Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên, sinh viên

việc để 
 6
chuẩn bị tương lai đó”P6F .P 
1Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 2, Tr. 133. 
2Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 4, Tr. 33. 
3Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 4, Tr. 36. 
4Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 4, Tr. 451. 
5Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Tr. 185. 
6Hồ Chí Minh, Toàn tập,Tập 5, Tr. 185. 
156 
 Thành phố Huế, ngày 26 tháng 8 năm 2019 
Đại học Huế
 Trong Di chúc thiêng liêng, một lần nữa Người căn dặn: “Đảng phải có kế hoạch 
đào tạo và bồi dưỡng họ thành những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa hồng vừa 
chuyên. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và rất 
 7
cần thiết”P7F .P 
 Kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta khẳng định: “Sự 
nghiệp đổi mới có thành công hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con 
đường xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào 
việc bồi dưỡng rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác thanh niên là vấn đề sống còn của 
 8
dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng”P8F .P 
2.2.82T Tư82T tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho 
thanh niên, sinh viên 
 Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho TNSV là một trong những 
vấn đề được Hồ Chí Minh quan tâm hàng đầu. Người xác định: “Trong việc giáo dục và 
học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn 
 9
hóa, kỹ thuật, lao động và sản xuất”P9F ,P thành những người thừa kế xã hội chủ nghĩa vừa 
“hồng” vừa “chuyên”. Người đã từng căn dặn hai phẩm chất hàng đầu của TNSV phải 
rèn luyện trong nhà trường là đức và tài. Bác nói "có tài mà không có đức là người vô 
 10
dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó"P10F ,P đức và tài phải luôn đi đôi với 
nhau, cùng tồn tại trong mỗi con người. Đức là đạo đức cách mạng, là cái gốc rất quan 
trọng của con người. 
 Theo Hồ Chí Minh, giáo dục lý tưởng cách mạng cho TNSV trước hết là giáo dục 
nhận thức để giác ngộ lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. TNSV có 
giác ngộ lý tưởng mới giúp họ hiểu được sự cao đẹp của lý tưởng, từ đó xây dựng niềm 
tin vào chủ nghĩa xã hội và lý tưởng cách mạng, giúp TNSV có quan điểm và hành động 
đúng đắn để biến lý tưởng thành hiện thực. Người cũng cho rằng, giáo dục lý tưởng 
cách mạng cho TNSV cần phải giáo dục tình cảm cách mạng, đó là giáo dục lòng tin 
yêu son sắc đối với Đảng, với giai cấp công nhân, nhân dân lao động, là tình cảm với 
bạn bè quốc tế và niềm say mê công việc của mình. 
 Giáo dục đạo đức lối sống cho TNSV là làm cho TNSV nhận thức, lĩnh hội được 
những quy tắc, chuẩn mực đạo đức cách mạng của xã hội. Đồng thời, giúp TNSV 
phòng, chống được các tác động xấu, ảnh hưởng tiêu cực của xã hội. Theo Hồ Chí 
7Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 12, Tr. 510. 
8Văn kiện Hội nghị Trung ương 4 khoá VII. 
9Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 10, Tr. 190. 
10Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 9, Tr. 172. 
 157 
Kỷ yếu Hội thảo Hội thảo “Bác Hồ với giáo dục” 
Minh, đạo đức được thể hiện trong lối sống, trong mối quan hệ ứng xử của con người 
với con người, con người với thiên nhiên. Đạo đức cách mạng được Hồ Chí Minh đúc 
 11
kết là “nhân, lễ, nghĩa, trí, tín”, “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”P1F P chính 
Người là hiện thân cho nền đạo đức cao đẹp đó. Đạo đức cách mạng không chỉ biết đấu 
tranh vì sự phát triển, vì lợi ích của dân tộc mình mà còn phải “quyết tâm giúp đỡ loài 
người ngày càng tiến bộ và thoát khỏi ách áp bức, bóc lột, luôn giữ vững tinh thần chí 
 12
công vô tư”P12F .P 
 Người cũng lên án, tẩy trừ chủ nghĩa cá nhân với những thói hư, tật xấu, chỉ lo lợi 
ích cho bản thân mình, vô cảm với mọi người. Người dạy: “Thanh niên cần phải chống 
tâm lý ham sung sướng và tránh khó nhọc. Chống thói xem khinh lao động, nhất là lao 
động chân tay. Chống lười biếng, xa xỉ. Chống cách sinh hoạt ủy mị. Chống kiêu ngạo 
 13
giả dối, khoe khoang”P13F .P 
 Giáo dục lý tưởng cách mạng cho TNSV trước hết thông qua hoạt động học tập. 
