Xây dựng mô hình điểm du lịch cộng đồng bản Kho Mường, xã Thành Sơn, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hoá

hóa cộng đồng đang lan tỏa mạnh mẽ 
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 53.2021 
106 
Du lịch Thanh Hóa có xu hƣớng chuyển dịch mạnh mẽ trong thời gian vừa qua Sự tăng trƣởng du lịch không còn tập trung ở một số điểm du lịch truyền thống mà đang lan tỏa đến các điểm du lịch mới theo chiều từ Đông sang Tây Cơ sở hạ tầng trong toàn khu vực nhất là các trục giao thông huyết mạch kết nối các vùng, khu vực là điều kiện thuận lợi kết nối các điểm du lịch tại bản Kho Mƣờng Bản Kho Mƣờng hiện đã đƣợc quy hoạch thành khu du lịch trọng điểm của huyện Bá Thƣớc, đã có quy hoạch 1/500 cho khu vực bản Kho Mƣờng Một số điểm du lịch cộng đồng phát triển trƣớc đã đến ngƣỡng của sức tải Xu hƣớng tìm kiếm những điểm du lịch mới Thị trƣờng khách du lịch chung của Việt Nam tăng trƣởng nhanh là nguồn thị trƣờng tiềm năng trong tƣơng lai cho phát triển du lịch cộng đồng Nhiều chính sách hƣớng tới xóa đói giảm nghqo, bảo tồn văn hóa các dân tộc đƣợc ban hành là điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch cộng đồng, hƣớng tới mục tiêu phát triển bền vững, góp phần xóa đói giảm nghqo, đồng thời bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống 
2.3.4. Thách thức cho việc phát triển du lịch cộng đồng 
Sự cạnh tranh từ các khu vực lân cận trong việc thu hút khách du lịch và nhà đầu tƣ Thách thức trong việc đầu tƣ phát triển các loại hình du lịch khác với việc bảo tồn cảnh quan tự nhiên, cảnh quan văn hóa Thách thức trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị bản sắc dân tộc trong phát triển du lịch cộng đồng Thách thức cho việc huy động, thu hút ngƣời dân tham gia, đem lại lợi ích cho ngƣời dân Cân bằng lợi ích của các bên tham gia trong hoạt động du lịch 
2.4. Giải pháp pháp triển mô hình du lịch cộng đồng bản Kho Mƣờng 
2.4.1. Giải pháp về quy hoạch, đầu tư 
Đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác xây dựng hạ tầng tới các điểm du lịch trong bản và các quy hoạch về hạ tầng khác đang triển khai Lồng ghép các mục tiêu phát triển du lịch trên địa bàn vào các nội dung về quy hoạch ngành, lĩnh vực nhằm nâng cao hiệu quả khai thác và phát huy tài nguyên Đầu tƣ vốn từ nguồn ngân sách thỏa đáng ƣu tiên đầu tƣ phát triển các sản phẩm, dịch vụ du lịch tại bản 
2.4.2. Giải pháp về nguồn lực 
Tạo điều kiện thuận lợi, đơn giản hóa các thủ tục hành chính để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tƣ vào phát triển du lịch Tạo hành lang thông thoáng, bình đẳng giữa các nhà đầu tƣ trong và ngoài tỉnh, nhà nƣớc và tƣ nhân; Mở rộng các hình thức thu hút đầu tƣ, tận dụng nguồn vốn của các tổ chức quốc tế 
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 53.2021 
107 
Huy động nguồn vốn của doanh nghiệp thông qua kêu gọi đầu tƣ phát triển du lịch, liên kết liên doanh, huy động nguồn vay qua tín dụng ngân hàng, trái phiếu chính phủ hoặc có cơ chế ƣu đãi cho các doanh nghiệp đầu tƣ phát triển du lịch tại bản Kho Mƣờng Có chính sách giảm thuế, ƣu đãi về tài chính đối với các doanh nghiệp đầu tƣ phát triển du lịch Có chính sách khuyến khích sử dụng các nguyên, vật liệu địa phƣơng trong xây dựng các công trình dịch vụ phục vụ du lịch Có chính sách khuyến khích đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực địa phƣơng phục vụ trong các hoạt động du lịch Ban quản lý du lịch của huyện, xã cần chủ động xin tài trợ từ các tổ chức phi chính phủ thông qua các dự án nâng cao năng lực cộng đồng, phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng các hộ dân tham gia du lịch Tranh thủ nguồn vốn từ ngân sách tỉnh với ngân sách địa phƣơng, thực hiện xã hội hóa để đầu tƣ phát triển cơ sở hạ tầng, các sản phẩm, dịch vụ du lịch Cộng đồng dân cƣ tại bản cần tích cực, chủ động, chung tay với chính quyền và doanh nghiệp trong đầu tƣ phát triển thông qua hình thức đóng góp về vốn, sức lao động 
