Tư tưởng Hồ Chí Minh về trách nhiệm của Đảng trong đoàn kết dân tộc để xây dựng lực lượng cách mạng và giá trị định hướng hiện nay

c lượng ấy cần có Đảng lãnh đạo mới chắc 
Việt Nam đạt được nhiều thành tựu quan trọng. chắn thắng lợi. Đồng thời, Đảng phải đi sát quần 
 Năm 1952 khi phát biểu tại lớp chỉnh huấn chúng, khéo tổ chức và lãnh đạo quần chúng, thì 
đầu tiên của Trung ương, Hồ Chí Minh cũng nêu cách mạng mới thành công” [9, tr.609]. Như vậy, rõ 
rõ nhiệm vụ quan trọng của Đảng lúc này là đoàn ràng vai trò, trách nhiệm này của Đảng cũng xuất 
kết và lãnh đạo nhân dân thực hiện kháng chiến phát từ mối quan hệ biện chứng giữa Đảng với dân 
kiến quốc. Người chỉ rõ: “Đảng ta đã lãnh đạo giai mà Hồ Chí Minh đã dày công xây dựng. 
cấp và nhân dân làm Cách mạng Tháng Tám thành Với ý nghĩa đó, Hồ Chí Minh cho rằng, để 
công, giải phóng dân ta khỏi ách thực dân và chế độ xây dựng nước nhà, ai có tài, có đức, có sức, có lòng 
quân chủ, xây dựng chính quyền nhân dân. Ngày phụng sự Tổ quốc và phục vụ nhân dân thì ta đoàn 
nay nhiệm vụ của Đảng ta là đoàn kết và lãnh đạo kết với họ, nhưng đại đoàn kết tức là: trước hết phải 
giai cấp cùng nhân dân kháng chiến kiến quốc. Đó đoàn kết đại đa số nhân dân, mà đại đa số nhân dân 
là một nhiệm vụ nặng nề và vẻ vang, chỉ có Đảng ta là công nhân, nông dân và các tầng lớp nhân dân 
ta - Đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao lao động khác. Đó là nền gốc của đại đoàn kết. Nó 
động - làm được” [5, tr.414]. cũng như cái nền của nhà, gốc của cây. Nhưng đã 
 Năm 1964 trong bài viết nhân dịp kỷ niệm có nền vững, gốc tốt, còn phải đoàn kết các tầng 
34 năm ngày thành lập Đảng, Hồ Chí Minh một lần lớp nhân dân khác. Người cho rằng: “Bất kỳ ai mà 
nữa lại khẳng định vai trò to lớn của Đảng trong thật thà tán thành hòa bình, thống nhất, độc lập, dân 
chiến lược đại đoàn kết dân tộc để đưa cách mạng chủ thì dù những người đó trước đây chống chúng 
Việt Nam đi đến thành công, Người chỉ rõ: “Trong ta, bây giờ chúng ta cũng thật thà đoàn kết với họ.” 
những năm qua, Đảng ta đã phấn đấu rất anh dũng, [7, tr.243].
thắng lợi rất vẻ vang. Đó làdo Đảng ta đoàn kết Với tinh thần như vậy, trong tác phẩm 
nhất trí. Nhờ vậy mà Đảng ta đã đoàn kết và lãnh Thường thức chính trị (9/1953) khi bàn về động lực 
Khoa học & Công nghệ - Số 20/Tháng 12 - 2018 Journal of Science and Technology 135
ISSN 2354-0575
của cách mạng Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ: “Tính chất thế là đẩy họ rơi vào tay bọn phản động, là tăng 
cách mạng của ta là cách mạng dân chủ mới, cho thêm lực lượng cho chúng” [2, tr.167]. 
nên động lực cách mạng gồm có những giai cấp: Đối với tầng lớp trung, tiểu địa chủ, Người 
công nhân, nông dân, tiểu tư sản. Trong một thời kỳ cho rằng, Đảng phải lôi kéo về phía cách mạng, nếu 
và một trình độ nhất định, giai cấp tư sản dân tộc không lôi kéo được thì phải trung lập để họ không 
cũng là động lực cách mạng” [6, tr.255]. Như vậy, đứng về phía kẻ thù, v.v..
