Xây dựng ứng dụng Sổ liên lạc điện tử trong trường đại học

ness of using electronic school report apps. The paper 
also recommends the use of this technology for management and training at Quy Nhon University.
Keywords: Electronic school reports, Google Firebase, Firebase Cloud Messaging.
*Corresponding author.
Email: loan180981@gmail.com
 Journal of Science - Quy Nhon University, 2019, 13(3), 97-103 97
 TẠP CHÍ KHOA HỌC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
Xây dựng ứng dụng Sổ liên lạc điện tử trong trường đại học
 Nguyễn Thị Loan*, Vũ Sơn Lâm
 Trường Đại học Quy Nhơn, Quy Nhơn, Bình Định
 Ngày nhận bài: 08/05/2018; Ngày nhận đăng: 22/06/2018
TÓM TẮT
 Trong bài báo này, chúng tôi giới thiệu về công nghệ điện toán đám mây và khả năng ứng dụng của nó trong 
việc xây dựng các ứng dụng di động, cụ thể là ứng dụng Sổ liên lạc điện tử, là một dịch vụ cung cấp thông tin từ 
nhà trường tới sinh viên/phụ huynh thông qua ứng dụng chạy trên các thiết bị di động. Bài báo cũng trình bày mô 
hình, giải pháp và kỹ thuật sử dụng các dịch vụ của Google Firebase trong xây dựng Sổ liên lạc điện tử. Một số so 
sánh về các hệ thống quản lý đào tạo do các công ty phần mềm phát triển và ứng dụng chúng tôi xây dựng, đồng 
thời chỉ ra những tiện ích khi sử dụng Sổ liên lạc điện tử. Bài báo cũng đề xuất việc triển khai sử dụng ứng dụng 
này trong phạm vi quản lý đào tạo tại Trường Đại học Quy Nhơn. 
Từ khóa: Sổ liên lạc điện tử, Google Firebase, Firebase Cloud Messaging.
1. GIỚI THIỆU có nhiều bất cập xảy ra như việc các em đã nghỉ 
 học nhưng vẫn nhận tiền học phí từ gia đình, các 
 Ở các cấp tiểu học, phổ thông, nhà trường, 
 em trong diện thôi học nhưng gia đình vẫn không 
gia đình và xã hội luôn là những yếu tố có tác 
 nhận được thông tin
động lớn đến sự phát triển toàn diện của học sinh. 
Do vậy, trong công tác giáo dục luôn đòi hỏi phải Ngoài việc tăng cường kết nối giữa phụ 
có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia huynh và sinh viên, việc truyền thông từ nhà 
đình. Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ trường, khoa, các tổ chức Đoàn - Hội, cố vấn 
thông tin, các giải pháp công nghệ đã được áp học tập đến sinh viên cũng cần nhanh chóng và 
dụng để tạo sự kết nối chặt chẽ, xuyên suốt, kịp thuận tiện hơn. Ở hầu hết các trường đại học, sinh 
thời giữa phụ huynh và nhà trường về tình hình viên phải thường xuyên truy cập vào website của 
học tập của học sinh. Chẳng hạn như các ứng trường để cập nhật thông tin. Điều đó có thể gặp 
dụng gửi thông tin điểm, thông báo về cho phụ phải một số vấn đề khi nhà trường, Đoàn - Hội 
huynh qua tin nhắn điện thoại di động, qua ứng cần triển khai các thông báo gấp thì các em sẽ 
dụng trên điện thoại di động thông minh. Khi lên không nhận được thông tin một cách kịp thời. 
đại học, sự tham gia của gia đình vào công tác Như vậy, yêu cầu đặt ra là cần có một giải pháp 
 tổng thể góp phần tăng cường sự giao tiếp giữa 
quản lý đào tạo, giáo dục không còn nhiều bởi 
 nhà trường, phụ huynh và sinh viên một cách 
các em cũng đã trưởng thành và có thể chịu trách 
 nhanh chóng kịp thời. 
nhiệm với chính mình. Tuy nhiên, cũng có nhiều 
trường hợp phụ huynh đến gặp nhà trường để hỏi Ở bài báo này, chúng tôi trình bày một giải 
về tình hình học tập của con em mình, và cũng pháp là xây dựng, triển khai ứng dụng Sổ liên lạc 
*Tác giả liên hệ chính.
