Vận dụng lý luận về đấu tranh giai cấp trong "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" của C. Mác và Ph. Ăngghen trong thời kỳ đổi mới ở nước ta hiện nay

ốc của t t yếu san vươn 
quốc của tự o “thay cho xã hộ tư 
sản ũ với những giai c p và ối kháng 
giai c p của nó, sẽ xu t hiện một liên 
hợp tron ó sự phát triển tự do của 
mỗ n ườ là ều kiện cho sự phát 
triển tự do của t t cả mọ n ườ ” C. 
Má và P . Ăn en tập 4, 2004: 628). 
Tr n ơ sở lý luận của học thuyết 
cách mạng uyên ng n Đảng Cộng 
sản, với phạm vi bài viết, tác giả 
sâu phân tích sự vận dụng lý luận về 
nguồn gốc, vai trò và mụ u 
tranh giai c p trong luận thuyết về 
“ u tranh giai c p” n u tr n ủa C. 
Má và P . Ăn en ối vớ nước ta 
trong thời kỳ ổi mới xây dựn t 
nước hiện nay. 
3. VẬN DỤNG LÝ LUẬN VỀ ĐẤU 
TRANH GIAI CẤP CỦA C. MÁC VÀ 
PH. ĂNGHEN VÀO THỰC TIỄN ĐỔI 
MỚI VÀ XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC TA 
HIỆN NAY 
3.1. Tính tất yếu và đặc điểm đấu 
tranh giai cấp trong thời kỳ đổi mới 
ở nước ta hiện nay 
V.I. Lênin (tập 26, 1980: 69) cho rằng: 
“C ủ n a Má o ta á k m ỉ 
nam ể tìm ra những quy luật trong 
tình trạng rối tung và hỗn ộn bề 
ngoài ó là: lý luận về u tranh 
giai c p”. Vận dụng học thuyết về giai 
c p và u tranh giai c p của chủ 
n a Má vào t ực tiễn cách mạng 
Việt Nam, bằn quan ểm lịch sử - cụ 
thể Đảng Cộng sản Việt Nam ải 
quyết một cách hài hòa, khoa học 
quan hệ giữa dân tộc và giai c p, lợi 
ích dân tộc và lợi ích giai c p, luôn 
giươn ao n ọn cờ ạ oàn kết toàn 
dân - o ó là ường lối chiến lược, 
là nguồn sức mạn và ộng lực to lớn 
 ể xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt 
Nam xã hội chủ n a. 
Tron ều kiện ổi mới ở nước ta 
hiện na Đảng Cộng sản Việt Nam 
chủ trươn p át tr ển kinh tế thị 
trườn ịn ướng xã hội chủ n a 
nhằm tạo ều kiện ể mọi tầng lớp, 
giai c p trong xã hội có thể phát huy 
hết tiềm năn ủa mình, góp phần 
thực hiện mụ t u ân àu nước 
mạnh, dân chủ, công bằn và văn 
minh. Thời kỳ quá ộ, do sự tồn tại 
của nhiều thành phần kinh tế, nhiều 
hình thức sở hữu khác nhau, nên t t 
yếu tồn tại những giai c p và tầng lớp 
 PHAN THỊ HỒNG DUYÊN - LÊ THỊ NGỌC THÙY – VẬN DỤNG LÝ LUẬN VỀ 
32 
xã hội khác nhau, với những nhu cầu 
và lợi ích khác nhau bên cạnh lợi ích 
 un là ộc lập dân tộc và sự phồn 
vinh của t nước n n u tranh giai 
c p ũn là một t t yếu khách quan. 
Tuy nhiên, sự á ịnh các giai c p 
trong xã hội ta hiện nay thành hai lực 
lượn ối kháng về mặt lợi ích theo 
“n u n mẫu” về giai c p và u tranh 
giai c p n ư tron luận thuyết của C. 
Má và P . Ăngghen sẽ là không phù 
hợp. Tron ều kiện mới, việc nhận 
thứ ún n tính ch t, nội dung của 
cuộ u tranh giai c p ở nước ta 
hiện na tr n ơ sở ó giải quyết mối 
quan hệ giữa các giai c p và tầng lớp 
xã hộ t eo ườn ướng vừa oàn 
kết hợp tác, vừa u tranh phát triển 
xây dựng khố ạ oàn kết toàn dân 
vững mạnh ưới ngọn cờ ộc lập dân 
tộc và chủ n a ội, nhằm thực 
hiện nhiệm vụ chiến lược là xây dựng 
chủ n a ội và bảo vệ Tổ quốc 
xã hội chủ n a mang tính t t yếu. 
