Tan Binh District, Ho Chi Minh City, Vietnam Email: minhgiang2797@gmail.com History • Received: 20/7/2020 • Accepted: 17/3/2021 • Published: 31/3/2021 DOI : 10.32508/stdjssh.v5i1.650 Copyright © VNU-HCM Press. This is an open- access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International license. Cite this article : Giang N M. Australia – a strategic alliance of the US in the period of Vietnam War (1954-1975). Sci. Tech. Dev. J. - Soc. Sci. Hum.; 5(1):939-946. 946
File đính kèm:
- australia_dong_minh_chien_luoc_cua_hoa_ky_trong_chien_tranh.pdf