Xác định các test tuyển chọn nam vận động viên cờ vua lứa tuổi 11-12 câu lạc bộ Olympia Chess Hà Nội

 50 
XÁC ĐỊNH CÁC TEST TUYỂN CHỌN NAM VẬN ĐỘNG 
VIÊN CỜ VUA LỨA TUỔI 11 - 12 CÂU LẠC BỘ OLYMPIA CHESS 
HÀ NỘI 
ThS. Phạm Thị Hoa 
ThS. Phan Chí Quyết, ThS. Nguyễn Văn Đại* 
I. ĐẶT VẤN ĐỀ. 
Thực tiễn công tác tuyển chọn VĐV Cờ Vua trẻ nói chung và nam VĐV Cờ Vua trẻ lứa tuổi 
11 - 12 tại Câu lạc bộ Olympia Chess Hà Nội nói riêng cho thấy, hầu hết các HLV đều tiến hành 
tuyển chọn VĐV theo kinh nghiệm, hoặc dựa theo kết quả học tập văn hoá hay kết quả thi đấu 
mà chưa xây dựng được hệ thống các nội dung, tiêu chuẩn tuyển chọn một cách hợp lý, có đầy 
đủ cơ sở khoa học. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến sự chững lại của thành tích cũng như 
phong trào Cờ Vua hiện nay tại Câu lạc bộ Olympia Chess Hà Nội. Mặt khác, các tài liệu 
chuyên môn phục vụ công tác tuyển chọn VĐV Cờ Vua trẻ cho đến nay còn ít được các nhà 
chuyên môn quan tâm nghiên cứu. 
Chính vì vậy, việc xây dựng, lựa chọn hệ thống các test đặc trưng chuyên môn có đủ độ tin 
cậy, đảm bảo đủ cơ sở khoa học ứng dụng trong tuyển chọn nam VĐV cờ vua lứa tuổi 11 - 12 
tại Câu lạc bộ Olympia Chess Hà Nội là hết sức cần thiết. Nội dung bài viết tập trung phản ảnh 
kết quả nghiên cứu lựa chọn các test chuyên môn nhằm mục đích hướng tới xây dựng tiêu 
chuẩn tuyển chọn VĐV cờ vua ở giai đoạn huấn luyện chuyên môn hóa ban đầu. 
THÔNG TIN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 
 51 
BẢNG 3.1. KẾT QUẢ PHỎNG VẤN LỰA CHỌN CÁC TEST TUYỂN CHỌN NAM 
VĐV CỜ VUA TRẺ LỨA TUỔI 11 - 12 (n = 30) 
TT Nội dung phỏng vấn 
Số người 
lựa chọn 
Kết quả phỏng vấn theo tỷ lệ %, xếp theo mức độ 
quan trọng 
Rất quan 
trọng 
Quan trọng Cần 
Không quan 
trọng 
n % n % n % n % n % 
Nhóm test đánh giá năng lực 
trí tuệ: 
1. Cộng trừ số học (lần/2 phút). 24 80.00 22 91.67 2 8.33 0 0.00 0 0.00 
2. Vòng hở Landont (bis/s). 26 86.67 23 88.46 3 11.54 0 0.00 0 0.00 
3. Trắc nghiệm Raven (điểm). 24 80.00 20 83.33 3 12.50 1 4.17 0 0.00 
4. Tương quan số học (điểm). 27 90.00 23 85.19 4 14.81 0 0.00 0 0.00 
5. Cảm giác thời gian (s). 28 93.33 24 85.71 4 14.29 0 0.00 0 0.00 
 Nhóm test chuyên môn: 
6. Trí nhớ tĩnh (điểm). 26 86.67 20 76.92 3 11.54 3 11.54 0 0.00 
7. Trí nhớ động (điểm). 25 83.33 21 84.00 2 8.00 2 8.00 0 0.00 
8. 
Cờ thế chiếu hết sau 2 nước 
(điểm). 
11 36.67 3 27.27 6 54.55 2 18.18 0 0.00 
9. 
Cờ thế chiếu hết sau 3 nước 
(điểm). 
27 90.00 19 70.37 6 22.22 1 3.70 1 3.70 
10. 
Cờ thế chiếu hết sau 4 nước 
(điểm). 
12 40.00 5 41.67 3 25.00 3 25.00 1 8.33 
11. 
Cờ tàn chiến thuật - chiến 
lược (điểm). 
29 96.67 22 75.86 5 17.24 2 6.90 0 0.00 
12. Đòn phối hợp (điểm). 28 93.33 25 89.29 2 7.14 1 3.57 0 0.00 
13. Thi đấu blid 5 phút (điểm). 26 86.67 19 73.08 4 15.38 3 11.54 0 0.00 
14. 
