Vận dụng tư tưởng của V.I. Lênin về tự phê bình và phê bình trong thực tiễn công tác xây dựng Đảng hiện nay

 chú ý cả đến vấn đề nội dung phê bình nữa”. Tính 
và phê bình cụ thể, thiết thực trong công tác tự phê bình và phê 
 Sự đoàn kết thống nhất trong Đảng là sự bình của Đảng còn thể hiện ở việc hướng vào kiểm 
đoàn kết có nguyên tắc dựa trên những nguyên lý điểm, phân tích, đánh giá, phê phán những vấn đề 
của chủ nghĩa Mác - Lênin, trên lợi ích chung của cấp bách trước mắt của tổ chức đảng và cán bộ, 
giai cấp công nhân, trên cương lĩnh, Điều lệ Đảng, đảng viên, trước hết là hướng vào việc thực hiện 
đường lối, chính sách của Đảng, trên nguyên tắc nhiệm vụ chính trị, chức trách, công vụ và việc tu 
tổ chức và chế độ sinh hoạt của Đảng. Do đó, cần dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực, phong cách 
nghiêm chỉnh thực hiện tự phê bình và phê bình. làm việc của mỗi cán bộ, đảng viên. Thiết thực, cụ 
V.I.Lênin chỉ ra rằng: “Thái độ của một chính đảng thể phải luôn gắn với tính kịp thời, bởi vì nếu tự 
trước những sai lầm của mình là một trong những phê bình và phê bình được tiến hành một cách kịp 
tiêu chuẩn quan trọng nhất và chắc chắn nhất để xét thời sẽ hạn chế được sai lầm, khuyết điểm, không 
xem đảng ấy có nghiêm túc không và có thực sự để chúng tích tụ lại trầm trọng thêm khuyết điểm, 
làm tròn nghĩa vụ của mình đối với giai cấp mình đồng thời ngăn chặn không cho những thiếu sót, sai 
và đối với quần chúng lao động không. Công khai lầm của tổ chức đảng và của cán bộ, đảng viên bị tái 
thừa nhận sai lầm, tìm ra nguyên nhân sai lầm, phân diễn kéo dài, điều quan trọng hơn là giúp uốn nắn 
tích hoàn cảnh đã đẻ ra sai lầm, nghiên cứu cẩn ngay những lệch lạc, kích thích sáng tạo, động viên 
thận những biện pháp để sửa chữa sai lầm ấy, đó là thúc đẩy các tổ chức đảng và mọi cán bộ, đảng viên 
dấu hiệu chứng tỏ một đảng nghiêm túc, đó là đảng hoàn thành thắng lợi mục tiêu nhiệm vụ đặt ra.
làm tròn nghĩa vụ của mình, đó là giáo dục và huấn 
luyện giai cấp, rồi đến quần chúng...” [2, tr.22]. 2.1.2. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh kế thừa 
 Theo V.I.Lênin, trong quá trình lãnh đạo di sản của V.I.Lênin trong công tác xây dựng đảng
“đảng không thể không tránh khỏi những khuyết Chủ tịch Hồ Chí Minh – người sáng lập và 
điểm, sai lầm, thiếu sót được. Ai sợ khó khăn trong rèn luyện Đảng ta, Người rất coi trọng nguyên tắc 
việc kiến thiết xã hội chủ nghĩa, ai để khó khăn đó tự phê bình và phê bình. Có lúc, Hồ Chí Minh coi 
cho mình khiếp đảm, ai tỏ ra tuyệt vọng hay hoang nguyên tắc tự phê bình và phê bình là quy luật phát 
mang, hèn nhát, người đó không phải là người xã triển Đảng. Cũng có khi Người coi đó là nguyên 
hội chủ nghĩa”. Vì vậy, đảng phải vừa làm, vừa tổng tắc trong sinh hoạt Đảng, là vũ khí sắc bén để làm 
kết, rút kinh nghiệm, tức là đảng phải coi trọng tự cho Đảng ta trong sạch vững mạnh. Hồ Chí Minh 
phê bình và phê bình, trước hết là tự phê bình. Đây nói: “Mỗi người đều có thiện ác ở trong lòng. Ta 
là quy luật bất di bất dịch về sự phát triển của đảng. phải làm cho phần tốt ở mỗi con người nảy nở như 
Quá trình tự phê bình và phê bình còn phải tuân thủ hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi, đó là thái 
cương lĩnh, đường lối, chính sách tôn trọng bảo vệ độ của người cách mạng”; vì vậy, “thang thuốc hay 
lợi ích của Đảng và phải tiến hành trong tổ chức nhất là thiết thực phê bình và tự phê bình” [3, tr.262].