đối với cách mạng Việt Nam thì Đảng phải dựa chủ Một trong những điểm mới trong tư tưởng 
yếu vào bốn thành phần giai cấp nêu trên, đoàn kết đoàn kết dân tộc của Hồ Chí Minh đó là đoàn kết 
thành Mặt trận thống nhất, đánh đế quốc và phong không chỉ dừng lại ở quan niệm, khẩu hiệu kêu gọi 
kiến đưa cách mạng Việt Nam đến thắng lợi hoàn mà phải biến thành sức mạnh vật chất, trở thành lực 
toàn. lượng có tổ chức. Với quan điểm nêu trên thì lực 
 Đối với mỗi tầng lớp, giai cấp Hồ Chí Minh lượng trong khối đại đoàn kết dân tộc phải được 
đều có những đánh giá về vị trí, vai trò của họ Đảng tập hợp, tổ chức lại và nằm trong một tổ chức 
đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc và từ đó nhất định. Tổ chức đó chính là Mặt trận dân tộc 
Người yêu cầu Đảng phải có chính sách đoàn kết thống nhất, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng 
những lực lượng này. sản Việt Nam. Mặt trận dân tộc thống nhất là nơi 
 Trước hết đối với lực lượng là giai cấp nông quy tụ mọi tổ chức, cá nhân yêu nước, mọi con dân 
dân, Hồ Chí Minh cho rằng, đây là lực lượng đông nước Việt không chỉ ở trong nước mà còn bao gồm 
đảo nhất vì nó chiếm phần lớn dân số Việt Nam nên cả người Việt Nam ở nước ngoài một lòng hướng 
Đảng phải đoàn kết chặt chẽ. Người chỉ rõ: “Muốn về Tổ quốc. Người đã chỉ rõ: “Đảng ta đã khéo tập 
độc lập thành công, kháng chiến thắng lợi thì phải hợp mọi lực lượng yêu nước và tiến bộ trong Mặt 
đánh quỵ đế quốc, đánh quỵ phong kiến. Và muốn trận dân tộc thống nhất, thực hiện đoàn kết dân tộc 
đạt mục đích ấy thì phải có một lực lượng cực kỳ để đấu tranh chống đế quốc và phong kiến” [10, 
to lớn mạnh mẽ. Lực lượng ấytuyệt đại đa số là tr.417]. 
nông dân lao động” [6, tr.299]. Để làm rõ vai trò Tóm lại, với những chỉ dẫn của Hồ Chí Minh 
của lực lượng này Hồ Chí Minh còn khẳng định: nêu trên có thể khẳng định rằng, để đảm bảo cho sự 
“Lực lượng của chúng ta là hàng chục triệu đồng nghiệp cách mạng của dân tộc đi đến thành công, 
bào nông dân lao động, sẵn sàng chờ Chính phủ và thì Đảng Cộng sản Việt Nam phải có trách nhiệm 
Đảng tổ chức và lãnh đạo, để hăng hái vươn mình thức tỉnh, tập hợp, hướng dẫn quần chúng nhân dân, 
dậy đánh tan ách nô lệ của phong kiến và thực dân. chuyển những nhu cầu, những đòi hỏi tự giác, thành 
Khéo tổ chức, khéo lãnh đạo, thì lực lượng ấy sẽ hiện thực có tổ chức trong khối đại đoàn kết dân 
làm xoay trời chuyển đất, bao nhiêu thực dân và tộc, tạo thành sức mạnh tổng hợp trong công cuộc 
phong kiến cũng sẽ bị lực lượng to lớn ấy đánh tan” đấu tranh vì độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân 
[6, tr.358]. Điều này rất phù hợp với chính sách của và hạnh phúc cho con người. Những quan điểm chỉ 
Đảng và Chính phủ ta khi đánh giá về lực lượng của đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu trên còn nguyên 
cách mạng giải phóng dân tộc. giá trị cho đến ngày nay, là cơ sở quan trọng để định 
 Đối với giai cấp công nhân, Người cho rằng, hướng cho Đảng trong việc xây dựng khối đại đoàn 
đây là giai cấp có vai trò lãnh đạo cách mạng Việt kết dân tộc hiện nay.