Phân tích thế cờ theo công 
thức (điểm). 
28 93.33 20 71.43 4 14.29 3 10.71 1 3.57 
15. Lập kế hoạch (điểm). 27 90.00 22 81.48 3 11.11 1 3.70 1 3.70 
16. Tính toán phương án (điểm). 24 80.00 19 79.17 3 12.50 2 8.33 0 0.00 
17. Bài thử gỡ đường rối (điểm). 14 46.67 6 42.86 4 28.57 3 21.43 1 7.14 
18. 
Thi đấu ván cờ tích cực 60 
phút (điểm). 
17 56.67 5 29.41 5 29.41 4 23.53 3 17.65 
19. Trí nhớ khai cuộc (điểm). 15 50.00 3 20.00 4 26.67 5 33.33 3 20.00 
20. 
Xác định chiến lược khai 
cuộc (điểm). 
28 93.33 20 71.43 6 21.43 2 7.14 0 0.00 
I. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN 
CỨU. 
Nghiên cứu đã sử dụng các phương 
pháp sau: 
1. Phương pháp phân tích và tổng hợp 
tài liệu. 
2. Phương pháp phỏng vấn toạ đàm. 
3. Phương pháp kiểm tra tâm lý. 
4. Phương pháp kiểm tra sư phạm. 
5. Phương pháp toán học thống kê. 
II.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ 
BÀN LUẬN. 
1.1. Căn cứ ý kiến chuyên gia lựa 
chọn các test tuyển chọn nam VĐV Cờ 
Vua trẻ lứa tuổi 11 - 12 tại Câu lạc bộ 
Olympia Chess Hà Nội. 
Qua tham khảo các tài liệu chuyên môn 
có liên quan, đồng thời, qua tham khảo và 
tìm hiểu thực trạng công tác tuyển chọn 
VĐV Cờ Vua trẻ tại Câu lạc bộ Olympia 
Chess và các Câu lạc bộ Cờ Vua trên địa 
 52 
bàn thành phố Hà Nội, nghiên cứu đã lựa 
chọn được 20 test tuyển chọn nam VĐV 
lứa tuổi 11 - 12 thuộc 2 nhóm gồm: nhóm 
test đánh giá năng lực trí tuệ và nhóm test 
chuyên môn. Trên cơ sở đó tiến hành 
phỏng vấn 30 chuyên gia, HLV. Kết quả 
thu được như trình bày ở bảng 3.1 cho 
thấy: để tuyển chọn nam VĐV Cờ Vua 
lứa tuổi 11 - 12 trong quá trình huấn 
luyện, đại đa số các ý kiến đều lựa chọn 
15 không in nghiêng ở bảng 3.1. Các ý 
kiến lựa chọn các test trên đều xếp chúng 
ở mức độ rất quan trọng trong việc tuyển 
chọn nam VĐV Cờ Vua trẻ lứa tuổi 11 - 
12 (đều có từ 80.00% ý kiến trở lên lựa 
chọn, trong đó có trên 70.00% số ý kiến 
lựa chọn xếp ở mức độ rất quan trọng). 
1.2. Xác định tính thông báo của các 
test đã lựa chọn. 
Nghiên cứu đã tiến hành kiểm tra sơ bộ 
trên đối tượng nam VĐV Cờ Vua trẻ lứa 
tuổi 11 - 12 tại Câu lạc bộ Olympia Chess 
theo các lứa tuổi (lứa tuổi 11: n = 10 VĐV; 
lứa tuổi 12: n = 09 VĐV) thông qua 15 test 
đã lựa chọn qua phỏng vấn, từ đó làm cơ 
sở để xác định hệ số tương quan giữa kết 
quả lập test với thành tích thi đấu (xác định 
thông qua kết quả thi đấu 7 ván cờ nhanh 
theo hệ Thụy Sĩ). Trên cơ sở đó tiến hành 
xác định mối tương quan của các test lựa 
chọn với thành tích thi đấu, nghĩa là xác 
định tính thông báo của các test theo lứa 
tuổi của đối tượng nghiên cứu. Kết quả thu 
được như trình bày ở bảng 3.2 cho thấy: Cả 
15 test đã lựa chọn ở các lứa tuổi nghiên 
cứu (lứa tuổi 11 và 12) đều thể hiện mối 
tương quan mạnh, có đầy đủ tính thông báo 
(rtính > rbảng với P < 0.05) có thể ứng dụng 
trong thực tiễn tuyển chọn nam VĐV Cờ 
Vua lứa tuổi 11 - 12 tại Câu lạc bộ 
Olympia Chess Hà Nội. 