Email: loan180981@gmail.com
98 Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Quy Nhơn, 2019, 13(3), 97-103
JOURNAL OF SCIENCE
QUY NHON UNIVERSITY
điện tử trên các thiết bị di động thông minh giải 
quyết các vấn đề đã nêu dựa trên nền tảng điện 
toán đám mây. Với sự phát triển của các công cụ 
và dịch vụ điện toán đám mây ngày càng nhiều 
thì việc áp dụng công nghệ điện toán đám mây và 
điện thoại thông minh vào ứng dụng Sổ liên lạc 
điện tử sẽ mang lại nhiều lợi ích trong việc tạo ra Hình 2. Một chức năng trong ứng dụng Sổ liên lạc 
một kênh liên lạc giữa nhà trường với phụ huynh điện tử của Công ty Quảng Ích
và sinh viên.
 3. GIẢI PHÁP
2. CÁC SẢN PHẨM LIÊN QUAN
 Để giải quyết vấn đề đã nêu, chúng tôi 
 Trên thế giới cũng đã có nhiều trường xây xây dựng một hệ thống bao gồm hai thành phần 
dựng cổng thông tin liên lạc giữa phụ huynh và chính: (1) Ứng dụng web quản lý các thông báo, 
học sinh, chẳng hạn như PowerSchool for Parents gồm các thông báo điểm, học phí hay các thông 
and Students đã dành giải thưởng 2017 CODiE báo khác và (2) Ứng dụng chạy trên điện thoại 
cho “Best Learning Relationship Management thông minh dành cho phụ huynh và sinh viên để 
Solution”.7 Ứng dụng này cho phép phụ huynh nhận thông tin từ phía nhà trường. Với hệ thống 
xem tình hình học tập của con mình, học sinh này, nhà trường, các khoa, tổ chức Đoàn - Hội, 
xem các thông báo, bài tập, điểm cố vấn học tập có thể gửi thông báo đến sinh 
 viên, nhóm sinh viên hoặc phụ huynh. Với ứng 
 dụng trên điện thoại, sinh viên, phụ huynh có thể 
 xem điểm các học kỳ, các thông báo một cách dễ 
 dàng, thuận tiện và kịp thời.
 Khi xây dựng và triển khai hệ thống, chúng 
 tôi sử dụng dịch vụ điện toán đám mây Firebase 
 Cloud Messaging của Google để gửi thông báo, 
 xây dựng Web API để giao tiếp với cơ sở dữ liệu 
 và một số nền tảng công nghệ để tạo ứng dụng 
 trên điện thoại di động, tổ chức lưu trữ dữ liệu 
 và ứng dụng web, cụ thể được thể thiện dưới các 
 mô hình sau:
Hình 1. Ứng dụng PowerSchool for Parents and 
Students
 Ở trong nước, phần mềm Sổ liên lạc điện 
tử, một sản phẩm hợp tác của Bộ giáo dục và 
đào tạo, Vụ Giáo dục tiểu học, Cục Công nghệ 
thông tin và QI Corporation đã được áp dụng ở 
nhiều trường.11 Hình 3. Mô hình ứng dụng Sổ liên lạc điện tử
 Journal of Science - Quy Nhon University, 2019, 13(3), 97-103 99
 TẠP CHÍ KHOA HỌC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
 Trong mô hình trên, cán bộ/giảng viên là Firebase là sự kết hợp giữa nền tảng đám 
những người sử dụng trực tiếp ứng dụng Web mây với hệ thống máy chủ cực kỳ mạnh mẽ, cung 
(được viết với ASP.NET Core) để gửi thông cấp cho chúng ta những API đơn giản, thuận tiện 
báo, thực hiện tải dữ liệu điểm lên hệ thống. Phụ và đa nền tảng. Cụ thể, Google Firebase cung cấp 
huynh/sinh viên nhận thông báo trên ứng dụng những chức năng chính sau:
di động. Một Web API được sử dụng cho phép 
 - Realtime Database (Cơ sở dữ liệu thời 
ứng dụng trên thiết bị di động của phụ huynh/
 gian thực): Firebase lưu trữ dữ liệu dưới dạng 
sinh viên gửi Token (mã đăng ký) về lưu trữ trên 
 JSON và thực hiện đồng bộ dữ liệu tới tất cả các 
cơ sở dữ liệu của hệ thống. Token kết hợp với 
 máy khách theo thời gian thực. 