Đảng, không được lợi dụng tự phê bình và phê bình Trong 30 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt 
để đả kích cá nhân, gây rối nội bộ, gây chia rẽ, mất được những thành tựu hết sức to lớn và có ý nghĩa 
đoàn kết đi đến việc phá vỡ sự tập trung thống nhất lịch sử, cũng chính được dẫn dắt và soi sáng bởi 
trong Đảng, theo Lênin: “toàn bộ công tác cả chúng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; Đảng 
ta, tất cả sự nỗ lực của chúng ta sẽ dùng để làm gì, ta luôn trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa 
khi mà kết quả bao giờ cũng chỉ là cuộc đấu tranh để Mác-Lênin trong thực tiễn cách mạng. Quá trình 
gây ảnh hưởng ấy, chứ không phải là để hoàn toàn lãnh đạo cách mạng, trước những công việc khó 
tranh thủ và củng cố ảnh hưởng đó” [2, tr.369]. Tự khăn phức tạp và mới mẻ, không tránh khỏi có lúc, 
phê bình và phê bình theo quan điểm của Lênin còn có việc Đảng mắc sai lầm, khuyết điểm. Mỗi lần 
96 Khoa học & Công nghệ - Số 10/Tháng 6 - 2016 Journal of Science and Technology
 ISSN 2354-0575
như vậy, Đảng đều nghiêm khắc tự phê bình, tìm ra hiện khác nhau về phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ 
nguyên nhân của những sai lầm và quyết tâm sửa nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội”[6, tr.22]. Đại hội Đại 
chữa. biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 
 Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: XII đánh giá, nghiêm túc: “trong thực hiện Nghị 
“Đảng cách mạng cần tự phê bình và phê bình như quyết Trung ương 4 một số việc chưa đạt mục tiêu 
người ta cần không khí; cũng như người có bệnh, Nghị quyết đề ra. Trong tự phê bình và phê bình, 
nếu giấu giếm bệnh tật trong mình không dám uống tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm vẫn còn 
thuốc, để bệnh ngày càng nặng thêm, nguy hiểm khá phổ biến, một số cán bộ, đảng viên chưa tự giác 
đến tính mạng; mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, mỗi nhìn nhận đúng mức khuyết điểm và trách nhiệm 
ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa của mình trong công việc được giao phụ trách. Trên 
như mỗi ngày rửa mặt. Được như thế thì trong Đảng một số vấn đề, qua kiểm điểm của cấp uỷ, tổ chức 
sẽ không hề có bệnh, mà Đảng sẽ mạnh khỏe vô đảng các cấp từ Trung ương đến cơ sở vẫn chưa 
cùng” [3, tr.22]. làm rõ thực chất, mức độ nghiêm trọng của tình 
 Vì vậy, trước yêu cầu mới của nhiệm vụ hình, xảy ra ở đâu, ai chịu trách nhiệm, như tình 
cách mạng, Đảng ta đã có nhiều nghị quyết về công trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; 
tác xây dựng Đảng; phát động các cuộc xây dựng, tình trạng chạy chức, chạy tội, tham nhũng, lợi ích 
chỉnh đốn Đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình; nhóm,... Việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới 
học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phương các quy định của Đảng và Nhà nước theo hướng đề 
pháp, tác phong Hồ Chí Minh, đặc biệt Nghị quyết cao hơn trách nhiệm và quyền hạn của người đứng 
Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách đầu trong mối quan hệ giữa tập thể và cá nhân chưa 
về xây dựng Đảng hiện nay” nhận định: vấn đề thực hiện được” [5]. Do đó, qua kiểm điểm, tự phê 
nghiêm trọng nhất là một bộ phận không nhỏ cán bình và phê bình, một số vấn đề nổi cộm, bức xúc 
bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị mà dư luận quan tâm như: tình trạng chạy chức, 
trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, chạy quyền, chạy tội, cục bộ, “lợi ích nhóm” vẫn 
suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống chưa làm rõ được thực chất và mức độ nghiêm trọng 
với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý của tình hình; chưa chỉ ra được địa chỉ, đối tượng và 
tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực trách nhiệm cụ thể.
dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, 
cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên 3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng tự phê 
tắc chậm được khắc phục, làm giảm sút lòng tin bình và phê bình trong công tác xây dựng đảng 
của nhân dân đối với Đảng; nếu không được sửa hiện nay
chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của 3.1. Tăng cường công tác giáo dục chủ nghĩa 
Đảng và sự tồn vong của chế độ. Đây là công việc Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ, 
không đơn giản, dễ dàng; trái lại, vô cùng khó khăn, đảng viên có nhận thức đúng đắn và sâu sắc về 
phức tạp, thậm chí có thể nói là một cuộc đấu tranh tự phê bình và phê bình
gay go, gian khổ diễn ra ngay trong mỗi con người, Tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ cán bộ, đảng 
mỗi tổ chức... Do đó, có thể nói, qua đợt kiểm điểm viên phải tích cực học tập và vận dụng sáng tạo chủ 
tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nhằm có 
trung ương 4 (khóa XI) đã đem lại luồng sinh khí thế giới quan khoa học, niềm tin cộng sản và có 
mới trong đời sống chính trị; nhận thức, trách nhiệm bản lĩnh chính trị vững vàng trước những khó khăn, 
của các cấp ủy, tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên thách thức; nhạy bén về nhãn quan chính trị, kịp 
đối với công tác xây dựng Đảng được nâng lên rõ thời phát hiện và kiên quyết đấu tranh với các thủ 
rệt; tinh thần đoàn kết, thống nhất được củng cố; đoạn, hành động “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật 
dân chủ được mở rộng; các nhân tố tích cực được đổ của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch; 
phát huy góp phần ngăn chặn những biểu hiện của kiên quyết đấu tranh với những nhận thức, quan 
suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, củng điểm mơ hồ, lệch lạc, hành vi sai trái; đề cao trách 
cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối nhiệm chính trị, thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ 
với Đảng. được giao, đóng góp sức lực, trí tuệ của mình xây 
 dựng đảng bộ, chi bộ trong sạch, vững mạnh, cơ 
2.2. Cơ sở thực tiễn quan, đơn vị vững mạnh toàn diện.
 Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) đánh 
giá: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, 3.2. Nâng cao tính đấu tranh, nghiêm túc thực 
trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo hiện tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng
quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về Xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng, đơn vị đoàn 
chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống với những biểu kết, thống nhất. Thường xuyên nêu cao tính chiến 
Khoa học & Công nghệ - Số 10/Tháng 6 - 2016 Journal of Science and Technology 97
ISSN 2354-0575
đấu, tự phê bình và phê bình của người đảng viên, Các cấp ủy, tổ chức đảng cần tăng cường hơn 
cấp trên làm gương cho cấp dưới, lãnh đạo làm nữa công tác quản lí, giáo dục, rèn luyện, đào tạo, 
gương cho nhân viên. Thực hiện tốt công tác kiểm bồi dưỡng nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng, 
tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng, kiên quyết đưa năng lực công tác cho cán bộ, đảng viên; đồng thời, 
ra khỏi Đảng những phần tử thoái hóa, biến chất mỗi cán bộ, đảng viên cần phải tích cực tự học tập, 
trong cán bộ, đảng viên nhằm giữ nghiêm kỷ luật tự rèn luyện phấn đấu nâng cao trình độ, hoàn thành 
của Đảng; phái khéo kết hợp các biện pháp giáo tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. 
dục, đặc biệt nêu gương người tốt việc tốt, để giáo 
dục, rèn luyện nhân cách cán bộ, đảng viên. 3.5. Phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, 
 các tổ chức chính trị - xã hội tham gia tích cực 
3.3. Thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân vào công tác xây dựng đảng
chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách trong Như chúng ta đều nhận rõ: công tác xây 
mọi hoạt động của cơ quan, đơn vị; dân chủ dựng Đảng là một công việc rất khó khăn, phức tạp 
trong Đảng cần được đặc biệt coi trọng vì nó liên quan đến con người, đến tổ chức, nhất là 
 Tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ việc đóng góp ý kiến, phê bình cho cấp ủy, tổ chức 
bản trong xây tổ chức và hoạt động của đảng; bảo đảng, cán bộ, đảng viên. Có quy chế tiếp nhận, xử lí 
đảm phát huy tính tích cực và sáng tạo của các tổ thông tin, chế độ tiếp thu và trả lời ý kiến đóng góp, 
chức đảng và đảng viên, đồng thời bảo đảm xây nguyện vọng hoặc khiếu nại, tố cáo của quần chúng 
dựng Đảng thành một tổ chức tập trung thống nhất đối với cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng.