Trong thời kỳ quá ộ lên chủ n a 
hội ở nước ta hiện nay, u tranh giai 
c p ượ á ịnh có một số ặc 
 ểm: Một là, cuộ u tranh giai c p 
ở nước ta tiến àn tron ều kiện từ 
một nền sản xu t nh l n ủ 
n a ội b qua a oạn phát 
triển tư ản chủ n a. Đại hộ Đại 
biểu toàn quốc lần thứ VI của Đản 
khẳn ịn : “T ời kỳ quá ộ ở nước 
ta do tiến thẳng lên chủ n a ội 
từ một nền sản xu t nh , b qua giai 
 oạn phát triển tư ản chủ n a 
 ươn n n p ải lâu dài và r t khó 
k ăn. Đó là một thời kỳ cải biến cách 
mạng sâu s c, toàn diện, triệt ể 
nhằm xây dựng từ ầu một chế ộ xã 
hội mới cả về lự lượng sản xu t, 
quan hệ sản xu t và kiến trú t ượng 
tầng” Đảng Cộng sản Việt Nam, 1987: 
41). 
Hai là, cuộ u tranh giai c p ở nước 
ta hiện na ược tiến àn tron ều 
kiện t nước thống nh t ưới sự 
l n ạo của Đảng cộng sản, lợi ích 
dân tộc và lợi ích giai c p thống nh t 
với nhau. Cuộ u tranh giai c p ở 
nước ta biểu hiện ra là cuộ u tranh 
chống các lự lượng phản cách mạng 
những kẻ thù xâm phạm ộc lập dân 
tộc và chủ n a ội. Độc lập dân 
tộc trở thành mụ t u là ều kiện 
tiên quyết ể xây dựng thành công 
chủ n a ội ồng thời, xây dựng 
thành công chủ n a ội là ơ sở 
vật ch t ảm bảo ộc lập dân tộc bền 
vững. Vì vậy, cuộc u tranh giai c p 
ở nước ta vừa mang nội dung giai c p, 
vừa chứa ựng nội dung dân tộc. 
Tron ó, “lợi ích giai c p công nhân 
thống nh t với lợi ích toàn dân tộc 
trong mụ t u un là: ộc lập dân 
tộc g n liền với chủ n a ội, dân 
 àu nước mạnh, xã hội công bằng, 
dân chủ văn m n ” Đảng Cộng sản 
Việt Nam, 2001: 85-86). Cuộ u 
tranh giai c p vẫn òn n ưn n liền 
với sự nghiệp bảo vệ ộc lập dân tộc, 
chống nghèo nàn, lạc hậu, kh c phục 
nước nghèo, chậm phát triển. 
Ba là, cuộ u tranh giai c p ở nước 
ta diễn ra tron ều kiện chính trị 
quốc tế diễn biến phức tạp, các thế 
lự t ù ị tăn ường diễn biến hòa 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 3 (247) 2019 
33 
bình nhằm phủ ịnh chủ n a ội 
ở nước ta. Đảng Cộng sản Việt Nam 
 chỉ rõ: “Diễn biến hòa bình là một 
n u ơ r t lớn và r t nghiêm trọng, 
cuộ u tranh của nhân dân ta chống 
diễn biến hòa bình là cuộ u tranh 
giai c p và dân tộc, cuộ u tranh 
giữa a on ường xã hội chủ n a 
và và tư ản chủ n a diễn ra gay go, 
quyết liệt và phức tạp l n quan ến 
sự sống còn của Đảng ta, của chế ộ 
ta và nền ộc lập của nước ta” Đảng 
Cộng sản Việt Nam, 1991: 72). 