2.4.3. Giải pháp phát triển sản phẩm 
Liên kết với các công ty lữ hành trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động quảng bá, xúc tiến, tổ chức tour và cung cấp sản phẩm du lịch trong bản, liên kết tour, thu hút du khách, chia sẻ kinh nghiệm quản lý sản phẩm, cung cấp dịch vụ du lịch Thu hút các dự án đầu tƣ du lịch và tạo dựng thƣơng hiệu gắn với đặc trƣng về tự nhiên, văn hóa dân tộc, hoạt động sinh kế của bản Xây dựng chính sách phát triển sản phẩm đặc trƣng, hỗ trợ các nguồn lực từ Trung ƣơng tới địa phƣơng trong xây dựng sản phẩm du lịch Thúc đẩy các nhiệm vụ đầu tƣ về xây dựng sản phẩm, dịch vụ du lịch, đa dạng trải nghiệm cho khách du lịch. Nghiên cứu, khôi phục và phát huy các điệu múa hát truyền thống là nguồn lực cho phát triển sản phẩm trải nghiệm văn hóa nghệ thuật Hiện thực hóa các dịch vụ bằng cách thực hiện song song công tác đầu tƣ trang thiết bị, hạ tầng và nâng cao năng lực cho cộng đồng 
2.4.4. Giải pháp về xúc tiến, quảng bá 
Quảng bá hình ảnh du lịch tại bản Kho Mƣờng thông qua các chƣơng trình quảng cáo có tính chất chuyên nghiệp bằng hình ảnh, đa dạng hóa các hình thức thông tin tuyên truyền một cách thƣờng xuyên Tham gia thƣờng xuyên các hội chợ triển lãm, hội nghị, hội thảo du lịch Xây dựng và hoạt động chuyên mục về du lịch trên Đài truyền hình huyện Khuyến khích các cơ sở kinh doanh, các nhà đầu tƣ, các tổ chức và nhân dân trong huyện tích cực tham gia công tác tuyên truyền quảng bá xúc tiến du lịch Xây dựng nội dung thuyết minh, hƣớng dẫn tại các điểm tham quan trên địa bàn bản Phát hành các ấn phẩm quảng bá về du lịch tại bản và đặc sắc văn hóa địa phƣơng dƣới hình thức sổ tay du lịch, video, bản đồ 
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 53.2021 
108 
Xây dựng các kế hoạch nghiên cứu về đối tƣợng khách du lịch đến địa bàn bản, xây dựng cơ sở dữ liệu để nghiên cứu thị trƣờng khách Liên kết với các bản làm du lịch khác trong xã, trong huyện nhƣ bản Đôn, bản Hiêu, bản Son trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động quảng bá, hình thành tour du lịch liên bản, liên huyện Liên kết với các hiệp hội và các công ty du lịch lữ hành trong và ngoài tỉnh để giới thiệu sản phẩm du lịch của bản, tổ chức các tour kết nối du lịch cộng đồng bản với các điểm du lịch sinh thái - văn hóa nổi tiếng vùng lân cận Phối hợp các ngành văn hóa và các ngành liên quan nghiên cứu, khôi phục và phát triển các giá trị văn hóa của bản để phát triển sáng tạo các sản phẩm du lịch Phát triển du lịch tình nguyện với định hƣớng trở thành một công cụ quảng bá hữu hiệu cho hình ảnh du lịch bản Kho Mƣờng 
2.4.5. Giải pháp về đảm bảo môi trường, phát triển bền vững 
Xây dựng các quy định chung về bảo tồn văn hóa bảo tồn cảnh quan môi trƣờng trong phát triển du lịch, đƣa nội dung quy định vào quy chế hoạt động và quản lý của bản Kho Mƣờng [6]. Phối hợp với Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông để rà soát lại các mục tiêu, giải pháp thực hiện dự án đảm bảo đúng các quy định của pháp luật về bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học Phối hợp với các ban ngành, đoàn thể và các bên liên quan trong việc quản lý có hiệu quả một cách bền vững tại các khu vực cần đƣợc bảo tồn trong Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông Tiến hành bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng dân tộc Thái tại bản Kho Mƣờng, từ đó sáng tạo, phát triển trở thành các sản phẩm phục vụ du lịch Phối hợp với các ban, ngành, các nhà khoa học và các bên liên quan nghiên cứu phục dựng các giá trị văn hóa dân gian truyền thống đã bị mai một Phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, và các bên liên quan trong kiểm soát các nguồn tài nguyên, cải thiện môi trƣờng sinh thái, cải thiện nguồn nƣớc, không gian sinh hoạt, không gian