thông tin mã sinh viên, mã phụ huynh giúp định 
danh được phụ huynh/sinh viên và thiết bị di - Firebase Authentication (Hệ thống xác 
động mà họ đang sử dụng. Token được cấp khi thực của Firebase): với Firebase ta có thể dễ dàng 
phụ huynh/sinh viên lần đầu đăng nhập vào hệ tích hợp các công nghệ xác thực của Google, 
thống, nó được sinh ra và cấp bởi Firebase Cloud Facebook, Twitter, hoặc một hệ thống xác thực 
Messaging - Google. Chúng tôi xây dựng một cơ nặc danh vào trong ứng dụng ở bất kỳ nền tảng 
sở dữ liệu cho việc lưu trữ các thông báo, bảng nào như Android, iOS hoặc Web.
điểm của sinh viên cũng như các Token tương - Firebase Hosting: giúp cho việc triển 
ứng với các thiết bị di động có kết nối với hệ khai một ứng dụng web nhanh chóng dễ dàng với 
thống. Trong tương lai, Web API sẽ được bổ sung hệ thống Firebase, và các dữ liệu sẽ được lưu trữ 
thêm chức năng cho phép tải dữ liệu điểm lên đám mây đồng thời được bảo mật thông qua giao 
hệ thống một cách tự động từ các hệ thống phần thức truy cập SSL.
mềm quản lý đào tạo khác trong nhà trường.
 - Firebase Cloud Messaging (FCM): là 
 Phần bên dưới chúng tôi giới thiệu tổng một dịch vụ đa nền tảng cho phép truyền tin nhắn/
quan về các dịch vụ nền tảng của Google Firebase thông báo giữa các ứng dụng trên máy chủ và các 
và trình bày chi tiết việc áp dụng dịch vụ Firebase ứng dụng trên máy khách (ứng dụng trên thiết bị 
Cloud Messaging - Google trong hệ thống Sổ di động hoặc web). FCM cũng cho phép các ứng 
liên lạc điện tử. dụng trên máy khách gửi ngược gói tin lên các 
3.1. Các dịch vụ của Google Firebase ứng dụng trên máy chủ (Upstream messaging).
 Firebase là một nền tảng ứng dụng di động Theo IBM, điện toán đám mây là việc cung 
và web với các công cụ và hạ tầng được thiết kế cấp tài nguyên máy tính cho người dùng tùy theo 
để hỗ trợ xây dựng các ứng dụng chất lượng cao. mục đích sử dụng thông qua kết nối Internet. Tài 
Thay vì trực tiếp cung cấp các ứng dụng, Google nguyên máy tính đó có thể là phần cứng, phần 
cung cấp các dịch vụ nền tảng để xây dựng ứng mềm, hạ tầng mạng Chúng tôi lựa chọn dịch 
dụng cũng như hỗ trợ tối ưu hóa, tối đa hóa cho vụ Firebase Cloud Messaging - Google trong 
ứng dụng. giải pháp xây dựng ứng dụng Sổ liên lạc điện tử 
 để tận dụng các thế mạnh mà nền tảng đám mây 
 mang lại, chẳng hạn như với dịch vụ này, chúng 
 ta không cần quan tâm tới việc vận hành, bảo trì 
 cơ sở hạ tầng, hệ thống máy chủ, cơ sở dữ liệu, 
 kết nối mạng, cho đến việc lưu trữ tin nhắn, quản 
 lý hàng đợi tin nhắn hay các kỹ thuật khác để 
 đẩy tin nhắn hàng loạt đến các thiết bị di động 
 của người dùng cuối. Dĩ nhiên bên trong các đám 
 mây này là những cơ sở hạ tầng phức tạp được 
Hình 4. Mô hình kiến trúc của Google Firebase duy trì bởi nhà cung cấp dịch vụ để đảm bảo các 
100 Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Quy Nhơn, 2019, 13(3), 97-103
JOURNAL OF SCIENCE
QUY NHON UNIVERSITY
tính năng như khả năng sẵn sàng cao, an ninh và khách), một ứng dụng web trên máy chủ sẽ gửi 
chất lượng, mức độ an toàn, tin cậy cao.2 Theo thông báo đến cho FCM. Nếu máy sinh viên/phụ 
[1], thông qua điện toán đám mây, các cơ sở giáo huynh được kết nối, FCM sẽ chuyển tiếp thông 
dục sẽ giải quyết được bài toán về xây dựng cơ sở báo đến ứng dụng trên máy khách. Ngược lại, 
hạ tầng, phần mềm cũng như việc lưu trữ dữ liệu. FCM sẽ lưu trữ thông báo vào hàng đợi và sẽ gửi 