3.2. Hình thức đấu tranh giai cấp 
trong điều kiện mới 
Điều kiện mới của cuộ u tranh giai 
c p ở nướ ta ược thể hiện ở chỗ, 
những biến ổi to lớn về kinh tế, xã 
hội do công cuộ ổi mớ t nước 
 ưới sự l n ạo của Đảng mang lại 
trong thờ an qua làm o ơ u 
giai c p, vị trí, mối quan hệ giữa các 
giai c p, các tầng lớp xã hộ ó 
nhiều t a ổ . Đặc biệt, quá trình 
thực hiện công nghiệp hóa, hiện ại 
 óa t nước, phát triển nền kinh tế 
thị trườn ịn ướng xã hội chủ 
n a và mở rộng hội nhập quốc tế, 
bên cạnh nhữn tá ộng tích cự ối 
với sự phát triển kinh tế - xã hội, 
nhữn tá ộng tiêu cực của nền kinh 
tế thị trường, toàn cầu hóa và hội 
nhập quốc tế và an làm chuyển 
biến khá sâu s c các v n ề chính trị, 
kinh tế và xã hộ tron ó ó quan ệ 
giữa các giai c p, tầng lớp trong xã 
hộ . Do ó Đảng Cộng sản Việt Nam 
 á ịnh quan hệ hợp tá và u 
tranh giữa các giai c p, tầng lớp là 
mối quan hệ lâu dài trong sự nghiệp 
xây dựng và bảo vệ Tổ quố ưới sự 
l n ạo của Đảng. Các giai c p và 
các dân tộc trong cộn ồng phải l y 
mục tiêu giữ vữn ộc lập, thống nh t, 
v ân àu nước mạnh, xã hội công 
bằng, dân chủ văn m n làm ểm 
tươn ồng. Đồng thời, phải xóa b 
mặc cảm ịnh kiến, phân biệt ối xử 
về quá khứ, giai c p, thành phần, xây 
dựng tinh thần cởi mở, tin cậy lẫn 
n au ướng tớ tươn la . Đâ n 
là nhận thức mới của Đảng Cộng sản 
Việt Nam về u tranh giai c p, thể 
hiện sự vận dụn ún n và sáng 
tạo học thuyết u tranh giai c p của 
chủ n a Má - L n n vào nước ta 
hiện nay. 
3.3. Vận dụng lý thuyết về nguồn 
gốc và mục tiêu đấu tranh giai cấp 
của C. Mác và Ph. Ăngghen trong 
thời kỳ đổi mới ở nước ta hiện nay 
3.3.1. Vận dụng lý luận về nguồn 
gốc, động lực và vai trò của đấu 
tranh giai cấp 
Theo C. Mác và Ph. Ăn en nguồn 
gố u tranh giai c p là do sự phát 
triển lự lượng sản xu t. N ư vậy v n 
 ề ặt ra, phát triển lự lượng sản 
xu t tr n ơ sở thống nh t lợi ích giữa 
các giai c p và tầng lớp trong xã hội là 
 à toán k ó mà Đản ta vận dụng 
linh hoạt trong phát triển kinh tế - xã 
hội hiện nay. 
Đại hội lần thứ IX của Đảng Cộng sản 
Việt Nam á ịn : “Nội dung chủ 
yếu của cuộ u tranh giai c p trong 
 a oạn hiện nay là thực hiện th ng 
lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện 
 PHAN THỊ HỒNG DUYÊN - LÊ THỊ NGỌC THÙY – VẬN DỤNG LÝ LUẬN VỀ 
34 
 ạ óa t eo ịn ướng xã hội chủ 
n a k c phục tình trạn nước 
nghèo kém phát triển; thực hiện công 
bằng xã hội, chống áp bức b t công; 
 u tran n ăn ặn và kh c phục 
nhữn tư tưởn và àn ộng tiêu cực, 
sa trá ; u tranh làm th t bạ âm mưu 
và àn ộng chống phá của các thế 
lự t ù ịch; bảo vệ ộc lập dân tộc, 
xây dựn nước ta trở thành một nước 
xã hội chủ n a p ồn vinh, nhân dân 
hạn p ú ” Đảng Cộng sản Việt Nam, 
2001: 86 . Tron ều kiện hiện nay, 
nước ta còn có bốn n u ơ là “tụt hậu 
 a ơn về kinh tế so vớ á nước 
trong khu vực và thế giớ ; n u ơ 
„diễn biến hòa bình‟ của thế lực thù 
 ịch nhằm chốn p á nước ta; tình 
trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, 
 ạo ức, lối sống, những biểu hiện „tự 
diễn biến‟, „tự chuyển hóa‟ trong nội bộ 
cán bộ ảng viên, công chức, viên 
chức; sự tồn tại và những diễn biến 
phức tạp của tệ quan l u t am n ũn 
l n p ” Đảng Cộng sản Việt Nam, 
2016: 19). Vì vậ Đảng Cộng sản Việt 
Nam á ịn : “Đẩy mạnh toàn diện, 
 ồng bộ công cuộ ổi mới; phát triển 
kinh tế nhanh, bền vững, ph n u 
sớm ưa nướ ta ơ ản trở thành 
nước công nghiệp t eo ướng hiện 
 ạ  K n qu ết k n tr u tranh bảo 
vệ vững ch ộc lập, chủ quyền, 
thống nh t, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ 
quốc, bảo vệ Đản N à nước, nhân 
dân và chế ộ xã hội chủ n a 
không ngừng phát huy sức mạnh của 
khố ạ oàn kết toàn dân tộ ; tăn 
 ường sự ồng thuận xã hộ ” Đảng 
Cộng sản Việt Nam, 2016: 76, 79). 