 14
“Học để làm gì? Học để phụng sự ai?”P14F P Theo Hồ Chí Minh, trả lời được câu hỏi này 
TNSV sẽ xác định được lý tưởng sống của mình, có động cơ, thái độ học tập đúng 
đắn. 82T Hồ Chí Minh cho rằng, “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ, học để phụng 
 15
sự đoàn thể”82TP15F .P82T Học phải đi đôi với hành, nhà trường gắn liền với xã hội, TNSV phải 
lựa chọn nghề nghiệp, việc làm phù hợp, có lòng say mê nghề nghiệp để đóng góp 
công sức của mình cho sự phát triển xã hội. Người dạy, “lao động nào có ích cho xã 
hội đều là vẻ vang”, TNSV phải loại bỏ tư tưởng “đứng núi này, trông núi nọ”, không 
thiết tha yêu nghề, ra trường ngại khó, ngại khổ, không muốn về công tác ở các vùng 
khó khăn, vùng sâu, vùng xa. 
 Hồ Chí Minh xác định, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho 
TNSV là công việc của Đảng, của tổ chức Đoàn, Hội, của gia đình, nhà trường và toàn 
xã hội. Người82T khẳng định: “Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn giáo dục 
ngoài xã hội, trong gia đình để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt hơn”; 
“Trường học, gia đình và đoàn thể thanh niên cần phải chú ý đến giáo dục tư tưởng, 
thái độ, hoạt động và sinh hoạt hàng ngày của thanh niên để kịp thời khuyến khích, 
uốn nắn, sữa chữa. Trường học, gia đình và đoàn thể thanh niên phải liên hệ chặt chẽ 
 16
trong việc giáo dục thanh niên”82TP16F .P82T 
11Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Tr. 684. 
12Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 7, Tr. 568. 
13Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 7, Tr. 455. 
14Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 9, Tr. 173. 
15Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Tr. 684. 
16Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 7, Tr. 456. 
158 
 Thành phố Huế, ngày 26 tháng 8 năm 2019 
Đại học Huế
 Hồ Chí Minh chú trọng đến phương pháp giáo dục TNSV. Người dạy: “Cách dạy 
trẻ, cần cho chúng biết: Yêu Tổ quốc, thương đồng bào, chuộng lao động, giữ kỷ luật, 
 17
biết vệ sinh, học văn hóa”P17F .P Cách dạy trẻ “phải giữ trọn cái tính vui vẻ, hoạt bát, tự 
 18
nhiên, tự động, trẻ trung của chúng”P18F .P Phải biết kết hợp học tập với việc chơi, dạy từ dễ 
đến khó. Phải làm sao “trong lúc học, cũng cần cho chúng vui, trong lúc vui cũng cần 
 19
làm cho chúng học. Ở trong nhà, ở trường học, ở xã hội, chúng đều vui, đều học”P19F .P 
Giáo dục cho TNSV phải chú trọng phương pháp nêu gương, gắn liền với thi đua. Hồ 
 20
Chí Minh dạy: “Các cháu nên thi đua, thi đua học tập, thi đua trong mọi việc”P20F .P Thầy 
giáo ngoài tri thức phải có đạo đức cách mạng. Thầy giáo phải làm kiểu mẫu cho các 
cháu. Làm được như thế là làm tròn nhiệm vụ. 
 Kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta luôn 
coi trọng việc giáo dục đạo đức, lối sống cho TNSV. Cùng với việc nâng cao các kiến 
thức văn hóa, nâng cao giá trị đạo đức, lối sống cho TNSV là mục tiêu quan trọng trong 
công tác giáo dục toàn diện ở trường đại học. 
2.3. Vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo 
đức, lối sống cho thanh niên, sinh viên Đại học Huế trong giai đoạn hiện nay 
 Công cuộc đổi mới đất nước đã đạt được những thành tựu quan trọng, tình hình 
chính trị xã hội ổn định, nền kinh tế ngày càng hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế 
giới, quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đã mở ra cơ hội, tạo môi trường 
thuận lợi cho TNSV học tập, rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Đại học Huế ngày 
càng phát triển bền vững, chất lượng đào tạo được nâng cao, điều kiện phục vụ nhu cầu 
học tập, rèn luyện được cải thiện, tạo môi trường thuận lợi thúc đẩy công tác giáo dục 
đạo đức lối sống cho TNSV. 
 Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho TNSV luôn được 
Đảng ủy Đại học Huế hết sức chú trọng. Đảng ủy thường xuyên chỉ đạo Đoàn Thanh 
niên, Hội Sinh viên cùng các tổ chức đoàn thể, chính quyền phối hợp triển khai nhiều 
nội dung thiết thực, bổ ích cho TNSV gắn với việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ 
Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí 
Minh” đã có tác động sâu rộng, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động 
của TNSV. Hình thức tổ chức học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, 
quán triệt nghị quyết, chủ trương của Đảng có nhiều đổi mới, hấp dẫn thông qua các 
17Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Tr. 712. 
18Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Tr. 712. 
19Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 5, Tr. 712. 
20Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 7, Tr. 561. 
 159 
Kỷ yếu Hội thảo Hội thảo “Bác Hồ với giáo dục” 
cuộc thi tìm hiểu, diễn đàn với hình thức sân khấu hóa, tin học hóa Các chương trình, 
hoạt động của Đoàn - Hội đã khơi dậy mạnh mẽ lòng yêu nước trong TNSV như: “Tự 
hào truyền thống - Tiếp bước cha anh”, “Hành trình vì biển đảo quê hương”... 
 Công tác giáo dục truyền thống, lịch sử cách mạng với nhiều hình thức sáng tạo, 
phong phú, gắn với các sự kiện chính trị, các ngày lễ lớn được đông đảo TNSV hưởng 
ứng. Các hoạt động giáo dục tinh thần tương thân tương ái, đạo lý uống nước nhớ 
nguồn, lối sống văn hóa được chú trọng. Phong trào "Sinh viên 5 tốt" được triển khai 
sâu rộng, tạo môi trường cho TNSV rèn luyện, hướng đến giá trị chân - thiện - mỹ. 
Thông qua phong trào đã phát hiện, bồi dưỡng, tuyên dương và nhân rộng các điển hình 
tiên tiến, những tấm gương "Người tốt việc tốt", "Sao tháng Giêng"... nhằm tuyên 
truyền, định hướng, giáo dục TNSV. 
 Nhìn chung, TNSV Đại học Huế có lòng yêu nước nồng nàn, phát huy truyền 
thống tốt đẹp của các thế hệ cha anh, khẳng định niềm tin vào mục tiêu, lý tưởng cách 
mạng và sự lãnh đạo của Đảng; có nhận thức và thái độ chính trị đúng đắn, kiên quyết 
chống lại những biểu hiện sai trái, âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù 
địch; quan tâm các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước, tích cực tham gia các 
phong trào do Đoàn - Hội tổ chức. TNSV kế thừa, phát huy các giá trị đạo đức truyền 
thống, chuẩn mực và quy tắc ứng xử tốt đẹp của dân tộc, sống có mục đích, lý tưởng 
cao đẹp,7T lối sống lành mạnh, gương mẫu trong học tập, rèn luyện và sinh hoạt hằng 
ngày. 7T TNSV có ý thức phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam với 
một lý tưởng cao đẹp, động cơ trong sáng, hướng đến việc góp phần xây dựng đất 
nước ngày càng giàu mạnh. 
 Tuy nhiên, mặt trái của nền kinh tế thị trường, các tệ nạn xã hội, các hoạt động 
chống phá của các thế lực thù địch diễn ra gay gắt, ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình 
TNSV, nhất là về tư tưởng, lối sống, niềm tin, lý tưởng. Vẫn còn TNSV chưa hiểu biết 
về lịch sử, truyền thống cách mạng của Đảng và dân tộc, ít quan tâm đến tình hình đất 
nước, chưa nhận thức rõ trách nhiệm của bản thân trong việc học tập, rèn luyện; thích 
hưởng thụ, ăn chơi, đua đòi, lối sống ích kỷ, bàng quan đối với các vấn đề của cộng 
đồng, xã hội, bị trói buộc vào “cuộc sống ảo” trên mạng, bỏ qua các quy định về văn 
hóa học đường, bị lôi kéo tham gia vào các hoạt động vi phạm pháp luật. 
 Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối 
sống cho TNSV, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo; thực hiện nếp sống 
văn minh, tiến bộ, bài trừ các tệ nạn xã hội, trong thời gian tới Đại học Huế cần tập 
trung một số nội dung, giải pháp cơ bản sau: 
 Thứ nhất, hình thành chuẩn mực hệ thống giá trị đạo đức, lối sống cho TNSV phù 
hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của thời đại mới. Tổ chức tuyên truyền, quán triệt kịp thời 
160 
 Thành phố Huế, ngày 26 tháng 8 năm 2019 
Đại học Huế
các chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách và pháp luật của Nhà nước; các chương 
trình công tác, nội quy, quy chế cho TNSV. Thực hiện có hiệu quả Đề án “Tăng cường 
giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng 
giai đoạn 2015-2020” của Thủ tướng Chính phủ gắn với việc cụ thể hóa “Quy định về 
công tác giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho HSSV trong các đại học, 
học viện, trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp”; Kế hoạch số 965/KH-
ĐHH ngày 15/10/2014 của Đại học Huế về “Tăng cường và nâng cao hiệu quả giáo dục 
cho HSSV” phù hợp với điều kiện của từng đơn vị và yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình 
mới, căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, quá trình nhận thức của TNSV, tạo động 
lực cho TNSV tự rèn luyện, hướng đến giá trị chân - thiện - mỹ. 
 Thứ hai, đổi mới nội dung, phương thức giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối 
sống phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của TNSV. Nội dung và phương thức giáo dục lý 
tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho TNSV trong nhà trường cần được đổi mới, thiết 
thực, hấp dẫn và hiệu quả. Nội dung giáo dục phải gắn với đạo đức nghề nghiệp, tăng tính 
thực tiễn, thời sự; phát huy tính gương mẫu, tinh thần tự học, sáng tạo của TNSV; phát 
huy tinh thần trách nhiệm, tình thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau trong TNSV. 
 Thứ ba, tăng cường công tác phối hợp, tạo điều kiện cho Đoàn - Hội tổ chức các 
hoạt động rèn luyện gắn với giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho TNSV. 
Các cấp ủy Đảng, chính quyền cần quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để Đoàn Thanh niên, 
Hội Sinh viên tổ chức các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, chú trọng lựa 
chọn các nội dung văn hóa dân gian, truyền thống của các địa phương, đất nước cho 
TNSV tham gia. Qua đó, phát huy tính sáng tạo, vai trò đoàn kết, tập hợp TNSV. 
 Thứ tư, tăng cường công tác phối hợp quản lý TNSV. Thường xuyên tuyên 
truyền, giáo dục cho TNSV thực hiện nghiêm túc các nội quy, quy chế của nhà trường; 
thực hiện tốt quy chế nội, ngoại trú. Hình thành 10 thói quen tốt do Trung ương Hội 
Sinh viên Việt Nam phát động. Tăng cường đổi mới công tác giáo dục, phổ biến pháp 
luật, tư vấn tâm lý, đối thoại với TNSV, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ nhằm hỗ trợ 
và giáo dục cho TNSV ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật, thực hiện văn hóa giao 
thông; trang bị các kỹ năng ứng xử phù hợp, không để xảy ra bạo lực trong nhà trường; 
đảm bảo an toàn về thể chất, tinh thần và tài sản của TNSV. 
 Thứ năm, xây dựng môi trường giáo dục mẫu mực, trong sạch, lành mạnh. Xây 
dựng môi trường học tập thân thiện, lành mạnh để sinh viên tự rèn luyện, trưởng thành. 
Tổ chức cho TNSV tham gia các hoạt động lao động tập thể nhằm hình thành ý thức 
bảo vệ môi trường, giáo dục tình yêu lao động, tinh thần tự nguyện và chia sẻ vì cộng 
đồng, giữ gìn cảnh quan, vệ sinh môi trường, phòng học, ký túc xá xanh - sạch - đẹp, 
 161 
Kỷ yếu Hội thảo Hội thảo “Bác Hồ với giáo dục” 
thân thiện, văn minh. Thực hiện quy tắc giao tiếp, ứng xử văn hóa trong nhà trường, 
quan hệ ứng xử đúng mực, thân thiện giữa cán bộ, nhà giáo và TNSV. 
 Thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thời gian tới Đại học Huế tiếp tục 
đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho TNSV, hình 
thành nếp sống văn minh, tiến bộ, giữ gìn và phát huy thuần phong mỹ tục, nét đẹp văn 
hóa của vùng đất Cố đô, bài trừ các tệ nạn xã hội, góp phần nâng cao chất lượng giáo 
dục toàn diện cho TNSV, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. 
162