BẢNG 3.2. KẾT QUẢ KIỂM TRA CÁC TEST TUYỂN CHỌN NAM VĐV CỜ VUA TRẺ 
LỨA TUỔI 11 - 12 TẠI CÂU LẠC BỘ OLYMPIA CHESS HÀ NỘI 
TT Test 
Kết quả kiểm tra theo lứa tuổi 
Lứa tuổi 11 (n = 10) Lứa tuổi 12 (n = 9) 
 x r  x r 
1. Cộng trừ số học (lần/2 phút). 31.58 0.80 0.801 32.47 0.83 0.822 
2. Vòng hở Landont (bis/s). 1.51 0.07 0.811 1.58 0.08 0.820 
3. Trắc nghiệm Raven (điểm). 45.23 2.01 0.803 47.17 2.09 0.852 
4. Tương quan số học (điểm). 6.14 0.27 0.884 6.42 0.29 0.835 
5. Cảm giác thời gian (s). 8.94 0.22 0.781 8.72 0.23 0.805 
6. Trí nhớ tĩnh (điểm). 5.23 0.27 0.712 5.51 0.28 0.824 
7. Trí nhớ động (điểm). 6.12 0.30 0.743 6.48 0.32 0.842 
8. Cờ thế chiếu hết sau 3 nước (điểm). 5.11 0.24 0.753 5.48 0.27 0.874 
9. Cờ tàn chiến thuật-chiến lược (điểm) 6.14 0.30 0.707 6.51 0.32 0.872 
10. Đòn phối hợp (điểm). 6.22 0.38 0.701 6.55 0.40 0.819 
11. Thi đấu blid 5 phút (điểm). 4.11 0.33 0.709 4.56 0.37 0.822 
12. Phân tích thế cờ theo công thức (điểm) 6.58 0.39 0.743 6.99 0.42 0.828 
13. Lập kế hoạch (điểm). 5.24 0.23 0.747 5.51 0.24 0.835 
14. Tính toán phương án (điểm). 5.11 0.22 0.852 5.32 0.23 0.803 
15. Xác định chiến lược khai cuộc (điểm) 5.49 0.23 0.828 5.73 0.25 0.815 
 r0.5 0.5139 0.5324 
 53 
1.3. Xác định độ tin cậy của các test 
đã lựa chọn. 
Để xác định độ tin cậy của các test đã 
qua khảo nghiệm tính thông báo ứng dụng 
trong tuyển chọn nam VĐV Cờ Vua trẻ 
lứa tuổi 11 - 12 tại Câu lạc bộ Olympia 
Chess Hà Nội (giai đoạn tuyển chọn 
chuyên môn hóa ban đầu), nghiên cứu đã 
tiến hành kiểm tra 2 lần trong điều kiện 
quy trình, quy phạm như nhau và trong 
cùng một thời điểm. Thời điểm kiểm tra ở 
tuần đầu tiên và tuần thứ ba tháng 
02/2019. Kết quả thu được như trình bày ở 
bảng 3.3 cho thấy: 
BẢNG 3.3. KẾT QUẢ XÁC ĐỊNH ĐỘ TIN CẬY CÁC TEST TUYỂN CHỌN NAM VĐV CỜ 
VUA TRẺ LỨA TUỔI 11 - 12 TẠI CÂU LẠC BỘ OLYMPIA CHESS HÀ NỘI 
TT Test 
Lứa tuổi 11 (n = 10) Hệ số 
tương 
quan (r) 
Lứa tuổi 12 (n = 9) Hệ số 
tương 
quan (r) 
Lần 1 
 x 
Lần 2 
 x 
Lần 1 
 x 
Lần 2 
 x 
1. 
Cộng trừ số học (lần/2 
phút). 
31.58 0.80 31.59 0.82 0.823 32.47 0.83 32.48 0.84 0.821 
2. 
Vòng hở Landont 
(bis/s). 
1.51 0.07 1.51 0.07 0.804 1.58 0.08 1.58 0.07 0.816 
3. 
Trắc nghiệm Raven 
(điểm). 
45.23 2.01 45.20 2.05 0.826 47.17 2.09 47.14 2.06 0.897 
4. 
Tương quan số học 
(điểm). 
6.14 0.27 6.14 0.28 0.882 6.42 0.29 6.42 0.28 0.861 
5. Cảm giác thời gian (s). 8.94 0.22 8.93 0.22 0.872 8.72 0.23 8.71 0.26 0.807 
6. Trí nhớ tĩnh (điểm). 5.23 0.27 5.226 0.28 0.861 5.51 0.28 5.506 0.29 0.843 
7. Trí nhớ động (điểm). 6.12 0.30 6.12 0.31 0.879 6.48 0.32 6.49 0.32 0.855 
8. 