Xu t phát từ ều kiện lịch sử cụ thể ở 
nước ta, nhiệm vụ của cuộ u tranh 
giai c p là phải kết hợp chặt chẽ giữa 
cải tạo và xây dựng. Trong cải tạo có 
xây dựng, trong xây dựng có cải tạo, 
tron ó â ựng là chủ yếu. Chúng 
ta vừa xóa b á ũ vừa xây dựng 
cái mới b t ầu từ cải tạo lự lượng 
sản xu t với quan hệ sản xu t phù 
hợp, tạo ra ơ sở kinh tế mới và kiến 
trú t ượng tầng mới. Đ u tran ể 
chiến th ng nghèo nàn lạc hậu, xây 
dựn ơ sở vật ch t, k thuật của chủ 
n a ội là nhiệm vụ quan trọng 
 àn ầu trong sự nghiệp ổi mới của 
nhân dân ta. Đồng thời, nhằm phát 
huy mọi tiềm năn và á n uồn lực 
của các thành phần kinh tế, của toàn 
xã hộ ể thực hiện th ng lợi sự 
nghiệp công nghiệp hóa, hiện ại hóa 
 t nước. Vì vậ ể thực hiện ược 
mụ t u ó ần phả ổi mớ ơ ế, 
chính sách, giải quyết tốt v n ề lợi 
 tr n ơ sở ó tạo sự ồng thuận 
trong xã hội là v n ề ặc biệt quan 
trọn . Đ ều ó o p p ún ta 
phát huy sức mạnh cao nh t ầ ủ 
nh t các nguồn lực, trí tuệ của toàn xã 
hội vào sự nghiệp chung của t 
nước. 
Tron k ặt nội dung trọng tâm của 
cuộ u tranh giai c p vào nhiệm vụ 
kinh tế Đảng luôn quan tâm coi trọng 
các mặt chính trị tư tưởn văn óa 
xã hội của cuộ u tranh giai c p. Để 
thực hiện ược những nội dung về 
 u tranh giai c p nói trên, các hình 
thức và biện pháp u tranh giai c p 
hiện nay chủ yếu là giáo dục, thuyết 
TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 3 (247) 2019 
35 
phụ n u ươn và á ện pháp 
hòa bình. Giải quyết mâu thuẫn giai 
c p tr n ơ sở thống nh t lợi ích 
chung, tạo nên sự thống nh t về chính 
trị tư tưởn ạ oàn kết toàn dân tộc 
dựa trên nền tảng liên minh giữa giai 
c p công nhân với nông dân và trí 
thức và mở rộng quan hệ quốc tế. 
Công cụ chủ yếu ể thực hiện u 
tranh giai c p trong thời kỳ ổi mới ở 
nước ta hiện nay là xây dựng Nhà 
nước pháp quyền xã hội chủ n a. 
N à nước của n ân ân lao ộng, 
mang bản ch t giai c p công nhân, 
 ặt ưới sự l n ạo của Đảng Cộng 
sản Việt Nam. 
3.3.2. Vận dụng lý luận về mục tiêu 
của đấu tranh giai cấp 
Theo uyên ng n Đảng Cộng sản, 
mục tiêu cuộ u tranh của giai c p 
vô sản là giải phóng mình và giải 
phóng toàn xã hộ . N ư vậ ể ạt 
 ược mụ t u nà Đản ta vận 
dụng linh hoạt trong thực tiễn Việt 
Nam. 
Đại hội lần thứ XI của Đản k ẳng 
 ịn : “Đạ oàn kết toàn dân tộc là 
 ường lối chiến lược của cách mạng 
Việt Nam; là nguồn sức mạn ộng 
lực chủ yếu và là nhân tố ó ý n a 
quyết ịnh bảo ảm th ng lợi của sự 
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 
L y mục tiêu xây dựng một nước Việt 
Nam òa n ộc lập, thống nh t, 
toàn vẹn lãnh thổ ân àu nước 
mạnh, dân chủ, công bằn văn m n 
làm ểm tươn ồng; xóa b mặc 
cảm ịnh kiến về quá khứ, thành 
phần giai c p, ch p nhận nhữn ểm 
khác nhau không trái với lợi ích chung 
của dân tộ ; ề cao tinh thần dân tộc, 
truyền thốn n ân n a k oan 
 un  ể tập hợp oàn kết mọi 
n ười vào mặt trận un tăn 
 ườn ồng thuận xã hộ ” Đảng 
Cộng sản Việt Nam 2011: 48 . Đồng 
thời, cần tăn ường khố ạ oàn 
kết toàn dân tộc trên nền tảng liên 
minh giai c p công nhân với giai c p 
n n ân và ộ n ũ tr t ứ o Đảng 
l n ạo. Phát huy mạnh mẽ mọi 
nguồn lực, mọi tiềm năng sáng tạo 
của n ân ân ể xây dựng và bảo vệ 
Tổ quốc. 