Nam, bởi lẽ có tinh thần cách mạng triệt để nhất; 
đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến xã hội 2. Giá trị của tư tưởng đối với Đảng Cộng sản 
chủ nghĩa xắp ra đời; có ý thức tổ chức kỷ luật; có Việt Nam trong việc xây dựng khối đại đoàn kết 
mối liên minh tự nhiên với giai cấp nông dân. Vì dân tộc hiện nay
vậy, Đảng phải quan tâm phát triển lực lượng tiên Trong những năm qua, mặc dù đất nước có 
phong này. nhiều khó khăn, thách thức, nhưng dưới sự lãnh 
 Đối với tầng lớp trí thức, Người chỉ rõ: đạo của Đảng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc tiếp 
“Đảng và Chính phủ rất mong muốn, rất cố gắng tục được mở rộng, củng cố và tăng cường. Đại hội 
mà đoàn kết với từng lớp trí thức, đoàn kết lâu dài Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã khẳng 
trong kháng chiến, trong kiến quốc, thực hành xã định: “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể 
hội chủ nghĩa” [6, tr.59]. nhân dân có đổi mới cả về nội dung và phương thức 
 Đối với tư sản dân tộc, Người cho rằng: hoạt động; phát huy ngày càng tốt hơn vai trò tập 
“Đảng phải có thái độ khéo léo, mềm dẻo. Phải hết hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc; cùng 
sức lôi kéo họ và giữ họ ở trong Mặt trận, thúc đẩy Đảng, Nhà nước chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích 
họ hành động nếu có thể, cô lập họ về chính trị nếu hợp pháp, chính đáng của nhân dân; tham gia xây 
cần. Tránh hết sức để họ ở ngoài Mặt trận, vì như dựng Đảng, quản lý nhà nước, quản lý xã hội” [1, 
136 Khoa học & Công nghệ - Số 20/Tháng 12 - 2018 Journal of Science and Technology
 ISSN 2354-0575
tr. 156-157]. Hai là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, 
 Nhưng bên cạnh những thành tựu đã đạt quản lý của Nhà nước và tiếp tục thể chế hóa các 
được trong xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc thì quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng về đại 
vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định. Văn kiện đoàn kết toàn dân tộc. 
Đại hội XII của Đảng cũng chỉ rõ: “sức mạnh đại Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng hàng 
đoàn kết toàn dân tộc chưa được phát huy đầy đủ, đầu đối với việc tăng cường, củng cố, phát huy vai 
có lúc, có nơi chưa phát huy được vai trò, sức mạnh trò của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đảng lãnh 
của nhân dân. Chưa đánh giá và dự báo chính xác đạo thông qua đường lối, chính sách, Nhà nước 
những diễn biến, thay đổi cơ cấu xã hội, tâm tư, quản lý thông qua hệ thống pháp luật, nhằm tạo cơ 
nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân để có chủ sở cho sự thống nhất các lợi ích, thống nhất về ý chí 
trương phù hợp” [1, tr. 157]. và hành động của các giai cấp, tầng lớp trong xã 
 Hiện nay, trước bối cảnh tình hình trong hội, nhất là giữa giai cấp công nhân, nông dân và 
nước, khu vực và quốc tế có những diễn biến phức đội ngũ trí thức. Do vậy, Đảng và Nhà nước không 
tạp, khó dự báo; đan xen cả thời cơ và thách thức, ngừng hoàn thiện, thể chế hóa, cụ thể hóa hệ thống 
thuận lợi và khó khăn đối với sự nghiệp đổi mới đường lối, chính sách, pháp luật để “bảo đảm tất cả 
nói chung và đường lối xây dựng, củng cố khối đại quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân”, đáp ứng 
đoàn kết toàn dân tộc nói riêng. Lợi dụng quá trình yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân và phải được 
mở cửa, hội nhập, các thế lực thù địch đẩy mạnh thực thi trong thực tiễn.
chiến lược “diễn biến hòa bình”, kích động tư tưởng Ba là, giải quyết tốt quan hệ lợi ích giữa các 
ly khai, chia rẽ dân tộc, phá hoại khối đại đoàn kết giai cấp, tầng lớp xã hội; kết hợp hài hòa lợi ích cá 
toàn dân tộc ở nước ta. Vấn đề này đòi hỏi Đảng nhân, lợi ích tập thể và toàn xã hội.
phải có những đối sách phù hợp để tập hợp đoàn kết Đại đoàn kết toàn dân tộc phải dựa trên cơ 
các tầng lớp giai cấp nhân dân nhằm xây dựng lên sở giải quyết hài hòa quan hệ lợi ích giữa các thành 
khối đại đoàn kết toàn dân tộc một cách chặt chẽ và viên trong xã hội; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, 
rộng rãi. Để thực hiện được mục tiêu nêu trên thì chính đáng của nhân dân; không ngừng nâng cao 
yêu cầu Đảng phải quán triệt quan điểm của Hồ Chí đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, bảo 
Minh về trách nhiệm của Đảng trong việc đoàn kết đảm mỗi người dân đều được thụ hưởng những 
dân tộc nhằm hình thành nên lực lượng cho cách thành quả của công cuộc đổi mới. Tăng cường bảo 
mạng Việt Nam; phải căn cứ vào điều kiện thực tiễn vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân 
của dân tộc, qua đó sẽ đề ra được đường lối, chủ dân; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và 
trương đúng đắn về chiến lược đại đoàn kết dân tộc. tinh thần của nhân dân, nhất là đồng bào các dân 
Theo tôi trong thời gian tới để tiếp tục tăng cường tộc thiểu số, ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, 
xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc thì Đảng cần tập vùng căn cứ kháng chiến cũ, các vùng chiến lược, 
trung vào một số nội dung sau đây. vùng tôn giáo. 