3.2. Dịch vụ Firebase Cloud Messaging trong lại sau khi có thể.
hệ thống Sổ liên lạc điện tử Để FCM có thể gửi thông báo đến chính 
 Mô hình tổng quan về hoạt động của dịch xác các máy sinh viên/phụ huynh thì ngay lần 
vụ Firebase Cloud Messaging - Google được thể khởi động ứng dụng đầu tiên, ứng dụng sẽ gửi 
hiện trong hình sau: một gói tin đăng ký với FCM để nhận mã đăng 
 ký (Registration Token). Chúng tôi lưu trữ mã 
 đăng ký này tương ứng với mỗi mã sinh viên/mã 
 phụ huynh để thực hiện gửi thông báo chính xác 
 đến đối tượng nhận.
 Quá trình đăng ký với FCM và lưu trữ mã 
 đăng ký vào cơ sở dữ liệu được mô tả như hình 
 bên dưới:
Hình 5. Mô hình Firebase Cloud Messaging
 Thông thường FCM sẽ gửi tin nhắn đến 
máy khách ngay khi có yêu cầu. Tuy nhiên, trong 
một số trường hợp FCM phải trì hoãn việc gửi 
tin, ví dụ như khi thiết bị di động của người dùng Hình 7. Đăng ký với FCM và lưu trữ mã đăng ký vào 
chưa được bật, hoặc ngắt kết nối mạng, khi đó cơ sở dữ liệu
FCM sẽ lưu trữ tin nhắn trong cơ sở dữ liệu của 
họ để gửi lại sau đó. Thời gian lưu trữ tối đa cho l Bước 1: Ứng dụng trên điện thoại của 
một tin nhắn (lifespan of a message) là 28 ngày. sinh viên/phụ huynh khởi động lần đầu tiên, sẽ 
 gửi yêu cầu đăng ký với FCM.
 Chúng tôi đã xây dựng hệ thống Sổ liên lạc 
điện tử dựa trên mô hình gửi thông báo của FCM l Bước 2: FCM gửi mã đăng ký 
như hình bên dưới: (Registration Token, còn được gọi là Instance ID 
 Token) về cho ứng dụng.
 l Bước 3: Ứng dụng gửi mã đăng ký nhận 
 được lên máy chủ thông qua REST API và lưu 
 trữ vào cơ sở dữ liệu.
 Khi sinh viên/phụ huynh không muốn 
 nhận thông báo nữa (đăng xuất khỏi ứng dụng), 
 một gói tin sẽ được ứng dụng gửi lên máy chủ 
Hình 6. Firebase Cloud Messaging trong hệ thống Sổ báo xóa mã đăng ký này đi. Nếu sinh viên/phụ 
liên lạc điện tử
 huynh gỡ cài đặt ứng dụng hoặc xóa dữ liệu ứng 
 Khi muốn gửi thông báo đến cho các máy dụng, FCM sẽ phát hiện và báo cho máy chủ xóa 
di động của sinh viên/phụ huynh (gọi là máy mã đăng ký.