vệ sinh đạt tiêu chuẩn về y tế Xây dựng và phổ biến các hƣớng dẫn du khách và ngƣời địa phƣơng trong các hoạt động du lịch tại các điểm du lịch, đặc biệt là các hoạt động du lịch trong không gian hang Kho Mƣờng Chú ý tới các hành vi vẽ, khắc, đập phá trong hang động và có biện pháp ngăn chặn các hành động này Phát triển các chƣơng trình giáo dục toàn dân và giáo dục trong các trƣờng học về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trƣờng và văn hóa, lồng ghép giáo dục văn hóa, môi trƣờng trong chƣơng trình giáo dục bậc tiểu học và mầm non tại bản Đƣa nội dung giám sát tài nguyên và môi trƣờng du lịch (bao gồm cả tự nhiên và nhân văn) vào các nội dung báo cáo định kỳ của huyện 
2.4.6. Giải pháp về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 
Phối hợp với các đơn vị khác trên địa phƣơng xây dựng chƣơng trình đào tạo riêng cho ngƣời dân làm du lịch đảm bảo phát triển du lịch bền vững trên cơ sở phối hợp, liên kết, từng bƣớc chuyển giao chƣơng trình đào tạo [8]. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 53.2021 
109 
Thực hiện các chƣơng trình đào tạo cho lao động du lịch cộng đồng trong bản Huy động vốn trong việc đào tạo, giải quyết việc làm cho lao động nông thôn để đào tạo du lịch trong quá trình chuyển đổi nghề nghiệp từ sản xuất nông nghiệp chủ đạo sang phát triển du lịch Xây dựng các chƣơng trình đào tạo du lịch bền vững, bảo vệ môi trƣờng, bảo vệ văn hóa và lồng ghép các chƣơng trình này vào hệ thống đào tạo Tăng cƣờng sự hợp tác trao đổi học tập kinh nghiệm thông qua các chuyến khảo sát, học hỏi mô hình du lịch của các địa phƣơng khác nhƣ Bá Thƣớc, Mai Châu trong thời gian đầu triển khai xây dựng sản phẩm 
2.4.7. Giải pháp về quản lý nhà nước 
Tăng cƣờng hợp tác, liên kết với các địa phƣơng trong và ngoài tỉnh trao đổi nâng cao năng lực kinh nghiệm nguồn nhân lực quản lý [8]. Thƣờng xuyên nắm bắt, phân tích các kỹ năng cần thiết của các đội ngũ cán bộ quản lý, hoàn thiện và chấn chỉnh các điểm còn yếu kém 
2.4.8. Giải pháp về gìn giữ bản sắc, bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc 
Xác định rõ những giá trị truyền thống của bản Kho Mƣờng trong không gian văn hoá, cảnh quan văn hoá và diện mạo văn hoá, các sắc thái thể hiện giá trị văn hoá truyền thống hay bản sắc văn hoá vùng miền, để định hƣớng bảo tồn, phát huy [4]. Phong trào xây dựng nông thôn mới hàng ngày đang tác động đến không gian văn hóa của những sinh hoạt văn hóa truyền thống Không nên bê tông hoá hoàn toàn, cần giữ lại môi trƣờng cảnh quan tạo nên diện mạo văn hoá “làng bản” với cây xanh bóng mát, nhiều ao hồ, không khí trong lành Nâng cao hiệu quả các hoạt động văn hóa thông tin ở các địa phƣơng; Bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa theo chiều hƣớng tối ƣu nhất; Phát triển các loại hình văn hóa nghệ thuật; Sƣu tầm, khai thác các vốn văn hóa dân tộc; Phục hồi các lễ hội dân gian truyền thống, đa dạng về hình thức tổ chức hoạt động, giữ đúng nguyên bản nội dung lễ hộI [7]. Thực hiện chủ trƣơng “kinh tế trong văn hóa và văn hóa trong kinh tế”, có chính sách đầu tƣ hợp lý, chính sách bồi dƣỡng cán bộ làm văn hoá và những nghệ nhân văn hoá dân gian Làm kinh tế để có kinh phí hoạt động, bảo tồn những giá trị văn hoá truyền thống, mở rộng hợp tác quốc tế về văn hoá Xây dựng nếp sống văn hoá mới ở nông thôn, vận động ngƣời dân giữ gìn nét đҽp văn hoá, những thuần phong mỹ tục, bài trừ những hủ tục lạc hậu, mê tín, dị đoan; có bƣớc đi phù hợp để nuôi dƣỡng và phát huy các giá trị văn hoá cộng đồng nông thôn [7] Xây dựng NTM gắn với phát triển du lịch nông thôn, chủ yếu dựa trên nền tảng của hoạt động không gian sản xuất nông nghiệp với quan điểm phát triển bền vững về môi trƣờng sinh thái và văn hoá Phát triển du lịch nông thôn phải gắn với việc khai thác các giá trị của nông nghiệp truyền thống gắn với bảo tồn, phát huy truyền thống văn hoá bản địa Xây dựng NTM, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc đóng vai trò quan trọng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của ngƣời dân Ngƣời dân đóng vai trò quan trọng trong việc 