 Một là, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền để Bốn là, kiên quyết đấu tranh với các quan 
các cấp, ngành, lực lượng nhận thức sâu sắc về sự điểm sai trái, thù địch, phá hoại, chia rẽ khối đại 
cần thiết phải tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân đoàn kết toàn dân tộc. 
tộc hiện nay. Cấp ủy, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp 
 Về tầm quan trọng của đại đoàn kết dân tộc và các tổ chức thành viên cần tham gia tuyên truyền 
Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: Đoàn kết là một sâu rộng để mọi tầng lớp nhân dân nhận thức rõ 
truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân âm mưu thâm độc của các thế lực thù địch đang lợi 
ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần dụng những khuyết điểm, hạn chế, sơ hở của các 
phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ cấp chính quyền, của Đảng, Nhà nước và vấn đề tín 
gìn con ngươi của mắt mình. Lúc nào dân ta đoàn ngưỡng, tôn giáo để chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn 
kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do. kết toàn dân tộc. Từ đó, tạo sự chuyển biến căn bản 
Trái lại lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước trong nhận thức, nâng cao tinh thần cảnh giác, sự 
ngoài xâm lấn. Vì vậy, trong công tác tuyên truyền nhạy bén trong nhận diện và tích cực tham gia đấu 
yêu cầu các tổ chức đảng cần phải làm cho nhân tranh với những quan điểm sai trái, thù địch, v.v..
dân thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh Tóm lại, đoàn kết dân tộc là một chiến lược 
về vai trò của đại đoàn kết dân tộc. Cùng với đó, lâu dài và vô cùng quan trọng của Đảng và của cách 
cần quán triệt, thực hiện nghiêm túc quan điểm của mạng Việt Nam. Cách mạng muốn thành công thì 
Đảng: Đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến phải có lực lượng, mà lực lượng cách mạng lại ở nơi 
lược của cách mạng Việt Nam, là động lực và nguồn dân. Muốn tập hợp được lực lượng của quần chúng 
lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. nhân dân thì phải nhờ vào vai trò lãnh đạo của 
Khoa học & Công nghệ - Số 20/Tháng 12 - 2018 Journal of Science and Technology 137
ISSN 2354-0575
Đảng, đội tiền phong của dân tộc. Vì vậy, ngay sau cách mạng. Những quan điểm chỉ đạo này là cơ sở 
khi thành lập Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ tư tưởng quan trọng nhằm định hướng cho Đảng 
một trong những trách nhiệm quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam trong củng cố và xây dựng khối 
đó là, đoàn kết dân tộc nhằm tập hợp lực lượng cho đại đoàn kết toàn dân tộc hiện nay./.
Tài liệu tham khảo
 [1]. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị quốc 
 gia, Hà Nội, 2016, tr. 156 – 157.
 [2]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 3, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [3]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [4]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [5]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 7, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [6]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 8, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [7]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 9, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [8]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 10, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [9]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 11, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 [10]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013. 
 [11]. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 14, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013.
 HO CHI MINH’S THOUGHTS ON THE PARTY’S RESPONSIBILITY
 IN NATION UNITY TO BUILD REVOLUTIONARY FORCES
 AND CURRENT ORIENTATION VALUES
Abstract:
 National unity is a precious tradition from thousands of years of the Vietnamese nation. Thanks to 
the tradition of solidarity, the Vietnamese people have maintained the borders of the country, build up an 
independent, self-reliant nation. Acquire traditional lessons of the nation, after building the Communist 
Party of Vietnam, Ho Chi Minh said that, the Party must perform the task of national unity, to mobilize 
forces to bring the revolutionary cause of the nation to complete victory. This system of his is still valid for 
the Vietnamese Communist Party in gathering, expand the block of national unity in the current period. 
Keywords: Vietnamese Communist Party; Nation; unite; national unity; responsibilities; responsibility of 
the Vietnamese Communist Party; force; revolution.
138 Khoa học & Công nghệ - Số 20/Tháng 12 - 2018 Journal of Science and Technology