 Journal of Science - Quy Nhon University, 2019, 13(3), 97-103 101
 TẠP CHÍ KHOA HỌC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
4. MỘT SỐ CHỨC NĂNG CHÍNH CỦA HỆ 
THỐNG
Hình 8. Chức năng gửi thông báo đến các nhóm tự 
định nghĩa
 Hình 9. Các chức năng của ứng dụng chạy trên thiết 
 bị di động
102 Tạp chí Khoa học - Trường Đại học Quy Nhơn, 2019, 13(3), 97-103
JOURNAL OF SCIENCE
QUY NHON UNIVERSITY
5. KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN hệ thống quản lý khác trong nhà trường như hệ 
 Trong bài báo này, chúng tôi đã trình bày thống quản lý điểm, quản lý đào tào tín chỉ đang 
mô hình xây dựng hệ thống Sổ liên lạc điện tử, sẵn có có thể tương tác, làm việc với hệ thống Sổ 
sử dụng dịch vụ Firebase Cloud Messaging của liên lạc điện tử. 
Google để gửi thông báo hàng loạt. Việc sử dụng 
dịch vụ này giúp giảm chi phí so với các hệ thống TÀI LIỆU THAM KHẢO
thông báo qua SMS. Đồng thời, nó giúp nhà trường 
có thể thông báo nhiều loại thông tin hơn, chẳng 1. Ngô Tứ Thành. Ứng dụng điện toán đám 
hạn bảng điểm, hình ảnh, video, liên kết web mây trong giáo dục - xu thế tất yếu, 2012. 
 Với dịch vụ Sổ liên lạc điện tử được các 
 2. Lê Đình Tuấn. Áp dụng điện toán đám mây 
công ty phần mềm hoặc các dịch vụ viễn thông 
 trong việc quản lý CNTT tại trường Đại học 
cung cấp ở các trường phổ thông thì phụ huynh 
 Kinh tế công nghiệp Long An, 2012. 
phải trả một khoản phí từ 40.000 - 110.000 đồng/ daihoclongan.edu.vn
gói/năm.10 Nếu triển khai ứng dụng chúng tôi 
xây dựng tại Trường Đại học Quy Nhơn thì nhà 3. Campussuite. School Communication Planning 
 Guide, Campussuite.com.
trường chỉ tốn chi phí thuê máy chủ hàng năm, 
sinh viên và phụ huynh có thể sẽ không tốn phí 4. Campussuite. School Mobile App Planning 
khi sử dụng dịch vụ. Guide, Campussuite.com.
 Hệ thống Sổ liên lạc điện tử có thể phát 5. Ryan Hodson. Andoid programming Succinctly, 
 Syncfusion, 2014.
triển mở rộng theo hướng hỗ trợ công tác quản lý, 
đào tạo, như cho phép các lớp trưởng thông tin 6. Svetlin Nakov, Fundamentals of Computer 
về điểm danh, điểm rèn luyện cho cố vấn học Programming with C#, Sofia, 2013.
tập, thông báo các vấn đề liên quan đến cơ sở vật 7. https://www.powerschool.com/parent-student-
chất một cách kịp thời lên nhà trường Đồng resource-center/
thời, hệ thống như một cổng thông tin điện tử, 8. https://firebase.google.com/
nơi mà sinh viên/phụ huynh có thể xem các tin 
 9. https://firebase.google.com/docs/cloud-
tức về nhà trường một cách nhanh nhất ngay trên 
 messaging/
thiết bị di động của mình. Để hiện thực được điều 
này, chúng tôi đưa ra hai giải pháp: hoặc là cán 10. Các gói cước dịch vụ Sổ liên lạc điện tử vnedu. 
bộ tải dữ liệu vào hệ thống một cách thủ công, 
hoặc là thực hiện tự động thông qua một dịch vụ 11. Sổ liên lạc điện tử Eshool của công ty Quảng 
web (Web API). Việc cập nhật điểm vào hệ thống Ích. https://quangich.com/sanpham/So-lien-lac-
cũng nên được thực hiện tự động, cho phép các dien-tu.aspx
 Journal of Science - Quy Nhon University, 2019, 13(3), 97-103 103