có kỷ luật nghiêm minh. Trong sinh hoạt và hoạt Tóm lại, tự phê bình và phê bình là quy luật 
động của mình, các tổ chức Đảng phải tuân theo phát triển Đảng, là nguyên tắc, chế độ thường xuyên 
nguyên tắc tập thể lãnh đạo, đó là nguyên tắc lãnh trong sinh hoạt đảng. Trong thời gian tới cần xây 
đạo cao nhất, đồng thời kết hợp chặt chẽ tập thể dựng quy định cụ thể về thực hiện nguyên tắc tập 
lãnh đạo với cá nhân phụ trách, phát huy tinh thần trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, đẩy mạnh 
trách nhiệm của cá nhân. Có như vậy, dân chủ và thực hiện chất vấn trong Đảng làm cho Đảng ta 
kỷ luật trong đảng mới được xây dựng thành chế thật sự “đạo đức và văn minh”. Năm nay kỷ niệm 
độ chặt chẽ. 146 năm Ngày sinh của V.I.Lênin (22/4/1870 - 
 Đặc biệt, chú trọng dân chủ trong thảo luận, 22/4/2016) đúng vào dịp Đảng ta tổ chức thành 
bàn bạc, ra quyết định và tổ chức thực hiện. Thực công Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản 
hiện tốt quy chế lãnh đạo, quy chế làm việc, chế độ Việt Nam lần thứ XII, đặc biệt thực hiện Chỉ thị 
thông tin nhanh chóng, chính xác để đảm bảo thực 01/TW ngày 22/3/2016 của Bộ Chính trị về học 
sự dân chủ, quyết định tập thể. Tiếp tục đổi mới tập, quán triệt, nghiên cứu Văn kiện Đại hội Đại 
phương thức lãnh đạo trong hệ thống tổ chức của biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 
Đảng; đổi mới phương pháp, phong cách, lề lối làm XII; đồng thời vận dụng những chỉ dẫn của Lênin 
việc của các cơ quan lãnh đạo của Đảng từ Trung về tự phê bình và phê bình soi sáng cho chúng ta 
ương tới cơ sở, xây dựng phong cách làm việc khoa xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nhằm góp phần làm 
học, tập thể, dân chủ, gần dân, trọng dân, vì dân, cho Đảng vững mạnh ngang tầm với đòi hỏi của sự 
bám sát thực tiễn, nói đi đôi với làm. phát triển đất nước. Nhân dân ta nguyện quyết tâm 
 xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội 
3.4. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vững chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và 
mạnh; kết hợp chặt chẽ giữa việc kiện toàn cán tư tưởng Hồ Chí Minh vì mục tiêu dân giàu, nước 
bộ chủ trì với kiện toàn cấp ủy đảng mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.
Tài liệu tham khảo
 [1]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, NXB Chính 
 trị Quốc gia, Hà Nội.
 [2]. V.I.Lênin toàn tập, tập 41, NXB Tiến bộ, 1979.
 [3]. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009.
 [4]. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành khóa XI, NXB Chính 
 trị Quốc gia, Hà Nội, 2012.
 [5]. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, NXB Chính trị Quốc 
 gia, Hà Nội, 2016.
98 Khoa học & Công nghệ - Số 10/Tháng 6 - 2016 Journal of Science and Technology
 ISSN 2354-0575
 THE APPLICATION OF V.I.LENIN’S IDEOLOGICAL ABOUT SELF-CRITICISM AND 
 CRITICISM IN REALITY WORKING OF PARTY BUILDING AT PRESENT
Abstract:
 In view of Lenin, self-criticism and criticism have an important position and implication in 
contributing to clean Party member team, prevent the degenerate of a number of cadres and members 
internally Party. Seriously implement of self-criticism and criticism on the Platform, principle, Charter 
the Party, with building solidarity, contributing to build the Party to be pure and strong. Our Party and 
President Ho Chi Minh had received the meaning and importance of self-criticism and criticism in the 
work of Party building. Using flexible, innovative this principle are contributing to our Party firmly strong 
political, ideological, organization and moral.
Keywords: Self-criticism and criticism, the work of Party building, Party properties, educational, principle.
Khoa học & Công nghệ - Số 10/Tháng 6 - 2016 Journal of Science and Technology 99