Quan ểm o ạ oàn kết dân tộc là 
 ộng lực chủ yếu của sự phát triển t 
nước, không có gì mâu thuẫn với 
quan ểm của chủ n a Má - Lênin 
 o u tranh giai c p là một trong 
nhữn p ươn t ức, ộng lực của sự 
tiến bộ, phát triển xã hộ tron ều 
kiện xã hộ ó ối kháng giai c p. Đâ 
là quan ểm ún n, khách quan 
và khoa học, phù hợp với thực tiễn 
nước ta hiện nay. Bởi lẽ, trong khi vẫn 
thừa nhận mâu thuẫn nói chung và 
mâu thuẫn giai c p nó r n là ộng 
lực phát triển của xã hội Việt Nam 
hiện na t su ến cùng, lợi ích cao 
nh t của dân tộc, của các giai c p và 
các tầng lớp xã hội ở nước ta là thống 
nh t ở mục tiêu chung: dân giàu, 
nước mạnh, xã hội công bằng, dân 
chủ và văn m n . Lợi ích của giai c p 
công nhân phù hợp với lợ ăn 
bản của nhân dân và dân tộc Việt 
Nam. Vì vậy, lợi ích của các giai tầng 
khác nhau sẽ trở thành phụ thuộc, 
 ón va trò t ứ yếu trong quan hệ với 
 PHAN THỊ HỒNG DUYÊN - LÊ THỊ NGỌC THÙY – VẬN DỤNG LÝ LUẬN VỀ 
36 
lợi ích chung của t nước, của dân 
tộc. Mố quan ệ ữa các giai c p về 
các mặt kinh tế, chính trị ược thể 
hiện ở tinh thần hợp tá và ượ ảm 
bảo bằn ường lối, chủ trươn ủa 
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà 
nướ tron ó lợi ích chung và lợi 
ích riêng thống nh t, cho phép mọi 
giai tần ó ơ ộ ể phát triển. 
4. KẾT LUẬN 
Trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng 
sản, C. Mác và Ph. Ăn en luận 
giải một cách khoa học lý luận về giai 
c p và u tranh giai c p (nguồn gốc 
giai c p, nguyên nhân, nộ un ều 
kiện, mục tiêu cuối cùng của cuộc 
 u tranh giai c p). Từ lý luận y, C. 
Mác và Ph. Ăn en p ân t 
một cách khoa học toàn bộ cuộ u 
tranh của giai c p vô sản, chỉ rõ tính 
 ặc thù của cuộ u tranh này và 
nhiệm vụ lịch sử to lớn mà nó phải 
giải quyết. Vận dụng lý luận và 
p ươn p áp luận ún n của 
Tuyên ngôn Cộng sản ặc biệt về 
nguồn gốc và mụ ủa u tranh 
giai c p giúp Đảng Cộng sản Việt 
Nam nhận thức sâu s ơn v n ề 
 u tranh giai c p và có biện pháp giải 
quyết tốt v n ề giai c p u tranh 
giai c p phù hợp với thực tiễn ở nước 
ta hiện nay.  
TÀI LIỆU TRÍCH DẪN 
1. Đảng Cộng sản Việt Nam. 1987. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI VII. 
Hà Nội: Nxb. Sự thật. 
2. Đảng Cộng sản Việt Nam. 1991. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII. Hà 
Nội: Nxb. Sự thật. 
3. Đảng Cộng sản Việt Nam. 2001. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX. Hà 
Nội: Nxb. Nxb Chính trị Quốc gia. 
4. Đảng Cộng sản Việt Nam. 2011. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI. Hà 
Nội: Nxb. Nxb Chính trị Quốc gia. 
5. Đảng Cộng sản Việt Nam. 2016. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Văn 
p òn Trun ươn Đảng, Hà Nội. 
6. Lênin, V.I. 1980. Toàn tập, tập 26. Mát ơva: N . T ến bộ. 
7. Mác C. và Ph. Ăn en. 2004. Toàn tập, tập 3, tập 4. Hà Nội: Nxb. Chính trị Quốc gia.