Cờ thế chiếu hết sau 3 
nước (điểm). 
5.11 0.24 5.11 0.25 0.801 5.48 0.27 5.48 0.27 0.814 
9. 
Cờ tàn chiến thuật-
chiến lược (điểm). 
6.14 0.30 6.15 0.31 0.806 6.51 0.32 6.53 0.32 0.807 
10. Đòn phối hợp (điểm). 6.22 0.38 6.23 0.39 0.853 6.55 0.40 6.57 0.42 0.887 
11. 
Thi đấu blid 5 phút 
(điểm). 
4.11 0.33 4.11 0.35 0.855 4.56 0.37 4.56 0.39 0.877 
12. 
Phân tích thế cờ theo 
công thức (điểm). 
6.58 0.39 6.60 0.40 0.884 6.99 0.42 7.01 0.43 0.993 
13. Lập kế hoạch (điểm). 5.24 0.23 5.25 0.23 0.881 5.51 0.24 5.52 0.24 0.991 
14. 
Tính toán phương án 
(điểm). 
5.11 0.22 5.12 0.23 0.875 5.32 0.23 5.33 0.24 0.876 
15. 
Xác định chiến lược 
khai cuộc (điểm). 
5.49 0.23 5.50 0.24 0.863 5.73 0.25 5.74 0.26 0.823 
Cả 15 test đã qua kiểm tra tính thông 
báo ở các lứa tuổi 11 và 12 đều thể hiện 
hệ số tin cậy giữa 2 lần kiểm tra ở mức độ 
rất cao (r > 0.800 với P < 0.05). Điều đó 
cho thấy các test trên đây đều thể hiện mối 
tương quan mạnh, có đầy đủ tính thông 
 54 
báo, đủ độ tin cậy, mang tính khả thi và 
phù hợp trong việc tuyển chọn nam VĐV 
Cờ Vua trẻ lứa tuổi 11 - 12 tại Câu lạc bộ 
Olympia Chess Hà Nội. 
IV. KẾT LUẬN. 
1. Qua quá trình nghiên cứu chặt chẽ, 
nghiên cứu đã xác lập được một hệ thống 
các test chuyên môn đặc trưng đảm bảo độ 
tin cậy và giá trị thông báo cao nhằm 
tuyển chọn (dưới góc độ sư phạm) nam 
VĐV Cờ Vua trẻ lứa tuổi 11 - 12 Câu lạc 
bộ Olympia Chess Hà Nội phù hợp với 
giai đoạn huấn luyện chuyên môn hóa ban 
đầu, bao gồm 15 test thuộc 2 nhóm yếu tố: 
nhóm test đánh giá năng lực trí tuệ (05 
test); nhóm test chuyên môn (10 test). 
2. Các test lựa chọn trên đây đều đảm 
bảo đủ độ tin cậy, tính thông báo, có thể 
sử dụng trong thực tiễn tuyển chọn nam 
VĐV Cờ Vua trẻ lứa tuổi 11 - 12 Câu lạc 
bộ Olympia Chess Hà Nội giai đoạn huấn 
luyện chuyên môn hóa ban đầu 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
. 
1. Nguyễn Ngọc Cừ (1997), “Khoa học tuyển chọn tài năng thể thao”, Tài liệu dùng cho lớp bồi 
dưỡng nghiệp vụ HLV các môn thể thao, Hà Nội. 
2. Dương Nghiệp Chí, Trần Đức Dũng, Tạ Hữu Hiếu, Nguyễn Đức Văn (2004), Đo lường thể thao, 
Nxb TDTT, Hà Nội. 
3. Dlôtnhic (1996), Cờ vua: Khoa học - Kinh nghiệm - Trình độ, Nxb TDTT, Hà Nội, Dịch: Đàm 
Quốc Chính. 
4. Bùi Quang Hải (2012), Giáo trình tuyển chọn tài năng thể thao, Nxb TDTT Hà Nội. 
5. Lê Thanh, Nguyễn Thị Hằng (2014), Giáo trình Cờ vua - Dùng cho sinh viên Đại học, Cao đẳng 
sư phạm TDTT, Nxb TDTT Hà Nội. 
Nguồn bài báo: Bài báo được trích từ 1 phần kết quả nghiên cứu của đề tài: “Nghiên cứu xây dựng tiêu 
chuẩn tuyển chọn nam vận động viên cờ vua lứa tuổi 11 - 12 câu lạc bộ Olympia Chess Hà Nội” - 
Chương trình Khoa học và Công nghệ cấp Câu lạc bộ trong chương trình kế hoạch công tác năm 2019 
của Câu lạc bộ cờ vua Olympia Chess Hà Nội. Chủ nhiệm đề tài. ThS. Phạm Thị Hoa.