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 53.2021 
110 
giữ gìn phát huy nét đҽp văn hoá, phong tục tập quán, tín ngƣỡng [6]. Vì vậy, khi xây dựng đời sống văn hoá NTM cần phải gắn kết chặt chẽ với nền tảng văn hoá của địa phƣơng. Một số giải pháp cụ thể Tổ chức các lớp tập huấn ngắn hạn và dài hạn về bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc Lồng ghép các chƣơng trình học nghề truyền thống, văn hóa bản địa vào chƣơng trình học chính quy của học sinh Xây dựng phim tài liệu về văn hóa dân tộc, đồng thời tuyên truyền để ngƣời dân nâng cao ý thức giữ gìn văn hóa truyền thống Tổ chức các lễ hội văn hóa, giao lƣu, hội thi để giữ gìn và phát triển giá trị truyền thống 
3. KẾT LUẬN 
 Du lịch đã đƣợc giới thiệu tại bản Kho Mƣờng từ gần 10 năm trở lại đây dƣới hình thức du lịch cộng đồng, Tuy vậy, đến thời điểm hiện tại, quy mô và hoạt động du lịch ở đây còn rất nhỏ Du lịch tại bản Kho Mƣờng mới chỉ đem lại thu nhập cho một vài hộ dân và chƣa có đóng góp đáng kể trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng Bài viết đã nghiên cứu về mô hình phát triển du lịch cộng đồng, đánh giá những điều kiện để phát triển du lịch từ đó tác giả đề xuất một số giải pháp mang tính khả thi cao nhằm xây dựng bản Kho Mƣờng, xã Thành Sơn, huyện Bá Thƣớc trở thành điểm du lịch cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế hộ gia đình và kinh tế địa phƣơng 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
[1] Báo Thanh Hóa (2017), Đến với Kho Mường, https://baothanhhoa.vn/van-hoa-giai-
tri/den-voi-kho-muong/127578.htm. 
[2] Cổng thông tin điện tử tỉnh Thanh Hóa - Huyện Bá Thƣớc (2019), Điểm du lịch bản 
Kho Mường, xã Thành Sơn, huyện Bá Thước, https://bathuoc.thanhhoa.gov.vn/ 
portal/Pages/2019-9-23/Diem-du-lich-ban-Kho-Muong-xa-Thanh-Son-huyen-Ba-
Tzdu3qw.aspx. 
[3] IUCN Việt Nam (2008), Hướng dẫn quản lý khu bảo tồn thiên nhiên: Một số kinh 
nghiệm và bài học quốc tế. 
[4] Võ Quế (2006), Du lịch cộng đồng - Lý thuyết và vận dụng, Tập 1, Nxb. Khoa học 
và Kỹ thuật, Hà Nội. 
[5] Phạm Ngọc Thắng (2009), Vai trò du lịch cộng đồng trong xóa đói giảm nghèo, Tạp 
chí Du lịch Việt Nam, số 6, tr18-19. 
[6] Bùi Thị Hải Yến (2012), Du lịch cộng đồng, Nxb. Giáo dục, Hà Nội. 
[7] REST (2017), Community based Tourism: Principles and Meaning, Community 
based tourism handbook. 
[8] Sue BeeTon (2016), Commumnity Development through Tourism, LanhLinks Press, 
1500 Xford street (POBOX 1139) Colung woodvic 3006, Australia. 
[9] UNWTO (2007), A Practical Guide to Tourism Destination Management. 
TẠP CHÍ KHOA HỌC TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 53.2021 
111 
BUILDING A MODEL OF COMMUNITY TOURISM DESTINATIONS FOR KHO MUONG VILLAGE, THANH SON COMMUNE, BA THUOC DISTRICT, THANH HOA PROVINCE 
Dao Thu Tra 
ABSTRACT 
In recent years, the tourism industry has been developed, increasing the demand of tourists in accordance with the interest and investment of the Goverment. Thanh Hoa is planning to build the model of community tourism in Kho Muong village, creating a momentum to help develop tourism to become a spearhead economic sector, a favorable condition for socio-economic development in Kho Muong village, Thanh Son commune, Ba Thuoc district, Thanh Hoa province. Based on the analysis of the current natural, socio-economic conditions of Kho Muong village, the article proposes 8 groups of specific solutions to successfully build a community tourism model in Kho Muong village. 
Keywords: Community tourism, Kho Muong village, community tourism points, Thanh Hoa province. 
* Ngày nộp bài:6/1/2021; Ngày gửi phản biện: 8/1/2021; Ngày duyệt đăng: 29/1/2021